I
I K.J.BOS&ZOON i
Te Koop
Tomatenstraat
/yfflFTE>
ZEGT
dit CEMENT
N.V. „Bouwstoffen" v.h. A. E. BRAAT
DE DERDE ARM VAN DE HAAGSCHE PASSAGE
Uil
Wij scharen ons niet onder degenen, die
alles wat ons thans tegenstaat in de 19de
eeuw, aan smakeloosheid en verval toeschrij
ven. Deze tijd heeft uiting gezocht van haar
wezen met meer eerlijkheid dan men ge
woonlijk vermoedt. JO DE JONG.
Des te heler zijn wij in slaat het streven te
waardeeren dergenen, die een vernieuwing
der sierende kunsten in verband brachten
met de vernieuwing der maatschappij.
JO DE JONG.
NIEUWE GEVEL STOOMWASSCH E RIJ C, D, BORGH en Zn
ARCHITECTUUR EN UITVOERING: W. BUURMAN. MIDDENSTEIGER. ROTTERDAM
EEN BELANGRIJKE RESTAURATIE, jjy» M, h°,og^ cn 3
M. middellijn, op betonfundeenngen achter
den nieuwbouw gemonteerd. Gevuld hebben
Naar de plannen van een bekend R'damsch
bouwkundige, den heer W. Buurman, onder
gaan de gebouwen der N. V. Stoomwasch-
en Strijkinrichting v.h. C. D. Borgh en Zn.
aan de Bellevoysstraat te Rotterdam mo
menteel een belangrijke uitbreiding. 1-Iet
steeds grootere werkruimte eischend be
drijf deed de directie besluiten ook de aan
grenzende, reeds in eigendom zijnde pan
den, aan het bedrijf dienstbaar te maken,
waardoor een gevelbreedte verkregen wordt
van 40 Af., met een hoogte van IV/2 M. (par
terre en vier verdiepingen) en een werk-
oppervlakte van pl.m. 3000 M2., waarbij d'e
oppervlakte gerekend is van de panden aan
de Jan van Vuchtstraat.
Na restauratie van den bestaan den gevel
en bijtrekking van den nieuwe zal het hier
bij staand geheel verkregen worden.
Aangezien de ontwerper aan bestaande
verhoudingen van den ouden gevel gebon
den was, heeft hij in de middenpartij boven
het kantoor, waarachter zich een groole
taal bevindt, verticale kozijnen geplaatst
Voor glas in lood.
Het ligt in de bedoeling, zoodra de bouw
voltooid is, de geheele gevel af te pleisteren
In Nerra-nova, met sprekende horizontale
handen.
De bouw in December jl. begonnen, on
derging tijdens de vorstperiode groote stag
natie. waardoor buiten oorspronkelijke
berekening de bouw eerst in Augustus
a.s. zal voltooid zijn.
Onder de voornaamste verbeteringen be
hoort genoemd te worden behalve een
nieuwe lift, een stoommangel van de nieuw
ste constructie met een lengte van 4 M. en
80 c.M. middellijn, en een droogmaclime, die
het goed soepeler dan andere machines af
levert een nieuwe waterzuiveringsinstal
latie, systeem Kary-Bremen, in samenwer
king met een bekend Technisch Bureau te
Gouda, vervaardigd door een machinefa-
Machinefabriek N. A. Spronk en Zonen te
fabriek te Rotterdam.
Deze reusachtige installatie bestaat uit
te maken dan ons drinkwater. Tet enorme
waterverbruik voor de wassclierij eischt, dat
deze geweldige installatie dag cn nacht in
zij een gewicht van 110.000 K.G. Zij hebben
de capaciteit 50.000 L. grondwater per uur
electrisch op te pompen uit een diepte van
30 Af., deze ontzaglijke watermassa te ont
harden, te ontijzereri cn ten slotte zuiverder
werking blijft
Het nieuwe gevelfront der firma Borgh
zal ongetwijfeld den eentonlgen huizenbouw
der Bellevoysstraat breken en het aspect
dezer straat verhoogen.
Onteigening van de Voontuintjes
In de Dorpstraat te Hillegersberg
Bij besluit van den Raad te Hillegersberg
werd in verband met het toenemend ver
keer een nieuwe rooilijn voor de Dorpsstr.
vastgesteld en werd aan B. en W. machti
ging verleend, om met de eigenaren der
voortuintjes, gelegen aan de Westzijde van
die straat, onderliandelinen te voeren tot
overname van het gedeelte dier tuintjes.dat
buiten de vastgestelde rooilijn kwam te lig-
gen.
De onderhandelingen zijn voor een goed
deel geslaagd en er werden geleidelijk versch 1
lende percepties overgenomen, waardoor het
mogelijk werd aan de Dorpsstraat de hoogst
noodzakelijke verbreeding te geven.
Evenwel bleven eenige eigenaren weige
ren de vereischte medewerking te verleenen
tengevolge waarvan het niet mogelijk was,
deze verbetering te voltooien.
Teneinde toch het ewenschte doel te be
reiken, werd door den Raad besloten een
bouwverbod te leggen op strooken grond,
gelegen buiten de vastgestelde rooilijn,welk
bouwverbod werd goedgekeurd door Gede
puteerde Staten.
Het leggen van het bouwverbod is ten
deze de eerste stap, welke tot onteigening
leidt, zonder voorafgaande verklaring bij
de wet, dat bet algemeen nut met de ontei
gening vordert.
Overeenkomstig art. 80 der Onteigenings
wet, worden belanghebbenden, voordat eene
beslissing van den gemeenteraad omtrent
de onteigening wordt genomen, in de gele
genheid gesteld hunne bezwaren te doen
hooren.
Te dien einde wordt onder meer een uit
gewerkt, bij besluit van den Raad v o o r-
1 o o p i g goedgekeurd, plan mot uitvoerige
kaarten en met grondteekeningen, waarop
de te onteigenen perceelen enz. met vermel
ding hunner kadastrale nummers zijn aan
gewezen, op de secretarie der gemeente ge
durende dertig dagen ter inzage voor een
ieder nedergelegd.
Na de latere definitieve vaststelling van
het ontcigeningsplan dient het raadsbesluit
door de Kroon, den Raad van State gehoord
te worden goedgekeurd. Wanneer deze
goedkeuring is verleend, moet de gemeente
eerst trachten den eigendom bij minnelijke
overeenkomst te verkrijgen, terwijl wan
neer daarin niet worfit geslaagd, bij de ar
rondissementsrechtbank uiterlijk binnen één
jaar na de dagteekening van het Koninklijk
besluit, waarbij het onteigeningsbesluit
werd goedgekeurd, ook een onteigeningspro
cedure moet zijn aanhangig gemaakt.
Hieruit blijkt derhalve, dat ook na Kon.
goedkeuring van het onteigeningsbesluit
eerst nog met belanghebbenden over de
overname moet worden onderhandeld.
In verband inet vorenstaande, hebben B.
en W. een voorloopigc vaststelling van het
vorenomschreven onteigeningsplan, ter inza
ge van de leden van den Raad nedergelegd.
De Commissie voor Openbare Werken
heeft zich met het voorstel vereenigd.
EEN MOOIE BAKSTEENEN TRAP
GEVEL BEHOUDEN.
Dank zij de bemiddeling van de vereeni-
ging Nelialennia is een mooie trapgevel aan
de Kade te Veere behouden.
Het aantal baksteenen trapgevels te Veere
is niet groot meer en daarom heeft het da-
gelijksch bestuur begrepen, dat, toen een
bouwaanvrage inkwam, om een gevel te
sloopen, die ruim drie eeuwen aan de Kade
heeft gestaan en nu gevaarlijk werd, en
daarvoor in de plaats met afkomende steen
en nieuwe kozijnen een daarop gelijkenden
te bouwen, het daartoe zoo maar geen bouw
vergunning kon verleenen. Alen heeft zich
toen tot de vereeniging Nelialennia gewend,
met het gelukkig gevolg, dat zij advies wil
de verleenen, alsmede een subsidie om de
noodzakelijke meerdere kosten' van restau
ratie van den gevel te dekken.
Door samenwerking is hier zeer goed en
mooi werk verricht kunnen worden. De ver
vallen trapgevel is zoodanig gerestaureerd,
dat geen copie of valsche antiquiteit is ont
staan, maar dat, wat goed oud was, is be
houden en wat versleten en rommel was,
nieuw is gemaakt in harmonie met het oude.
Nu is een echte trapgevel voor Veere ge
bleven.
EEN NIEUW VOLKSPARK
TE BERLIJN.
Hét rosarium te Berlijn-Britz, dat 10 H.A.
groot is, cn waarin 2500 soorten rozen wor
den gekweekt, zal als volkspark voor het pu
bliek worden opengesteld. Jn het rosarium
wordt een groot koffiehuis -gebouwd.
IJJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIüililililillilllllIlllilllllllllilllllllllliyi
HOUTHANDEL
ROTTERDAM
VUREN
GRENEN
GEZAAGD
GESCHAAFD
HOUTLAAN 19 LL
TEL. 1302-1303
Üil 1111II11111! 111111111! h 111111I111111111111111111111111111I HM
18 onder architectuur gebouwde
HEERENHUIZEN te 's-Gravenhage
in de onmiddellijke nabijheid der haltes
Laan van Meerdervoort, Lijn 5 en 2(T
Bevattende:
5 kamers, badkamer, keuken en W.C.
Inlichtingen:
JOH. W. E. B. OLIVIER,
De Mient 1 en 3 - Den Haag - Tel. 33135
HILLE6ERSBERGS NATUURSCHOON.
BEHOUD VAN PLASSEN EN EILANDJES.
Voor het groot-uitbreidingsplan, voor een
gedeelte der gemeente Hillegersberg, vastge
steld in de vergadering van den Raad op
24 November 1927, werden indertijd onder
meer uitgezonderd de plassen met de daarin
gelegen eilandjes, zoodat in eene bestem
ming daarvan nog niet werd voorzien. Het
komt B. cn W. voor, dat het een zaak van
groot gewicht is oor Hillegersberg, zoo
niet een noodzakelijke voorwaarde voor
haar verderen groei, dat de plassen ro t de
daarin gelegen eilandjes als een sfuk natuur
schoon behouden blijven. Juist de/ pk si i i
maken Hillegersberg zoo aantrekkelijk a!s{
woonplaats en ontspanningsoord. Het ge- j
vaar is niet denkbeeldig, dat geleidelijk ir
deelten van de plassen worden aangeploiui t
zoodat land ontstaat, cn aldus wederom ge
deelten der plassen te eeniger tijd ten offer,
vallen aan de voortschrijdende bebouwing.'
Nu in een blijvende bestemming der plas-j
6en niet is voorzien, ligt het buiten do
macht van het gemeentebestuur, om dit te
verhinderen. Ook zal het derhalve niet mo-j
gelijk zijn er tegen te waken, dat de mooie
GEBOUWEN ZONDER RAMEN.
Er worden op het oogenblik onderhande
lingen gevoerd over de- vestiging van een
groote industrie te Leiden. Voor de huisves
ting van het personeel zal een groot aantal
woningen moeten gebouwd worden.
grillige, natuurlijke oeverlijn der plassen
geleidelijk verdwijnt.
Het moet dan ook noodzakelijk worden
geacht, dat de gemeente in deze zeggenschap
krijgt. Daartoe dient een plan van uitbrei
ding te worden vastgesteld, waarbij de plas
sen als zoodanig een blijvende bestemming
krijgen, terwijl de eilandjes en schïereiland-
jes (deze laatste geheel of gedeeltelijk) wor
den aangewezen als bestemd voor groen
(plantsoen). Bovendien is het gewenscht,
dat de verschillende vcrbindingsslooten tus-
schen de plassen als zoodanig blijven be
staan, zoodat ook aan deze als vrachten een
blijvende bestemming moet worden gegeven
De Schoonheidscommissie en de commis
sic voor Openbare Werken hebbcu zich vol
komen met het ontworpen plan kunnen
vereenigen, evenals de Gezondheidscom-
De kosten van aankoop, eventueel ontei
gening, worden geschat op f D5.000.—
NIEUWE INDUSTRIE TE LEIDEN.
Onlangs heeft de heer Francis Keally, do
ren; a; n de School of Architecture aan de
Columbia University te New-York op een
tentoonstelling van bouwkunst en aanver-
wai te kunsten in New-York een lezing ge
houden over „Gebouwen zonder ramen",
waarin', hij zich zeer ten gunste van dezen
nierwen vorm van architectuur uitsprak.
Hop eigenaardig dit ook op het eerste ge
zicht lijkt, zeide dc heer Keally, is in een
gebouw zonder ramen een betere luchtver-
versching en verlichting mogelijk dan in
een ge-vroon gebouw. In openbare gebouwen
wordt liet door het vooraf zuiveren van de
lucht, die van buiten toetreedt mogelijk, een
veel zuiverder atmosfeer te scheppen, terwijl
door kunstmatige verlichting een regelmati
ger verdeeling van het licht is gewaarborgd
dan bij natuurlijke toetreding van het zon
licht door ramen. Thans zijn in Amerika
reeds de meeste musea, en vele pakhuizen
garages cn openbare gebouwen zonder ven
sters. Door het weglaten van de ramen komt
langs de muren der gebouwen veel ruimte
vrij voor het opstellen van voorwerpen. Het
natuurlijk invallende licht is volgens den
spreker op een afstand van meer dan 10 AI.
niet krachtig genoeg.
Onder de isolatie-materialen, die de laat
ste jaren op de Hollandsche markt gekomen
zijn, neemt het MAFTEX zeker een voorna
me plaats in. MAFTEX is gemaakt van
taaie vezels van den zoethoutwortel, die het
afgewerkte product groote stijfheid en weer
stand tegen slijtage en beschadiging waar
borgen.
MAFTEX kan voor de meest uiteenloopen-
de doeleinden worden gebruikt.
Blijkens de proeven, welke door het proef
station voor Bouwmaterialen Koning en
Bienfait genomen zijn, bezit MAFTEX het
dubbele isolatievermogen van kurkplaten.
AfAFTEX kan worden aangebracht onder
daken ter voorkoming van condensatie en
als isolatie tegen warmte en koude. Het
wordt gebruikt tusschen vloeren en pla
fonds, scheidingsmuren en buitenmuren, als
isolatie tegen koude, warmte en geluid. Ook
kan het als wand- en plafondbekleeding zon
der meer worden aangewend. Ingeval het
voor het laatste doel gebezigd wordt, is het
te decoreeren op iedere gewenschte manier;
het laat zich beschilderen, behangen, bespui
ten, bepleisteren, enz., terwijl het ook natu
rel kan worden gelaten, daar het oppervlak
op zichzelf reeds artistiek is.
Bij uitstek is Maftex geschikt als onder
grond voor bepleistering. Een trekkracht
van. meer dan 500 K.G. per vierkanten voet
is noodig om MAFTEX te scheiden van de
daarop aangebrachte bepleisterlaag. Zelfs
dan laat nog de bepleistering niet los, doch
scheurt het materiaal af.
Ons werden, attesten ter inzage gegeven
van architecten, die het materiaal hadden
gebruikt en niets dan lof over de superieu
re hoedanigheden van dit materiaal hadden.
Wij werden door de importeurs van AfAF
TEX, de N.V. VAN WIJNGAARDEN en Co.
HANDELMIJ. te R'dam in de gelegenheid ge
steld, de zeer groote voorraden van dit ma
teriaal in oogenschouw te nemen en geloo-
ven dan ook, dat iedere bestelling, hoe
groot ook, direct kan worden uitgevoerd.
Wij raden onze lezers aan. Indien zij een
materiaal noodig hebben, hetwelk aan de
hoogste eischen van koude- en warmteisola-
tie, geluiddemping, snelle verwerking, mak
kelijke bearbeiding en langen levensduur
moet voldoen, nadere bijzonderheden om
trent dit isolatie-materiaal aan te vragen.
CORRESPONDENTIE.
Aan Af. B. te Rotterdam. Uw teekening
bekijkende, lijkt het ons, dat uw buffet niet
antiek is, doch 'n zoogenaamd ouderwetsch
meubel is.
Wegens gebrek aan ruimte
was het ons niet mogelijk liet
artikel „De ontwikkeling van
de Cement-Industrie" ditmaal
mede te nemen. Voor a.s.
Maandag wordt hiervoor
plaats gereserveerd.
REDACTIE.
TE KOOP HOB»
HEERENHUIZEN a. d. Tomaten-
straat te Den Haag vanaf f 7250.
Geen oploopende erfpacht.
Inlichtingen bij
J. A. GARNIER
Smitstr. 169, Den Haag, Tel. 34348
AANWEZIG
F 7.50 PER WEEK
VOLGENS HUURKOOPSYSTEEM
TE KOOP
SCHIEBROEK
Voor HUUR en VERHUUR
adverteere men in
„DE BOUWWERELD",
TE KOOP
Vrije Beneden- en Bovenhuizen
in 't Westen van Schiedam, voor
geldbelegging of zeltbewoning
Te bevragen bij
DE SNAYER EIGENRAAM,
v. Schravendijkpl. 63, Vlaardingen Til. 290.
GLAS m LOOD UIIIMI
nu GEËTST GLAS
N.V.I. BEROER ZONEH GLASINDUSTRIE
OIJXSTRUT115-111H9 - R'DAM - TIL. 524Q7
ANNO 1896
aan Uw Directie, Principaal of wien
ook, dat U met
bouwt en men zal U niet naar
garantie vragen.
Men weet, dat
alleszins betrouwbaar is.
ROTTERDAM - AMSTERDAM - DEN HAAG
EINDHOVEN - ANTWERPEN.
'-''.a-
SCHIEBROEK
als Wooncentrum
Intieme HEERENHUIZEN, onder archi
tectuur gebouwd, TE KOOP, gelegen a.d.
Adriana-Laan
en Schoolstraat, Schiebroek
Oók UITSTEKENDE GELDBELEGGING
Inlichtingen dagelijks op het werk en bij
A. PETRUS DE VRIES, Architect
Eemwijkplein 1, Voorburg, Telef. 78351
Woninggids 1 Bouwkundig Bureau
VAN LEEUWEN ACoL Hmrfmn InQtn
DENHAAG.r Tel 55329 Ro"crdamVllelstr. Sb. Tel. 11748
Vraagt aanbiedingen vai
TE HUUR en TE KOOP
zijnde perceelen.
Verzorging van In- en Extérieur
Hinderwet, Drankwet enz.
-Alles tot het vak behoor end-
MAAKT CLICHE's VOOR
ALLE DOELEINDEN
TEGEN BILLIJKEN PRIJS
JOS. DUYNSTEE, DEN HAAG.
M. DE VETTEN, DEN HAAG.
"'TGEVOERD IN VIJFTIEN MAANDEN
GECOMPLICEERD BOUWWERK.
De conceptie van den gevel mag werkelijk
geslaagd genoemd worden.
IN RECORD BOUWTIJD.
Een overdekte winkelstraat, met groote
voordeelen boven de omliggende straten.
Men is er niet afhankelijk van slecht weer,
integendeel, wanneer het regent en nog eens
regent, dan is de Passage een ware uitkomst
men is buiten entoch binnen.
En nu zal weldra een bouwplan, dat reeds
enkele jaren bestaat, het uitbreiden vdn de
's-Gravenhaagsche Passage met een derden
arm. naar het ontwerp van den Haagschen
architect Jos. Duynstee, verwezenlijkt zijn.
Deze uitbreiding bestaat in het maken van
een nieuwen Passage-arm, loopende van de
zich in het midden der Passage bevindende
straat naar den Hofweg, uitkomende naast
het gebouw van de firma Heddens, met een
frontgevelbreedte van 20 meter, bij een
hoogte van 21 meter. Door aankoop van ge
meentegrond aan den Hofweg, is het moge
lijk geworden, dezen gevel 4 a 5 meter naar
voren te brengen. Hij zal geheel van natuur
steen - tot ongeveer 5 meter boven de straat
van Syerit, gedeeltelijk gepolijst - worden
opgetrokken, terwijl de geheele bovengevel
in Ettringer tafsteen zal worden bewerkt.
De hoofdingang zal worden geflankeerd
door twee beelden, voorstellende handel en
nijverheid. De conceptie van dezen gevel
mag werkelijk geslaagd worden genoemd cn
zal een in het oog loopend sieraad worden
van den Nieuwen Haagschen Verkeersweg,
de Hofweg, waarvoor den Haagschen archi
tect Jos. Duynstee alle eer toekomt.
Midden in den gevel, bevind zich de hoofd
ingang van den nieuwen Passage-arm, terwijl
geheel links en direct aansluitend met het
gebouw Mcddens zich een 25 meter hooge
toren verheft, waarin het groote traphuis
met personenlift tot toegang naar de zalen
op de diverse etages dient, welke zich uit
strekken over de volle gevelbreedte, en zich
bijzonder eigenen voor kantoorlokalen. In
ieder geval worden deze zalen zoodanig ge
bouwd dat zij voor alle doeleinden geschikt
zijn, terwijl iedere etage kan worden onder
verdeeld in vertrekken voor bureaux, of als
geheele zaal geschikt is voor permanent
tentoonstellingslokaal. Een en ander wordt
voorzien van centrale verwarming.
Ter weerszijden van den hoofdingang is
een ruime hoekwinkel geprojecteerd. De
interieurgevels van de Passage zullen even
eens een moderne conceptie hebben, waarbij
toch eenigszins rekening wordt gehouden met
de bestaande binnengevcls. Tot 5 meter
boven den Passagcvloer worden deze gevels
met Combiancien- marmer, bekleed.
Den nieuwen Passage-arm binnengaadc
vanaf den Hofweg, vindt meri ter rechter
zijde vier groote winkels, waarboven ruime,
geriefelijk ingedeelde, afzonderlijke boven
woningen. Ter linkerzijde zal verrijzen het
nieuwe Passage-theater.
Ter linkerzijde, aansluitend aan dit theater
zal dc voormalige „Bordelaise" op den hoek»
van de rotonde worden herbouwd, om de
belangrijke uitbreiding van het café-lokaal
en bijvoeging van billard en vergaderzalen.
Dit café-lokaal wordt eveneens volgens de
aller-nieuwste eischen ingericht. De betim
mering zal daar van mahoniehout worden
aangebracht. De bovenruimte, ingericht als
billard- cn vergaderzalen, zullen buiten de
hoofdkap door een personenlift te bereiken
Voorts zullen aan deze café-instelling
twee kegelbanen worden verbonden.
Het bouwwerk werd, inclusief sloop-,
graaf- en betonwerken, opgedragen aan den
aannemer A. M. de Vetten te Den Haag,
die ook reeds meermalen blijk gaf in de
fijke bouwwerken in den korst mogelijken
Passage en elders door activiteit belang-
tijt tot stand te brenen.
Dit zeer geconmpliceerde bouwwerk, waar
voor de architect Jos. Duynstee slechts twee
maanden voorbereiding had voor het ont
werp, inclusief de moeilijkheden voor goed
keuring op deze plannen van B. en W. en
Schoonheidscommissie, wordt onder zijn
leiding uitgevoerd in den zeer korten tijd
van 15 maanden, dat wel als een record-
bouwtijd mag worden beschouwd.
Buite de aanwinst van een groot gebou
wencomplex dient te worden geconstateerd,
dat Den Haag cn nieuwe veilige verkeers
verbinding rijker wordt, die van groote be-
teekenis zal zijn Voor het steeds drukkr
wordende verkeer in de binnenstad
