BUITENLAND.
DINSDAG 30 JULI 1929 EERSTE BLAD PAG
ENGELAND EN RUSLAND.
Te Londen vinden besprekingen plaats
tusschen Henderson en de vertegenwoordig
ger van do sovjet-regeering Dofgalewski,
om voorbereidende besprekingen te voeren
voor het herstel der betrekkingen tusschen
Engeland en sovjet-Rusland.
DE UITSLUITING IN ENGELAND.
De uitsluiting in de katoenindustrie in
Engeland is een feit geworden. Ongeveer
1800 fabriekc-n staan stil, ongeveer een half
millioen arbeiders zijn werkloos, het geza
menlijk wekelijkse'! loon dat bij het con
flict betrokken is, beloopt meer dan twee
millioen pond sterling. De vooruitzichten
zijn buitengewoon somber. liet eenige lich
tende punt is bet besluit van eenige eige
naars om zich buiten het conflict te hou
den en het bedrijf voort te zetten. De mi
nister van Arbeid slaat den toestand met.
de grootste bezorgdheid gade, doch meent
dat liet ministerie voor het oogenblik niets
kan doen.
HET RUS3.-CHINEESCH CONFLICT.
Uit officieuze bron verneemt men. dat
de nationale regeering van China besloot,
het conflict met Rusland op vredelievende
wijze te regelen. Indien de vertoogen der
Chineësche regeering Rusland onverschil
lig laten, zal China het conflict aan den
Volkenbond Ier regeling voorleggen, lntuts-
schen is met wederzijdsche toestemming
een neutrale zone van twintig mijl in de
gevaarlijke zone ingesteld.
AMERIKA „ONTWAPENT".
Ofschoon president Iloover heeft aange
kondigd dat het leggen der kielen van de
drie kruisers, welke op de marinewerven
zouden worden gebouwd, zu! worden stop
gezet. is nog geen order tot stopzetting van
den arbeid aan het geschut voor deze sche
pen gegeven. Dit geschut, dat op alle 1G000
ionkruisers kan worden gebruikt, wordt
niet het gewone tempo in de marinewer
ven vervaardigd.
Verscheidene marine-deskundigen ver
klaren dat er geen twijfel bestaat of de
uitgestelde kruisers zullen ten slotte wor
den gebouwd. Voorts zijn ze van oordeèl
dat dat de eerste tien van de vijftien krui
seis, tot welker bouw het congres in den
afgeloopen winter toestemming heeft ge
geven, zullen worden gebouwd. Amerika
moet het recht behouden op dit aantal
schepen.
GROEIENDE COMMUNISTISCHE AGITA
TIE IN EUROPA, AZIE EN AMERIKA.
Zondag kregen de gendarmes van Ver-
viers en Spa (België) de opdracht om zich
onverwijld naar de grens te Calamine tc
begeven, waar ongeveer zeshonderd Duit-
sche communisten een poging deden om op
Belgisch grondgebied door tc dringen voor
liet houden van een manifestatie,nadat zij
gedwongen waren om overhaast Aken te ver
laten. De manifestanten werden aan de grens
terug gewezen.
Zaterdag zijn in Oost-Opper-Silezië (Po
len) 43 communisten aangehouden wegens
tegen den staat gerichte propaganda.
Volgens dc Poolsche bladen is, in verband
met het feit, dat de eerste Augustus tot
communistischen internationalen feestdag is
geproclameerd, ook in Opper-Silezië een le
vende agitatie tier communisten geconsta
teerd.
De communistische partij is reeds sedert
langen tijd in Oost-Opper-Silezië verboden,
zoodat de arrestatie der communisten zon-
der-mëcr gerechtvaardigd wordt geacht.
Dc politie te Riga in Letland heeft' een
aantal huiszoekingen bij communisten ver
richt en heeft talrijke stukken en aanwijzin
gen der communistische internationale voor
de 1 Augustus-betooging in beslag genomen.
Zeventig personen zijn gearresteerd.
Ook te Libau zijn tien communisten gear
resteerd.
Tc Weenen is een Tsjechische communis
tenleider gearresteerd, die op 1 Aug. den
boel aldaar op stelten wilde zetten. Hij werd
gesnapt vóór hij de grens kon bereiken.
Tc Kowno in Litauen zullen een vijftiental
sociaal-democraten ter dood worden veroor
deeld wegens landverraad cn allerlei pogin
gen, om een omwenteling te bewerken en
daardoor een warboel en ellende te veroor
zaken.
Bovendien is de soc. dem. partij in Litauen
\erboden.
Te Agram in Joego-Slavic zijn drie com
munisten door dc politie neergelegd.
De „Times" verneemt uit officieele Chi-
neesche bron, dat de Russen een uitgebreide
communistische propaganda voeren om de
Mongolen tot een opstand tegen de regeering
van Nanking aan te zetten.
In de Zuid-Amerikaansche republiek Co
lumbia vielen stakende communistische
spoorwegarbeiders de werkplaatsen aan. Het
leger herstelde de orde.
ONTZETTENDE MIJNRAMP.
In Dnitsch-Silezië.
Gisteravond tegen 7 uur vond op de mijn
„Friedenshoffnung te Niedcr Hermsdorf in
Duitsch Silezië in het Eulen-gebergte, een
ernstig ongeval plaats. Door ontploffing van
mijngas werden 35 mijnwerkers getroffen.
Slechts 12 hunner konden levend naar boven
worden gebracht. De overige 23 waren allen
om het leven gekomen.
De lijken konden alle geborgen worden. De
twaalf overlevenden werden naar het zie
kenhuis vervoerd. Vijf hunner zijn licht ge
wond, doch de overige zeven zijn er ernstig
aan toe.
De oorzaak van de ontploffing is nog on
bekend.
DE GRAF ZEPPELIN
Naar gemold wordt, zal het luchtschip
„Graf Zeppelin" reeds Woensdag van Frie-
drichshafen naar Amerika vliegen. De la
ding zal een totaal-gewicht hebben van on
geveer 1500 K.G.
De Amcrik. millionairsvrouw Hearst had
tegen den wil van haar man zicli ingeboekt
voor de reis. Zij liet bovendien een tweede
plaats in haar kajuit voor haar man reser
veeren, die intusschcn zijn aanvankelijk ver
zet tegen een luchtreis over den Atlanti-
schen oceaan had laten varen.
Het echtpaar bevindt zich op het oogen
blik in Sovjet-Rusland, waar liet deel uit
maakt van een Amerikaansche delegatie.
Terstond nadat een telegram van de di
rectie der Zeppelin-werf was ontvangen, dat
het vertrek in de vroege ochtenduren van
den eersten Augustus zal plaats hebben,
heeft het echtpaar de noodige maatregelen
getroffen om met alle mogelijke verkeers
middelen, zooals auto, spoor en vliegtuig
Moskou zoo tijdig te bereiken, dat het uiter
lijk met het Dinsdagmorgen half acht uit
Moskou vertrekkende vliegtuig naar Konings
bergen kan vertrekken, van waar de reis dan
"order gaat naar Berlijn, waar het vliegtuig
.•an de Deutsche Lufthansa Dinsdagavond
om 10 uur zal aankomen.
Indien zij geen aansluiting missen willen
j per extra vliegtuig van Berlijn naar Frie-
drichshafen gaan.
INGEZONDEN HEDEDEELING.
BIJ TAL VAN VROUWENZIEKTEN be
werkt het natuurlijke „Franz-Joscf'-bitter-
water de allerbeste verlichting. Getuigschrif
ten der klinieken voor vrouwelijke patiënten
attesteeren, dat bet zeer zacht afvoerende
„Franz-Josef'-water vooral bij kraamvrou
wen met uitnemend gevolg wordt aangewend
Bij Apotheken en Drogisten verkrijgbaar.
BLOTTHGE GEVECHTEN IN EEN
AMERIKAANSCHE GEVANGENIS.
Te Auburn inden staat New-York (Ame
rika) brak een opstand uit, welke een zeer
ernstigen omvang had.
In het tuchthuis bevonden zich in totaal
ongeveer 1700 gestraften. De opstand brak
uit toen de gevangenen zich op de binnen
plaats bevonden. Nadat de bewakers over
weldigd waren, stormden de gevangenen
naar de wapenkamer en voorzagen zich
van geweren, revolvers en patronen. Ver
schillende gebouwen werden met petrole
um in brand gestoken. Vier bewakers w er
den neergeschoten voor de eerste hulp
kwam opdagen. Er ontstond een heftig
gevecht, dat drie uur duurde tusschen de
politie en de gevangenen, waarbij vooral
de laatsten ernstige verliezen leden. Twee
hunner werden neergeschoten en elf ge
vangenen hingen ernstig gewond in het
prikkeldraad op de gevangenismuren.
Intusschen had de gevangenisdirectie
militaire hulp gevraagd en toen deze aan
rukte bezetten ongeveer veertig gevange
nen den muur en openden het vuur op de
troepen, die den muur bestormden en spoe
dig vermeesterden. De gevangenen moesten
zich overgeven. Er bleken twee gedood en
45 gewond te zijn. Acht wisten te ontvluch
ten. De brandweer, die gealarmeerd was
om de in brand gestoken gebouwen te
blusschen had een moeilijke taak. aange
zien de opstandelingen vooraf de brand
slangen hadden vernield.
TWEE DORPEN IN VLAMMEN.
In Tsjech-Slowakije zijn twee dorpen
door een ontzettenden brand geteisterd.
Door kinderen, die met lucifers speelden
geraakte een schuur in brand en bij den
krachtigen wind die er stond, sloegen de
vlammen zeer spoedig op andere huizen
van de beide dicht bij .elkaar gelegen dor
pen over, met het gevolg dat ruim 200
huizen met. bijbehoorende schuren, stallen
enz. vernield zijn. De schade is enorm.
MENSCHENETERS IN CHINA.
De internationale commissie tot hulpver
leening aan het in hongersnood verkeeren
de, gebied in China, bericht dat, ofschoon
de toestand verbeterd is. er nog vele milli-
oenen menschen hongerlijden.
In Midden-Kwansoe beeft het in geen
vier jaar geregend; de bouwlanden zijn in
een woestijn herschapen; in de steden is
de bevolking aanzienlijk verminderd.
De commissie-leden verklaren dat er
buiten twijfel kannibalisme heerscht. Keu
der bestuurders zou hebben getracht straf
fen te stellen op liet eten der doode licha
men van de slachtoffers van den hongers
nood, doch hem zou men ten antwoord
hebben gegeven, dat de menschen slechts
hetzelfde als de honden eten.
HITTE-SLACHTOFFERS IN AMERIKA.
In het Noord-Oosten der Vereenigde Sta
ten van Amerika zijn tengevolge van de
buitengewone hitte talrijke personen ol
ieden. Vele anderen, die in het water v
koeling zochten, zijn verdronken.
VLIEG-SLACHTOFFERS.
In de buurt van Londen zijn twee kleine
vliegtuigen in de lucht rnet elkaar in
sing gekomen. De drie inzittenden werden
gedood.
Volgens een bericht uit New-York is eer
Amerikaansch vliegtuig dat ook een aan
val op het duurrecord deed, neergestort,
nadat het 154 uur in de lucht was geweest
Het ongeluk geschiedde toen het vliegtuig
benzine uit een ander vliegtuig zou bijvul
len. Beide vliegers werden gedood.
EEGRAVEN TRAANGASBALLONS
GEVONDEN.
Te Berlijn hebben bij don aanleg var
nieuwe gasleidingen in de nabijheid var
den trambaan in Wilmersdorf arbeider.-
een hoeveelheid traangushallons en -am
pulion gevonden, afkomstig van een fa
briek, die zich tijdens den oorlog met de
fabricatie van dit gas bezig hield en di
de stopzetting van deze productie het niet
meer bruikbare gas daar begraven hadden.
Brandweerlieden met gasmaskers hebben
den ongevaarlijkcn doch onpleizierigen
voorraad verwijderd.
DE VALSCHE DOCHTER DES CZAREN.
Onlangs maakte oen zekere Anastasia
Tsjaikowski er aanspraak op, de jongste, en
eenig overlevende dochter te zijn van czaar
Nicoiaas II.
Een onverkwikkelijke twist tusschen fami
lieleden van den czaar ontstond door het op
treden van deze vrouw, die het natuurlijk te
doen was om geld en schatten, zoo die er
nog mochten zijn uit de nalatenschap van
den czaar. Dc czarcnfamilie liet haar echter
spoedig schieten, tot een Amerikaan te
New York haar als „antiquiteit" opnam.
Thans wenscht ook de Amerikaan niets
meer van haar te weten.
„ZENUWACHTIGHEID" ONDER TIJGERS.
Niet alleen de z.g. cultuurmensch, ook de
wilde dieren schijnen in onzen neirveuzen tyci
last te hebben van „zenuwachtigheid".
Onlangs trok een inboorling met zijn os-
senkaj- uoor eon oerwoud in de omstreken
van Mysore in het Zuiden van Vüor-indië.
iiij schrok plotseling hevig, daar hem een
tijger midden op den weg legemoet kwam.
In zijn verbijstering viel Jnj van den wagen
en grond, en ue tijger, liet instinct
kataciitigen volgend, wierp zich op de weer-
looze prooi. Het zou met den inboorling ge
daan zijn geweest, ais niet zijn zoontje, uat
op de kar was blijven zitten,de tegenwoor
digheid van geest nact getoond om met een
'ecg petroleumblik het roofdier een pak
.laag toe te dienen. De tijger schrok zóu
deze onverwachte kastijuing, dat hij rechts
omkeert maakte.
Dergelijke vreesachtigheid bij tijgers wordt
in den laatsten tijd meermalen opgemerkt
Engelsch-lndié. t Land is de laatste tien
tallen jaren sterk veranderd. Automobielen
zijn er de plaats van paard en wagen ko-
Beweerd wordt, dat er nog vele tijgers in
Indië zijn, maar dat zij laihartig en
bloode zijn geworden.
Als de drijvers de tijgers in de richting
jagen, waar hun belagers op de loer liggen,
een enkel stuk doek, dat aan een boom
hangt, voldoende om ze schuw te maken
en wild de vlucht te doen kiezen.
Overdag lijdt de tijger tegenwoordig een
treurig" bestaan. De treurige noodzaak, die
hem dwingt, zich verborgen te houden, stelt
zijn zenuwen op een zware proef. Den ge-
heelen dag hangt zijn leven en zijn kans op
oedscl ai van zijn onzichtbaarheid. Welis-
vaar laat hij zich zelden door menschen
overrompelen, maar de apen, die overal de
toppen der hoornen bevolken, hebben hem
gauw in <le gaten en verraden zijn aa
zigheöd door heesch gekrijseh. Als zij hun
waarschuwend geluid verheffen, weet ieder
die de stem van de jungle kent, dat er een
tijger in de buurt is, en grommend en be
vend kruipt liet dier in zijn schuilhoek.
Des nachts heeft de tijger méér kans. Dan
doet hij zich zoo te goed, dat hij zich nau
welijks kan bewegen. Hij wordt dan ge
makkelijk de buit van een jager, die van de
duisternis gebruik maakt om het schuw ge
worden roofdier op het spoor te komen.
poort, die tot tekst had Openb. 3 713 Na
de bediening des NVoords cn dc lezing van
het bevcstigingsformulier sprak de bevesti
ger een persoonlijk woord tot den jongen
dominee, dat vertolkte de innige liefde die
tusschen hen beiden bestaat. Onder de hand
oplegging zong de Gemeente haar nieuwen
leeraar toe Ps. 121 4. Des avonds bediende
Ds. Kakcs het Woord uit Matth. 5 141G en
.^rak over de roeping der Gemeente om het
licht der wereld te zijn. Gewezen werd op:
1. het bevel daartoe; 2. de waarschuwing
daarbij; en 3. het doel van die roeping.
Daarna volgden toespraken tot de Gemeen
te, de catechisanten, den afgevaardigde van
de classis, den consulent en den bevestiger.
Ouderling Weerstra spral namens de Ge
meente een woord van dank en blijdschap,
Ds. J. Bolman sprak namens di Classis en
daarna een persoonlijk woord.
Op verzoek van br. Weerstra zong de Ge
meente, haar nieuwen leeraar toe Ps. 134 3.
't Was een blijde dag voor allen.
Ds. W. T o m prpekte Zondag jl. afscheid
an de Geref. Kerk te Warns (Fr.) met een
predikatie over Hand. 20 32, tot thema heb
bende „de afscheidstroost van_den Apostel
door de Reformierte Landeskirche van Han- brief verzonden aan de Senaten der Uni-
Jver. versiteiten inzake de Academie voor Licha-
Het aantal studenten is grooter geworden, melijke Opvoeding, meer in het bijzonder
Te Leiden werden voor den cursus 1928-20
ingeschreven 61 studenten, van wie 18 voor
de eerste maal. Te Utrecht bedroegen deze
cijfers 150 en 36: te Groningen 44 en 15.
Vervolgens gaf de heer Crcmer het verslag
over de afgelegde proponentsexamens, ten
getale van 50, waarbij 43 candidaten tot de
Evangeliebediening zijn toegelaten.
Besloten werd voor de uitgave van een
geschrift van Dr. F. J. Los, dat getiteld zal
zijn „Tekst en toelichting van de Geloofsbe
lijdenis der Ned. Hervormde Kerk", een be
drag van f500 beschikbaar tc stellen.
Een voorstel van Prof. Haitjcma, strekke-
de om gedurende 3 jaren jaarlijks twee stu
diebeurzen beschikbaar te stellen voor stu
denten in het buitenland, ten einde dc Uni
versiteiten in ons land te kunnen bezoeken,
kan geen meerderheid verwerven. Het wordt
met 11 tegen 8 stemmen verworpen.
Ds. P. VAN GENDEREN STORT, f
Zaterdag j.l. is in het Ziekenhuis te Gro-
irloden Ds. P. van Genderen Stort,
Paulus voor de Gemeente te Efcze", daarbij j predikant bij de Ev. Luth. Gemeente te
wijzend op: 1. de behoefte aan dien troost; i Nieuwe-Pekela.
2. den inhoud van dien troost; en 3. de ver- j De overledene was geboren 19 Maart 1880
sterking van dien troost Aan het einde werd te Leeuwarden on was predikant te Harlin-
gesproken door ouderling J. J. de Vries na- gen (1911-'12), Culemborg (1912'24)
Kerknieuws.
GEREF. GEMEENTEN.
Tweetal: Te Rotterdam-Zuid, J. D.
Bartli te Vlaardingen en A de Blois te
Dirksland.
NED. HERV. KERK.
Aangenomen: Naar Leimuiden, E.
Jongens to Giessen-Oudekcrk en Peursum.
Naar Emm en Herv. Evangelisatie; voor
tijdelijk), cand. M. N. W. Smit te Makkum.
Bedankt: Voor Haarlem (vac.-L. J. van
Leeuwen), A. G. B. ten Kate te Brussel.
Voor Eemnes-Buiten, I. Kievit te Baarn.
CHR. GEREF. KERK.
Aangenomen: Naar Zierikzee, H.
Hoogondoorn te Bunschoten.
GEREF. KERKEN.
Tweetal: Te Leeais, B. Bouma te Dirks-
horn en J. C Haartsen te Driesum. Te
Overschild, cand. J. Boer te Groningen en
cand. W. Reinders te Groningen.
Beroepen: Te Leens, B. Bouma te
Dirkshorn. Te Genemuiden, cand. A. J.
Boss te Zwolle.
BEROEPINGSWERK.
Te Woldendorp (Gr.) bestaan bij de
Geref. Kerk, die sinds 18S6 vacant is, plan
nen tot het beroepen van een eigen predi
kant, die dan tevens den Evangelisatie-pr-
beid in den Oosthoek der provincie ter hand
kan nemen.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Ds. P. de Groot hoopt Dinsdag 17 Sep
tember a.s. van de Chr. Geref. Kerk te Rot
terdam afscheid te nemen en Zondag 29
September d.a.v. intrede te doen te Amers
foort, na bevestiging door Ds. N. Bijdemast,
van Rotterdani-Delfshaven.
Cand. H. Kakes, van Zandam, werd
Zondagmorgen bij de Geref. Kerk van Mak
kum, na een vacature van meer dan twee
jaren, bevestigd als haar herder en leeraar
door Ds. W. Breukelaar, em. pred. van Sant
mens Kcrkcraad en Gemeente, in welke toe
spraak uitkwam hoe hartelijke banden ver
broken moesten worden. Toegezongen werd
Ps. 121 4. Namens de Classis sprak Ds. D.
Zwart, van Oudemirdum, die wees op de be-
teekenisvolle plaats die de naar Sappcmeer
vertrekkende leeraar in haar midden innam.
Ds. J. van Woerden preekte Zondag
middag zijn afscheid van de Ned. Hervorm
de Gemeente van Eiland Marken. De kerk
was zeer vol. De naar Zwammcrdam vertrek-
kenden leeraar had tot tekst 1 Joh. 2 28 a,
waarna hij de gebruikelijke toespraken hield
en zelf toegesproken werd door Ds. J. N.
Vaandrager, van Monnikendam, als consu
lent en namens den Ring; door ouderl. K.
Zeeman, die namens de Gemeente waardee-
rende woorden sprak en verzocht Ps. 121 4
toe te zingen; cn door Burgem. Heikcns na
mens de burgerlijke gemeente, die tevens
een persoonlijk woord van erkentelijkheid
sorak. De sprekers werden door Ds. van
Woerden beantwoord. Mede aanwezig was Ds
J. de Vlieger, van HolyslooL
ALG. SYNODE DER NED. HERV. KERK.
11de zitting. De President opende met
voorlezing van Ps. 16 en gebed.
Hierna kwam in bespreking de behande
ling over het Reorganisatie-rapport.
Volgens Dr. Nicmeijer (Vrijz.) zou de be
handeling althans van de hoofdlijnen zeer
zeker nu wel aanstonds kunnen plaats heb
ben, waartegen door den President werd op
gemerkt, dat het al dadelijk moeilijk zal
Wezen vast te stellen, wat onder hoofdlij
nen moet worden verstaan.
Prof. Haitjema (confess.) herhaalde nu
zijn voorstel, om het ontwerp door een in
Januari 1930 bijeen te roepen vergadering van
de Synode te doen behandelen, en hij lichtte
dat voorstel nog nader toe. Men zal zich in
de Kerk alvast officieus over deze belang
rijke aangelegenheid kunnen uitspreken en
ieder Synodelid zal haar ernstig kunnen
©gen. Daartoe zou het voorstel dan
voor anderen moeten worden verkrijgbaar
!«teld.
Prof. Knappert (vrijz.) wees cr op, dat de
agenda van deze Synode niet bijzonder over
laden is, en dat liet bijeenkomen van dn Sy
node in Januari voor vele leden moeilijk is,
omdat men dan midden in het werk zit
de leden in elk geval wel kunnen sprei:
over de hoofdzaken. Alzoo vereenigde hij
zich met het voorstel van Dr. Niemcijer.
De Vice-president cn dc Secrearis sloten
zich bij Prof. Haitjema aan.
Dr. Niemeijcr zei nog van oordeel te zijn
dat het ontwerp zeer goed in hoofdlijnen
deze vergadering kan worden behandeld,
tenzij er leden verklaren, dat zij na het ont
werp eenige dagen in handen gehad te heb
ben niet in staat zijn, daarover te oordeelen.
Het voorstel van Dr. Niemcijer om in deze
vergadering het ontwerp te behandelen,
werd alsnu in stemming gebracht en ver
worpen met 12 tegen 7 stemmen. (Prof.
Knappert verklaarde zich vóór dat voorstel
en voorts de heeren Taminens, Cremer,
Franck, Brandligt, Tijssens. Eilerts de Haan
en Dr. Niemeijer, allen vrijzinnig.)
Het voorstel-Prof. Haitjema werd nu zon
der hoofdelijke stemming aangenomen ei
besloten werd aan de Synodale Commissi'
te verzoeken dc huitengewone vergadering
uit te schrijven op 7 Januari 1930; terwijl
op de bevoegdheid der Commissie zal worden
gewezen, om over het ontwerp haar adv
te geven. Voorts zal het in de Handelingen
worden opgenomen en tegen kostende» prij:
afzonderlijk beschikbaar worden gesteld.
Des middags kwam het verslag der Kerke
lijke hoogleerarcn aan de orde.
De President bracht dank aan de hoog
leeraren voor de groote toewijding, 1
mee zij hun arbeid hebben verricht,
wees er op, hoe thans ook menig gebied
wordt betreden, waarop de Theologische
student in vroeger jaren geen voet zette.
Te Leiden werd aan den zendeling J.
Muylwijk gelegenheid gegeven te spreken
over den zendingsarbeid op Nieuw Guinea
en in Deli. To Utrecht verhaalden
jonge dienstdoende predikanten (nl. Ds. H. J.
Dijckmeester te IJmuidon, Ds. H. Mondt te
Leiderdorp en Ds. C. Burger) van hun eer
ste ervaringen in de eerste Gemeente. Prof.
Dr. L. Bouman gaf cr voor theologen
colleges over „hoofdvragen uit dc nieuwere
psychologie". En te Groningen werd in
Paaschweck een excursie gemaakt met
studenten naar Emden, waar de Groote
Kerk met haar archiefschatten werd bezocht
en deel werd genomen aan een driedaag
sche Theologenconferentie, welke belegd
Nieuwe-Pekela sinds 1 Juni 1924.
De begrafenis zal plaats hebben op Woens
•dag a.s. op het kerkhof van de Luth. Ge
meente te Nieuwe-Pekela.
KERKGEBOUWEN.
Te Bodegraven waren bij don Kerke-
raad dor Geref. Kerk reeds sedert eenigen
tijd plannen in voorbereiding om te komen
erwarming van het kerkgebouw, door
middel van een centrale warmwater-instal
latie. Aan de Gemeenteleden werd een cir-
culaire gezonden, waarin ook genoemd was
het geraamde bedrag zijnde f 7500. De ex
ploitatie-kosten waren berekend op onge
veer f 1600 jaarlijks. Op de laatst gehouden
Kerkeraadsvergadering bleek, dat aan gif-
.vas toegezegd een bedrag van ruim
f 850 en aan vrijwillige bijdragen f 600. Ge-
de geringe opbrengst, waaruit af te lei
den valt de geringe ambitie, nam de Kerke-
raad het besluit de verwarmingsactie te
staken, zoodat het kerkgebouw als voorheen
den winter onverwarmd zal blijven.
Te Goes zijn, wegens het bouwen van
een nieuwe kerk, in opdracht van den Ker-
keraad der Geref. Kerk door de notarissen
Joh. Pilaar te Goes en H. A. J. van der Veen
te Terneuzen het kerkgebouw, de pastorie,
de concistorie, kosterswoning en bouwter-
m aan de Wijngaardstraat en Westval
aldaar publiek verkocht Kooper werd de
Te Goes zal de gerestaureerde Groote
Kerk der Ned. Ilerv. Gemeente in December
in gebruik worden genomen. Het go-
bouw wordt electirisch verlicht en centraal
erwarmd. In de gerestaureerde kerk zul
len de stoelen uitsluitend voor de vrouwen
en de banken alleen voor de mannen zijn
bestemd.
erband met de plannen daaraan een
promotie tot doctoren in de lichamelijk©
opvoeding te verbinden, waartegen bij ge
noemd Hoofdbestuur overwegende bezwa
ren bestaan.
LAGER ONDERWIJS.
EOOFDBENOEMINGEN.
S t o 1 w ij k P. Bezem er, eerste-ond. en
plaatsverv. hoofd te Katwijk aan Zee (Ilerv
School II).
Iloogezand, A. van Dijk, hoofd te
Bellingwolde.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
N e d.-I n d i (aan een der Chr. Hol-
lanrisch-Inlandsch.e Scholen), A. Middelkoop
O.Pzn. te Vijfhuizen (Haarlemmermeer).
St Annaland, mej. Breugel te Dor
drecht
Middelburg (School van de Geref. Ge
meente, hoofd A. Kasse) J. van der Spek '.e
Sommelsdijk. Aang.
Delfzijl (Herv. School), J. IC. Wij lage,
aldaar. Voor tijdelijk.
Oosterend, Fr. (hoofd G. Frocntjes),
mëj. A. van der Goot te Rijperkerk.
Oudega (H. O. N.), mej. N. G. Hoeksana
te Dokkum.
Gemengd Nieuws.
Voor het eerst sinds 1808.
Men schrijft ons uit Diez aan de Lahn
(Duitschland);
Tot de schoonste deelen van het paleis
Ox-anienstein, te Diez aan de Lahn, behoort
ongetwijfeld de Slotkapel. Van de wanden
mot kunstig stukwerk voorzien, naar de
teekeningen van den groeten Daniel Marot,
de 32 wapens neder der voorouders van
Hendrik Casimir II, Vorst van Nassau-Diez,'
Stadhouder van Friesland cn van zijne Ge-
rtialïrf Amalia van Anhalt-Dessau. Sinds
Stadhouder Willem V in 1806 overleed,
was hier nimmer in onze taal liet Evangelie
ondigd. Laatstelijk was de kapel inge
richt als Roomsch kerkgebouw voor de Fran-
sche bezettingstroepen, die in Diez gelegerd
/aren. Sinds dc ontruiming van Oranien-
stein. die plaats vond mede op verzoek van
een talrijk gezelschap d:r N. C. R. V., dat
in 1926 het Nassausche land bereisde, werd
er geen godsdienstoefening meer in gehouden
Maar j.l. Zondag werd, voor het eerst na 123
jaar, weer in onze taal 's Heeren woord ge
predikt. Was het wonder, dat deze samen
komst op de aanwezigen een onvergetelijken
indruk maakte.
Prof. Dr. T. Hoekstra, van Kampen, hield
een predikatie over Openb. 716, 17. Onder
de aanwezigen merkte men op de leiders
een gezelschap der Nederl. Christel. Reisver-
ceniging, dat dien Zondag in Diez vertoefde,
Mr. E. J. Th. a Th van der Hoop van Sloch-
teren, Burgemeester van Slochteren, Ir. F.
M. Lindeboom, van Amsterdam, Hoofdbe
stuurslid der N. C. R. V; en Mr R H van
Houten, van Amsterdam. Voorts alle ddfcl-
nemers, o.w. o.a. C P I Dommissie, Burge
meester van Maassluis; Ds. J. E. Wester
huis, Geref. predikant te Hcllevoetsluis, Ds.
J. E. Bos. Ned Herv pred. tc Slochteren; Dr.
D. Snoeek Henkemans, van 's-Gravenhage;
ook Ds. O. G. Heldring, van Zetten, woonden
den dierfst bij, benevens verscheidene Engel
sehen en vooraanstaande inwoners van
Diez, o.w. de Burgemeester, de heer Robert
Heck, die zelf mede liet orgel bespeelde.
FABRIEKSGEHEIMEN GESTOLEN
BIJ PHILIPS
Naar wij vernemen is het den laatsten tijd
voorgekomen, dat fabrieksgeheimen toebe-
hoorende aan de N.V. Philips Gloeilampen
fabrieken en de N.V. Philips Radio te Eind
hoven, door personen die daarvan uit hoofd©
van hun betrekking kennis droegen, aan
derden belanghebbenden zijn medege
deeld, terwijl voorts zelfs teekeningen van
machines, welke door dc N.V. Philips voor
dc fabricage van haar artikelen gebruikt
worden, aan derden zouden zijn overlegd.
In verband daarmede is aangifte gedaan
tegen bepaalde personen wegens het mis
drijf van art 273 W. v. S.
Naar aanleiding daarvan heeft de Justitie
te Arnhem eenigen tijd geleden bij de be
trokken personen een huiszoeking gedaan,
alsook bij de N.V. Spcndor Gloeilampfabrie-
ken te Nijmegen.
In laatstgenoemde fabriek werd op één
der machines beslag gelegd, in afwachting
van de beantwoording der vraag of het ver
moeden, dat deze machine naar de fabriek©*
geheimen van Philips zou zijn gemaakt,
juist is.
Het onderzoek zou zich overigens tot het
buitenland uitstrekken.
BOSCH- EN HEIDEBRANDEN.
Zondagavond tegen 6 uur brak brand uit
in de bosschen rondom het in aanbouw zijn
de mgr. Mutsaersoord te Venlo.
Dank zij het krachtig ingrijpen van in d©
nabijheid vertoevende militaire politie, wan
delaars en inmiddels toegeschoten personen,
die met schoppen en dennetakken van all©
kanten de vlammen aantasten, wist men na
ruim een uur werken het vuur te vermees
teren.
De blusschers hadden evenwel deerlijk
hun kleeren en schoeisel gehavend.
De brand is zeer vermoedelijk ontstaan
door een wandelaar, die een brandend stuk
je sigaret heeft weggeworpen. Hij heeft al
thans erkend, dat even na het wegwerpen
de sigaret vlammen om hem heen sloe
gen. Hij heeft zelf een groot aandeel in het
blusschingswerk gehad
Er zijn wederom eenige honderden vier
kante meters mooi opgaand dennenhout
erbrand.
Schoolnieuws.
HOOGER ONDERWIJS.
DOODELIJK AUTO-ONGELUK.
In de modder gestikt.
Vanmorgen geraakte de 27-jarige vracht
rijder J. Luijken, die met een vrachtauto,
geladen met koeien, op den Bleiswijkscheu
weg bij Zoetenmeer in de vaar:, doordat hij
een defect aan de stuurinrichting kreeg. De
wagen kwam met den kop in het water en
de bestuurder kon zich nog naar buiten be
geven. Toen het onrustig gewonden vee zicli
naar één kant van de au o begaf, kantelde
deze om, zoodat zij met de wielen boven
kwam te liggen en de bestuurder in de mod
der geraakte en stikte. Aan omstanders ge
lukte het na een uur de auto weer overeind
•le krijgen, doch de levensgeesten van L. wa
ren reeds geweken. De man was pas sinds
enkele weken gehuwd.
Van het vee is niets omgekomen.
KIND LEVEND VERBRAND.
Twee kinderen van den spoorwegarbei
der Nijs, te Mijdrecht, waren nabij de ou
derlijke woning aan 't spelen met lucifers.
Plotseling vatten de kleertjes van een der
kleinen vlam en nog voor de toesnellende
vader, die het onheil bemerkte, het kind
kon helpen, stond liet reeds geheel in brand
Door haar in een tiel met water te houden
werden de vlamen spoedig gedoofd, doch
het kind was reeds zoodanig met brand
wonden bedekt dat geneeskundige hulp
moest worden ingeroepen, die onmiddellijke
overbrenging naar een ziekenhuis in Am
sterdam noodzakelijk achtte. Het kind over
leed inmiddels aan de bekomen verwondin
gen.
MEDISCHE KRONIEK.
GENOTMIDDELEN.
Specerijen zijn nuttig omdat zij de smake
lijkheid van het voedsel verhoogen; overma
tig gebruik kan evenwel de slijmvliezen be
schadigen en afstompen. Ook de nieren lij
den min of meer door 't misbruik.
Thee, koffie en chocolade zijn mits in ma
tige hoeveelheden onschadelijk; chocolade
bevat bovendien nog eiwit, vet en meel in
kleine hoeveelheden.
Bij de bereiding van tal van spijzen wordt
suiker gebruikt. Werd vroeger de suiker ge
baald uit de suikerbiet, thans meer cn meer
uit den bietwortel, die goedkooper is, de
zelfde smaak heeft, cn dezelfde eigenschap
pen.
Voor de voeding van den menseh heeft de
suiker groote waarde, daar zij als voedings
stof in zijn geheel wordt opgenomen cn ver
bruikt zonder vooraf door de vochten d»r
spijsverteringsorganen in samenstelling te
ziin veranderd.
Kleine giften van suiker, gegeven aan
personen, die langeren en zwaren arbeid
moeten verrichten, b.v. troepen op marsch.
maken hen tot den zwaren arbeid beter in
staat dan door een glas alcohol, wat vroeger
nog wel eens werd gegeven. Vooral nan boord
der schepen. Een voordeel is ook, dat het in
kleine pakjes kan worden meegenomen.
Een ander soort van suiker is de druiven
suiker, uit den druif bereid.
De melk levert voorts melksuiker.
Na aan de suiker verwant is de honig,
ook zeer smakelijk en voedzaam. Deze be
staat uit een mengsel van verschillende
suikersoorten met eiwit, mierenzuur en
zouten.
Sacharine is geen zout, als voedingsmiddel
waardeloos.
Zout is noodzakelijk voor de voeding. Ieder
gebruikt veel meer dan hij noodig heeft (2
Gr.) Zout is voor de huishouding van groo
te waarde; men vindt liet in alle weefsels en
vloeistoffen van het lichaam. Niet alleen de
dieren, maar ook de menschen verlangen in
stinctmatig naar zouten. Kunnen gebrek
duarvan moeiliik verdragen.
De belangrijkheid van zout is. dat het
met groote kracht water aantrekt, welke
eigenschap het zelfs behoudt als het door
een dierlijke vlies van 't water is afgeschei
den. Dit doet het ook in het menschelijk
lichaam. Door deze eigenschap bevordert het
de beweging der vloeistoffen in de organen,
de stroöming der vochten van cel tot cel,
en verhoogt daardoor de voedselverdeling in
de cellen.
Alcohol wordt door gisten van suiker ver
kregen. Het is een genotmiddel, dat door
geen enkel genotmiddel wordt geëvenaard:
alleen het mishruik heeft de ergste gevolgen
De wijnbouw is bijna zoo oud als de we
reld. Waar het klimaat daar maar even gun
stig voor was, plantte de mensch den wijn
stok: waardoor hij zijn leven opvroolijkte. „Dr
wijn, die het hart des menschen vrooljjl
maakt."
Na zware vermoeienis, na bloedverlies, b'
herstel na zware ziekte, of bij uitputting bij
hooge koortsen, is goede wijn, door geen me
dicijn te vervangen.
Dat misbruik van wijn, ook zijn nadoelen
heeft weet iedereen wel uit eigen omgeving
Jonge menschen beneden 16 jaar zijn er
zeer gevoelig voor. Voor hen is het beslist
te ontraden.
De geheel-onthouding is evenwel meer
gebaseerd op moreele, dan op hygiënische
beginselen. De strijd tegen het misbruik
heeft sinds de laatste jaren meer succes ge
had. dan eenige wettelijke maatregel kan
bewerken.
Het conserveeren van levensmiddelen be
schut tegen bederf, waardoor het mogelijk
wordt voedsel voor onbepaalden tijd te be
waren. Het groote voordeel hiervan is, dat
men in de jaargetijden van overvloedige pro
ductie, kan sparen, tot de winter komt cn er
niets groeit. Bovendien is ruil mogelijk piet
landen, die ver van eikander zijn gelegen,
zoodat de overvloed van elders benut kan
worden.
Van oudste tijden af kende men hot con
serveeren door pekel, het rooken en in zuur
zetten.
Pekel, rook, azijn onttrekken water aan
de oppervlakte van het ingemaakte voedsel,
waardoor een hard, ingedroogd laagje ont
staat, waarop de rottingsbacteriën niet kun-
\en inwerken. Vopdselbederf is in den regel
c wijten aan de werking van rottingsbac
teriën op hot voedsel. Door dc ontdekking
van Pasteur, dat rotting door de werking
;ler rottingsbacteriën ontstaat, en dat hooge
temperaturen rottingsbacteriën dooden, ont
stond een afdoende methode door conservee
ren. De verhitting tot 80 gr. C. om ziekte
kiemen te dooden wordt naar den ontdek
ker pasteuriseeren genoemd. Zoo wordt ge,
pasteuriseerde melk verkregen door deze in
afgesloten flesschen tot 80 gr. C. te verhit
ten. Het afsluiten der flesschen voorkomt,
dat er nieuwe rottingskiemen in het voedsel
kunnen geraken.
Behalve melk, wordt ook vleesch en groen
ten in blikken gepasteuriseerd en in den
handel gebracht. Zijn cr bensten in de blik
jes, dan kunnen er later weer rottingskie
men inkomen. Door mislukte conserveering
ontwikkelen zich gassen, die de wanden van
het blik doen uitpuilen. Blikjes met bolle
wanden moeten dan worden afgekeurd.
Eveneens slecht riekende bussen.
Zure stoffen kunnen in metalen niet wor
den bewaard; dit doet men dan in glazen
met de z.g. Wcck'sche methode.
Bevriezen voorkomt langen tijd de rot
ting. Het doodt evenwel de kiemen niet. Be
vroren vleesch blijft lang goed, wordt het
eenmaal ontdooid dan bederft het spoedig.
Het drogen van groenten vertraagt ook lan
gen tijd het bederf.
Geconserveerd voedsel kan evenwel slechts
als aanvulling worden gebruikt, doch kaa,
geen versch voedsel vervangen.
Visch kan men ook op verschillende wijze
conserveeren door bewaren in ijs, maar be
ter nog door drogen bij stokvisch, rooken
(bokking en paling), marineeren, d.i. inma
ken in azijn met kruiden, als haring en pa
ling, of inleggen met olie, als sardines.
Eet- en kooltqereedscliap kunnen schade
aan de gezondheid doen, wanneer de stof,
waaruit zij gemaakt zijn, giftige bestanddee-
len bevat, die in zure of vette spijzen kun
nen overgaan, waartoe in de eerste plaats
hoort de gevallen van loodvergittiging. Dit
kan voorkomen door loodverbindingen uit
het glazqur van aardewerk en uit vertinsel
van blikke bussen.
Ook zijn wel gevallen van kopervergifti
ging voorgekomen, wanneer bij koper of
nieuw zilver in vochtigen toestand onder in
werking van koolzuur kopergroen ontstond.
Wil qien dit gereedschap zonder gevaar ge
bruiken, dan moot het vóór 't gebruik blank
worden geschuurd en niet voor 't gebruik
van zure spijzen worden gebezigd.
IJzeren eet- en drinkgereedschappen wor
den gewoonlijk van een laagje email voor
zien, daar de spijzen anders licht een ijzer-,
soms inktsmaak krijgen en steeds een min
der frissche en onsmakelijke kleur aanna
men. (Het email kan evenwel weer hoog
loodgehalte hebben en daardoor ook weer
gevaar opleveren.) Bovendien kan email m
de goedkoopere soorten doen dit steeds, af
schilferen, en met de spijze in den darm ge
raken. Hot is niet denkbeeldig, dat deze
scherpe stukjes email de wanden van maag
of darm kunnen kwetsen en daardoor maag-
of darmbloedingen veroorzaken.
Voorts moge men wel bedenken, van hoe
veel gewicht het is voorwerpen, waarin
etenswaren in worden weggeborgen vóór het
gebruik steeds nauwkeurig te reinigen.
Bewaren van voedingsmiddelen. De plaat
sen, waar voedings- en genotmiddelen wor
den bewaard, moeten droog zijn, luchtig en
zoo mogelijk steeds dezelfde temperatuur
hebben, in elk geval vochtvrij zijn. Visch en
vleeschwaren hange men op, vrij van elkan
der, dat zij elkander niet aanraken. Wortel
gewassen kan men in den grond bewaren
en evenzoo de aardappelen.
Vliegenkasten heeft men om te beletten,
dat insecten het voedsel niet verontreini
gen en daardoor bederven. Bovendien dra
gon vliegen aan hun pooten vaak ziekte
kiemen mede. Vliegen toch gaan b.v. van
een mestvaalt vaak direct over op onze spij
zen, die daardoor niet alleen worden ver
ontreinigd, maar soms broedplaatsen wor
den voor besmettelijke ziekten. Muggen mo«-t
men op dezelfde wijze weren. Zij zijn vaak
de overbrengers van de malaria.
