VRIJDAG 26 APRIL 1929
DERDE BLAD PAG. 9
DERDE BLAD.
EFFATHA'
VEERTIGSTE
ALGEMEENE VERGADERING.
In het gymnastieklokaal van „Hoekert-
burg" te Voorburg opende de voorzitter^ der
Vereeniging, Ds. J. Vonk, \an Maassluis-,
gistermorgen om halfelf op de gebruikelijke
wi'ze de 40ste Algemeene Vergadering van
„Effatha".
Hij heette alle aan
wezigen hartelijk
welkom en sprak
daarna een openings
woord, waarin hij
stilstond bij den ar
beid en de genoten
zegeningen in het af-
geloopen vereeni-
gingsjaar, opwekte
tot den nieuwen ar
beid, die wachtte, en
to verstaan gaf. hoe
onze arbeid alleen
Gode welbehagelijk,
onze Stichting toi
zagen en den Naam
des Heeren tot eere zijn kan.
Jaarverslagen.
Daarna was het woord aan den secretaris,
Ds. A. Prins, Ned. Herv. predikant te Poe-
derooijen, die meedeelde, dat in het besluur
geen mutaties plaats vonden en de leden,
niettegenstaande verschil in kerk, leeftijd
en maatschappelijken werkkring en positie,
In eendracht en broederlijkheid samenwerk
ten. Vele waren weder de zorgen. Belanigen
van onderwijs, huisho" l:ng, uitbouw en ver
bouwing kostten vaak veel hoofdbreken.
Maar groot was de steun en belangstelling
van Christelijk Nederland. van allerl.-i
kleur en schakeering, ook in financieel op
dicht, Voor het bestuur en i rsoneel is het
«en troostrijke gedachte ,zich gedragen t.
weten door de zorgen en gebeden van Ne
derlands Christenvolk.
De Commissies uit het Bestuur en de
Damesoommissie va» Toezicht op de Huis
houding mochten met Gods hulp veel er«
goed werk verrichten. In het bijzonder
moest de Bouwcommissie vaak vergaderen
door de uitbreiding van het internaat en hel
besluit tot verbouwing en verruiming dei-
school.
Het schoolpersoneel heeft zich wederom
met ijver en toewijding van zijn taak gekwe
ten tot groote tevredenheid van het bestuur.
De afgelegde examens en de behaalde diplo
ma's gaven blijken van studielust.
Ook over het huishoudoersoneel heeft het
bestuur geen reden tot klagn. Het echtpaar
Groenenberg vervulde stipt en vol ijver zijn
niet gemakkelijke taak. Het gedrag en de
gezondheidstoestand der kinderen gaf geen
reden tot bijzonder k'agen.
De penningmeester, de heer W.^L. B. d
zaken naar
bracht enkele financieele
De exploitatie van
het internaat sluit
met een klein batig
sa'do. maar die der
school met een aan
zienlijk tekort. Hij
hoopt binnen niet al
te^ langen Md zijn
ideaal in vervulling
te zien paan: de ex
ploitatiekosten der
school geheel voor
rekening van het
Jtijk en die der ver-
pleegkosten voor re
kening van particu
lieren. gemeenten, provincies en Diaconieën
Ook de tuinrekening sloot weer met ec-n te
kort De giften van particulieren verminder
den sterk, die van Kerken en Vereenigingen
werden even/wel hooger. De penningmeester
hoopt, dat alle Kerken en Vereenigingen
jaarlijks een of meer inzamelingen voor
„Effatha" zullen houden, opdat het bestuur
in staat gesteld wordt kinderen, wier ouders
niets of bijna niets kunnen beta'en, op tc
nemen. De contributies stegen met ruim
f 300, wal een verblijdend teeken is.
Uit het Uitbreidingsfonds kan de uitbrei
ding van het Internaat, waartoe het vorig
jaar werd besloten, geheel worden bekos
tigd. Maar nu moet de school nog met een
0-tal lokalen worden vergroot en daarvoor
is geen geld aanwezig. Daarvoor zal dus
weer geleend moeten worden Mogen \elc
rijke vrienden „Effatha" in hun tes'ament
gedenken, opdat de schu'd op de gebouwen
afgelost kan worden. In 1928 werd f 4410
aan legaten onvangen.
De commissie tot het nazien van het finan
cieel beheer over 1928 bracht een gunstig
rapport uit Voor 1929 werd een nieuwe com
missie benoemd. Uit het verslag van de
Algemeene Ondersteuningskas, ui gebracht
door den penningmeester, den heer \V. U. B.
den Blaau'.ven, blijkt, dat er ontvangen werJ
f 1471,13 en uitgegeven f 139269. Er was dus
een batig saldo van f 78,44. Daar er bij dt.i
aanvang van het jaar f 475,87 in kas was,
sloot het jaar met een kassaldo van f 554.3J
Dan was aan de orde het verslag van het
hoofd der school, den heer A. A. v. Holten
Vijftien nieuwe leerlingen werden ingeschre
ven en aan 7 werd ontslag verleend. Het
leerlingenaantal steeg dus met een 8-tal en
klom tot 110. In het personeel kwam eenigr
mu atie. De heer J. W. Nieuwenhuizen werd
benoemd tot hoofd der Chr. school te Helle-
voetsluis. Ter vervu ling dier vacature en
wegens uitbreiding werden benoemd de heu-
ren P. T. Breimer en D. H Damslra van
Den Haag en mej. B. W. v. Holten van Voor
burg. Mej. van Holten slaagde voor het
Kweekschool diploma, mej. Lensirik voor het
diploma A, de heer Kramer voor het diplo
ma B cn de heer Hoek voor het -diploma
Schoolraad.
Ter algemeene voorbereiding van het vak
onderwijs werd een avondcursus geopend
in handenarbeid, lijn'.eekenen en kennis van
vaktermen. Dank werd gebracht aan de pa
troons, die den leerlingen van „Effatha" een
aanvankelijke vakop eiding geven en aan dc
directrice van de Industrieschool voor meis
jes te 's-Gravenhage, Van Diemenstraat 202,
die een oud-leerlinge van „Effatha" tot ha.v
school toeliet
Tenslotte vertelde de heer Van Holten nog.
dat hem tweemaal inlichtingen werden ge
vraagd voor het oprichlen van een doof
stommenschool in Indië. Zoo de plannen
voortgang hebben, komt er een school tr-
Solo voor Javaansche doofstommen, uit
gaande van de Geref. Zending en een voor
Chineesche kinderen te Bandoeng, die ver
moedelijk een neutraal karakter zal dragen.
Slotwoord.
Nadat Ds. A. Prins als bestuurslid was
herkozen, sprak Dr Mr. N .G. Veldhoen,
Ned. Herv. predikant te Voorburg het vol
gende: Het Christendom heeft de wereld
veranderd. De komst aan Christus in hut
vlcesch heeft voor het doofs!omme kind bij
zondere beteekenis gehad. Leefde het bij
Grieken en Romeinen als een uitgestooteni-,
Christus heeft het in het midden van ons
gezet, innerlijk met ontferming bewogen
zijnde. Die plaats heeft het onder ons nu
nog, getuige het heer ijke en gezegende werk
van „Effatha". Wat een weelde voor het
moederhart als het voor het eerst het ui',
spreken van den moedernaam mag hooren
Maar dat is niet het eenige. Welk een zegen
dat deze kinderen, die vroeger geheel af
hankelijk moesten blijven van anderen,
thans de kans gegeven wordt om, zij het
ook met veel moeile en inspanning van die
hen onderwijzen, een zelfstandige positie in
de maatschappij te verwerven. In dit ver
band mag ook gewezen worden op de nood-
zakclijkheid van vakonderwijs. Boven alles
echter kunnen we niet genoeg dankbaar
zijn, dat ook zij opgevoed worden bij he:
licht van 's Heeren Woord. Al'een toch in
dezen weg kunnen ook zij kennen de aan
neming als hinderen Gods en kunnen ook
zij lecren uüspreken het: „Abba, Vader!
Met deze dingen voor oogen kunnen en mo
gen we niet anders dan God danken voor
Zijn onuitsprekelijke gave. Onze roeping cn
taak is hier niet onzeker. Heerlijk zoo de
werken Gods te mogen werken, ellendigen
tot tijdelijken en eeuwigen zegen, 's Heeren
Naam ten prijze.
Na sluiting op de gebruikelijke wijze
stond dc koffietafel op „Aréntsbürgh" ge-'
reed.
Openbare les.
's Middags werden de handwerkjes ten
toongesteld en verkocht, die door de meisjes
vervaardigd waren van gekregen restjes
wol, stof enz. Ook werd er een openbare les
gegeven, waarbij het onderwijzend personeel
liet zien de resultaten van het spreekonder-
vvijs in het eerste leerjaar, die van het taai
onderwijs in het derde leerjaar, die van het
Bijbelsch onderwijs in het vijfde leerjaar en
die van het onder.ijs in liplezen in het ze
vende leerjaar. Hoogst vo'daan over die re
sultaten vertrokken de aanwezigen weer
naar de verschillende deelen van het land,
waar zij zeker niet zullen nalaten propagan
da te maken voor deee schoone inrichting
\an barmhartigheid.
Land- en Tuinbouw.
INGEZONDEN MEDEDEELIN3
NARCISSENKEURING TE HAARLEM.
Op 1 en 2 Mei a.s. wordt te Haarlem in
het Krclagehuis een speciale keuring van
afgesneden narcissen gehouden. De keuring
draagt een internationaal karakter en een
.estal Engelsche firma's hebben reeds hun
deelneming toegezegd. De keuring wordt 1
Mei, des namiddags om 1 uur, geopend.
MEST VOOR DE BLOEMBOLLENVELDEN.
Jaarlijks wordt uit Friesland voor meer
dan f 100.000 aan mest voor de bloembol-
lenvelden aangevoerd. Vele groote motor
schepen zijn week in week uit bezig, om
mest te vervoeren. De prijzen zijn hooger
dan in 1928.
Alle bloemen uit Nederland voor de tuin
bouwtentoonstelling te Madrid zijn schitte
rend overgekomen. De afgesneden tulpen
hielden zich prachtig.
Zoo juist zijn verschenen van de Ned.
Vereen, tot bescherming van vogels Versla
gen en Mededeelingen over de jaren 1924
tot 1928.
Deze Verslagen en Mededeelingen bevat
ten bovendien interessante excuraieschetsen
over Texel, Friesland, Voome en Zwolle—
Stavoren en belangwekkende gegevens
over wettelijke beschermingsmaatregelen,
vogelbescherming op de lagere school, na-
tuurverarming in Friesland, het vuurtoren-
vraagstuk, het ooievarenprobleem, de vei
ontreiniging door stookolie, vogelbescher
ming en vogelverderving bij onze buren,
nestkasten, bescherming van waterwild in
Amerika, de vogelvrij-verklaring van de
spreeuw, de gevolgen van den strengen
winter in 1929
Fraaie illustraties en tal van teekeningen
van mej. A. Roes vullen den tekst, welke
als steeds lezenswaardig is voor iederen na
tuurliefhebber.
Dj Verslagen en Mededeelingen worden
uitsluitend aan donateurs en leden van bo
vengenoemde vereeniging toegezonden.
DE BLOMENTEELT IN EET WESTLAND.
In het Westland, waar zoo langzamer
hand een meer uitgebreide bloementeelt
ontstaan is, beginnen de narcissen en hya
cinthen uit te komen. Vooral in de buurt
van 's-Gravenzande zullen binnen enkele
dagen mooie bollenvelden ontstaan zijn.
Dezer dagen is een onderzoek ingesteld
naar het zoutgehalte van het water op ver
schillende plaatsen in het Westland. Het
onderstaande lijstje geeft aan hoeveel
grammen keukenzout een liter water bevat
Kwintsheul 0.23, Sammersbrug 0.25, Wester-
lee 0.26, Wateringen 0.30, Honselersdijk 0.35,
Delft 0.35, Poeldijk 0.37, Woutersweg 0.43,
Loosduinen 0.46, Zwartendijk 0.58, Naald
wijk 0.63, Oranjebinnensluis 3.50, Oranje-
buitensluis 5.03.
Overal kan het water gebruikt worden als
gietwater zonder de planten te schaden, uit
gezonderd het water van de Oranjebinnen-
en buitensluis.
HET CRASLAND.
Op sommige plaatsen is door enkele vee
houders het melkvee in de weide gelaten,
hoewel er nog geen gras is, dat naam heb
ben mag.
Uit Oost-Indië
MEDAN, 24 April (Aneta). Ter eere van
het gouden feest dei Deli Plantersvereeni-
ging werd hier een zeer druk bezochte re
ceptie gehouden. Tallooze bloemstukken - - - 00-
waren gezonden. Onder de aanwezigen ter ~fi"^r "i
receptie werden o.a. opgemerkt de Gouver- j £"r'CK
Sumatra's Oostkust, de Sultan van meter
DOOR EEN AUTO GEDOOD.
Het achtjarig zoontje van Z. te Wervers-
hoof (N.-H.) werd bij het oversteken van
den weg door een auto overreden. Het ven
tje is kort daarna aan de gevolgen over
leden.
DOODELIJK MIJNONGEVAL.
Woensdag is op de mijn „Willem Sophia'
Langkat en Deli, de burgemeester van Me-korten tijd na het ongeval. Hij laat
cel vertegenwoordigers uit de <*- vrouw en twi
reld der culturen, handel, scheepvaart
het bankwezen. Des morgens begon de her
denking met het leggen van een krans op t
Cremer-monmnent. Zaterdagavond a.s. wordt
een groot feestmaal te Brastagi gehouden.
SMOKKELEN VAN MORPHINE.
BATAVIA, 24 April (Aneta). De Raad van
Jusitie heeft den Formosaan Taichosko
beschuldigd van een poging tot binnen
smokkelen van een partij morphine van
11.600 gram en van het doorvoeren daarvan
naar Amoy, veroordeeld tot een gevange
nisstraf van twee jaar plus een boete van
f 5000.
De Raad aanvaardde niet de bewering
an de Formosaansrhe beklaagde, die be
weerde, dat hij niet bekend geweest zou zij u
met den inhoud van dc kisten, welke vol
gens connossementen shirts zouden bevat
ten, en die hem uit Havre waren toege
zonden.
GEBOORTE- EN STERFTECIJFERS
IN BOVEN-DIGOEL.
BATAVIA, 24 April (Aneta). De lijst van
terfte- en geboortecijfers betreffende het
interneeringskamp aan den Boven-Digoel,
elke lijst is aangelegd van af het begin
an de vestiging aldaar, toont aan dat in
elk geval de verhouding van den Boven-
Digoel, wat de gezondheidstoestand aan
gaat, niet ongunstig is.
HOE DE „ALMIGHTY DOLLAR" SLIB
VING OP BALL
De correspondent van het Soer. Hbld. te
Singaradja schrijft:
Een zekere Mario, een Balineesch jonge
ling uit Tabanan, moet een zeldzaam ele
gant en bekwaam danser zijn en hij geelt
af en toe demonstraties zijner danskunst
met gamelang-begeleiding, o.a. ook voor
het Bali-Hotel te Denpasar. Vooral buiten-
landsche toeristen zijn hartstochtelijke be
wonderaars van dezen Mario en zijn kunst
Een rijke Amerikaansche toerist en echt-
genooto kwamen ook geheel onder de beko
ring van deu Balinees cn van zijne dans-
creaties en wilden Mario medenemen naar
\merika: de Amerikaan was genegen
10.000 dollar bij een bank op Bali te depo-
neeren als eerste „Anzahlung".
Zeker voor een tournee door Amerika?,
vroeg de manager van het ho'.el, wiens be
middeling was ingeroepen. Oh neen. was
het antwoord, alleen om voor ons te dan
sen „at home".
De manager, hoewel aan de beantwoor
ding der meest uiteenloopende vragen ge
wend, zat toch even met dit geval. Hij be
dacht een list (managers van hotels in In
dië zijn nu eenmaal listig) en zei: ja maar
dat gaat moeilijk, want met Mario zouden
zeker mee moeten familieden dozijnsgewij-
ze, kisten met heilige Bali-aarde, want die
dansen zijn immers godsdienstige uitingen,
verder diverse Pedanda's (priesters), hei
gamelang-orkest etc. etc. Never mind. I pay
everything, was het prompte antwoord van
jdezen dollar-verzamelaar.
Er b'eef den listigen manager niets an
dere over, dan Mario de invitatie over te
brengen, doch een heftig hoofdschudden
van dezen deed onzen Amerikaanschen toe
rist de laatste hooop in mok opgaan.
Hier zegevierde de Dollar dus niet over
Jp Kepeng!
Een andere Amerikaan, even koen en ge
decideerd in zijn wenschen, wilde maai
even de groote „gong" van het gamelang
orkest koonèn en meenemen. Ook hier liet
Bali Amerika (n'en déplaise het Kellogg-
pact) leelijk in den steek.
twee kinderen achter.
BOSCH- EN HEIDEBRANDEN.
Gemengd Nieuws.
DOOR DE ELECTRISCHE TRAM GEDOOD.
Te Treebeek (L.) geraakte een 3-jang
Onder St. Michicls-Gestel (N.-B.) zijn cir
ca 4 H.A. bosch en heide afgebrand.
In de bosschen aan den Leendcnveg te
Stratum (N. B.) heeft een hevige brand
woed. Verscheidene H. A. heide en bosch
zijn afgebrand.
DOOR ROOK GESTIKT.
Woensdagavond omtsreeks 10 uur wilde
G. Scheer, oud-Oost-Indisch militair met zijn
w zijn woning aan de Vechtstraat
Zwolle binnengaan. Hij rook een sterke
brandlucht, en nam een verstikkende rook
aar. Toch drong S. de woning bin
aar hij nog een en ander trachtte te red
den. Toen de vrouw haar man niet uit de
woning zag terugkceren, waarschuwde zij de
huren die hem voorover dood in den kelder
onden, gestikt door den rook. Hij had on
beduidende brandwonden.
EEN KONIJNENPLAAG OP GOEREE.
Men schrijft ons uit Hoofddorp (Z.-H.),
de duinen zijn thans zooveel konijnen
anwezig, dat men van een plaag kan
spreken.
De ingelanden van den polder het Oude
land hebben, als hierin geen verbetering
komt, het voornemen de gewassen met Pa-
rijsch Groen te besproeien om het lastig
volkje uit te roeien, daar ze groote schade
aan de gewassen kunnen aanrichten.
BRAND TE PERNIS.
Kinderen uit het zolderraam gered.
In den vorigen nacht omstreeks half
twee is door een agent van politie uit
lerdam brand ontdekt in een winkelpand
gelegen aan de Hoofdstraat te Pernis. Op
oogenblik, dat de brand werd ontdekt stond
het pand reeds in lichterlaaie. De omwonen
den werden gewaarschuwd en konden zich
redden. Toen de winkel al niet meer te be
treden was, bemerkte men eerst, dat er jp
zolder nog twee kinderen lagen te slapen.
De agent, die de brand had ontdekt is daar
op met een ladder die hij tegen den voorge
vel had geplaatst naar boven geklommen en
het is hem gelukt de kinderen uit den ver
stikkenden rook te redden door het dakraam.
Rechtzaken.
FAILLISSEMENTEN.
ROTTERDAM,
C. Jongeneel,
20, Rechter-com:
mr. J. Smit te
J. G. Gund, ltoffle-
Maretaksi r.iat. I
UTRECHT: 21 April. H. H. Wtllei
Lublink Wedd
schilder. Vlnke\
r te Utrecht
uratör F M
ntjo 39 d.. Cur
recht. Kapel-strc
M E Havelut
Opgehevent
Dc N.V. combinatlehandel voor ex- en
iandel ln lompen, gevestigd te •Rolterdar
Radio Nieuws.
VrUdac s3 April.
HUIZEN (336.3 M.. na 6 uur 1862 M.) 11—11.30
NCRV. Korte Znkcndienst. 11.3012 Godsdlen-
tlg halfuurtje. KRO. 12.16—1.16 KRO. Concert
i—4 Vrouwenuurtjé KRO."4—5 NCRV. Grtimo-
oonmuziek. 6—6.45 NCRV. Concert door het
[•rio. 7Ï.L'a KRO. Causerie over hondendressuur
:.30 VrBO-ulUending. Causerie over het Ld-
d loc ui
:IUL 9 30 V
rt. 2.05—2.45 U
'5.30—6
-7.ló oneen,
tge het Onderwöj
8 01—9 Ka:
1.10.15 Muziek^
1—4.30 Causerie. 8
reeKuur van dea
7.16—7.45 Ra-
fonds voor dn
k. 9—9.30 Plan»
enet. 11 05
ncert 12 60
n. 3.15 Mu
DAVENTRY (1S62 M.) 10.35 Kerkdt
Kookpraatje. 11.20 üramofoon. 1-20 Co
Or-rel. 1.2H-2.20 Or'.iTt. 2.50 Voor .«chole
ziek. 3.20 Lezing 3.45 Muziek 3 50 Toonee. s« w
kost. 5.35 Kirdcruurtje. 6 20 Tulnpraatje. 6 35
Nieuw- jcr. 6.50 Muziek. 7.05 Liederen van Schu
mann. 7.20 Muslekcrltlek. 7 33 Muziek. -.45 Le
zing. 8 05 Concert 9.20 Nleuwsber. 9.40 „SU
PARIJS „Radio Paris" 1744 M.) 12.50—2.10
Orkest. -I 055.03 Orkost 6.55—7.20 Gramofoon.
3.5011.10 Concert
LANG EN BERG (462 M.) 9.38 en 11.40 Gr»
12.20—1.50 Orkest
Ga.-spel. Daarna lot 11
ZKESEN (1619 M.) 11
—5.50 Orkest 7.20
-ezingen. 7.50 Hoorspel.
iaurn.i p rsberlchtcn. 10.05—10.35 Proef-beeld-
Itzendlng.
HAMBURG (391.6 M.) 11.20 Muzlekultzendlnc
oor scholen. 5.20 Orkest 7.20 Orkest 8-20 Mu-
lek. 10.20 Orkest
BRUSSEL (511.9 M.) 6.20 Muziek. 6.50 ö«a«
aaphoon. 8.S6 Orkest
Zaterdag 27 April.
uur 1852 St.) (Uit-
i-ultz.) 11.30—12 Godsdienstig halfuurtje.
de Beiersche Alpe
gevorderden- 55.30 Gra
eert 8 VARA Concert e
en toespraak. 10.30 Pers
11.26 Gramofoon.
DAVENTRY (.562 M
—11.20 Huishoud praatje.
6.40—7.10 Gramofoon muziek,
eer de Berliner Festsplel-
cert. orkistconcert en zang.
—12 Vroo'Uk programma.
'2—4" MuxlVk. t—4-^0° 1 ta-
4.30—5 Italiaan^ch voor
0.35 Kerkdienst
1.202.20 Octet
rabley Stadion.
iwsbcr
n. 7.2.
lek. 9.20 NIe
ziek.
«eppraatje.
9.35 Cm
9.30
iztek.
9.55 Concert. 10.5512.20
PARIJS „Radio-Paris" 1 74 4 M.) 12.50—2.10
Fragmenten. 4. —5,05 Klnderhulfuurtle. Daar
na muziek. 6.567.20 Gramofoon. 8.3511.10
Populaire Zwlt-ersche liederen. Dj -na muziek.
l.ANGENBKRC (162 M 9 36 ei. 11.3» Gramo
foon. 12.25—1.50 Concert 5.05—5.50 K—
-lek. 7.20 VrooHJke avond. Daarna
1.20 Mu-
ZEESEN 4"49 ie l
1 20 Orkest 5.20—7.0
S.50 Muziek. Daarna
1.20-
7.20 C0110
De Raad vóór de Scheepvaart heeft Dins
dag voor de eerste maal onder leiding van
Mr. Dr. F. C. van Geer, raadsheer in het Go-
rechtshof te Amsterdam, een onderzoek in
gesteld naar de oorzaak van de aanvaring,
welke op 'Jö Maart j.l. heelt plaats gehad a
de Noordzee tusschen het Ned. s. Batavier
I en het Duitsche s. Yenetia.
Als getuige werd gehoord de 6Ljarige ge
zagvoerder, die tijdens het gebeurde het ho
vel over de Batavier 1 voerde.
De inspecteur voor de Scheepvaart, de
heer van 't Haaff, merkte op dat beide sche
pen schuld hebben aan het ongeval, want
blijkens de elders afgelegde verklaring van
den kapitein van de Venetia heeft deze even
min als zijn collega van het Hollandscho
schip, gestopt, toen zij eikaars wederzijdsch
mistsein hoorden, heteeen zij volgens de
wet hadden behooren te doen. De kapitein
van de Batavier I heeft echter meer fouten
gemaakt; zoo is hij, terwijl het dik van mist
was. volle kracht blijven doorvaren en bo
vendien is hij gaan manoeuvreeren op het
hooren van het mistsein van een schip dat
hij niet kon zien. zoodat hij in strijd heeft
gehandeld met de voor een en ander ge
stelde bepalingen.
De Raad zal later uitspraak doen.
MEDISCHE KRONIEK.
DE VOEDING
Vanaf het eerste oogenblik dat de mensch
ter werèld komt tot zijn einde toe, is de
maag en al wat daarmede verband houdt,
zonal niet het gewichtigste orgaan, dan toch
zeker een zaak van vöortdurcnden en ook
van nnndzakelijken zorg.
EeR leege maag geeft een onaangename
gewaarwording, terwijl een gevulde maag
«en gevoel geeft van tevredenheid en vol
doening. Men moet daarom nooit aan
Iemand wat hij niet gaarne inwilligt vra
gen zoolang hij nog niet gegeten heeft;
wacht liever totdat hij van een welvoorzie-
nen disch is opgestaan.
William Booth, de stichter van het Leger
des Hcils, oen uiterst practisch man, zeide
dan ook, dat men hongerige zwervers eerst
goed moest laten eten, daarna kon men over
het Evangelie prediken. Zoolang zij honger
hadden, luisterden zij toch niet.
Dat men er veel «oor over heeft om aan
zijn behoefte aan eten te voldoen, daarvan
is Ezau een bewijs. Immers toen hij hon
gerig van de jacht kwam, verkocht hij voor
een schotel linzenmoes zijn eerstgeboorte
recht. Ook volgde een groote schare Jezus,
niet om zijn leer, maar omdat zij bij de
wonderdadige spijziging in de woestijn met
brood verzadigd waren.
Het overvloedig en veelvuldig voedsel kan
tot allerlei zonden aanleiding geven, zoodat
de maag levensdoel wordt en de mensch
opgaat in het „laat ons eten en laat ons
drinken en laat ons vroolijk zijn, want mor
gen sterven wij", waarbij men in het grofste
materialisme opgaat en ongevoelig wordt
voor alle hooger geestelijk leven. De H.
Schrift, die „matigheid" leert, predikt ge
heel anders. Daar wordt gezegd: ..armoede
(den honrrer") of rijkdom (dus^ge'e<Tenheid
voor wee'dprig voedsel) gaef imj niet; voed
mii met het brood m'jns bescheiden deels"
Men ziet in het leven mensehen, die leven
om te eten, weer anderen, die eten om'te
leven. Deze lantsten zijn er. ook wat hun
gezondheid aangsat, het beste er aan toe.
De maag. en daarmede ons voedsel, is
ons treeeven tot e^n goed gebruik, d. w
tot instandhouding van onS bestaan, ter
wijl bet genot, dat een goede maalt'id geeft,
tecetük bet leven zeer kan veraangenamen.
Pp cn"7,en, die -ii mof dan pi on rt p
stoffen, die het lichaam worden toegevoerd,
worden daarin afgescheiden, door 't bloed
opgenomen en naar de noodigc plaatsen
van het lichaam toegevoerd, terwijl de on
bruikbare stoffen worden verwijderd.
Men verdeelt het voedsel, de voedings
stoffen in drie hoofdgroepen. Koolhydraten
(zetmeelhoudende stoffen), oiwittpn en vet
ten. Ieder dezer drie hoofdgroepen heeft
men in een bepaalde verhouding noodig.
men kan niet alleen van koolhydraten, vet
of eiwit leven.
Het voedsel, dat door de mond wordt op
genomen, wordt beter verteerd, wanneer het
in klpine stukjes wordt verdeeld. Dit ge
schiedt door het kauwen met onze tandeD-
en kiezen. Hoe meer het voedsel wordt ver
kleind, des te beter. Vandaar is
een (jaaf gebit zoo noodig
en kan een slecht gebit, of het ontbreken
van een gebit, oorzaak worden van minder
goede vertering, ja zelfs van maagziekten.
M:ist men dus tanden of kiezen, dan is het
niet alleen voor sieraad deze door „valache"
te laten vervangen, maar hpt is ook nuttig
en doelmatig. Het is soms zoo noodig, dat
men wel zelfs aan arme patiënten, niet voor
sieraad, maar als middel ter bestrijding van
maagziekte, een valsch gebit verschaft
Niet alleen is noodig de spijzen klein te
maken, doch ook door langdurig kauwen
ruimschoots aan het speeksel in den mond
gelegenheid te geven zich met het voedsel
te vermengen en daarop scheikundig in tp
I werken. Het voedsel kan alleen in vlopi-
I haren vorm in het bloed worden opgenn-
Imcn en hier in de mondholte is het eerste
I begin van het vloeibaar maken, door in-
.vloed van het speeksel, dat bereid wordt in
de verschillende speekselklieren in de mond
1 holte. Ieder weet wel hoe dit speeksel bij
voortduring in de mondholte vloeit, en deze
vochtig en glad houdt Ieder kent ook wel
de gowaanvording van „watertanden" hij
dc voorstelling of het zien van lekkere spij-
zon of dranken.
Het speeksel doet het zetmeel uit onzp
sniizen een scheikundige verandering on
dergaan: zondpr een zorgvuldige vemien-
rrine met sneeksel kan pion creon meelspijs
brood, a^rdnnnelen. riist, havermout, gort,
erwten, boonen. enz vertpren. H"t i= voorn 1
nl demm 7.00 nood'tr. dot er een goede en
ruime vprmpnging met bet speeksel is. nm-
<l"t do sni'70 marr kort in do monrlboRp
vprh'iift en do wp-<:mip van het SPepk«>Pl in
j de maag onhnndt F.r zijn daarom mensohpri
vil'pn 7'i
ut dm
dip
lo„«» Uo
thode naar Fletscher, die haar het eerst be
schreef en aanbeval: „fletscheren".
Omdat do spijze en ook de mondholte
vochtig is, glijdt de spijsbrij gemakkelijk in
den slokdarm, als het ware over een brug
getje, dat tijdens liet slikken de luchtpijp
bedekt.
Wil men het slikken een beetje verge
makkelijken, door b.v. onder het eten en
gelijktijdig een weinig te drinken, dan doet
men daaraan verkeerd. Men versnelt daar
door het kauw- en slikproces en de inwer
king van het speeksel, vermindert dus de
vertering en. Iaat de spijze dus gedeeltelijk
onverteerd passeeren.
Is het drinken onder het eten al onge
zond, nog meer verkeerd is het drinken
voordat dc mond goed leeg is.
De spijze moet noch te koud noch te warm
zijn; eigenlijk is het het beste lauw-warme
lichaamstemperatuur. Te warme spijzen en
dranken tasten het slijmvlies van mond en
keel aan, doen de smaak afstompen, ver
oorzaken stoornissen in de maag. Ook kou
de dranken te veel tegelijk kunnen ern
stige gevolgen hebben. Zoo heeft een der
Hollandsche graven, verhit vaii de jacht:
komende, te veel koud water gedronken en
is volgens het verhaal daardoor gestorven.
De goede verzorging van de mondholte
en vooral ee>n goede zorg voor het crehit is
.voor de gnerle werking van de voeding ook
I noodzakelijk. Wil men wil van zijn voedsel
1 hebben, dan moet men een goed gebit heh-
iben, en wil men dit behouden, dan moet er
een regelmatige goede verzorging van het
gebit plaats hebben.
De goede behandeling van 't gebit.
bestaat in v.&; rein houden van tanden en
1 kiezen, wat voornamelijk gebeurt doo»
j poetsen en spoelen en verwijdering van het
tandsteen.
I De gewoonte van velen, lang niet allen,
(want sommigen laten hpt geheel na, is al-
I leen om 's morgens hij het oehtendtoilet
j tanden te poetsen en mond te snoeien. Fel-
teb'ik mopet men dat doen na eiken maal-
i'tiid, in elk geval nok 's avonds vóór het
slapen gifin Snu'sreaten. die anders in ver
schillende srhuilhopkips van den mond zich
bevinden kunnen daar aanieidin-r eeven tol
mttinir. onponhinincr van haoter'ën en alzoo
I' tot aantasten der k'ezen en tanden.
Wil men de tanden goed poetsen, dan
moet men zoowel voor- als achterkant en
.de kamw'abimn bewerken.
I Voor hPt behoud van hpt email, dat dc
fonHpn en kiezen bedekt, en waarvan de
gopfbpifj pnntiaban r IS VIT hpt behoud dp|
tanden en kiezen, is het ook noodig dat men
[noch te koud, noch te warm eten of drin
ken neemt, anders splintert dit van de tand.
Ook kan het nadeelig zijn op al te harde
voorwerpen te bijten Zooals dit bij noten-
kraken het geval is. Het verdient ook alle
aanbeveling, ook al bemerkt men zelf niets,
minstens eenmaal 's jaars door een deskun
dige, het gebit te laten controleeren. Vaak
worden dan kleine gaatjes gevonden, dit»,
als men ze niet behandelde en vulde, aan
leiding zouden kunnen worden tot aantas
ting en verlies van tand of kies. Behandelt
men dus in zijn jonge jaren zijn gebit goeü,
en laat men dit geregeld controleeren. dan
kan men in 't algemeen tot op hoogen leef
tijd een goed gebit behouden.
Vanuit de mondholte gaat de spijsbrij
over een soort bruggetje, dat de luchtpijp
afsluit gedurende het slikken, over in den
slokdarm. Gaat men soms praten of lachen
onder het slikken, dan sluit zich de brug
niet af, dan kan de spijze in de luchtpijp
komen, z.g. in net verkeerde keelgat schie
ten, wat tot groote benauwdheid, zelfs tot
stikken, aanleiding kan geven.
De slokdarm is een huis van ongeveer 'n
kwart meter, waardoor de spijsbrij in de
maag komt. De maag is eigenlijk een zak,
zeer veranderlijk van vorm, grootte cn lig
ging en gedurende den tijd dat de spijze er
zich in bevindt in voortdurende beweging.
In den wand zijn tal van klieren, die samen
het maagsaj
voortbrengen, door do voortdurende bewe
ging zich onder het voedsel vermengt en
een groote rol speelt in de spijsvertering.
Maagsap van een gezond mensrh werkt
zelfs desinfecteerend (ontsmettend). Men
krijgt tegelijk met de spijzen ook tal van
bacteriën binnen, waarvan vele door het
maagsap worden gedood. Voorts verteert 't
maagsap het eiwit, doet de kaasstof uit de
melk stollen en verandert suiker in glycose.
De spijsbrij blijft geruimen tijd in de
maag, soms één tot twee uur, soms wel tot
zes uur.
Uit de maag gaat de snijshrii naar den
twaalfvingerigen darm. Onk hier hehhen
gewichtige veranderingen p'aats. hetgeen
gebeurt door twee klieren, die hier uit
monden, nl. de alvieesehklier en de lever.
Voorts volgen de d'kke en d^ dmmo dar
men. die mede door klieren die in de wan
gen invloed on de vertering uitoefenen,
den der darmen zitten, door klierafscheidin-
In dnr darm is do smWü nog zeer v'o«i
banr. F.erst voortgestuwd door samentrek
king der darmen, wordt de inhoud ge'eide
lijk meer en meer va«t van vorm. f»rw"l de
voedende bestnnddeelen door de lvmphva-
td worden ongezo^en en in het blo«d over
gebracht. Door middel van 't bloed wordt
deze voedende lymph gevoerd naar de ver
schillende weofselemonten, ten deelc tot vor
ming van nieuwe elementen, ten deele tot
instandhouding der oude rellen.
Al deze levensverrichtingen hebben plaats
in de afzonderlijke cellen, waaruit het
lichaam is opgebouwd. Er geschiedt daar
voortdurend een geregold verbruik en toe
voer, waarhij in de cellen een proces plaats
grijpt, dat veel overeenkomst vertoont met
hetgeen men in de scheikunde verbranding
noenit. Bij een verbranding is een voortdu
rende toevoer van brandstof noodig. wil de
vlam niet uitgaan. Zoo is ook tnt instand
houding van elke cel in ons lichaam on
afgebroken toevoer van voedingsmateriaai
door middel van de spijsvertering noodig.
Dit voortdurend proces, verbruik van voe
dingsstoffen-aanvoeren daarvan, zoowel door
de spijsvertering als door de ademhaling
noemt men
stofwisseling
Een normaal, niet ziek mensch, voelt het
wanneer hij behoefte heeft aan vocdsel-
opname. Men noemt dit gevoel honger. Dit
is een waarschuwing van het lichaam. Deze
behoefte regelt zich naar het gebruik; hij
inspannenden arbeid heeft men meer
De vertering der zetmeelhoudende stoffen
(de koolhydraten) geschiedt door de speek
selklieren van den mond en door de buik
speekselklier. die in den twaalfvingerigen
darm uitmondt, waardoor de koolhydraten
in een soort van oplosbare suiker verand»,
ren. De eiwitten worden in hoofdzaak ver
teerd door het maagsap, terwijl do vetten
in hoofdzaak door de gal tot oplossing wor
den gebracht.
Belmlv 1 de drie genoemde stoffen ia
voorts vo ir ons lichaam noodig: zwavel,
phosphorus, ijzer, chlnorcaleium en andere
stoffen: do chloor als chloornatrium keu-
keuzon t> en ook in zijn verbinding als zout
zuur. Zwavel zit in de eiwitstoffen, phos
phorus en kalk in de beenderen, terwijl
iizer voorkomt in de roode bloedlichaamp
jes.
De koolhydraten bestaan uit koolstof, wa
terstof en zuurstof. Dit komt voornamelijk
voor in alle plantaardige voedingsmiddelen.
De eiwitstoffen zijn de voornaamste deelen
van liet vloesch, ook in eieren, kaas en
melk. Ook komt het eiwit voor in plantaar
diger) vorm, voornamelijk In de peulvruch
ten. De vetten komen voor m boter, reuzel
en verschillende oliën.
Water wordt ook veel door ons gebruikt,
afkoeling, meer warmtetoevoer noodig heeft,
lie slechts kan tot stand komen door een
cerhoogde stofwisseling in de cellen.
Zoo ook hehhen kinderen, die in hun
groei zim. relatief meer voedsel noodig tot
aanmaak van lichaamsweefsel dan volwas
jsenen, die het slechts noodig hebben we
gons slijtage.
Zooals wij dus zagen bestaan de spijsver
teringsorganen uit een kanaal, dat hij den
mond begint, door horst en buik verloopt
en eindigt daar waar de rug van naam ven
wisselt, in welk kanaal verschillende klle
ren uitmonden, die allen producten afschei
den. die noodig zijn voor de bewerking van
ons voedsel In dit kanaal worden dan de
snijs en drank, de voedingsmiddelen die
wij gebruiken, verteerd, d. w. z. de toe
dingsstoffen worden uit de voedingsmidde
len in opgelnsten toestand gebracht door
middel van de Ivmphvatcn In het bloed
opgenomen, door het ee'ieete lichaam ge
voord, terwijl de onhruikMre stoffen uit
het lichaam worden verwijderd
Let men alleen op
de scheikundige samenstelling
der voedingsmiddelen, dan k«n men die In
drie hoofdgroepen verdeelen: 1o. de zetmeel
houdende stoffen; 2o. de eiwitten: 3o. de
vetten.
de'en. in groenten en vruchten,
tot 90 pet.
Het gevoel van verzadigd zijn Is bijna
alleen her gevolg van gevuld zijn van d»
maag. dus geheel onafhankelijk van het ge
halte aan voedingsstoffen Doch ook tiet
verhemelte sneelt daarbij een rot. Wanneer
men het verhemelte gevoelloos maakt. hv.
door cocaine of minder gevoelig door veel
ronken, dan kan men liet hongergevoel doen
verdwijnen of doen verminderen. Dit doen
wel natuurvolken in de wildernis door kau
wen op de cncosplant of soldaten op marset»
of In de loopgraven door veel te ronken.
Het komt er dus niet op aan of men het
gevoel heeft van verzadigd te ziin. m««ar
voor de inetondhondi-'g en de groei van het
llrh*»nm is het noodig. dat hepanlde hoe
veelheden voedingsstoffen van e'ke «oort
aanwezig zijn in eeo voor e'ke soort he-
naaide verhouding Men *011 zich dus niet
uitsluitend en eenzijdig kunnen voeder met
knolhvdraten alteen. of roef vetten of eiwit
ten alleen of m«t koo'hvdraten en 7-,.,.
de- eiwit Wil rns lichaam r- niet onder
lilden, dan moeten de ver*-Ml'endo voe-
dincssfoffen in een hennatde verhouding en
in henndde hoe vee'heden worden genomen.
Tn hef plnemren vo'dnet onze voeding zoo
als wij die als het w-re Instinctmatig ne
men. aan die verhouding
r. d. IL
