ZATERDAG 8 JUNI 1929 DERDE BLAD PAG. 9
DERDE BLAD.
BINNENLAND.
RADIO-GOLVEN.
DE RADIO-CONFERENTIE TE PRAAG.
Minister van der Vegte is tevreden.
De Minister van Waterstaat heeft geant
woord op de schriftelijke vragen van het
Tweede Kamerlid Dr. I. U. J. Vos inzake de
door de radioconferentie te Praag aan Ne
derland toegewezen twee golven voor den
radio-omroep.
De minister merkt allereerst op, dat de
conferentie te Praag een bespreking was
van de Europeesche administraties om zich
te verstaan over de concrete toepassing van
hetgeen de wereldconferentie te Washington
over het gebruik van golflengten in het al
gemeen had vastgesteld.
Hoe moeilijk het ook was de door Was
hington in verband met de openbare en an
dere diensten voor den omroep beschikbaar
gestelde golflengten te verdeelen over de
aanwezige stations, zoodanig dat ieder zoo
veel mogelijk storingvrij zou werken, toch
is het gelukt, dat die besprekingen met een
stemmigheid ten einde zijn gebracht.
Waar dit het doel en het resultaat der be
sprekingen was, verdient het aanbeveling
dat de administraties zich dienovereenkom
stig gedragen, om hetgeen als oplossing werd
gedacht aan de praktijk te toetsen.
Kan er dus met dit voor oogen niet ge
sproken worden van „toebedeelen", zooals
in de gestelde vragen is gedaan, juist is,
dat de lange golf van 1875 en de korte van
298 M. voor de Nederlandsche algemeens
omroepstations zijn bestemd.
Uit het bovenstaande blijkt volgens den
minister reeds, dat van een genoegen nemen
jjoor de Nederlandsche delegatie, aan wel
ke ook deelnamen een vertegenwoordiger
van de omroeporganisatie en een vertegen
woordiger van den radioraad, met een toe
wijzing van golflengten niet kan worden
gesproken.
Bij een vergelijking van verschillende
gendgelegenheden mag voorts niet uit het
oog worden verloren, dat bet aantal niet
«venredig is aan de hoedanigheid en dat,
wanneer op deze laatste wordt gelet, verge
lijking in het algemeen niet ten nadeele van
Nederland uitvalt.
De minister zet dan verder uiteen, dat de
golflengte van 1072 valt in een serie, die
ingevolge de conventie van Washington niet
meer voor den algemeenen omroep is be
stemd. Dienvolgens verviel deze golf auto
matisch ook voor den Nederlandschen al
gemeenen omroep; zij zal door den Rijks
zakelijken omroep worden gebezigd, zoodra
met voorbehoud van ecnige afwijking, in
dien tijdelijke voorziening deze noodig mocht
maken tie voorstellen van Praag in toe-
zullen komen.
POSTERIJEN.
BESTELLING VAN ONGEADRESSEERDE
STUKKEN.
Drukwerken en nieuwsbladen van gods-
dienstigen of politieken aard, die sedert het
begin van het jaar van ongeadresseerde ver
spreiding huis aan huis waren uitgesloten,
zijn weder tot deze wijze van bestelling toe-
^De^póstdienst zal zich dus voortaan weder
belasten met de festelling huis aan huis van
alle soorten ongeadresseerde drukwerken en
nieuwsbladen, tenzij zij op grond van eenige
wettelijke bepaling van de verzending zijn
uitgesloten.
RADIO-TELEFOONDIENST
NEDERLAND—NED. INDIE.
Gedurendé het tijdvak 10 t.m. 13 Juni a.s.
zijn de diensturen van den radio-telefoon
dienst Nederland—Ned. Indië bepaald op
13—lü.30 en voor 14 en 15 Juni a.s. op
14—17.30 (Amsterdamsche zomertijd.)
DE OPENBARE RIJKSTELEFOONCELLEN
KRIJGEN EEN TWEEDE TELEFOON.
Ten gerieve van de telefoongebruikers zal
de rijkstelefoondienst de telefoontoestellen
in de openbare spreekcellen geleidelijk alle
voorzien van een meeluistertelefoon.
Hierdoor zal worden bevorderd, dat een
gesprek in gevallen, dat het anders dooi
minder goede geluidsoverkomst of storende
geluiden van buiten slechts op gebrekkige
wijze kan worden afgewikkeld, ongestoord
kan worden gevoerd.
Pereoncn met een minder scherp gehoor,
of weinig gewend aan telefoongebruik, kun
nen zich voorts met succes van een mee
luistertelefoon bedienen.
Ook kan aldus een tweede persoon mee
luisteren. hetgeen bijv. voor handelsgesprek
ken van belang kan zijn.
INGEZONDEN MEDKDEEUNG,
Voor allen die Sukkelen
met Verstopping of moeilijken, tragen
onregelmatigen Stoelgang zijn
Mijnhardt's Laxeertabletten
onmisbaar. Werken vlug zonder kramp of pijn.
Bij Apothekers en Drogisten. Doos 60 ct.
VERVUILING VAN DE GRIFT.
WAT DE OORZAKEN ZIJN.
Rivierwater kan veel verhelpen.
Ken gemaal zon de beste oplossing zijn
EEN COMITÉ VAN ACTIE.
De gruwelijke vervuiling van het water
in de Grift en het omleidingskanaal be
perkt zich niet tot de kom van Veenendaal,
maar is een kwaad dat de geheele Gelder-
sche Vallei verder doortrekt en vooral ook
te Amersfoort en omgeving een onhoudba
re toestand in het leven geroepen heeft Het
spreekt dan ook vanzelf dat velerlei pogin
gen gedaan zijn en worden, om tot verbete
ring te komen. Voor een goed begrip der
zaak is het echter beter wat de oorzaken
van de vervuiling uiteen te zetten, alvorens
de voorgestelde maatregelen tot verbetering
te bespreken.
Oorzaken der vervuiling.
Sedert eeuwen wordt het huisafvalwater
en de faecaliën van menschen en dieren in
de Grift geloosd. In de laatste halve eeuw is
daarbij gekomen een steeds toenemende
hoeveelheid fabriekswater, dat voorzoover
het van de wol fabrieken afkomstig is, even
eens van dierlijken aard is, al het vuil van
de wol; verder bevat het een kleine hoeveel
heid verfstoffen, in vergelijking met het ge
heel, en veel condensie- en koelwater, wat
gunstig werkt voor de verdunning.
Nu heeft water de natuurlijke eigenschap
van zelfreiniging. Door de inwerking van
lucht en zon ontwikkelen zich ontelbare
bacteriën, die de vuile stoffen opeten, zoodat
geleidelijk het water weer schoon wordt
Nu zal men gemakkelijk begrijpen, dat hoe
grooter het percentage van vuil wordt, de
zelfreiniging des te langer duur.
In vroeger tijden, toen de hoeveelheid vuil
gering was, kon de Grift, voortgezet in Broek
sloot en Luntersche beek, zichzelf reinigen
over den ,afstand VeenendaalAmersfoort
zoodat deze laatste plaats van het Veensche
vuil geen last had. En ook thans zou wel
licht het zelfreinigings-proces nog wel vol
doende snel geschieden, indien er niet iets
anders bijgekomen was, dat de toestand in
ongunstiger zin veranderd heeft.
Ook de Kunstzijdefabriek E.N.K.A. te Ede
loost tegenwoordig in de Grift haar afval
water, dat geen dierlijk en menschelijke
stoffen bevat maar sulfaten, die de bacte
riën dooden en daardoor het zelfreinigend
vermogen van het water vernietigen. Boven
dien veroorzaakt de vermenging van de
sulfaten met het Veenendaalsche afvalwa
ter een sterke rotting, waardoor de stank
vooral zoo verergert.
Vervolgens schuift deze rottende massa
geleidelijk de Vallei verder door. In de
Amersfoortsche grachten heeft een nieuwe
vermenging met menschelijk en dierlijk af
valwater plaats, waardoor de rotting weer
opnieuw verergert. Het zal door deze uit
eenzetting wel duidelijk zijn, dat niet het
Veenendaalsche afvalwater op zich zelf en
ook niet het Enkawater op zich zelf de ver
vuiling en de stank veroorzaken, maar
ongelukkige combinatie van die twee,in één
Grift en beek.
Pogingen tot zuivering.
Toen verleUen jaar de overlast door de
stank ondragelijk werd en men naar oplos
singen van dezen noodtoestand ging zoeken,
lag het voor de hand dat aan een scheiding
van de twee soorten afvalwater gevolgd
door afzonderlijke reiniging, gedacht werd.
Een gezamenlijke reiniging in een installa
tie is niet doenlijk, omdat het menschelijke
en dierlijke vuil heel anders moet worden
behandeld dan het kunstzijdewater.
In Augustus 1928 gaf de Gemeenteraad
van Veenendaal aan Burgemeester en Wet
houders een crediet om het ontwerpen van
een reinigingsinstallatie te laten bestudee-
ren en uitvoeren, welke opdracht aan het
Rijksbureau voor de zuivering van afval
water te 's-Gravenhage verleend werd. Het
rapport van dit bureau is echter nog steed6
niet ingekomen, zoodat wij op dit punt niet
verder zijn gekomen.
Verlier werd door B. en W. de omleiding
van het kunstzij de water ter hand genomen.
Verschillende oplossingen werden ontwor
pen, maar alles is tot nu toe op de weige
ring van andere autoriteiten afgestuit
Weliswaar hebben B. en W. deze zaak
niet opgegeven, maar aangezien de onder
handelingen over de Colleges van Ged. Sta
ten van twee Provincies loopen moeten, ii
de gang van zaken zeer tijdroovend en ii
een oplossing op korten termijn daardoor
niet te krijgen, waardoor ook de zuivering
slechts toekomstmuziek blijft
Aan het voorbereiden van de zuivering
zit nog meer vast. Indien men het Veenen
daalsche water zuiveren wil, dan moet ook
het huiswater van Geldersch-Veenendaal
opgevangen worden. Derhalve moeten de
riolen op Stichtsch-gebied dit laatste watei
ook kunnen verwerken.
Verder dient dan op Geldersch gebied ge-
rioleerd te worden, wat weer verband houdt
met de plannen tot demping van een ge
deelte van Boven- en Bendeneind. Een en
ander vormde het onderwerp van onderhan
delingen tusschen Veenendaal en Ede, die
i beginsel tot overeenstemming leidden.
Evenwel, al deze besprekingen en onder
zoekingen hadden tot noodwendig maar te
betreuren gevolg dat de Griftdemping op
Stichtsch gebied werd opgehouden. Noodza
kelijk was dit uitstel ook omdat veel geld
uitgespaard wordt, indien men bij de dem
ping de rioolbuizen zoodanig neemt, dat de
ze later niet te klein blijken en alles weer
iu moeten worden opgegraven.
Wat nn gedaan?
Zooals de toestand nu is kan het niet
blijven. Er moet daarom thans gezocht wor
den naar middelen die, ook al zijn zij wel
licht niet geheel afdoende, tooh dadelijk
verbetering brengen kunnen.
Toen de vorige week weer een nieuwe
wijze van omleiden van het kunstzijdewater
ter sprake kwam, waartegen weer onmid
dellijk onoverkomelijke bezwaren rezen,
heeft de Burgemeester van Veenendaal aan
het Comité van Actie te Amersfoort voor
gesteld, de voorloopige oplossing in een go-
heel andere richting te zoeken. Wanneer
in tijden van veel regen, de Grift een flinke
hoeveelheid schoon water krijgt, is de over
last van de stank gering.
De toestand wordt evenwel bedenkelijk
wanneer door langdurige droogte de water
stand daalt en de stroom vermindert, ja
zelfs het water stilstaat
Indien nu in tijden van droogte rivierwa
ter in flinke hoeveelheden in de Grift ge
bracht kan worden, dan zou de overlast stel
lig zeer verminderen. Het ligt voor de hand
dat inlaten door de spuischuiven van een
sluit den voorkeur verdient boven het in
pompen, omdat het vrijwel niets kost, maar
dan moet het rivierpeil hooger zijn dan het
polderpeil.
Met groote spoed is deze zaak onderzocht,
zoodat op de vergadering van het Comité
van Actie te Amersfoort op Woensdag 5
Juni j.l. reeds de resultaten konden worden
behandeld. Het gaat nu om een oplossing,
die uit drie stukken bestaat
In de eerste plaats is onderzocht of het
mogelijk is water in te laten zonder pompen
door de sluis aan de Grebbe. De drempel
(bodem) van de sluis ligt op 3.50 M. A.P.
Aangezien het polderpeil bij Veenendaal on
geveer 5.10 M. is, levert de sluis zelve dus
geen bezwaar. Het maken van enkele schui
ven juist boven den drempel, dus zoo laag
mogelijk, gaat gemakkelijk en wordt door
de Genie toegestaan.
Het toeleidingskanaal van de rivier
de sluis en de Grift van de sluis tot de
Kruipolder verkeeren evenwel in een zeer
verwaarloosden toestand. Deze waterloopen
moeten worden uitgegraven en weer op be
hoorlijke breedte en diepte gebracht wor
den. Indien deze werken uitgevoerd zijn
dan is het inlaat vermogen, aannemende dat
de rivier hoog genoeg is, zoo groot dat af
doende doorspoeling mogelijk is.
Het geheele werk kost ruim gerekend
pl.m. ƒ10.000 ineens. De uitvoering kan bin
nen een paar weken begonnen worden en
zal ongeveer twee maanden duren.
Helaas zijn tegenwoordig de rivierstanden
lang niet altijd hoog genoeg om zonder
pompen water in te laten. Weliswaar vallen
de lage rivierstanden lang niet altijd met de
tijden van grooten stank in de Grift samen,
maar men kan er toch niet doorloopend op
rekenen. Zooals bekend heeft de Burge
meester de Veenraden, het College der Exo-
nereerende Landen de-gemeente Wagenin-
gen en detv-buitenpolder van Wageningèn
bereid gevonden tot medewerking om door
middel van het gemaal aan de buitenhaven
van Wagenmgen water in de Vallei te pom
pen, maar dit tweede deel van de oplossing
is slechts een voorloopige hulp, omdat het
gemaal niet groot genoeg is voor een af
doende verwerking.
Toch is deze aanvoer van pl.m. 20 M3. per
minuut, als tijdelijke vervanging van de
doorspoeling door de Grebbesluis bij laag
water in de rivier, van belang, omdat dan
voorkomen zal worden, dat gedurende lan
gen tijd het vuil in de Veenendaalsche
grachten stil staat en een beperkte verver
sching toch altijd beter is dan niets.
Het derde deel van de oplossing, het bou
wen van een gemaal aan de Grebbe is na
tuurlijk de meest radicale, maar ook de
duurste. Ook deze mogelijkheid is vastge
steld en het is gebleken, dat een doorspoe
ling tot de uiterste-capaciteit van den Roo-
den Haan, n.l. 45 M3. per seconde, geen
afvoerbezwaren ondervindt. Dan is men te
allen tijde klaar. Intusschen zal zulk een ge
maal eerst het volgende jaar kunnen wer
ken, zoodat men het beter vond op het
oogenblik de wateruitlaat door de Grebbe
sluis allereerst af te werken.
Nu gebleken was dat het geschikt maken
van de Grebbesluis met watergangen voor
het doorspoelen kan en mag geschieden,
bleef slechts de verdeeling van de kosten
over de verschillende belanghebbenden
over. Bij acclamatie vereenigde zich de ver
gadering dan ook met het voorstel van den
Burgemeester van Veenendaal om aan Ged.
Staten van Utrecht, onder aanbieding van
alle technische gegevens, te verzoeken de
kostenverdeeling over de belanghebbenden
ter hand te willen nemen, en wel zoo spoe
dig, dat binnen enkele weken met het werk
kan worden begonnen.
Indien op deze wijze eenmaal een soort
belangen-gemeenschap gemaakt is, zal het
tot stand komen van het gemaal veel ge
makkelijker gaan. Het gaat nu om het bij
eenbrengen van allen, die bij verbetering
van den toestand belang hebben en het or-
DE AUCTIE-SPIRIDON.
Ook Nederland was er.
DE KUNSTKENNERS BIJEEN.
DE INTERNATIONALE KUNSTMARKT.
(Van onzen Berlijnschen correspondent)
Berlijn is er den laatsten tijd weer op uit
om zijn vroegere positie als wereldstad,
welke onder den oorlog sterk had te lijden,
terug te winnen. Zoo stond de laatste weeu
in het teeken eener internationale kunst
markt en de enorme belangstelling uit ahe
deelen der wereld bewees, dat Berlijn ook
hier voor Londen en Parijs niet meer
onderdoet
Het gesprek vaD den dag liep over de
auctie-Spiridon, welke onder initiatief van
Paul Cassirer en geheimraad Elbing werd
gehouden in de manneren zaal van Hotel
Esplanade.
Baar van tevoren al ruim vijfhonderd
plaatsen gereserveerd moesten worden,
wist men, dat de belangstelling groot zou
wezen. Up zulk een sterke deelname haa
echter niemand gerekend. Uit ons land wa
ren op de markt verschenen: de heeren
Mensing, De Boer, Goudstikker en Hoogon-
ilijk. Uit Londen waren overgekomen: Colin
Agnew, Langdon Douglas, knoedler ei.
Powler. Voor 't eerst sedert 1914 was de
oude Kleinberger naar Berlijn gekomen.
Ook'de tegenwoordige eigenaars der firma's
Seeligman, Nicol en Trotti waren tegen
woordig. Uit VVeenen was Glückselig, uit
Zwitserland waren Fischer en tjteinmeyer
overgekomen. De YVeenscho musea warcu
vertegenwoordigd door hofraad Glück, die
van Berlijn door geheimraad Friedlander,
Dresden dor Posse. Daar kwamen dan nog
de vertegenwoordigers van buitenlandscho
musea aan toe en zelfs Chicago had voor
zijn museum een vertegenwoordiger afge
vaardigd. Aan 't hoofd der collectioneurs
stond ue beroemde Remes-
ln de feestelijk verlichte marmoren zaai
heerschte een stemming, welke aan de recht
zaal deed denken tijdens een sensationeel
proces. Hier stonden en zaten achthonderd
kunstkenners en wisselden van gedachten
umtrent de komende dingen. Tot de groot
ste gebeurtenissen rekende men den ver
koop van de collectie-Joseph Spiridon uit
Parijs. In opdracht van Amerikaansciic
millionairs waren kunsthandelaars tegen
woordig, dia millioenenchecs in hun porte
feuille droegen. Natuurlijk zullen er ondu'
de aanwezigen ook wel nieuwsgierigen ge
weest zijn, „Premierentiger", die deze zeld
zame auctie als kijkers wilden meemaken.
Achter de lange tafel voor het parket za
ten met ernstig gelaat de leiders der auctie,
Cassirer en Heibing. Met bewonderenswaar-
dige kalmte noemen zij bedragou, welke
men op gewone dagen nooit te hooren
krijgt, reuzengetallen, sommen, die u een
rilling over 't lijf jagen. Een knikje met het
hoofd, een hand, die heel even de hoogte
ingaat, een beweging tusschen duim en
wijsvinger heteekent tienduizende mark de
hoogte in. Ook wel honderdduizend en meer
Eqn zacht gilletje gaat door de zaal als
men voor t eerst hoort zeggen: 'a rtiillioenl
'En bij één millioen blijft 't niet eens. Drie
Botticelli's leveren anderhalf millioen mark
op. Twee heiligen van den Bolognees Fran
cesco Cossa gaan tot 1 millioen tienduizend
mark de hoogte, in. Maar ook dit was me»
de hoogste prijs. Die werd behaald door 'n
schoone Florentijnsche, een vrouwenportret
van Domenico Chirlandajo: 750.000 mark'
De zei/beeltenis van Cosimo Rosselli wera
met M. 450.000 gehonoreerd en Bellini's im
posante dogenfiguur braoht M. 300.000 op
Nederlandsch kunstwerk speelde ditmaal
niet een toonaangevende rol, maar wat. er
was, werkte uitstekend. Joost van Cleve's
„Heilige familie" haalde een prijs vaD
M. 310.000 en 't is wel typisch, dat deze ka
pitale bedragen overwegend door Yankee's
gedokt wérden. Dat beteekent, dat waarde
vol kunstwerk aan ons werelddeel wordt
ontnomen, om voor den eerstvolgenden tijd
in de U. S. A. te blijven.
Voor de Spiridon-eoilecti® werd circa 6
millioen gulden ultgegevon en 't is geen
wonder, dat alle bladen van zulk eon evene
ment in de kunstwereld vol staau. Helaas
waren do meeste doeken voor de Duitsche
musea en collectionneurs te duur. Ik hoor
de slechts van een groot-industrieel, die
voor zichzelf een paar schilderijen aan
kocht, maar onder de aanwezigen waren
er hoogstens twintig, die onder Amerikaan-
schen invloed tot den aankoop der kost
bare kunstwerken konden overgaan. Vpldoe
ning geeft in dezen alleen het feit, dat Ber
lijn nu ook weer eens in aanmerking kwam
voor een internationaal rencontre van man
nen, die in de kunstwereld den toon aan
geven.
ganiseeren van daadwerkelijke samenwer
king.
Zooals men ziet, heeft de Amersfoortsche
vergadering aanvankelijk goede resultaten
gehad en is de mogelijkheid van flinke ver
betering aanwezig. Laten wij nu het beste
er maar van hopen.
HOOG BEZOEK.
De Sultan van Sansibar bracht als gast der Engélsche regeering 'n bezoek aan Londen,
Gemengd Nieuws*
NIEUWE HOLLANDSCHE HARING
Onlangs ging het verhaal, dat nieuwe ha
ring "met oude koppen verkocht werd, m.a.w.
oude koelhuismaatjesharing werd verkocht
als nieuwe Hollandsche haring.
In den tijd van de zeilvaart ging men ge
woon einde Juni uitvaren en bracht nieuwe
haring op zijn vroegst in Juli aan. Bij het
in gebruik nemen van stoomschepen konden
de reizen korter duren en wordt de haring
ook eer aangevoerd dan vroeger.
Dit jaar is het gebleken, dat de in zee
aanwezige haring reeds zeer vroeg van bij
zonder goede kwaliteit is; bovendien is er
reeds vangst van haring, die groot van stuk
is. De -meening, als. zou alle thans te koop
aangeboden nieuwe haring oude zijn, is on
juist, waarmede echter niet gezegd is dat
alle, als nieuwe aangeboden haring, ook in
derdaad nieuwe is; helaas is het een feit, dat
er in den haringhandel knoeierij in het
artikel plaats heeft, doch ontegenzeggelijk
wordt er op het oogenblik zeer veel deugde
lijke nieuwe Hollandsche haring aangebo
den.
Nieuwe Hollandsche maatjesharing van
goede kwaliteit moet blank, vet en malsch
vleesoh hebben, dat gemakkelijk van de
graat loslaat en moet een dun vel hebben.
Aan de oogen kan men zien, of het nieuwe,
of oude is; haalt men een oog uit den kop,
dan moet men bij nieuwe haring een helder
bolletje, ter grootte van een kleine erwt,
aantreffen, bij oude is dit bolletje donkerder
van kleur en troebel.
EEN ONBETROUWBAAR
PILLENKOOPMAN.
.De commissaris van politie te Vlissingen
vestigt in het Alg. Politieblad de aandacht
op zekerpn Joh. de Bruijn, geboren te Bode
graven, 2 April 1878, die voorgeeft handelaar
in pillen te zijn en te wonen te Vlissingen.
Hij maakt over 't geheele land er zijn werk
van hoeveelheden pillen (ook genaamd
„Urbanuspillen) te plaatsen bij kleine win
keliers, vooral ten plattelande. onder voor
waarde, dat, wanneer deze pillen niet vol
doen of onverkoopbaar blijken, terugzending
aan zijn adres te Vlissingen kan plaats vin
den en teruggave van het besteede bedrag
dan zal volgen. Daar intusschen de Bruiin
sedert jaren niet meer te Vlissingen woont
en zijn tegenwoordig adres niet bekend is
hij werd destijds aldaar ambtshalve in
de bevolkingsregisters afgeschreven eD
zwerft vermoedelijk van de eene plaats
naar de andere blijven reclames of ver
zoeken om restitutie van geld, steeds onbe
antwoord, zoodat ten slotte de afnemers blij
ven zitten met een hoeveelheid onverkoop
bare pillen.
De Bruijn werd reeds in 1928 en ook dir
jaar ter zake dezer praktijken gesignaleerd
in het Alg. Politieblad. Herhaaldelijk wordt
de tusschenkomst van den Commissaris
van Politie te Vlissingen verzocht doormen
schen, die zeer tot hun schade op deze wijze
met de Bruijn in relatie zijn getpeden.
Bovengenoemde Commissaris merkt op,
dat het doen van zaken met betrokkene dan
ook moet worden ontraden.
Radio Nieuws.
Zaterdai
J6.S JL. ne
rCRO.-ultz.) 11.30—12 Godsdienstig halfuurtje. 18
HlÉMMkMÉMHi KRO-Trlo.
-J.l» Kinderuurtje. 6—5.Ai
HUIZEN (336.3 M-. na 6 uur 1853 M.) (VitsV
-- CodsdlensF ■-
Tijdsein. 13.15—1.15 Cor
-nailstlek
1.15—3
t Chl«
Tandheelkunde
Theater te
-8.-30 Gramo-
roon. 8.3010 Beiaard bespeling ter gelegenheid
van de inwtjdlng van de nieuwe beiaard ln de
toren van O. L. Vrouwekerk te Breda. 10—IJ
Vroolök programma. Accordeoomuzlek en hu
morist. lo Nieuwsber.
HILVERSUM <1071 M.) 10—10-15 Morgenwfl-
3*30 Muziek. S°30^-Yl6 Lezing. Cl '.30~G*ra-
mofoon. o6 Orgelconcert. 6.01—7.45 Concert.
8 VARA. Ultzendavond. 8 Orkest. 8.25 Voordracht
8-45 Orkest. 9.10 Toespraak over het Zwart»
Goud. 9.30 Orkest. 10 Pereber. 10.16 Voordracht.
10.35 Orkest.
DAVENTRT (1563 M 10.35 Kerkdienst. 110*
—11.20 Lezing. 1.30—2.20 Orkest. 3.50 Concert.
5.35 Kinderuurtje. 6.20 Muziek. 6.35 Nieuwsber.
6.50 Muziek. 7.05 Muziek. 7.20 Lezing. 7.85 Sport-
praatje. 7.50 Programma op verzoek. Orkest. 9.3®
Nieuwsber. 9.35 Lezing: In London. 9.10 Nieuws»
ber. 9.55 VarlSté. Orkest. 10.55—12.20 Muziek.
TARIJS „Radio-Paris" (1744 M.) 12.50—2 1®
4.05 Kinderuurtje. 4.35 Muj
.25—2.50 Orkest. 6.05—6.50 Concert 8.3®
Vroolüke avond. Daarna tot 1.60 Muziek.
ZEESEN (1649 M.) 12.205.20 Lezingen en lee-
«en. 6.206.20 Orkest (.208.05 Lezingen. 8.2©
Concert 9.20 Concert Daarna Muziek.
izlek. «.2#
srkeerspolltlekapel
HAMBURG 0396 M.3 6.20
Orkest 8.35 Concert door de
11.06—1.20 Muziek.
BRUSSEL (612 M.) 6.20 Concort. 8.5® Gramo-
Zondag Jont
9.50
-ef. Kerk te Leeuwarden.
in de Ned. Herv. Kerk te Otrecht.
DAVENTRT (1562 M.) 'iAt. 8.15 Kerkdienst.
PARIJS „Rndlo-Parie" (1744 M.) 13.20 Retl-
gleuee uitzending.
LANGENBERG (462 M.) 9.25—10.10 Ksth. Mora
gen wijding.
ZEESEN (164? M.) 8.20 Morgenwijding.
HAMBURG (395 M.) T.25 en 9.35 Morgenwijding
HUIZEN (836.8 M. na 6 uur 1852 M.) (CltaL
N.C-R.V.) 11 Tijdsein 1111.30 Korte Zlekendlenst
12.30 tJdsem. 12.301.45 Orgelconcert 45 Zio-
•cneld Van De J. F. Colenbrander. Uit*, u. d.
Geref. Kerk Applngedam. Koorzang en eprekens.
Daarna persber.
HILVERSUM (1071 M.) 10—10.15 Morgenwt)-
ding. 11.30 Gedachtenisviering 1. d. INeuwe Keric
te Amsterdam, ter eer» ma HM. de Koningin-
Moeder. Toonkunstkoor. Concertgebouw-orkest
o. 1. van Dr. Menge.berg. J. Nleland. orgel. Daor-
Grartröf oonp la lenc<
DAVENTRT (1662 M-) 10.15 Kerkdienst 11.0§
Hulshoudpraatje. 11.20 Gramofoon. 12.20 Balla
den. 12.60 Concertorgelbespeling, 1.202 20 Or-
Lezlng. 6.86
*ieuwsDer. e.zo Lezing, v.to» sonaten van Beet-
«oven (plano). 7.20 Crltlek. 7.35 Muziek. 7.48
""ron-scha les. 8.05 Concert 9.20 NleO-.-sber. 9 SS
letueele causerie. 9.60 Nieuwsber. ».o5 Kamer-
nuziek. 11.20 Brldgles. 11.S5—12.20 Muziek.
FEUILLETON
De Waard uit de Dubbelde Witte Sleutels
tof: De kajuitsjongen van de Mauritius
Door J. M. DROOGENDIJK.
(13
Weet je, wat ik er van denk? vroeg
Gerrit Willem Prins, een bosschieter van de
EendragL Ik geloof, dat Van Noort een ap
peltje voor den dorst heeft en dat stiekum
met zijn vrienden oppeuzelt
Dat zou best mogelijk zijn, mengde Ger
rit Adriaansz. zich in het gesprek. Hoe Is
het anders te verklaren dat wij zoowat al
lemaal het scheurbuik hebben gehad of nog
hebben en de ouwe en zijn trawanten niet?
Het zou dan toch wel heel casueel moeten
xijn dat hij juist vrij moest loopen met die
jongens en Gijzen, die als een klit aan el
kaar hangen.
Manr het kaarsenmakersjong heeft hel
toch leelijk voor zijn kiezen gehad, zou ik
meenen, zei een vierde.
Ja. in het begin van de reis, toen Van
Noort nog niet zoo veel met hem op had.
Maar sedert dat gevalletje met die Rood
huiden vertroetelt hij dien jongen nog meer
dan rijn eigen Dirk. De lummel wordt zoo
vet als een heer.
Heb je wel opgemerkt, vroeg eenklaps
Prins, hoe Van Ilpendam en Van Noort el
kaar mijden. Je ziet ze zoo wat nooit eamen.
Pieter Claerz. doet niet mee aan dat gekon
kel.
Die moet indertijd ook een goed woord
je gedaan hebben voor Volkertsz., merkte
iemand op.
Ja, het is er toen in den krijgsraad heet
toegegaan, zei Klaasz. Het rechte kom je
daar natuurlijk niet zoo van te weten, maai
dat de ouwe en de vice-admiraal niet op één
stoel zitten, is zeker.
Zeg maar dat ze geslagen vijanden zijn.
dan ben jp dichter bij de waarheid, zei een
oud-matroos. Ze kunnen elkaar niet zien of
luchten. Ik vrees, dat die vijandschap tus
schen deze mannen, die' elkaar toch eigen
lijk ieder oogenblik moesten raadplegen, ons
nog heel wat ellende zal veroorzaken.
Van Noort konkelt liever met De Lint
en met Gijzen, stookte Klaasz. Die drie be
sturen de vloot en de anderen hebben niets
in te brengen
Nu, nu, zoo erg is het niet, geloof ik,
zei de oude matroos weer. Dat Van Noor»
met Gijzen overleg pleegt, is nog al duidb
iijk, die is zijn stuurman, maar dat hij De
L'nt voortrekt bij Van Ilpendam of Huide-
coper heb ik nooit opgemerkt
Maar ik dan wel, viel Adriaansz. uit
Eu ik wil juüie nu nog eens wat ander>
zeggen. Wij moesten het niet langer dulden
dat wij zoo gekoeieneprd worden door zoo'n
slokjesbaas uit „de Dubbelde Witte Sleutels"
Van Ilpendam moest onze aanvoerder zijn.
Als die aan het hoofd van den tocht had
gestaan, zou het er brei wat beter voor ons
uitzien. We moesten de meerderheid van
het scheensvolk op onze hand zien te krijgen
Van Noort en z.ün Irtiok afzetten en dè hee
le bende hier achterlaten.
Adriaansz. ga niet verder met zulke op
roerige praatjes, waarschuwde de oude zee-
map. Als zulke woorden overgebriefd wor
den. dan geef ik voor je leven geen rooien
duit meer.
En wie zou dat durven? riep Adriaansz
dreigend uit, terwijl hij zijn kortjan trok.
Wou jij dat soms doen, grijskop? Dan zal
ik je met dit staal de verraderlijke torig
uitsnijden, begrepen?
Houd je dreigementen maar voor j"e,
man, was het antwoord en steek je mes
maar op. Daar ben ik niet bang voor.
Je wilt me verraden, schoelje! brulde
de woesteling. Kom er uit dan zal ik je een
jaap over je tronie geven, dat je voor je
heele leven zoo mooi geteekend bent als die
hielelikker van de Mauritius.
Wie is die hielelikker? klonk er onver
wachts een stem in de opening van de hut
En wie durft hier zijn mes te trekken? Ha,
hen jij het. Gerrit Adriaansz. Steek op dat
ding, anders loopt het niet goed met je at
Niet voor ik jou facie nog eens gemerkt
heb. riep de aangesprokene.
En voor iemand het kon verhinderen, gaf
hij stuurman Gijzen want deze was 't
mpt het mes een snede over het gelaat
Een kreet van schrik klonk uit den mond
der toeschouwers en sommigen sprongen toe
om den woesteling te ontwapenen.
Inat af, bruldo de stuurman, voor mij
die man!
Als een razende stortte hij zich op zijn
aanvaller en «doeg h»m met één slag het
wapen uit de hand. Daarna beukten zijn
zware vuisten zoo onbarmhartig op den on
verlaat los. dat deze weldra luid kermend
in een hoek der hut Ine.
Zie zoo. die heeft z'jn portte. zet Gijzen
hijgend na dit zware werkje. Sleep den
vent nu maar naar buiten, dan zullen wij
eens zien, wie er het fraaist uitziet, hij of ik
Adriaansz. was weldra buiten en nu bleek
dat de stuurman hem meer dan goed onder
handen genomen had. Zijn gelaat was over
dekt met bloed, dat hem uit mond en neus
vloeide en zijn eene oog was geheel geslo
ten en vertoonde zoowat alle kleuren van de
regenboog.
Maar ook Gijzen zag er fraai uit! Ook
diens gelaat was één en al bloed, dat uit een
breede wonde over de rechterwang vloeide.
Adriaansz. werd geboeid en aan boord
van de Mauritius gebracht, waar hij goed
bewaakt werd tot de krijgsraad het vonnis
over hem geveld zou hebben.
Gijzen ging naar de woning van den ad
miraal, om Van Noort op de hoogte van het
gebeurde te brengen. Voor hij heenging zei
hij:
Mannon. ik had een boodschap voor
jullie van den admiraal. Ik zal die nu maar
uitstellen tot morgen.
Den volgenden dag verscheen hij weer
aan de hut, waar de vechtpartij had plaats
gevonden, met een breed verband over het
gelaat
Zie zoo. mannen, hier Is stuurman Gij
zen weer. als een bakerkindje in de luiers
gerold. De „pil" heeft wat moois van me
gemaakt hè?
Doch nu zal Ik Jullie vertellen, wat ik |e
eigenlijk gisteren al had willen zeggen,
«lijft nu niet als een hond voor ziin hok
hier liggen, maar trekt er op tilt Ik heb
ontdekt, dat het eiland toch wel wat meet
onlevert dnn wij eerst drchten: er groeien
koot na lm en en zeekraal in groote hoeveel
heid en je ""eet hij ondervinding hoe goed
die ■'tenten tegen scheurbuik helpen.
Ze worden echter niet bij jo thuis ge
bracht, je moet ze zelf gaan halen. Alleen de
erge zieken kunnen hier blijven, maar de
rest moet er zelf op uit, want beweging en
frissche lucht is naast versche groenten en
versch vleesch de beste medicijn voor Ju.
Bovendien krijgt iedere zieke dagelijks een
koek Wie zelf bij den admiraal komt, krijgt
er echter twee.
Zijn dat somwijlen van die wonderko*»-
ken. die jullie zoo goed geholpen hebben,
stuurman? vroeg Jan Klaasz. met een bru
taal gezicht
Wat bedoel je? was de verwonderde
wedervraag.
Mijn maat bedoelt hoe het komt. dat
sommigpn. dip op een goeden voet met den
admiraal staan, vrij loopen van het scheur
buik en de anderen er allemaal door worden
aangetast zei Gerrit Prins, zijn makker te
hulp komende.
Ik begrijp jullie niet zei Gijzen kortaf.
Maar je hebt gehoord, wat ik je te zeggen
had. Wie zelf komt. krijgt er twee en wie
niet komt één.
Maar zoo laten wij ons niet afschepen,
mopperde Prins. We willen nu eens klarei.
wijn geschonken hebben en zonden graag
weten, wat er in de kisten zit, die In de hut
van den admiraal zijr. gebracht en waarom
die hut zoo ver van die van de mindere
schepelingen verwijderd staat Is de admi
raai soms te voornaam om vlak bij ons te
wonen?
Gijzen stond eenige oogenblikken ver
stomd over deze onrnerige woorden Hij over
legde hij zich zeiven of hij de ontevreden
matrozen ln de boeien zon laten slaan. Daar
hij echter niet wist hoevelen der mannen
zich r®eds door de oproermakers bet hoofd
op hol hadden laten brengen, oordeelde hii
het maar, het verstandigst zich kalm t©
houden.
Mannen, zei hij, het spijt me, dat juli!*
met zulke vreemde gedachten rondloop«*u.
Het is toch al te dwaas om te denken, dat
de admiraal een middel tegen scheurbuifc
zou kennen en dat voor zijn manschappon
geheim zou houden. In de kisten zitten d®
koeken, die door jullie opgegeten zuilen nor
den. En de admiraal heeft expresselijk zijn
hut een eind van de andere woningen afge
bouwd om jullie als het ware te dwingen be
weging te nemen.
En laat het nu uit zijn met dat gemopper
en ontevredenheid zaaien. We zitten nu al
lemaal in het zelfde schuitje en moeten
meovaren of we willen of niet En als er
iemand is, wien dit niet aanstaat, welnu,
laat hij dan hlur achterblijven.
De woorden van stuurman Gijzen misten
op de meesten hun uitwerking niet Bijna
allen trokken nog denzelfden dag naar de
hut van Van Noort, waar Dirk en Hannes
aan ieder twee koeken uitdeelden. Slecht»
een twintigtal kwam niet en hieronder be
hoorden Prins en Klaasz. Deze twee hieven
mopperen en hoewel ze hest den kleinen
tocht hadden kunnen maken, deden ze het
niet Evenmin trokken ze er op uit om
pnlmkool en zeekraal te zoeken.
De koeken smaakten uitstekend en den
daaropvolgenden dag ging ieder, ilie maar
eenigsrins kon, ziin aandeel halen Sommi
gen. die zoo zwak waren, dat zij niet loo
j oen konden, lenden den weg kruinen**» nf.
F.n dit was juist wat Van Noort wilde, zoo-
I doend# nemen ook de ergste zieken ten
minst® ©enige beweging.
(Wordt vorvolgdji
