TWEEDE BLAD.
CONFERENTIE VAN NET C.N.V.
BINNENLAND.
DINSDAG 16 APRIL 1929 TWEEDE BLAD PAG. 5
jak der Christelijke Vakbeweging
|n opzichte van de jeugdige
arbeiders en arbeidsters.
IYCHO-TECHNIEK BIJ DE
BEROEPSKEUZE.
ADSPIKANT-LEDEN DER
CHR. VAKBONDEN.
t vak- en nijverheidsonderwijs
i regeling van het leerlingwezen.
Christelijk Nationaal Vakverbond !n
land kwam gister en vandaag in zijn
Ije-huis te Putten (Gld.) in sociale
entie bijeen met het doel om zich
concreet uit ta spreken omtrent de
die de Chr. vakbeweging ten opzichte
ugdige arbeiders heeft en> ook omtrent
•houding tusschen de „jeugdbeweging"
vakbeweging en de Chr. jaugdorga-
varen een zestigtal deelnemers, die
jerreweg het grootste deel een functie
den in de Vakorganisaties. Van den
van J. V. op G. G. waren Ds. B. A.
icrs en de heer I. Stap aanwezig, voor
Geref. Jeugdorganisaties Mcj.
van Oversteeg en den heer Joh. C.
ken; voor het Ned. Jongelingsverbond
er Doorschot voor Patrimonium de
i G. Baas Kzn., en v. d. Broek, voor
hr. Nat. Werkmansbond de heer Broen,
Ned. Luth. Bond voor Chr. Soc.
de heer Hendrikse, van den Ned. Bond
Icrv. J. V. op G. G. de heer Smit.
Eerste zitting.
lermlddag had de eerste zitting der
■entie plaats.
jim 2 uur opende de Voorzitter van
r N. V., de heer K. Kruithof. Hij heet
anwezigen welkom en spreekt goede
:hen uit voor het welslagen van de
entie. t
ste spreker is Prof. Dr. J. Waterink
imstordam, die handelen zal over het
werp:
Da tccnascing dar psycho tech
niek bij de beroepskeuza cn do
taak der Christelijke Vakbewe
ging ten dezen opzichte,
begint met vreugde te constateeren,
cze conferentie geheel zal gewijd zijn
tie belangen der jeugd en aan vraag-
die met de behartiging der be-
verband houden,
het woord „techniek" zit krachtens oor-
E van het woord heel wat leven cn
|Lg en zoo paart het zich gelukkig aan
grip, dat het toevoegsel „psyche" uit-
het «voord psycho-techniek ligt uitge-
:t, dat de ziclcwetten bij een bepaald
>on worden nagegaan,
psychologie daarentegen gaat de algc-
le wetten na, die het psychisch leven
>rschcn.
psycho-techniek gaat het dus om den
ling.
het moderne productie-proces gaat het
passing van de machine aan den
d der mensclien.
icrzijds kan hier getracht worden van
nensch een verlengstuk te maken van
ach ine.
derzijds kan men het omgekeerde wel
icren, maar de machine is nooit te ma-
ot verlengstuk van een levend mensch.
vraagstuk heeft dus twee zijden, die
in het oog dienen te worden gehouden,
icn practisch effect bereiken. Vooral
gezocht te worden naar de aanpassing
het geestelijk kunnen van den mensch,
an wel aan het gemiddeld lichamelijk
ïestelijk kunnen.
t de specialisecring van de beroepen
t dit alles ten nauwste samen. Het
iiisch kunnen sluit die specialisecring
I zou phvsisch wellicht beoefening van
ihillende beroepen door een persoon
mogelijk zijn.
lar het op aan komt, dat Is de aanpas-
van een bepaald persoon aan een he
le machine. En hier nu biedt de weten-
i belangrijke gegevens op grond van
onderzoek.
geeft daarna een beschouwing over
sychische vermogens van den mensch
«antwoordt dan aan de hand van voor-
Icn de vraag welke eischen aan een be
den mensch gesteld moeten worden in
and met een bepaald vak.
die eischen komt men door onderzoe-
i in het vak zelf, door het doen be
hoorden van vragenlijsten, door studie
de ervaringen van hen, die in dat be
de vak werden opgeleid; maar ook door
octsing op psychische capaciteiten van
die in het vak als ervaren bekend staan,
rbij Spr. gelegenheid vindt om talrijke
cssanto bijzonderheden mee te declcn
■ent de verschillende methoden, waar-
hierbij gewerkt wordt,
in de Christelijke psycho-techniek mogen
raard hierbij veel krachtiger eischen
ien gesteld, waarbij rekening wordt ge
len met den zielsgesteldheid van den
[digc. Het gehcele karakterbeeld moet
den gegrepen en in het. eindresultaat van
onderzoek moet rnet de ideëele factoren
ego rekening worden gehouden,
formule, die dat resultaat uitdrukt,
dan ook aan de verschillende inwer-
de factoren, door het vermenigvuldigings-
:r invloed, naar de beteekenis die daar-
moet worden toegekend,
die formule, die aldus luidt:
3a lb 2c 4d le -f lf
12
het schoolgcdrag, b schoolvorderingen, c
geschiktheid, d psych. onderzoek, c
igentie, f algemeen gedrag.
e doding door 12 brengt dan een eind
er, dat onder den invloed van alle facto-
staat.
hans komt spr. tot dc vraag wat de Chris-
jke vakbeweging ten deze heeft te doen.
ziet tl n arbeider als mensch, als vcrant-
orddiik wezen cn niet als in stukken uit-
allend. Daarc i zal zij inzake beroeps-
'-e zich zelf n eten overwinnen en
in voor dc psycho-techniek, die van zoo
•ote en bijzondere beteekenis is voor dit
yaq den arbeid. 1
Voorts moet zij gaan verstaan, dat het
psycho-technisch onderzoek grooten steun
biedt om te vinden de rechte man op de
rechte plaats in elk der vakken in het bij
zonder. Vooral de controle op wat de weten
schap als resultaat hier vaststelt kan door
de vakbeweging sterk worden bevorderd.
En eindelijk moet de vakbeweging mee
werken om liet verzamelen der gegevens
mogelijk te maken bij de goede, erkende
vaklieden. In dit opzicht is er nog heel wat
tegenzin en tegenstand te overwinnen.
Spr. eindigt met op te wekken tot krach
tig samengaan van arbeidsleven en weten
schap, vooral opdat in het belang van het
eerste de laatste zich geven kan.
Discussie.
In de hespreking vond Prof. W a t e r I n k
gelegenheid nader op enkele punten in-le
gaan.
Zoo antwoordt hij o.a. mej. Held erna,
dat hij, sprekende over jongens, heel vaak
ook de meisjes bedoelde, maar dat inder
daad door de jongens meer gebruik wordt
gemaakt van het onderzoek dan door
meisjes.
Den lieer Kurpershoek zegt Spr. dat
er patroons zijn die per sé een onderzoek
eischen voor zij leerlingen aannemen.
De heer Hoek vroeg naar het onder
scheid in levensopvatting. Nu is bij den
Christen het geestelijke van veel hooger be
teekenis dan bij hen, die aan de geestelijke
waarden in heel anderen zin hechten. De
persoon van den onderzoeker heeft vooral
bij diepgaand psychologisch onderzoek be
teekenis. Als hier van ziel tot ziel kan wor
den gesproken is dat van onberekenbare
waarde.
Den heer Van Buren zegt Spr. dat in
derdaad heel vaak in de praktijk het re
sultaat van het onderzoek niet wordt be-
estigd. Daarom moet ook ter plaatse het
onderzoek worden ingesteld in verband met
bepaalde methoden.
Wat de capaciteiten betreft, die wijzigen
zich van II tot circa 18 jaar niet zooveel,
wel de morecle positie. Maar natuurlijk
kan de psychotechniek niet wachten tot
een jongmensch 20 jaar geworden is.
Wanneer de sterke wensch voor een be
paald vak niet klopt op de capaciteiten,
moet uiteraard het onderzoek dat vak afra
den en omgekeerd.
Spr. preciseert naar aanleiding van een
raag van den heer Nauta zijn oordeel om
het specialiseeren in de beroepen.
In verband daarmee is het ook niet zoo
gewenscht, dat in het schriftelijk resultaat
wordt aangegeven: ge kunt dit wel en dat
niet worden.
Tweede zitting.
REFERAAT-TH. PALMA.
"s Avonds kwam de conferentie in tweede
zitting bijeen. In deze zitting kwam aan de
orde het onderwerp:
Do taak der Chr. Vakbeweging
ten opzichte van het vak- en
nijverheidsonderwijs en de rege
ling van het leerlingwezen.
Inleider van dit onderwerp was de heer
Th. lJulma, lid van het Centraal Bestuur
van den NciL Car. Bouwarbeidersbond te
Utrecht
Spr., ontwikkelde de volgende 'gedachten;
De Chr. vakbeweging heelt tot taak de
belangen van de jeugdige arbeiders te be
hartigen, zooals zij <lit pok doet voor de ar
beiders in liet algemeen.
Daartoe behoort ook de bevordering en dc
mede-regeling van de opleiding .der jeugd
tot vakbekwame arbeiders.
In de eerste plaats dient getracht te wor-
den in samenwerking met de speciale jeugd
organisaties, do jeugdige personen zoo vroeg
tijdig mogelijk voor te lichten intake de
Goddelijke roeping in den dagelijkschcn ar
beid. alsmede omtrent de economische waar
de van den arbeid, opdat er bij de jeugd
kome een krachtig willen, zich te ontwikke
len tot alleszins bekwame arbeiders.
Aangezien de schoolvakopleiding in idezen
lijd als de moest doeltreffende opleidin;
moet worden erkend, dient het volgen daar
van krachtig te worden aanbevolen.
Er dient voorts door de vakbeweging i
worden getracht naar invloed op het school-
vakonderwijs, door permanent contact met
allen, betrokken bij het Nijverheidsonderwijs,
alsmede naar erkenning en invloed in wet
telijk geregelde instanties bij het Nijverheids
onderwijs.
Ook voor het Nijverheidsonderwijs dient
te worden gestreefd naar christelijk onder
wijs. Hoewel de christelijke vakbeweging
niet de eerst aangewezen instantie is vooi
het oprichten en in stand houden van Nij
verheidsondcrwijs-inrichtingen, dient ze, zoi
mogelijk in samenwerking met de christelijk-
werkgeversorganisaties, zich wel te verstaan
met andere belanghebbenden en belangstel
lenden, ter bevordering van, eventueel mede
oprichten en in stand houden van christe
lijke Nijverheidsscholen. 1
Voorts dient gestreefd naar het treffen van
HET JUUANA-KINDERZIEKENHUIS TE DEN HAAG.
Een vogelvlucht-perspectlef-teekening van de complexen van hel nieuwe Juliana-Kinder-
i iekeiüiuis aan de Dr. van Welylaan te 's- Cravenhaye, dat mor yen zal worden geopend
regelingen, waarbij een betere opleiding ooi
in het bedrijf mogelijk wordt, waarbij teven
dient gezorgd, dat de op de school opgr
leido personen de voltooiing van hun o,
leiding in het bedrijf kunnen bekomen. i
Ter bevordering is dat degenen, die zich
verzekeren van een goede opleiding, daar
voor in ruil zooveel mogelijk een behoorlijke
positie kunnen verwerven, dient het bedrTj'.
alleen voor hen opengesteld te worden. Ook
dient aan niet meerderen de gelegenheid,
zich in een bepaalde nijverheid te bekwa
men, te worden verleend, dan er redelijker
wijze op plaatsing kunnen rekenen.
De dag werd besloten met een huiselijke
godsdienstoefening, waarin de Weleerw.
heer Ds. Bouthoorn van Putten voorging.
Derde zitting.
De derde en laatste zitting werd heden
morgen gehouden.
De heer J. Schipper, van Amsterdam,
secretaris van den Ned. Chr. Grafische»
Bond, refereerde over het onderwerp: „Wat
moeten de aangesloten organisaties en wat
moet het C. N .V. zelf doen voor de adspi-
rant-leden der Chr. vakbonden?"
Referaat J. Schipper.
Spr. begon met er op te wijzen, dat het
thans voor de derde maal is, dat over het
vraagstuk van de jeugdorganisatie in de
Christelijke ivakbevvegi ng beraadslaagd
wordt In 1918 was het de heer Schouten,
die op den socialen cursus te Arnhem, dit
onderwerp voor het eerst behandelde. In
1920 werd het op de Luntérsche conferentie
opnieuw onder het oog gezien.
Er valt echter op te merken, dat er ver
schil van inzicht is gekomen sinds voor hei
eerst dit vraagstuk in behandeling werd ge
nomen. De heer Schouten was in 1918 van
oordeel dal afzonderlijke jeugdorganisatie
van de zijde der Chr. arbeiders- en vakbe
weging moest worden afgekeurd. De alge-
meene Chr. jeugdonganisatie moest z. L voor
de sociale scholing zorgem
In 1926 poogden de hoeren Van Nes en
Hofman, wijl in de kringen van dc Chr. vak
beweging het standpunt van 191S niet-meer
werd gedeeld, tot overeenstemming te ko
men over deze zelfde vraag, 't Bleek toen,
dat men in de kringen der Chr. jeugdorga
nisatie een eenigszin® ander inzicht gekre
gen had omtrent het streven der Chr. vak
organisaties ten aanzien van het jeugd'vraag-
stuk.
't Gaat thans hij dit onderwerp niet meer
over de vraag f de Chr. vakbeweging voor
de arbeidende jeugd een taak heeft De
vraag is nu geworden: Wat moet er ge
daan worden? En hoe moet het werk wor
den ter hand genomen?
Als we wat moeten- doen voor de adspi-
ranten, dan moeien er ook adspi rant-1 eden
van de Chr. «vakbonden zijn. Is dat nu zoo?
Hebben wc adspirantcn in de vakbonden?
Helaas is hun aantal nog zeer gering, lil
1921 «waren er naast de 7G.000 leden van het
C. N .V. 2G95 adspiranten. In 1928 was dit
aantal teruggcloopen tot 950 tegenover een
aantal leden van 52.701. Een zeer belang
rijke achteruitgang alzoo.
Spr. wil eenerzijds zijn taak beperken
door niet diep in te gaan op de vraag waat-
om de Chr. vakbeweging een taak heeft te
genover de arbeidende jeugd; en anderzijds
het onderwerp zoo uitbreiden, dat ook ge
poogd wordt aan te geven hoe de adspiran
ten voor de Chr. vakbeweging kunnen wor
den gewonnen.
Het behoort tót de taak van het C. N. V.
en de bij dit Verbond aangesloten vakorga
nisaties, de arbeidende jeugd te trekken tot
de Christelijke sociale beweging, speciaal
tot de Christelijke «vakorganisatie, en hen
met haar streven en «werken bekend te ma
ken.
Deze propaganda moet niet allereerst ge
richt zijn op de uitbreiding der Christelijke
vakbeweging, maar moet voornamelijk be
doelen de jeugdige arbeiders door toetreding
tot de Christelijke vakbonden te beschermen
tegen de gevaren die hen bedreigen.
De bedoeling van deze actie onder de jeug
dige arbeiders is niet om de Christelijke
jeugdbeweging, zooals die zich in knapen,
BRAND TE ROTTERDAM.
De gistermiddag uil gebroken brand in de steomrijstreuerij der firnui Van schaarden
burg cn Co. Hen sict op ome foto hoe he vuur aan de achtenijde der gebouwen met
alle macht wordt bestreden,
meisjes- en jongelingsvereenigingen concen-
..reert, overbodig te maken of coneuuentie
tan te doen.
De Christelijke jeugdbeweging richt zich
jp de algemeene geestelijk-zedelijke vorming
der jeugd. De Christelijke vakbeweging be
doelt allereerst sociale en vaktechnische
kennis onder de jeugd aan te kweeken. Re
gelmatig overleg en waar mogelijk samen
werking tusschen die beide organisaties is
echter noodzakelijk.
Om tot dit uoci te geraken, behoort men
allereerst kennis te nemen van hetgeen on
der de jeugd van den tegcnwoordigen tijd
leeft en zich op de hoogte te stellen van den
toestand, waarin zij verkeert. Voorts niuet
onder de jeugd geestdrift gewekt worden
voor het ideaal, dat de christelijke vakbewe
ging, in sociaal-econoniisehen zin, nastreciu
De christelijke vakbonden moeten, zoo
mogelijk, overgaan tot stichting van jeugd-
of adspirantenclubs, die onder leiding dienen
te slaan van de meest geschikten ouder oe
volwassen leden. Jeugdzorg zal derhalve in
den eersten lijd op den voorgrond treden.
In deze clubs moeten de sociale vragen op
eenvoudige wijze worden besproken. Vak
technische onderwerpen kunnen eveneens
worden behandeld. Indien op andere wijze
reeds voldoende in vakonderriclit wordt voor
zien, verdient controle over den aard van dit
onderricht cn de wijze waarop de adspiran
ten het volgen, aanbeveling.
Voor eenige afwisseling of ontspanning
worde zorggedragen. O.m. verdienen excui-
sies, naar bijzondere bedrijven, inrichtingen
of fabrieken, aanbeveling.
De vorming van leiders dezer clubs dient
onder het oog gezfen te worden, v\ijl van
goede leiders het welslagen van dezen arbeid
voor een groot deel afhangt In den regel
zullen daarvoor aangewezen zijn zij, die in
de christelijke jeugdbeweging als zoodanig
werkzaam zijn of waren.
Het organiseeren van conferenties met
jeugdleiders door de afzonderlijke vakhon
den en van meer algemeene conferentie'
door de vakcentrale, dient te geschieden, ten
PHILIPS FABRIEKEN.
EEN HISTORISCHE DAG.
INDIENSTTREDING VAN DEN TWINTtG-
DUIZENDSTEN ARBEIDER.
•Het is nog geen anderhalf jaar geleden,
dat de 10.0CH)s:e arbeider bij de Philips' Fa
brieken, te Eindhoven, in dienst werd ge-
Gister deed de 20 000ste arbeider zijn in
trede in dit bedrijf. Om kwart voor twaa'f
werden op de fabrieks- en kantoorgebouwen
de vlaggen geheschen en gierden de fa-
brieksiluiten, ten teeken, dat het gedenk
waardige oogenblik een mijlpaal in den
ontwikkelingsgang van onze nationale groot
industrie was aangebroken.
Toen traden, terwijl de Philips' Harmonie
het Wilhelmus speelde, de fabriekspoort
binnen de Minister van Arbeid, Prof. Dr. J.
R. Slotemaker de Bruine, vergezeld
van den Directeur-Generaal van den Arbeid,
den heer C. J. Ph. Zaalberg; Mr. L. L i e-
taert Peerbolte, Directeur-Generaal,
Hoofd der Afdeeling Volksgezondheid; F. K.
J. Heringa, Administrateur Hoofd der
Afdeeling Handel en Nij verbeid; den heer
Ant. Folmer, Hoofd van den Dienst der
Werkloosheidsvoorziening en Arbeidsbemid
deling; Ir. C. Donker, Hoofd-Inspocteur
van den Arbeid te Maastricht en tal van
plaatselijke autoriteiten. Aanwezig waren
voorts de familie Philips, do Philipsstaf
en afgevaardigden van het personeel.
Toen de „20.000ste", P. J. van Luyk de
poort binnenkwam, word hij, na mei fan
fares te zijn begroet, door Dr. A. F. Philips
toegesproken en hem een enveloppe met in
houd aangeboden. Hierna voerde de Minis
ter van Arbeid het woord, waarna de
„20.000ste" dankte.
In de groote hal van het nieuwe admini
stratiegebouw, waar de Philips-s af en ver
tegenwoordigers van het personeel eveneens
waren verzameld, wees de Minister van Ar
beid op de nationale beteekenis van dezen
dag.
Namens het gemeentebestuur van Eind
hoven bood burgemester Verdijk zijn ge-
lukwenschen aan.
Nadat namens het bestuur van de Kamer
van Koophandel voor Oosflijk-Brahant
dp RJC. Werkgeversvereniging gelukw
schen waren aangeboden, was het vvoi
aan den heer Zaalberg, die inede nampns
zijn aanwezige collega's sprak. In een gees
tige rede dankte hij voor de aangename sa
menwerking tusschen Philips en de ambte
naren van het departement.
De hecren P. L. N. S t a a 1 en J. II. G a a-
renstroom, onderdirecteuren, huldigden,
rpsp. namens het fabrieks- en het commer-
cieele personee/1 Dr. A. F. Philips.
Nadat namens de arbeider* kern en de
arbeiderscommissie der Glasfabriek geluk
wensehen aan Mevr. en Dr. Philips waren
aangeboden, was helt woord aan Dr. A. F.
Ph i 1 i p s.
Deze bracht dank voor de gelukwenschen
en hulde hem gebracht en aanvaardde deze
laatste als een hulde, gebracht aan de on
derneming, aan allen, die hun schouder"
onder dit werk hebben gezet.
Hij spreekt dc hoop uit, dat allen krachtig
voort, zullen werken aan den verderen bloei
der onderneming.
Nadat nog Mr. H. F. van Walsem, se
cretaris der N.V. Philips' Gloeilampenfa
brieken het woord had gevoerd, werden ver
schillende bloemstukken aangeboden.
DE 20.000STE.
Gister betrad de 20.000ste employé de fabrieken van Philips te Eindhoven en werd daar
in de diamantboorderij te werk gesteld. P. J. v. Luyk, zoo heet de gelukkige, werd door
den heer Philips in tegenwoordigheid van Minister Slotemaker dc Bruine en velt
autoriteiten verwelkomd. Wij zien hier, dat de heer Philips zijn 20.000ste bediendt
toespreekt.
einde bij te dragen tot dc vorming der lei
ders, uitwisseling van ednehten en een over
zicht van hot jeugdwerk te verkrijgen.
Daarnaast kan een jeugdblad worden uit
gegeven (eventueel ccn deel van het bonds
orgaan beschikbaar worden gesteld) door
elk der vakbonden, die dit werk ter hand
nemen; of door het C.N.V., teneinde de
jeugd voor te lichten en leiding te geven
aan het werk in de clubs.
Vakbonden, die daartoe in staat zijn, cn
een uitgebreid arheirlsveld bestrijken, zou
den een specialen leider kunnen aanstellen;
mogelijk kan het C.N.V., als bijv. een cc»
traal jeugdorgaan wordt uitgegeven, bijzon
dere bestuurders met dit werk belasten.
Zijn sommige der hierboven genoemde
werkzaamheden nog facultatief, noodzake
lijk is het, dat het C.N.V. een programma
samenstelt, waarin de algemeene ondenver
pon door en met dc adspirontleden te behan
delen, worden aangegeven en indien moge
lijk een korte uitiv-nzetting Is opgenomen
over dc wijze waarop de behandeling vrucht
dragend kan geschieden.
NEDERLAND EN DE MINAHASSA
HET HULDEBLIJK BIJ T 250-JARIG
BESTAAN DER STAATKUNDIGE
VEREENIGINQ.
Samenstelling Eere- en Hooldcomitè.
Bij kon. besluit zijn ingesteld een eene-
eómité en een hoofdcomité ten behoeve van
da voQ^ereidinf van de «tichüag da
Minahassa van een uit particuliere bijdra
gen van het Ncderlandsche volk te bekos
tigen blijvend aandenken ter herinnering
aan den dag, waarop vóór 250 jaren de
ste staatkundige band tusschen Nederland
en de Minahassa werd gelegd.
H.M. Koningin Emma heeft zich bereid
verklaard als beschermvrouwe op te treden.
In het ecre-comité zijn benoemd; tot voor
zitter: de hoer Dr. J. C Koningsberger, Mi
nister van Koloniën;
tot leden de heeren: Jhr, Mr. D. J. dc Geer,
voorzitter van den Raad van Ministers; Mr.
P. W. A. Cort van der Linden, Minister van
Staat; J. J. C. baron van Voorst tot Voorst,
voorz. van do Eerste Kamer; Jhr. Mr. Ch.
J. M. Ruvs de Bccrenbrouck, voorz. vai
Tweede Kamer; Mr. Dr. F. A. C. Graaf van
Lijnden van Sandenlmrg, vicc-prcs. van den
Raad van State; Jhr. Mr. A. C. D. de Gracff,
gouverneur-generaal van Nod. Indië ei
Commissarissen der Koningin in de ver
schillende provincies.
In het hoofdcomité zijn benoemd: tot lid
voorzitter: de heer Dr. C. J. K. van Aalst, r
sident van de Ncderlandsche Handel Mij;
tot lid en secretaris: do heer Ir. E. dc Kruyff
oud-hoofd van de afdeeling Handel van
Dep. van Landbouw, in Ned. Indie; tot lid
en penningmeester: de heer J. F. de Beau
fort, directeur van De Ncderlandsche Bank.
De Minister van Koloniën is gemachtigd
tot het instellen, naar gelang van behoefte,
van sub-comité's in Nederland, dan wc'
Nederlandsch-Indie.
INSTALLATIE MINAHASSA-COMITE.
Toespraak van Minister Koningsberger.
Gistermiddag te drie uur is in het Dep.
van Koloniën het Minahassa-comité getnstal
leerd door den Minister van Koloniën, die
daarbij een rede uitsprak, welke door Dr. v,
Aalst werd ftaaftfwuurd.
DE MOORD
TE GIESSEN-NIEUWKERK.
HET OORDEEL VAN DEN GEVANGENIS*
DOMINEE.
Thans worden in verschillende bladen
allerlei interviews gepubliceerd van men-
schen, diè ecnig licht in de taak kunnen
erstrekken. „Het Volk" is er op uitgegaan
wil vroeg een onderhoud met den gevange-
nispredikant A. Winckel, thans docent
te Apeldoorn, vroeger predikant bij de Evan
gelische Gemeente te Leeuwarden.
De heer Winckel liet zich over de kwestie
zeer positief uit.
Ik acht het
de dwaasheid gekroond,
zoo zeide hij, dat deze beide menschen wer
den veroordeeld op dergelijke gegevens. Het
is. wanneer men logisch redeneert en de
feiten nuchter bekijkt, niet aan te nemen,
dat zij de daders zouden zijn. Denk u eens
im T*\ee mannen, die op een fuifavondje
even dé" fleur uitgaan om iemand, dien ze
nauwelijks kennen, voor vijf gulden te ver
moorden, teywijl één van hen f 500 op zak
heeft, die daartoe in anderhalf uur 14 K.M.
heen en terug' fietsen, een afstand van
Leeuwarden naar Oude Biltzijl, midden in
den nacht, terwijl een van hen zeer slecht
.an gezicht is, en die bij hun terugkomst
de fuif voortzetten cn ook daarna doen als
of er niet» gebeurd is.
Van onschuld overtuigd.
Was u al gauw van hun onschuld over-
tuigd?
Den eersten keer, toen ik hen bij de
godsdienstoefening te zien kreeg, viel mij
al dadelijk hun uiterlijk op. Zij waren men
schen met een heel ander uiterlijk dan ik in
de gevangenis ooit gezien heb. En ook bij
de nadere kennismaking begon ik al £tf>oe-
aan hun schuld te twijfelen. Beiden heb
van het begin af aan volgehouden, dat
niets met den moord, hadden uit to
n. Op zich zelf zegt dat natuurlijk niets,
t er zijn meer gevangenen, wier schuld
nstnotedjk vast staat en die ook hard
nekkig blijven ontkennen.
Maar liet opmerkelijke was. en dat is ook
len gevangenis-ambtenaar niet ontgaan,
dat er in hun voorstelling van den gang
zaken nooit de minste verandering
kwam en dat hun verklaringen tot in de
kleinste bijzonderheden altijd met elknar
klopten, hoewel ze in de gevangenis geen
oogenblik met elkaar in aanraking kwa-
Anders ziet men steeds, dat de ver
halen van de gevangenen, die ten onrechte
hun onschuld volhouden, langzamerhand
hier en daar afwijkingen vertoonen van
roegere mededeelingcn.
Hoe was de houding van Klunder en
Tennissen? Schikten ze zich nog al in hun
lot?
Ik ben blij, dat u dat vraagt, want dat
is ook voor mij een punt van gmote be
teekenis. In den reeel ziet men, dat gevan
genen, aan wier betuigingen van onschuld
geen geloof wordt geslagen, verbitteren.
Daarvan was Mi deze heide menschen geen
sprake. Natuurlijk werden ze wel eens mis
moedig, maar ze konden zich niet voorstel
len, dat een dergelijk onrecht op den duur
zou zegevieren. Vooral Klunder was vaak
verwonderlijk Mijmoedig gestemd en ik ben
meermalen onder den indruk geweest van
zijn groot vertrouwen, dat alles nog in orde
zou komen.
beteekenis Is het hierbij ook op to
merken, dat beiden zeer bekwame vnkmen-
schen waren, die zich heiden met volle toe
wijding op hun vak hebben geworpen.
De rol van De Jong.
Kwam, wat zij u vertelden omtrent da
zaak, overeen met wat thans door onze pu
blicaties algemeen hekend is geworden?
Precies. Vooral de wijze, waarop re
chercheur De Jong Klunder achtervolgd
heeft, moet meer dan bar zijn geweest Zoo
heeft hij me wel eens verteld, dat toen hij
als timmerman werkto aan de Theologische
School te Kampen, De Jong den nnnnemer
en do erhelders waarschuwde, dat de ver-
moerlclijko moordenaar van Gi essen-Nieuw-
kerk zich onder hen bevond. Men wild»
toen niets meer met hem te maken hehben
en dat bracht hem soms buiten zich zelv»
van woede. Ook vertelde hij me, dat hij t»
Deventer in een kosthuis was. waar mot»
hem telkens dronken voerde en «lan pro
beerde om hom in dien toestand tot een bo-
kentcnis te brengen.
En hebt u, toen u van hun onschuld
overtuigd was, geen pogingen gedaan, om
het vonnis herzien te krijgen?
Niet direct tenminste. Dat vindt wel ziin
verklaring in de ervaring, die mijn voor-
ganger, Ds. Groot Enzerink, in een derge
lijk geval had opgedaan. Da Groot Enzo-
rink was destijds overtuigd van de on
schuld van een gevangene naar later ge
bleken is ten onrechte cn hij heeft alle»
gedaan om den man vrij te krijgen. Zi.ia
pogingen hadden niet alleen geen resul
taat, maar benadeelden de zaak van «len
gevangene meer d'-n ze die baatten. Dnaiw
om was ik hnntr, dat wanneer ik mij «la
gevangenis-predikant in het openbaar met
deze zaak inliet, dit er geen goed aan zon
doen.
Roer de groote tromt
Wel heb ik mij uit eigen beweging ge
wend tot den heer Stuy, den zwager \an
Teunissen en hem verschillende middelen
nnn de hand gedaan. Ik heb hem gezegd:
roer de groote trom, schrijf in de bladen,
geef een brochure uit. Aanvankelijk MmpJe
de lt.cor Stuy Langs gewone weg revisie lo
verkrijgen. Later heeft hij zich naar ik
ineen, tot verschillende bladen gewend,
maar zonder surccs. U begrijpt dus, hoe Mij
ik ben, dat nu de zaak zoo loopt. De o f f i-
rieole weg is lang genoeg hcwnn-
deld en het is voldoende gebleken, dat het
tot geen resultaat leidde. Alleen, ik hn.l
gez
en, dat
had ingegrepen, inplant* 1
Ook voor de groote neutrale binden arht ik
het een schande, dat ze dit altijd maar op
z'n beloop hebben gelaten.
Weer getuigenverhoor.
Hedenmorgen werden door den R. C. a.v>
de Rechtbank te Dnnlrecht wederom ver
schillende getuigen gehoord.
In tegenstelling met de vorige maal werd
thans de verdediger der fani-e Kroon. Mr.
den Hollander uit Arnhem, lnj hot
verhoor toegelaten.
DE N.C.R.V. EN DE
ALGEMEENE VERKIEZINGEN.
Dc Neder)andsche Christelijke Rcisverea.
niging heeft dusilanlge maatregelen getrof-
dat geen der deelnemers aan bare rHzcn. o»
3 Juli a-S. (de stemmings«lag voor t',- Tueo-
de Kamer) zich buitenslands bevindea zal
