BUITENLAND.
Kerknieuws.
Wetenschap.
ECONOMIE EN FINANCIEN.
Leger en Vloot.
VRIJDAG 26 APRIL 1929 EERSTE BLAD PAG. 2
DE HERSTELCONFERENTIE.
FRANSCHE STEMMINGMAKERIJ.
Naar Uit een achteraf gepubliceerd com
muniqué van de schadevergoodingscommis-
eie blijkt, volkomen ten onrechte, hebben de
Fransche bladen beweerd, dut de z.g. trans
fercommissie, onder voorzitterschap van
Parker Gilbert, een bijzondere vergadering
gehouden, zonder deelname daaraan door de
Duitschers, in verband met de houding van
de Duitsche Rijksbank, 'die onder Dr.
Schncht's leiding uit tactische overwegingen
de financiëele politiek van Duitschland in
gevaar zou brengen om de bewering over
het geringe betalingsvermogen van Duitsch
land to bevestigen.
De genoemde Fransche bladen dringen er
op aan, dat de wachters van het Dawés-
plan hun plicht zullen doen en deze ma-
hoeuvres zullen verhinderen. Zij verklaren,
dat de rijksbank opzettelijk goud en wissels
heeft afgegeven, teneinde den stand van het
wettelijk voorgeschreven minimum der
gouddekking van 2400 millioen goudmark
te bereiken, alleen om zich het geval te la
ten voordoen, waarmede rekening is gehou
den in het Duitsche memorandum, dat aan
de conferentie der deskundigen is overhan
digd, waarin verklaard wordt, dat het
«lechts een kwestie van tijd is, dat men de
bepalingen omtrent de transferbescherming
«ou moeten in werking stellen.
Er wordt op gesvezen, dat dr. Schacht op
12 Januari het disconto van 7 tot O1/-? pet.
heeft verlaagd en dit daarop sedert heeft
gehandhaafd, niettegenstaande de meeste
groote speculatiebanken, mot name die van
New-York, Londen .en Amsterdam* het dis-
cónto hebben verhoogd en de financieele
markten zich sedert door een zekere ner
vositeit hebben gekenmerkt
De handhaving van het disconto op &V2
pet. heeft de verarming van Duitschland
aan goud en deviezen bewerkt
Sedert 11 Februari, dus sedert de samen
komst van de commissie van deskundigen,
heeft de rijksbank 1150 millioen mark aan
goud en deviezen afgegeven, waarvan tij
dens de laatste weken alleen reeds twee
milliard francs.
Wolff acht deze bewering van de Fran
sche pers een opzettelijke ondermijning van
het Duitsche cicdiet in het buitenland. Er
is, zoo zegt Wolff, tot dusver nog niets te
merken geweest van een opvragen van de
pots in Duitschland door buitenlandsche
banken; wanneer echter de verkapte aan
sporing van Havas tot dergelijke opvragin
gen zou leiden, dan weet men van welke
zijde het eerst het sein daarvoor en voor de
daaruit eventueel voortvloeiende transfer-
moeilijkheden is gegeven.
Na gewezen te hebben op het communl-
Sué van de transfercommissie naar aanlei-
ing van dit onverantwoordelijk en gevaar
lijk stemming maken in de Fransche pers,
«egt Wolff:
Het is een' feit, dat de Rijksbank, den
stand van den deviezen- en goudvoorraad
In den laatsten tijd met toenemende bezorgd
heid heeft gevolgd, en dat reeds vóór de
zitting van het transfercomité tot een
hooging van het disconto was besloten. De
Bank beeft alleen nog den weekstaat
23 April afgewacht om een volledig c
zicht over de algeheele positie der Bank te
kunnen krijgen, ten einde de mate der nood
zakelijke discontoverhooging te kunnen be-
oordeelen. Zij heeft, zoodra deze weekstaat
beschikbaar was, daaruit de consequentie
getrokken.
AMERIKAANSCHE BEMIDDELING?
Uit New-York wordt gemeld:
De „Herald and Tribune" verklaart, dat
Owen D. Young een compromis ontwerpt,
om het mislukken der deskundigcnconfe-
rwitie te voorkomen.
DE FRANSCHE
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN.
Nog weinig animo, ofschoon zij niet
van politiek belang ontbloot zijn!
(Van onzen Parijschen correspondent.)
Op Zondag 5 Mei a.s. zullen over geheel
Frankrijk de verkiezingen voor de „con-
seils cornmunaux" plaats hebben, instituten
welke vrijwel met onze gemeenteraden over
eenkomen.
De stad Parijs is in twintig arrondisse
menten verdeeld, welke men practisch als
evenzoovele communes of gemeenten be
schouwen lean, want elk dezer arrondisse
menten bezit een eigen „mairie", dat. is een
gemeentehuis, een „maire" of burgemees-
en drie raadsleden. In elk arrondisse
ment kunnen derhalve bij de aanstaande
verkiezingen vier candidaten verkozen wor
den, hetgeen weder overeenstemt met de on
derverdeeling dezer arrondissementen, welke
ip hun beurt elk uit vfer „quartiers" of
wijken bestaan.
De tachtig gemeenteraadsleden van Parijs
zijn tevens „conseillers généraux", d.w.z. le
den van don Departementalen Raad. om
dat Frankrijks hoofdstad administratief een
geheel departement, dat van de Seine vormt
Zaterdag jongstleden kon men op de bou
levards en op de groote straten en pleinen
het eerst constateeren, dat er een vei-
kiezing op handen is. Daar verschenen na
melijk weder de groote houten borden, wel
ke aan de diverse politieke partijen do ge
legenheid verschaffen, de namen van hun
randidaten en hun programma's ter kennis
der kiezers te brengen.
Merkwaardig is, dat daarvan tot nog toe
maar heel weinig gebruik wordt gemaakt!
Het overgroote deel der beschikbare ruimte
s nog onbenut De deskundigen in den ver
kiezingsstrijd beweren, dal dit verschijnsel
deeds kan worden opgemerkt, men wacht
iever nog met zijn affichage, ten einde
rich niet bloot te geven. Wie dus het eerst
lit den hoek komt, laat zich door zijn op
nositie leelijk in de kaart kijken en kan
door wie later aanplakken duchtig in het
:nnnetie worden gezet, terwijl het dan heel
moeilijk is, daarop afdoende te reageeren.
Over het algemeen echter verheugen zich
hier de gemeenteraadsverkiezingen in een
slechts matige belangstelling, veel meer in
teresse wordt er aan den dag gelogd wan-
het op de verdeeling van de zetels ir
Palais Bourbon aankomt, waar dc
Charabre des Députós, de Fransche Tweede
Kamer, haar zittingen houdt
In Parijs zijn alle tachtig gemeenteraads
leden, omdat zij tevens lid zijn van den De
partementalen Raad, uithoofde daarvan
reeds „électeurs sénatoriaux", hetgeen hun
derhalve grooten politieleen invloed ver
leent, wrarbij dan nog komt, dat zij zelve
het rpcht hebben, de overige senaatsverkie-
zers te benoemen.
Hoe de uitslag der ophanden zijnde ver
kiezingen zal zijn. of radicalen, socialisten
en communisten, die de eendrachtige be
dreiging van het huidig regecringsbcleid
vormen, terrein zullen winnen of verliezen,
er is voorhands nog niemand, die zich daai-
omtrent aan voorspèllingen waagt Wel
kan men er in elk geval op rekenen,
in zeer veel kieskringen een herstemming
zal moeten plaats hebben, welke reeds bij
voorbaat tegen Zondag 12 Mei is bepaald.
Het zal dus nog wel eenigen tijd duren, eer
de machtsverhoudingen zidh eenigszins be
ginnen af ,te teekenen.
EC PAUS NAAR PALESTINA.
BOLOGNA, 26 April. De correspondent
van de „Resto di Carlino" te Rome meldt,
dat de eerste reis van den Paus na de on-
dertcekening van het verdrag tusschen den
H. Stoel en Italip naar het Heilige Land zal
gaan. Deze reis zou het eerste bezoek van
een Paus aan Jeruzalem zijn.
DE ONTWAPENING.
De luchtvloot Moeilijkheden tusschen
Frankrijk en Italië,
Gibson ongeduldig.
De voorbereidende ontwapeningscommis
sie heeft Donderdag nog lang gesproken
over de luchtvloot, o.a. over de kwestie of
de conventie een onderscheid zal maken
tusschen de luchtvloot ten dienste van hel
moederland en die ten dienste van de kolo
niën.
Daarbij kwam het opnieuw tot een vrij
scherpe woordenwisseling tusschen Frank
rijk en Italië.
Opmerkelijk was het groote ongeduld
waarvan Gibson blijk gaf, doordat hij ver
schillende malen in de discussie ingreep
om een verkorting der debatten tot stand te
brengen.
Gibson verlangt blijkbaar er naar, dat de
onderwerpen betreffende de vlootbeperking
zoo spoedig mogelijk aan de beurt zullen
komen.
Engeland en de Amerikaansche voorstellen.
De correspondent van do „Daily Herald"
te Genève meldt, dat de Amerikaansche de
legatie door 'iet onvoldoende antwoord van
de Engelsche regeering op de Amerikaan
sche ontwapeningsvoorstellen verbaasd en
teleurgesteld is.
Sir Eric Drummond zal Zaterdag uit Ge
nève vertrekken om de Engelsche regeering
te bewegen erin toe te stemmen, dat in
Juni een subcommissie voor de wapening
ter zee wordt ingesteld.
MEVROUW JURGENS TE LONDEN
BESTOLEN.
LONDEN, 26 April. In den afgeloopen
nacht is een dief doorgedrongen in de ap
partementen van den bekenden Nederland
sehen margarinefabrikant Anton Jurgcns
in het Tydeparkhotel te Londen
Alle juweelen van mevrouw Jurgens. tot
«én waarde van f 600.000, zijn verdwenen.
Elk spoor van de daders ontbreekt tot
Dog toe.
GEHEIMZINNIGE STERFGEVALLEN
OP EEN MAILBOOT.
Aan boord van de Canadeesche mailboot
Duchess of Atholl, die heden te Cherbourg
landen moet, na een rondvaart door do
Zuid-Amerikaansche en Afrikaansche wate
ren, zouden een aantal geheimzinnige sterf
gevallen zijn voorgekomen. ITet New York-
sche agpntschap van de Canadian Pacific,
van wie het schip is, spreekt van drie sterf
gevallen, van een Engelschman en twee
Amerikanen. Een partirulier telegram
spreekt echter van tien plotselinge sterfge
vallen onder geheimzinnige omstandigheden
Er zouden geneeskundigen ontboden zijn,
om den scheepsdokter I" 1- '"«i de diagnose
t® stellen.
GEREF. KERKEN.
NED. HERV. KERK.
Drietal: Te Vlaai dingen (4de pred.pl.),
VV. J. van Elden te Aalsmeer, G. Grootjans
Thzm te Doorwerth en Henri J. Hak te Alk
maar.
Aangenomen: Naar Haskerhome-
Oudehaske, H. J. Labberté, hulppred, te Am
sterdam-Noord.
CHR. GEREF. KERK.
9 roe pen: Te Delft, W. Byleveld te
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Men schrijft ons:
D s. J. Douma, van Den Haag-Oost, die
reeds bevestigd werd als predikant der
Gcref. Kerk van Arnhem, deed er Woens
dagavond in de Westerkerk zijn intrede met
een predikatie over 1 Thess. 525. Hij sprak
tot de Gemeente over: „de voorbede der Ge
meente wilde; en 3. om des Evangelies wil.
Toespraken werden tot den nieuwen Ieeraar
Arnhem gericht namens de Classis door
Ds. J. H. Koers, van Oosterbeekj en namens
den Kcrkeraad door Ds. H. L. Both. Toege
zongen werd Psalm 134 3.
KERKGEBOUWEN.
Te W e e s p is door de Geref. Kerk een
nieuw kerkgebouw in gebruik genomen, ge
bouwd onder architectuur van den heer E.
Reitsma te Groningen. De kerk heeft 530 z't-
plaatsen, ds in modernen stijl opgetrokken en
heeft een toren van 32 M. hoogte met luid-
kloli. Naast de kerk is een pastorie gebouwd
Voorts zijn er lokaliteiten voor den Kcrkeraad
catechisaties enz.
OUDERLINGENCONFERENTIES.
Woensdag jl. werd te Middelburg in
de Gasthuiskerk de 10de Zeeuwsche Geref.
Ouderlingen-Conferentie gehouden, onder lei
ding van den Voorzitter van het Comité, den
heer N. J. Bastmeijer, van Goes.
De morgen vergadering werd door den ui-
zitter op gebruikelijke wijze geopend. Na eon
welkomstwoord aan de opgekomenen, wees
Hij er op, dat het thans de 10de Conferent'i
is. toonde aan het nut dor Conferentie ei
sprak een enkel woord in verband met de te
behandelen onderwerpen.
Na afdoening van enkele zaken van meer
huishoude'ijken aard. hield de heer J. C.
Jansen, van Neuzen, een referaat ovet: „De
lectuur in het gezön".
Spr. vangt aan met aan te toonen, dat dit
onderwerp hem door het Com'té opgegeven,
zeer urgent is. Het moderne cultuurleven ont
wikkelt zich sterker dan ooit, maar ook nooit
zyn de anti-Goddelijke krachten bruter voor
den dag getreden. In de lectuur onzer dagen
spiegelt die krachtsontplooiing zioh kraHirig
af. Het hier schuilend gevaar voor de Kerk
des Heeren wordt aangetoond voor wat be
treft, dagblad, geïllustreerde bladen, al erlei
ontspanningslectuur enz. In een algemeene
rondschouw wordt de lectuur onzer dagen on
der de leupe genomen. Hier gevaar! Hoe
kan dat be:treden worden? Kennis van het
karakter van dit gèvaar is voor den ouderling
eisch. Kennisneming van lectuur is broodnoo-
d'g. Zelf lezen, getrouwe kennisname van
goede recencies, wórdt warm aanbevolen. Bij
het huisbezoek moet gewezen op het gevaar;
onderzocht moet wat er gelezen wordt en het
lezen van Christelijke dagb'aden en specifiek
Christeliike boeken. Op enkele moeilijkheden
wordt gewezen als Zoekhchtlezers" enz.
Een geanimeerde bespreking volgde op dit
keurig referaat.
Een 10-tal aanwezigen stelde verschiTende
vragen d'e
wijze werden beantwoord.
In de middagvergadering sprak D r. J.
Hoek, van Den Haag, over: De roeping van
Christus Kerk, met name van de ambtrdragers
d'er Kerk, ten opzichte van de gevaren van
het moderne leven", op welk leerzaam en
actueel referaat een breedvoerige bespreking
vo'gde.
Nadat Dr. Hoek was voorgegaan in dank
gebed werd de welgeslaagde Conferentie dooi
den Voorzitter gesloten.
Dc conferentie werd door 95 ouderlingen
en 28 predikanten biigewoond
Tot leden van het Comité werden gkozen
C Groot, van Terneuzen; J. Snoodijk, van
Goes; F. D. G. Prins, van Vlissingen; E.
Tange, van Rilland; en P. L. Dees, van
Geersdijk
PROTESTANTSCH EN ROOMSCH.
De Int. Chr Perscommissie deelt aan de
,,N.R,CtJ' mede, dat er in Duitschland een
Commiss'e van Vergelijk1' is opgericht door
bekende Protestantsche en Roomsche mannen
met het doel, zooveel mogelijk de wryvings-
vlakken tusschen de be!de Keikelijke hoofd
groepen vooral op het geb'ed van de cultuur-
polit'ek, te overwinnen. Kwesties aangaande
de Kerkelijke leer zal deze commissie niet be
spreken.
Voorshands bestaan de leden dezer Com
missi uët privé-personen zonder officieel of
on-offïc:eel mandaat. Van Protestantsche zijde
traden toe: de rustende president van het
Rijksgerechtshof Dr Simons, Prof. Dr. M.
Rade, Prof. Dr. Siegmund Schultze, Prof. Dr.
Hermelink en Dr. Fahrer.horst. Onder de
Roomsch-Katholieke leden telt men de oud-
Ministers Dr. Brauns en Dr. Giesberts, den
oud-Minister-Pres dent Dr. Stegerwaldt, den
prelaat Prof. W. Lauscher en den domproost
Prof. Dr. Mauschbach. Nog in deze maand
vangt de Commissie met haar arbeid aan.
TROOSTEN MET EEN TEKST.
In cje Amerikaansche „Wachter" schrijft
Ds. A. Keizer het volgende:
t Is nog maar kort geleder, schrijft
:emand. dat hjj een brief had ontvangen,
waarin allerlei droevige omstandigheden
verteld werden. En, ze eindigde den brief
zoo eigenaardig, want ze was jong en vol
'dealen„Als u mij terugschrijft", zoo
vroeg ze, „wilt u me dan niet troosten met
Ik begreep precies wat ze bedoelde en
heb het ook niet gedaan.
Sommige msnschen, zoo las ik verder,
m een houding aan in het leven, alsof
i Gods krijgsraad zijn toegelaten ge
weest, alsof ze nu alles begrijnen en door
schouwen. Op alle gebeurlijke dingen weten
en verklaring, 't is alsof ze het gehe'm
Gods letterslot kennen en voor alle
smart hobhen ze een tekst te geef, die op de
droefheid sluit als het deksel op een bus.
En ik begrijp hoe bang een gewonde worat
ior zoo'n medicament.
Hoe veel eerlijker is het om te erkennen,
dat je het niet doorschouwt, noch minder be
grijpt.
Doch gil, mijn ziel, het ga zoo 't wil,
Stel u gerust, zwijg Gode stil.
LONDEN EN JERUZALEM.
De „Church Times'' schrijft over het uit
gestelde bezoek aan Jeruzalem van den aarts
bisschop der Engelsche Staatskerk van Can
terbury o.m.:
.,Aan de afspraak, eens gemaakt, had
zich moeten houden. Het is te betreuren, oat
Groot-Brittannië het mandaat
heeft aanvaard, zonder te staan op een ancle-
jgeling van de privileges aan de Heilige
Plaatsen verhonden. De Italiaansche Franciö-
de Grieksche monnik, de Koptisch^ abt,
de Armenische bisschop, de Syrische priester,
zij hebben a'len hun rechten op de Kerk van
het Heilige Graf en de Kerk der Geboorte.
Maar de primaat van Engeland kan haar
drempels slechts als leek overschrijden. De
aartsbisschop zou moeilijk Jeruzalem hebben
kunnen bezoeken, zonder dat zyn eigenaar
dige positie duidelijk werd. Wij begrijpen vól
kernen, dat dit het laatste is, wat door mgr.
Barlissina, den schranderen vertegenwoordi-
van het Vaticaan, of door het Britsche be
stuur zou worden begeerd. Maar de vertegen
woordigers der Oostersche Kerken zouden de
toelating van de Engelsche Kerk binnen den
kring der bevoorrechten gaarne hebben ge-
DESCARTESHERDENKING TE FRANEKER
Qnder de groote geesten, die het oude Fra-
neker als univers teitsstad onder haar inwo
ners geteld heeft, is René Descartes, de
Fransche filosoof en wiskundige, wel een der
meest verhevene geweest. Hij is de man ge
weest, die in het begin der 17e eeuw den strijd
DE MARGARINE-UNIE.
aanbond ttfra de oude scholast sche methode concern „jBt aanstonds in vollen
m het menscheluk denken. Hg was het, die l worden Est COnstate
een nieuwe grondstelling verkondigde, die vokloening, dat de resultaten
lnntre nil utrn/'ton WAO- tint. fphouw fliV men ...i.u.
1ags abstracten weg het gebouw der men i verband, aan de gestelde ve-rwachtingen
schelyke kennis op geheel nieuwe basis op- ten vol,e he£ben beantwoord. De grondige ver-
Ti-'- i tp betering van den toestand in ons eigein land
By de herdenkingssamenkomst te Franelcer j vertoon°de het tweede halfjaar van 1928
hebben geleerd ?n van naam Descartes' ver-haar ti e ujtWerk'ng reeds en waarborgt
diensten als wysgeer en w.skundigein het een geezondeb ontwiltkeiing Voor de toekomst,
licht gesteld. Het was vandaag n.l. juist, vol- De grondstoffeppryzen begonnen vooral
geus onzen Mande,7 3001 jaar geleden dat Mfjaar van 1928
aanwezigen stelde verschil'ende Descartes zich als student in het Album Stu- -j,- ,evertc-„ne„ z00dat
door den referent op afdoende diosorum deed inschrijven, we.k feit de per £,ec gunstige prijze
(f 288,000). Totaal f 603,327 (f 303,273).
Passiva: Algem. bedryfsrek. (f 148,4221,
Jurgens 10 pet. dividend. Buitengewone onkosten f 13,744 (f 15 6S4).
In vervolge op het gister gepubliceerde Afschrijvingen f 25 000 (als v. j.) Netto
jaarverslag d'er Margarine Unie c.s. geven wij winst f 564,022 (f 111,551), te verdeelen als
hier nog het verslag van Anton Jurgens' Vei-- volgt: dividend 7 pet. f 140 000 (v. j. 5 pet,
fabrieken. f luf,>°00). Dividend- en tantiemebelasting en
Hoewel het geen betoog behoeft, dat de u tkeeringen f 53 695(v j. div. en tant.-bel.
vruchten der samenwerkng met het Van den f 1VM). Vcnueuwrngs- en nwnfam®
- - vang f 365,000 Onverdeelde winst f 5925 (424),
NED. GIST- EN SPIRITUSFABRIEK
DELFT.
Dividend 20 pet. (v. j. 23 put.).
Aan 't jaarverslag over 1928 ontleenen wijt
De in het vorig jaar uitgesproken verwach-
ting, dat de uitkomsten over 1928 ven achter
v. - zouden blijven bij de in 1927 behaalde resui-»
De grondstpffeppryz n ^g neiging tot is juist gebleken. Evenwel is het winst-.
■v raden cÖfer ffunstiger dan op grond van de t oen ver-'
Rede Dr. J. D. Blerens de Haan.
Toen Descartes deze wegwijzer der
overtroffen die
werd het vóór da
~af- 1 kracht'ge hausse geldende prijsniveau daar-
i1-niet bereikt.
- -# gaand boekjaar. Het lydt geen twijfel, dat, -
gedachte, aldus spr., m 1612 de Jezuïetenschpol d„ze verschillende omstandigheden, die zich Iken gunstige factor
te La Flèche (Zind-Frankryk) verf et, nam hij in bet begin van het jaar 1929 verder hebben fomin.s van .v?T4e.re vernieuwingen hTde fee-
bet langrijkste fabrieksgedeelten te Delft, het-
I geen de exploitatie uitkomsten ten goeda
kwam, gelijk reeds ir. vorige jaren
zich voor, het gebouw der menschelyke kennis j ontwikkeld, gunstige verwacht'ngen
op anderen grondslag op te trekken, gedreven nu i0Cpende boekjaar motiveer
als hy was door een onstuimigen waarheids- I .-
drang.
In 1619 overviel hem op de wy'zc eener vrrje reserve. i
openbaring het inzicht in de methode der w:,- stellen vcor, de vermelde reserve P'^tatie neDDen bewezen,
wijsgeer ge zekerheid: niets voor waar te hou- f 34^9 ^2 aan te wenden tot sfehting van Daftrna hebfe? zeeif bevredigende, ten
den, dan wat klaar en helder door het intel- een' pensioenfonds, hetwelk geheel afzonder-°Pz cllte van vonge jaar nog ^eeuigszina
lekt begrepen wordt. Dut inzicht opende voor I Sn onze maatschappij zal wonlen S^en, omzetten, gemiddelde vcy gimstigo
Descartes geen kennis van nieuwe waarheid, e„ uit de winstverdce ing over het spmtusprnzen, zoo mede de bevredigen,10
maar den weg daarheen. Het beteekent de wf*1928 daaraan verder f 61ofoS7 toe te opbrenest u" onderhoongo maatschappuen er
iormeele eisch der reebtdenkendheid. Sen j tw bjgedragen, dat het afgeloopen ocekjaar
Spr. gaat dan na wat dit voor de intellec- pe daüng in de „dividenden en winsten te "lPt, *ren.sa*do' °P zlcn zjlf ,e"
tueele cultuur van Europa betsekende. „„tvangen" is het onmiddellijk gevolg van de i "Mra*
Descartes' mz cht houdt in dat voor het iag€re inkomsten van oriderhoonge ondeme- I ie t, aac qit sam
denken geen ander dan zijn eigen innerlijk I ming3n in verband met de aflossing der ohli-
gezag kan gelden. De rede is voor haar we- j gatieleening.
reldbeschouwig aansprakelijk, en zij is voor i j^a aftrek van de reeds uitgekeerde divi-
waarheidskennis toereikend. Descartes werkt denden op de preferente aandeelen blijft
I te Delft, wordt voorgesteld een afschrijving
uuo I van f 1,195,145, waarvan circa 11 ton op da
j bedrijven te Delft en te Brugge. Indien dit
'iterblijft by het
voorafgaande jaar, v, dt niet de ia
de laatste jaren grw;. afschrijvings-
politiek onverm'nderd \oort te zetten. Tegen-
ii ui l ci over een tota'e vastlegging van f 754,155 in
kennis uit in een viertal ge- över f' 15>12J)03/Wy stellen voor dit bedrag J ^ful'e.nrdt f
ir het onderzoek naar waar- t3 bestemmen voor pensioenfonds f 610,087, f
heid. Eescartes voorspelt niet als Baco groqte j 10 pct_ dividend op de gewone aandeelen nnR- n
resultaten voor het toekomstig denken, i
bakent den weg af, dien het denken heeft te
gaan. Hij is profeet der methode, welker
eerste toepassing bestaat in den wysgeerigen
twijfel, waarop de definitieve en positieve toe
passing volgen moet.
Ven groote beteekenis is Descartes' vin
ding van het Cogito, Sum: ik denk dus ik
ben.
Zooals Columbus een nieuwe geografische
en Kopern'cus een nieuwe astronom'sche
wereld ontdekt, zoo ontdekt Descartes een
nieuwe wereld dos geestes; de wereld der
scheppende ged>» 'htte.
De zng. leer der aangeboren begrippen
bij Descartes beteekent, dat het denken zijn
grondbegrippen ontleent aan zichzelf. Wy
kunnen de werkelijkheid denken, doordat in
den grond werkelijkheid en denken hetzelfde
zyn. Descartes heeft uit zijn schuilplaatsen
in ons land het Europeesche denken in dezen
weg geleid en voor de wijsbegeerte haar in-
ngrlyk licht als autoriteit erkend,
t|Daarna sprak prof. H. de Vries over Des-
4|rtes als wiakundige.
dive;
Rechtzaken.
ART. 13 bis.
Gistermiddag heeft de heer Van Bu-
rink in den Rotterdamschen Raad een en
ander beweerd over de rechtsgrond van art
18 bis van het reglement van orde van dien
Raad.
Terecht heeft Mr. de Visser opgemerkt,
dat heelemaal niet in hoogste instantie was
uitgemaakt, dat dit artikel allen rechts
grond mist
Wat is het geval.
De rechtbank te Rotterdam had indertijd
in haar vonnis overwogen:
„dat voornoemd art. 18bis dat den termijn
van de verwijdering stelt: niet op den duur
van de gestoorde bijeenkomst, maar op den
duur van een geheelen dag opgehouden
1—42 167 f 4,216 700, r<
f 700,000 (nihil), tantièmes f 790 959,
(f 830.050), res.-fonds f 1.250,000 (f 1 548 000),
voorstel wordt goedgekeurd, zal de fabriek te
i Delft te boek staan met een bedrag, dat
- •- Q „ö7 overeenkomt met hetgeen in de laatste twee
rekening f 8,144,256 (f 8,787,764).-ar(JTi iri verbeteringen werd., vastgelegd. De
N. V. MIJ. VOOR SCJHEEPS- EN
WERKTUIGBOUW FYENOOKD.
7 pet. dividend (v. j. 5 pet.).
Aan het verslag over het boekjaar
wy:
Op gebouwen, machinerieën etci.onzer doch-
ormrlpmpmiTiwn is wfirterom in zeer voi- ,IleK oruï>op> weise, t eiij a ueiiemi
den oorlog vrijwel van den gTond af word
vernieuwd, staat thans te boek voer een
vierde van de sedert 1920 vastgelegde bouw
kosten, plus de waarde van da terreinen.
Toch wordt een verdere verlaging van da
boekwaarde wenscheiyk geacht en men "ver
trouwt, dat daartoe de uitkomsten van het
loopende boekjaar, dat zich onder gunstig®
1928 prijsverhoudingen heeft ingezet, de mogelyk-
,.v. (heid daartoe zullen bieden.
In het vorige jaarverslag maakten wij mei- Ge'.ijk rees in 1927 werd opgemerkt, moet
d ng van de begin 1928 verkregen opdrachten rekening worden gehouden met het bestaan
op het tweede recherche-vaartuig ter be- van een overproductie-capaciteit in de gist-
stryding van den opiumhandel en cp den romp industrie, waardoor het ontbranden van een
van bet mailsch'p Badoeran van den Rotterd. schei-pe concurrentiestrijd, in verschillende
Lloyd. In den loop van het jaar werd nog i afzetgebieden tot de mogelijkheden behoort,
eenige vermeerdering van werk verkregen I In zulk een stryd vormen naast ruime kijs-
door een opdracht van casco van een hopper- middelen twee geheel gemoderniseerde en
zuiger voor de haven van Sevilla en op den tevens afgeschreven fabrieken een krachtig
romp van een onderzeeboot van het Spaan- wapen.
sche gouvernement. De toenemende vraag De tot stand gekomen belangryk-3 accyns.-
naar schepen in 1927 bleef in 1928 n et be- I verlaging op het gedist lleerd op 1 Maart j.l.,
stendigd, waardoor de hoeveelheid werk zal op het bedrijf slechts van zeer oeperkten
beperkten omvang behield en niet geheel vol- invloed zyn. Weliswaar wordt verwacht, een
doende was voor de capaciteit van ons be- deel te zullen krijgen der levering van meef
drijf. Het aantal onzer werklieden liep van grondstoffen voor het binnenlandsche distil-
1700 man tot 1500 man terug, toen in de 2de i lateursfcedryf, doch het daarmede te verknj-
helft van 1928 het motorsch p Kota Gcde zijn gen voordeel is van geringe beteekenis. ii
voltooiing naderde. De opleveilng van ge- j verhouding tot den geheel
noemd motorschip aan den Rotterd. Lloyd
gevolgd door een nieuwe opdracht van
maatschappij op hetzelfde schip, waarva
den bouw van het casco uit practische
•houding tot den geheelen omzet. Voor het
werd distillateursbedrijf, naar verwachting L-o-r-iijJ
deze van de kland&stiene concurrentie, bestaan
i wij 1 thans betere vooruitzichten en voor zoover do
vennootschap bij d t bedryf enkele belangen
„PRO REGE" IN NOORD-HOLLAND.
Te Haarlem kwam „Pro Regc's" provin
ciaal verband Noord-Holland in jaarverga
dering bijeen, bijgewoond door zeven afdee-
lingen en vertegenwoordigers van kerkera
den der Ned. Herv. en Geref. Kerken van
Haarlem.
De voorzitter, Ds. N. Diemer, van Vijf
huizen, weer er in zijn openingswoord o.a.
op, dat na *de mobilisatie vermindering
kwam van steun, welke voor „Pro Rege'"
zöo zeer noodig is.
Uit het jaarverslag van den secrotaris
bleek, dat in de afdeelingen nieuw leven ia
gekomen en dat er thans op 14 plaatsen in
de provincie afdeèlingen zjn. Het gaf ver
dei- een overzicht van de werkzaamheden
der afdeelingen. Uit het financieele verslag
bleek, dat de ontvangsten hebben bedragen
f 381.67VS» en de uitgaven f 303.46, zoodal
de kas sluit met 'n baiig saldo van f78.2iy2.
Het bestuur werd uitgebreid tot 9 leden.
Als bestuursleden werden herkozen de hee
ren Ds. N. Diemer, N. A. Schuman, J. A,
P. Scoes, A. de Ridder, G. Ouwerkerk, Ds.
A. H. van der Leer en Ds. J. H. Hooyer,
Als nieuwe leden werden gekozen Ds. D
Driossen, van Amsterdam en de heer T. K.
Roosjen, van Bloemendaal.
Besloten werd het hoofdbestuur der Na
tionale Verceniging te verzoeken een pro
paganda-avond te houden, uit te zenden per
radio.
Vóór dat de vergadering door Ds. Dijk
man werd gesloten, sprak de heer Klein, af
gevaardigde van den kerkeraad der Ned.
Herv. Gemeente te Haarlem, de beste wen-
schen uit voor »Pro Rege".
wegingen, waaronder het beschikbaar houden i herft, kan dit haar ten goede komen,
van werkkrachten op het mailschip Baloeran, Rekening houdende met de reeos gemelde
opdroegen aan W lton's Machinefabriek en afschrijvingen blijft een netto winst vaa
Scheepswerf. Het eind van 1928 en het beginf 2 964,475 (v. j f 3,466,080) Deschikbaar,
van 1929 brachten een verandering in de wei- waaruit een dividend kan worden betaald, van
nige geneigdheid van nieuwen aanbouw. Ver- van 20 pet. (v. j. 23 pet.), waarna f 68.235
schillende Nederlandsche reederijen kwamen (v. j. f 62 077) op nieuwe rekening overgaal.
met belangrijke aanvragen aan de markt. I De balans per 31 Dec. 1928 vermeit o.a. do
Het mocht ons gelukken daarvan in het beg.'n 1 volgende posten.
van dit jaar de volgende opdrachten te ver-1 Actief: Grond, gebouwen, macluneneen
krij-gen. Een motorinstallatie met een dubbel- f 22.964,131 (f 22,-34,974), woningbelang
werkenden tweetak: Fyenoord M. A. N., een nh Son i k-I
motor voor een door de Nederlandsche f 2,777,713 (f 2,965,735), debiteuren f 4^J61.84o
heeft te zijn een maatregel van orde, welke i Scheepsbouw My. voor den Rotterd. Lloyd te' (f 4>24 6 T91aandee.enin andereaii'-lernenim-
- - - 1 bouwen motorvrachtschip van het Kota-typeJ pn f 2,856,605 (f 2,870 545), cautionnemenv
een motorvrachtschip voor den Rotterd. Lloyd by Brigische st^t f 193,956 (f 193.760), kas
van het Kota-type, eveneens met tweetakt kassiers f 6.081,9o7 (f 5,684,49 -otaal
dubbelwerkende Fyenoord M.A.N. motoren, en f 40,347 502 (f 39.304,616). Passief: Pnon-
ten slotte een motorvrachtschip voor de te tsaandeelen kapitaal f 50,000 (onv.). gew.
Stoomvaart My. Nedèrland, uit te rusten met aandeelen kapitaal f 7,808^00 (onv pcc.
een enkel werkenden tweetakt M.A.N. motor. obl. leening 1908 f 100.000 (f 1
Als gevolg van deze groote toeneming van schryvmgsrekemng f 19,108,411 (f 1 ',923isray.
werk is het aantal werklieden op het oogen- afschryv. wonmgbelang Agnetapark f 510.4
bl k tot meer dan 1900 gestegen. Het bedryf' (°nv-)' reseiwefonds f 4 944,298 (onv)
in begin 1920 is voldoende van werk voorzien. reserve voor diverse doelemden f 700 000
De in het jaarverslag over 1027 gememo- (onv.), crediteuren f 2,996 510. (i 2,892,109),
reerde samenwerking met de N. V. Wilton-sverschuldigd aan den Belgischen staat
Machinefabriek en Scheepswerf heeft vol- f 1,165,333 (f 889.728), saldo winst en verlies
komen voldaan. Zoowel bij laatstgenoemde f 2,964,475 (f 3,466,C£0)
maatschappij als by ons bestaat liet verlangen —a—»
om beide bedrijven blijvend voor gezmenlijke
rekening u t te oefenen. Wij hopen, dat de
onderhandelingen daarover weldra zoover ge-
de Raad bevoegd was te ontwerpen, maar
is geworden een strafmaatregel, dien de
Raad niet mocht vaststellen en die in elk
geval als niet liggend binnen de ve'rorde-
ningsbevoegdheid van den Raad, niet ver
bindend is".
Het Gerechtshof te Den Haag heeft op 23
Jan. 1927 dit vonnis vernietigd, en
verklaarde de bewezen feiten niet strafbaar.
Over den rechtsgrond van het artikel be
stond dus geen uitspraak.
Men weet, dat daarop de zaak voor den
Hooien Raad gespeeld heeft
Wij laten hier het arrest van den Hoo-
gen Raad volgen:
Op het beroep van den Procureur-Gene
raal bij het Gerechtshof te 's-Gravenhage,
requirant van cassatie tegen een arrest
van dat Gerechtshof van den drie en twin
tigsten Januari 1929, waarbij in hooger
beroep, na vernietiging van een vonnis
der Arrondissementsrechtbank te Rotter
dam van 16 October 1928, Gerrit van Bu-
rink, propagandist, geboren te Harderwijk
1 October 1891, wonende te Rotterdam, is
ontslagen van alle rechtsvervolging;
Gehoord het verslag van den Raads
heer Jhr. Feith;
Gezien de insinuatie, namens den Pro
cureur-Generaal aan den gerequireerde
beteekend, ter kennisgeving van den dag,
voor de behandeling dezer zaak bepaald;
Gelet op het middel van cassatie, door
den requirant voorgesteld bij schriftuur;
„Schending door niet-toepassing van de
artikelen 144 en 185 van het Wetboek van
Strafrecht";
Gehoord den Procureur-Generaal, in
zijn conclusie strekkende tot niet-ontvan-
kelijkverklaring van het ingestelde be
roep, subsidair indien het middel kan
worden getoetst tot verwerping daar
van;
Overwegende» dat de schriftuur van cas
satie, behalve hetgeen hierboven is ver
meld, niets anders bevat dan de mededee-
ling. dat dp requirant, hoewel zich geheel
met 's Hofs beslissing kunnende vereeni
gen, die trouwens geheel overeenkomstig
zijn requisitoir te dezer zake is, zich niet
temin tegen die beslissing in cassatie heeft
voorzien, nademaal hem is gebleken dat
's Lands belang eene uitspraak in hoogste
instantie vordert;
dat in deze schriftuur wel eenige arti
kelen als geschonden door niet-toepassing
zijn opgesomd, doch daarin geen enkele
grond is aangevoerd, waarop naar het
oordeel van requirant de voorgestelde
schending berust of waarom naar zijne
meening de aangehaalde artikelen door
het Hof hadden behooren te worden toe
gepast;
dat echter onder de middelen, welke het
Openhaar Ministerie ingevolge artikel 433
van het Wetboek van Strafverordening
verplicht is in zijne schriftuur op te ne
men, ook die gronden zijn te hegrijpen
en bij gemis danrvan de requirant in zijn
beroep niet kan worden ontvangen;
Verklaart den requirant niet-ontvankelijk
In zijn beroep.
vorderd zullen zijn, dat voorstellen dienaan-
lande spoedig aan de orde zullen komen.
De voldoening door den Staat van de winst
op de indertijd voor de onderzeebootsn K 11,
De winst- en verliesrekening wyst aan salda
Ao. Po. f 62,077 (f 38,584), exploitatie-winst
f 3,759 822 (v. j. f 4,300,747), interest f 337,721
(f 298,143), totaal f 4,159,621 (f 4,637,476).
PLETTERIJ v h L. I. ENTHOVEN ClE.
In de op 25 dezer te 's-Gravenhage^ gehou
den algemeene vergadering
13 geleverde motoren heeft bijgedragen ders der N. V. Pletterij voorheen L. I. Ent
tot het over 1928 bereikte financieele resul- hoven Cie., gevestigd te Delft, werden da
taat, dat na afschrijvingen en versterking der balans en verlies- en winstrekening over het
bedrijfsmiddelen een dividenduitkeering van 7 j boekjaar 1928 goedgekeurd en directie en
pet. toestaan. j commissarissen gedechargeerd over het door
De winst- en verliesrekening vermeit o.a. in i hen gehouden beheer,
het credit: Interest f 9593 Algemeene Het dividend werd bepaald op 8 pet. (v. j.
bedryfsreken.'ng f 586,821 Overgeboekt j 6 pet.). Eveneens werd goedgekeurd het
reserve voor diverse belangen I voorstel tot wijziging der statuten.
DE WONDERLIJKE REIZEN EN AVONTUREN
VAN TOONTJE EZELSVEL.
97. Rambóèm-pèng-paug, daar gauL de prol,
Omringd van kruitdamp, vuur en stof;
Schiet suizend voort door d' atmosfeer,1)
En hoort en ziet en voelt niets meer,
Tot hij klets-plak! met groote krach!
Opeens tot stilstand wordt gebracht:
Hij kust, nadrukkelijk en secuur,
Een ouden, dikken, steenen muur.
t) atmosfeer: lucht, dampkrlntr.
ri projectiel: een Wel. een bom, een ate_...
nl. allee, waarmee peeohoten of gegooid wordt
indrukwekkend.
klaagd,
De proef is schitterend geslaagdI"
Nu wordt, ten koste van veel goud.
Een reuzen-projectiel 2) gebouwd,
Van binnen hol, terwijl twee kringen
Van donderbussen het omringen;
De punt staat schuins omhoog gericht,
ITet is een imposant a) gezicht!
(Wordt Maandag vervolgd.)
