WOENSDAG 10 APRIL 1929 EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND.
VALSCHE MUNTERIJ.
DE VOLKENBONDSCONFERENTIE.
Gistermorgen is te Genève bovengenoemde
conferentie geopend onder voorzitterschap
van Pospisil, gouverneur van de Nat. Bank
van Tsjecho-Slowakije.
De in behandeling gebrachte ontwerp-con-
ventie heeft in de eerste plaats naar een ver
betering der wetgevende maatregelen in de
verschillende landen, opdat door strengere
strafbepalingen en door een betere regel'ng
van het uitlevenngsreoht de valsohe munters
zoo min mogelijk kans krvgen hun straf te
ontloopen en in de tweede plaats streeft het
ontwerp-conventie naar zoodanige verbeterin
gen in de administratieve organisatie der
verschillende landen, dat een spoediger re
pressief optreden der politle-autoriteiten te
gen de valsche munters mogelijk wordt.
Bij de algemeene discuss'es bepleitte de
Nederlandsche afgevaardigde, de heer
Slrks, hoofdcommissaris van politie te Rot
terdam, dat gezorgd zal worden voor een goe
de regeling van de uitleveringsrechten, üok
bleek de heer Sirks de schepping van een in
ternationaal politiebureau, dat als verbin-
tiingsschakel zou d'enen tusschen de politie-
bureaux in de verschillende landen van groot
belang te achten.
De heer S'rks is aanwezig als vertegen
woordiger der internationale politiecommis-
sje te Weenen.
De Nederland, ache regjeering
is vertegenwoordigd door mr, A. A. baron
van der Feltz en den heer P. J. Gerke
van het ministerie van koloniën, bijgestaan
door den heer K. H. Broekhoff, hoofdin
specteur van oolitie te Amsterdam, terwyl de
conference als haar secretaris koos dr.
J van W al ré de Bordes, één der hoofd
ambtenaren van de financieele afdeeling van
|iet Volkenbondssecretariaat.
DE BOMAANSLAG TE NEW DELHI-
Het rverhoor der daders.
De bedde gevangen* Hindoes, die de bom
men in de parlementszaal te Delhi gewor
pen hebben, zijn langdurig verhoord, doch
Zij weigerden standvastig iedere nadere
mededeel ing. Alleen zei Bhagat Srngh, dat
het in de zaal geworpen manifest hun ge-
heele daad verklaarde.
Bhagat Singh is echter geldenuficeerd a.o
een dereenen, die betrokken waren bi) dei.
moord' op Saumdors, den hoofdcommissans
van poli'ie te Lahore, die vorigen zomer is
DE MOORD OP GRAAF STOLBERG.
Bij een. niieuw ingesteld onderzoek ter
plaatse heeft, de jonge graaf Chris iaan
verteld hoe hij zijn vader bij ongeluk heeft
gedood. Daarna zijn met het geweer proe
ven genomen, waarhij inderdaad bleek, dat
de laadiinrichtmg niet goed functioneerde
en het niet onmogelijk is, dat bij een poging
om het geweer te ontladen een schot is ai-
gegaan. Graaf Christiaan zou in verhand
hiermee slechts het veroorzaken van dood
door schuld ten laste gelegd worden.
WEER EEN POSTZAKDIEFSTAL.
Na de aankomst van een trein uit Schot
land te Manchester bleek op het postkantoor
elrlaar, dat een zak met aangeteekende brie
ven uit Perth en omstreken vermis! werd
Men heeft kunnen vaststellen, dat de za*
Uit den trein in de postauto is meegegaan
zoodat de diefstal onderweg moet zijn ge
schied, vermoedelijk dadelijk op het station.
De waande van don inhoud is nog niet be
kend.
DE TM ALONE-AFFAIRE.
Kapitein Rondall en zeven leden der be
manning van den schoener „I'm alone", die
laatst door een Amerikaanschcn kustwach
ter in den grond werd geboord, rijn (in op-
rirarht van het departement van justitie te
Washington) van rechtvervolging ontsla
gen.
Toen de officier van justitie ontslag van
rechtsvervolging vroeg, sprak hij daarbij de
verwachting uit, dat men goed zal begrijpen,
dat hierdoor op geenerlei wijze een oordeel
mag worden geveld over het recht van de
schepen der kusthuaebt om een schip met
contrabande te vervolgen en, In den grond
te boren.
VALSCHE HANDSCHRIFTEN VAN
STRADIVARIUS.
Sinds eenjgen tijd werden in 'verschillen
de steden van Noord-Ihalië uiterst handig
nagemaakte handschriften van S' radivarius
te koop aangeboden. Zelfs •deskundigen, wa
ren overtuigd van de echtheid der stukken.
Eerst thans is geb'eken "dat de documenten
valsch waren. Een viool-fabrikant te Milaan
heeft driehonderd handschriften, gekocht en
hiervoor meer dan 50 000 lire uitgegeven.
De schuldigen zijn gevat
DE VERMISTE AUSTRALISCHE
VLIEGERS.
Veertig) bekerde inlardsche loopers heb
ben nu reeds hondenden, kilonieters in N.-W.
Australië afgezocht, zonder een, spoor van
de beide vermiste vliegers te hebben ont
dekt, Als de ivliegers een ongeluk hebben
gekregen, dan is diit •waarschijr.fdjk op zee
gebeurd.
Er zullen enkele postvlieg"uigen worden
vrijgemaakt om aan het opsporingswerk
deel te nemem
HONGERSNOOD IN BELGISCH CONGO.
In Oeroenda, een deel van Belgisch Congo,
heerscht hongersnood. Veirscheidene tien
duizenden inboorlingen zijn reeds omgeki
men. In dit district waren zes millioen ne
gers, verdeeld in twee kasten, waarvan de
eene al het vee bezit en de andere aangewe
zen Is op de opbrengst van het weinige land
en daardoor Dcriorliek aan hongersnood Is
blootgesteld. De Belgische autoriteiten trach
ten de arme menschen te doen emigreeren
naar Katanga, waar gebrek aan werkkrach
ten in de mijnen is, maar dat gaat niet snel
genoeg om de ongelukkige bevolking te
lossen van den honger.
Er wordt «vu weer getracht een deel der
behoeftige bevolking naar het Kivoegehied,
dat eveneens een zeer gezond klimaat heefl
over te brengen. De strijd van de Belgische
koloniale autori'eiten tegen den hongers
nood •wordt echter bemoeilijkt door een in-
van van sprinkhanen in de Britseh Kenia-
kolonie, waar men levensmiidde-'en had aan
gekocht om de ongelnkkigem- uit Roeanda
Oeroendi te helnen. Groote ladrinraen mals
worden ru uit Amerika verwacht en zul'en
onmiddellijk naar Oeroenda worden gezon
den,
BANDIETEN-INVAL TN r*!N SYNAGOGE
TE CHICAGO.
Vijf gemaskerde bandieten hebben gister
avond met de rvolver in de vuist een inval
gedaan in de Roemeenshce synagoge te Chi
cago. Zij hebben de daar aanwezige 80 man
nen en vrouwen van al hun geld en kost
baarheden beroofd, ter waarde van ront
7000 dd lar.
Dit was de eerste Inval ooit door bandic
ten In een godshuis te Chicago gedaan.
De rabbijn, wien de bandieten zijn beurs
met geld hadden ontrukt, kreeg de beurs
later terug, omdat bleek dat zijn naam er
op stond gegraveerd.
DE KABINETSCRISIS TE WEENEN.
De onderhandelingen tusschen de Christe
lijk socialen en de sociaal-democraten zijn
Dinsdagmiddag voortgezet, doch nog niet af
gesloten, zoodat zij verder voortgezet zullen
worden.
Het voornaamste punt der besprekingen
vormen nog steeds de huurwetten.
Over de personen, die eventueel in hel
nieuwe kabinet zitting zul'jlen nemen, is nog
niet gesproken, daar men eerst het arbeid»,
program wil vaststellen.
Het Duitsche Rijk heeft de 4 millioen sub
sidie aam, de Zeppelin-onderneming ge
schrapt en Wurttemfoerg heeft haar 2 mil
lioen subsidie ook ingetrokken.
Dr. Eckener heeft in een interview ver
klaard:
Wij worden door dit besluit In onze le
vensader getroffen, want de subsidies waren
dit jaar bestemd voor den bouw van een
nieuwe groote werf en hal, waarin het ver
beterde luch".schiptype, dat wij reeds op
papier geconstrueerd hebben, op stapdl zou
zijn gezeL
Ik vrees, dat wij doze voornemens nu we'
zullen moeten prijsgeven, waarmee tevens
de hoop van breede kringen vam het Dui'.
sche volk, dat wij een nog beter type zuilen
bouwen, ten grave gedragen wordt.
Het Duitsche volk zal echter den onder
gang van de Zeppelin-onderneming, naar
mijn vaste overtuiging, wiet toelaten.
TELEGRAMMEN.
AUTOBUS TEGEN EEN BOOM GEREDEN.
Twintig gewonden.
HEINSBERG, 10 April. Gisteravond reed
door onbekende oorzaak een geheel bezette
autobus op weg naar de chemische fabriek
Oberbruch te llnterbruch tegen een boom.
Ongeveer twintig personen werden voor het
meerendeel gewond en moesten in een zie
kenhuis worden opgenomen. Het voorste
gedeelte van bet voertuig werd totaal ver
nield.
EEN NIEUWE VLOOTCONFERENTIE?
Te Biarritz of te Genève.
NEW-YORK, 10 April. Gister gaf Britton,
de voorzitter van de vlootcommissie van
het Amerikaansche Huis van Afgevaardig
den, te Washington uiting aan zijn meening
dat zijn plannen tot het btjeen roepen
een niet-officieele vloot-conferentie succes
zullen hebben. Waarschijnlijk zal in Augus
tus a.s. te Bkrritz of te Genève zulk een
conferentie plaats hebben, waaraan onge
veer 10 leden van het Amerikaansche con
gres en F.ngelsche, Japansche, Fransche en
Italiaansche afgevaardigden zullen deel
nemen.
ONZE EIERENEXPORT.
Nu met 21 April in Engeland voorschrif
ten omtrent eiereninvoer in werking treden
heeft onze Regeering een wetsontwerp Inge
diend ten opzichte van eieren, overeenko
mende met bestaande voorzieningen, ten
aanzien van boter en kaas.
Land- en Tuinbouw.
ONZE BEDRIJFSPLUIMVEEHOUDERIJ.
De bédrijfspluimveehouderij in ons land
heeft een productiewaarde van 120 millioen
gulden, wat ongeveer 10 van de totale bo
demproductie uitmaakt
In ons land zijn thans meer dan 100.000
bedrijfspluimveehouders.
UIT HET SOCIALE LEVEN
UIT DE ZAANSTREEK.
Gister heeft de Bond van Werkgevers In
het houtbedrijf te Zaandam een algemeene
vergadering gehouden.
Omtrent deze vergadering werd aan de N.
R. C. rneeedeeld ,dat de patroons hun stand
punt handhaven, zoodat van eenige bemid
deling in dit conflict nog geen sprake is.
Voor het overige zijn zaken van internen
aard afgewikkeld.
Met het oog op het begeleiden van werk
willigen naar hun woning heeft burgemees
ter Ter Laan last gegeven, dat ook de recher
che in uniform dit in den vervolge zal
doen.
Nader meldt men:
Hoewel alles nog steeds rustig verloopt,
beeft de commissaris van politie zich de as
sistentie verzekerd van de te Zaandam ge
vestigde brigade van den rijksveldwacht,
bestaande uit een majoor, een brigadier en
vijf manschappen. Deze maatregel is hoofd
zakelijk genomen omdat anders niet over
voldoende reserve kan worden beschikt.
De maatreel om tegen het einde van den
werktijd de omgeving van werven af te zet
ten blijft gehandhaafd. Tegen zes uur gister
avond was het in de omgeving van het sta
tion weer buitengewoon druk. De politie
droeg zorg, dat de stakers de autos' waarme
de de werkwilligen naar huis worden ge
bracht, niet zoo dicht als Maandag het ge
val was konden volgen.
Hedenmiddag, heeft in het gebouw Ons
Huis een gecombineerde bestuursvergade
ring plaats van vier organisaties, waar on
der meer het aan de ongeorganiseerden uit
te. betalen steunbedrag zal worden bepaald.
DE TOESTAND TE LEERDAM.
De fabriek van de firma Varsseveld ligt
nu nog geheel stil.
De heer van der Heide, voorzitter van den
Ned. Chr. Houtbewerkersbond vertoeft op
liet oogenbijk te Leerdam,
Dat hij, zooals de Tel. meedeelde, eer
derhoud met den burgemeester zou gehad
'hebben kon men ons niet bevestigen.
TER VEREDELING VAN HET AMBACHT
Het Bestuur van de Vereeniging ter Ver
edeling van het Ambacht maakt bekend, dat
het zich voorstelt een examen te houden
voor Meester en Gezel in het timmeren, meu
belmaken, huisschilderen, metselen, steen-
houwen, koperbewerken, vuurwerken, plaat-
en smidsbankwerken, machinebankwerken
en machinedraaien en het rijwielherstellen
te Utrecht in de tweede helft der maand
Juli.
Zij, die aan het examen wenschen deel te
nemen, moeten zich uiterlijk vóór 15
M ji a.s. aanmelden bij den Algemeen Se
cretaris der Vereeniging, den heer G. H. Mor-
haus, van Alphenstraat 9, te Utrecht bij
wien inschrijvingsformulieren 25 ct, ver-
zijn.
Gemengd Nieuws.
DE MOORD
TE GIESSEN-NIEUWKERK.
Dinsdagmiddag hebben Mr. Roobol uit
Arnhem, Mr. Van Meerten uit Den Haag, de
heer Stuy uit Baarn en de heer Geudeker,
redacteur van Het Volk, een onderhoud ge
had met den procureur-generaal bij den
Hoogen Raad, Mr. A. Tak, naar aanleiding
van de herroepen getuigenis van het echt
paar K. in de strafzaak tegen Teunissen an
Klunder, die wegens moord op den spoor
wegwachter J. de Jong te Giessen-Nieuwkerk
tot 15 jaar gevangenisstraf zijn veroordeeld.
De advocaat-generaal bij den Hoogen
Raad, Mr. Van Lier, en de officier van jus
titie uit Dordrecht zijn bij het onderhoud
tegenwoordig geweesL
De stukken weftlen in handen gesteld van
den substituut-officier van justitie bij de
rechtbank te Dordrecht, die de opdracht
kreeg met den grootst mogelijken spoed en
met de meeste nauwkeurigheid een onder
zoek naar de juistheid van den inhoud
dier stukken in te stellen. Na ontvangst van
het desbetreffend rapport zal de procureur-
generaal beslissen of hij ambtshalve revisie
an het geïncrimineerde vonnis zal aan
vragen.
Het echtpaar K. is later naar Rotterdam
vertrokken, terwijl de andere getuige, ze
kere B ..vorig jaar is overleden. Voorts is
de bewuste politie-agent M. niet meer in
rijksdienst, doch heeft een betrekking in
een zaak. In het vorig jaar kwam in „De
Merwebode" een advertentie voor waarin zij
werden opgeroepen, die een of andere ver
klaring of nader nieuws over deze zaak
wisten.
Nog eenige gegevens omtrent den moord
releveeren wij.
Zaterdagmorgen 4 Aug. 1923 werd de on$
veer 40-jarige spoorwegwachter de Jong ie
Giessen-Nieuwkerk 400 meter van zijn wo
ning nabij een seinpaal op zijn post dood
gevonden.
In zijn arm lag een ijzeren hamer met
ijzeren steel, waarmede klaarblijkelijk de
gruweldaad was verricht
De dood moet bijna onmiddellijk na het
verrichten van de daad zijn ingetreden.
Nog maar korten tijd bediende de Jong
3 wachtpost.
De ongelukkige liet vier kinderen achter.
In verband met deze gruweldaad werd de
ijscoventer K. en diens vrouw gearresteerd,
benevens Klunder en Teunissen, de later
veroordeelden. Eerst werd roofmoord ver
moed, later werd verondersteld dat een
z.g.n. liefdeskwestie in het spel was. Hoe het
zij, volgens do thans gedane onthullingen
moet eerst vrouw K. en daarna K. zelf door
justitie en politie geprest zijn te liegen.
GROOTE BOSCH- EN HEIDEBRANDEN.
Een groote heidebrand ontstond onder do
buurtschap Hoog-Buurloo op de Veluwe. Be
woners Uit Hoendcrloo en uit Radio-Koot
wijk waren het eerst ter plaatse aanwezig
om met het dooven der vlammen aan te
vangen. Het vuur had zich echter reeds ove*
een reusachtige vlakte verbreid.
Door op verschillende gedeelten hot z.g.n.
voorbranden toe te passen, konden de aan-
liggenden bosschen van het Staatsboschbe-
heer en van baron Verschuer uitArnhem
behouden blijven. De Apeldoornsche brand-
auto's konden onmogelijk de plaats van den
brand bereiken en bleven vastzitten in de
heidewegen.
Na een half uur loopens van Hoenderloo
uit bereikten de Apeldoornsche brandweer
mannen eindelijk de plaats der onheils,
waar zij met vereende krachten hielpen aan
het blusschingswerk. In elk geval is twee
honderd bunder heidegrond een prooi der
vlammen geworden. De grond behoorde aan
baron Verschuer te Arnhem.
Er ontstond ook brand in de bosschen. ge
legen in den Buulderberg. onder Weer» (I..).
Gemeente-politie en particulieren wisten
den brand tot circa 5 H.A. te beperken. Daar
het vuur op zes plaatsen tegelijk begon,
neemt mep aan, dat brandstichting in het
spel is.
DE WONDERLIJKE REIZEN EN AVONTUREN
VAN TOONTJE EZELSVEL.
81. Ah zoo, meneer, u bent erbij,
De wet kent hier geen medelij
Zoo spreekt de diender en terstond,
Zet hij het kruikje aan zijn mond.
Hij neemt met kennersblik een slok
Maar ach wat schiet hij daar een bok.
Want wat daar in zijn slokdarm dringt,
Ispure vulpenhouderinkL
Dan zegt de commandant: ziezoo,
Nu breng ik u nog in Mexico.
Ons viertal klimt verheugd aan boord.
En aanstonds "aat de reis weer voort.
Hier is de baai van T-.mpico,
En daar de hoofdstad Mexico,
Hierin de buurt moet ook de mijn
Van Prof. zijn neef gelegen zijn.
(Wordt Vrgdag vervolgd.)'
MEDISCHE KRONIEK.
HET WATER.
De vorige maal hebben wij de eerste le
vensbehoeften van den mensch genoemd
lucht, water en voedsel en daarbij
een en ander meegedeeld over de lucht.
Thans is het water aan de beurt.
Het water. De beteekonis van het wa
ter is buitengewoon groot. Het is een hoofd
bestanddeel van het lichaam van den
mensch en moet daarom voortdurend wor
den toegevoegd, omdat hot lichaam ook
weer steeds water verliest, door de adem
haling, door de huid, door de nieren enz.
Zoodra de volkeren op eenigzins trap van
beschaving komen, ziet men hen steeds wa
terwerken houwen, zich dus steeds bezig
houden met het watervraagstuk. De resten
die er nog bestaan van do waterwerken der
Assyriërs, Baby Ion iërs en Egvptenarcn
uit later tijd van de Romeinen en van de
Arabieren, getuigen nog van de goede zorgen
dier volkeren voor het water.
Het water speelt dan ook in het leven der
volkeren en in de beschaving een °roote
rol. Waar bergen of woestiinen de menschen
op korten afstand van elkander scheiden,
brachten de zeeën de verste gewesten samen.
Het water maakt niet alleen de aarde vrucht
baar, maar is ook de drijfkracht van vele
Industrieën; het is voorts in de huishouding
onmisbaar, niet alleen als drinkwater, maar
ook voor de bereiding der spijzen en voor de
reiniging der huishoudelijke gebruiksvoor
werpen.
Het meest belangrijk is het water als
drinkwater, hierin is het door niets te ver
vangen. Wat was het al niet een groote el
lende in de distributlctijd, toen men het
water niet naar welgevallen en elke ge-
wenschte hoeveelheid kon krijgen en wat
moet men zich niet geheel hulpeloos voelen,
ais men water mist.
Wat heeft men water al niet noodig, al
leen in ons huishouden voor velerlei doel
einden. Vooreerst voor drinkwater, voor het
klaarmaken der spijzen, voor het schoon
maken en rein houden van het lichaam,
voor onze gereedschappen en kleeding, voor
het besproeien van tuinen en wegen, voor het
blusschen van brand en nog andere dingen
water drie eischen stellen. Het moet zijn
smakeloos, reukloos en kleurloos. Ook moet
daaraan worden toegevoegd dat het geen
stoffen mag bevatten, schadelijk voor dc ge
zondheid.
Wanneer er vele zouten als kalk- en
magnesium in het water zijn opgelost,
noemt men het hard water, omgekeerd zacht.
Dat is van Invloed bij het gebruik, omdat
hard water minder geschikt is om te was
schen. De zeep lost moeilijker op, waardoor
de gewenschte graad van reinheid niet
wordt bereikt Bij het koken zetten zich
zouten aan de wanden der ketels af als
ketelsteen.
Drinkwater moet scheikundig onderzocht
geen lood, koper of andere metalen bevatten;
is dit wel het geval, dan kan het bij lang
voortgezet gebruik een chronische vergifti
ging veroorzaken, wat vroeger, toen men
pom nen had met looden buizen meer voor
kwam.
Voorts moet water bacteriologisch worden
onderzocht, dat cr geen schadelijke, ziek
makende kiemen in voorkomen. Want deze
kiemen, die of uit de lucht of uit den bodem
dikwijls in bet water voorkomen en daar
vaak fang in kunnen blijven, daarin zich
zelfs kunnen voortplanten, maken het water
voor gebruik gevaarlijk dus ongeschikt
Chemische en bacteriologische controle van
het drinkwater is dus beslist noodzakelijk;
ook moet rekening worden gehouden met de
plaats van herkomst van het water, tfbar het
reeds in meerdere of mindere mate een
maatstaf kan zijn bij de beoordeeling van de
deugdelijkheid.
Men heeft in hoofdzaak drie bronnen, van
waar het drinkwater gewonnen wordt, het
regenwater, het welwater en het rivierwater,
waartoe dan ook weer behoort het water uit
meren, beken en slooten, dus dat water,
dat aan de oppervlakte der aarde blijft
Het water in slooten en meren, dat aan de
oppervlakte der aarde is, verdampt gedeel
telijk en stijgt als waterdamp in de lucht,
welke damp onder bepaalde omstandigheden
zich weer verdicht tot vloeibare of vaste
stof en weer als regen, hagel of sneeuw naar
de aarde wederkeert
Dit regenwater is als zoodanig geheel zui
ver. Het kon alleen worden verontreinigd
door zwevende stofdeeltjes in de lucht en
door de wijze van opvangen en bewaren.
Regenwater, dat op de daken valt loopt
langs de goten naar de regenput of ton.
Op dezen weg neemt het tal van verontrei
nigingen mede in den vorm van Insecten,
stof enz. Het wordt er niet beter op in de
putten of tonnen, waar ook verontreiniging
in allerlei vorm kan binnendringen.
Omdat regenwater zacht is, wordt het
gaarne als waschwater gebruikt, hoewel er
heele streken in ons land, in Friesland,
N.-HoJland en Zeeland zijn, waar de bevol
king op het gebruik van regenwater is aan
gewezen. Het eenvoudigste, wat men doen
kan aan regenwater is filtreeren, hoewel dit
geen waarborg geeft dat dit gefiltreerde wa
ter dan vrij is van ziekte kiemen, dan moet
het eerst gekookt worden.
Onder den beganen grond bevindt zich
veel water, zelfs meer dan boven den grond.
Moe dieper dit water zich bevindt, des te
zuiverder is het, gereinigd door de filtreeren-
de werking van den bodem. Het kan zich een
weg banen naar de oppervlakte der aarde
en als wel of bron aan de oppervlakte komen.
Dit wel- en bronwater kan soms met kracht
naar boven spuiten. Het is over het algemeen
zuiver, koel en het meest geschikt voor
drinkwater.
Beken en rivieren, die door onbewoonde
streken loopen kunnen soms pracht water
leveren, dat afkomstig Is van gesmolten ijs
en sneeuw op de hooge bergen, water dat
nog zuiverder wordt of blijft door de be
weging over watervallen, waarbij het met
veel lucht in aanraking komt en door oxyda-
tie zuiverder wordt. Komt men in meer be
woonde streken, dan komen spoedig allerlei
afval van mensch en dier cn van fabrieken
dit water verontreinigen. Dit wordt vooral
gevaarlijk wanneer de faccaliën van zieken
door de rivieren verder worden afgevoerd,
waardoor het gevaar voor verbreiding stroom
afwaarts toeneemt Bij de groote epidemieën
van cholera, zag men steeds hoe de cholera
reisde stroomafwaarts. Sprekend zag men
dat in Hamburg. Een gedeelte dier stad.
dat Elbewater dronk, had tallooze slacht
offers der ziekte, terwijl een ander deel, dat
water uit een., zuivere leiding dronk, zoo
goed als gespaard bleef.
Er is wel een voordeel, dat een rivier door
bezinking cn oxydatie zich grootendcels zelf
reinigt, maar geheel afdoende is dit niet
jen men moet niet te veel op die zelfreini-
1 ging vertrouwen, Het is dan ook een erva
ringsfeit, dat sedert de invoering der water-
leidingen, de besmettelijke ziekten, die door
drinkwater worden aangebracht, zooals
I cholera en typhus, looal niet geheel ver
dwenen zijn, toch op buitengewone wijze
beperkt zijn.
Zeewater, dat een zoo groot deel van het
oppervlak der aarde bedekt, is ongeschikt
voor drinkwater, door zijn hoog zoutgehalte.
Men maakt door distillatie hieruit wel drink
water, maar het mist de aangename smaak,
door afwezigheid van koolzuur en zouten.
Van hoeveel belang het water voor den
mensch is, bewijst men dat in de plaatsen
waar waterleidingen bestaan, men op een
verbruik rekent van 100—150 L. per hoofd
en per dag.
Of men gebruik zal maken van oppervlakte
water, welwater of bronwater, hangt van
verschillende omstandigheden af, het meeste
dus wel van de kosten, die men moet be
steden.
Welwater, dat goed is voor 't gebruik, zal
men alleen vinden in heuvelachtige streken.
Een voorname zorg is dan nog te zorgen,
dat het onderweg naar de verbruikers niet
wordt verontreinigd.
Het grondwater wordt meest verkregen
door een put te graven, waarvan de wanden
worden opgemetseld om het instorten te
voorkomen en waaruit men dan het water
kan ophevelen of oppompen.
Is deze put goed ingericht dan Is dit uit
stekend water, doch ook hier vindt men wel
eens verontreiniging, wanneer de wanden
der put niet goed dicht rijn. Zoo ziet men
soms. dat ander water uit den bodem, zelfs
mestvaalten of beerputten putten veront
reinigen.
Een uitnemende manier om grondwater op
te sporen en te winnen is het toepassen van
een Norton pomp. Zij bestaat uit ijzeren
buizen, die op elkander worden geschroefd.
Zij worden in den grond gedreven, telkens
een nicu.v stuk erop, totdat men de verlang
de diepte en water heeft gekregen, dat dan
door een pomp weder naar boven wordt
gebracht.
Ook uit meren en rivieren trekt men water,
dat dan in reservoirs wordt verzameld en
vandaar verder geleid. Hoe men dit het bes
te en voordeeligste kan doen zal wel voor
elke plaats afzonderlijk moeten worden be
oordeeld.
Wanneer er geen centrale waterleiding
is, en dit is nog op vele plaatsen het geval,
zal ieder zich met regenwater, rivierwater
en zelfs soms putwater moeten reinigen.
Koken is de beste manier voor reinigen.
Hiermede doodt men alle ziektekiemen. Doch
door koken wordt de smaak weggenomen
door 't wegnemen van koolzuur en door het
gemis der zouten. Bovendien is het zeer
omslachtig en tijdroovend, waarbij nog komt
dat het zomprs lang zal duren, eer het water
zoover is afgekoeld, dat het aangenaam
drinkwater kan worden.
Het meest in gebruik voor de zuivering in
het klein zijn de filters.
Men heeft verschillende filters.
Filters met zandsteen gaat langzaam,
houdt alle vuil tegen, doch iaat bacteriën
door.
Filters met kool, werken op dezelfde ma-
De filter van Chambland Pasteur, die bac
teriën tegenhouden houden dit vermogen
maar 6 h 7 dagen. Daarna moeten zij op
zeer moeilijke en omslachtige wijze worden
schoongemaakt
Het heste zijn de filters van Berkefeld, die
aan alle eischen voldoen, ook gemakkelijker
ziin hij den schoonmaak.
In de grootere plaatsen, waar een water
leiding is wordt het water ook centraal ge-
zuiver, chemisch en bacteriologisch onder
zocht en dan eerst verder gedistribueerd.
Water uit diepe aardlagen neemt soms
daaruit bepaalde zouten, ook wel koolzuur
op, waardoor bet water dan een aangename
smaak krijgt Men noemt dit bron of mine
rale wateren. Wateren, die bijzonder prikke
lend en aangenaam zijn door hun koolzuur-
gehalte zijn bv. de bekende Apothuom, Sel-
ten en Victoriawateren. Dit zijn althans de
meest bekende bij ons te lande. Langs den
Rijn en andere bergstreken vindt men tal
van die koolzuurhoudende bronnen.
Sommige bronnen bevatten ijzer bv. de
Wilhelminabron te Haarlem, tegen bloedar
moede; anderen zwavel, bv. te Aken en
Bentheim tegen de rheumatiek. Verdere ge
neeskrachtige bronnen vindt men als alcali-
sche zoutbronnen te Carlsbad en Mariënbad
voor lijders aan vetzucht en ingewands
ziekte, de baden te Ems waar lijders aan
bronchitis, die te Vichy voor nierlijders en
zoo tallooze andere baden.
Waar de mensch gemiddeld 100150 L.
per dag gebruikt, wordt slechts 34 L. per
dag aangevoerd als drank of tot bereiding
van spijzen.
De rest wordt geheel gebruikt als reini
ging voor den mensch of voor zijne woning
en kleeding.
De meeste ziektekiemen zitten in de stof,
die in kleine deeltjes in de lucht zweven
de, ons van alle kanten omringd. Men kan
wel nagaan, dat dit stof zoo nadeelig is, om
dat alle uitgedroogde deelties van uitwerp
selen, van speeksel en andere uitscheidin
gen van den zieken mensch ten slotte als
droge stof in de lucht komen, die ons om
ringt, door ons wordt ingeademd, of op onze
kleeding of lichaam komt, of zelfs onze voe
dingsmiddelen kan verontreinigen. Ook de
huid kan de schadelijke uitwerking dier
ziektekiemen ondervinden en vele huidziek
ten ontstaan ook door de werking van der
gelijke stoffen.
De beste hulp bij de verwijdering der stof
is het water. Daarom maaV.t men gebruik
van het water bij het wasschen van het
lichaam, van de kleeding, van de woning
en van allerlei gebruiksvoorwerpen. De reini
ging bestaat niet alleen in het wegspoelen
der smetstoffen doch berust tevens op een
eigenschap van Lat water om andere stof
fen in zich op te lossen.
Over het algemeen is zacht water daar
toe beter, waarom dan ook regenwater daar
toe het meest geschikt is.
Wanneer water te hard is voor reiniging
kan men hierin tegemoet komen, door het
eerst te koken. Een deel der minerale zou
ten, die de hardheid veroorzaken, zeiten
zich dan in den vorm van ketelsteen in de
kooktoestellen af.
Men komt het water in zi'n reinigende
werking te IiuId door toevoegen van stof
fen, die in staat zijn de smetstoffen op te
lossen of te vernietigen als soda en zeep,
ook door met gebruik van borstels, sponsen,
die de onreine stoffen door hunne schuren
de werking helpen verwijderen.
De reiniging van het lichaam staat boven
aan als middel tot b houd van de gezond
heid. Dat dit vooral moet gebeuren bij klei
ne kinderen en zieken, die zich door hunne
uitscheidingen meer verontreinigen spreekt
van zelf; doch ook voor den gezonden
mensch is die reiniging on groote waarde,
niet alleen om eventueele ziektekiemen te
verwijderen, maar ook om de werkzaamheid
van de huid te prikkelen en te doen toene
men.
De aard en samenstelling van de zeep is
eveneens van veel gewicht Er komen in
den handel wel veel zeepsoorten voor, die
j er geurig en kleuri- uitzien, doch omdat
i zij te veel loog bevatten, te scherp voor de
I huid zijn. Het beste is overvolvette zeepen,
die geen ongebonden loog bevatten.
Het allerbeste is wel de gewone groene zeep.
Bij het reinigen van het lichaam worde
.nooit hvt hoofdhaar «n hot behaarde gedeel
te van het hoofd vergeten. Maar a! te vaak
wordt daaraan geen aandacht gewijd. Alle
klieren in de huid, zoo ook die van het
hoofd, scheiden voortdurend vet af. Er vor
men zich dan kleine schubjes, die verwij
derd moeten worden, daar zij anders de
haargroei belemmeren en aanleiding tot
kaalhoofdigheid kunnen vormen.
In den handel komen verschillende haar-
middelen voor, de een al fraaier dan de
andere, ook al in wonderdoende beloften.
Ook bij de reiniging is wederom eenvoud
het kenmerk van het ware. Water en eeep
zijn hier voldoende. Is het haar te veL dan
nog wat na wasschen met brandewijn of
spiritus, is het te droog, dan nog wat nabe-
handelen met olie: het beste is wonderolie.
Kleurmiddelen zijn steeds te ontraden.
Menschen die grijs haar hebben, maken nog
al eens gebruik van kleurmiddelen of kleur-
kammen. Deze bevatten gewoonlijk veel
looddeelen, een vergif. Wil men in elk geval
grijs haar wat verbergen, dan is het beste
het haar 's avonds nat te maken met af
treksel van gewone thee. Dat is in elk ge
val onschuldig en helpt evenzeer.
Baden. Het Nederlandsche volk is tot in
het buitenland bekend om zijn zindelijkheid.
Men maakt er zelfs aparte reizen voor, b.v.
naar Broek in Waterland, om er de beroem
de zindelijke straten, stallen en melkem
mers te zien, terwijl de zindelijkheid op het
lichaam, dikwijls zelfs bij zindelijke men
schen nog veel te wenschen overlaat. Dit
ondervindt de dokter, maar wat vaak, als
iemand onverwachts eenig lichaamsdeel b.
de voeten moet ontblooten.
Bezit men in warm water en zeep een
krachtig middel om de huid schoon te hou
den, de beste uitwerking krijgt men door
een lauw bad, waarvan de temperatuur al-
j tijd nog eenige graden onder de lichaams
temperatuur moet blijven, anders werkt het
nog te verslappend. Een aangename tempe
ratuur is 90°—92° Fahrenheit of 32°—3i°
Celsius. Een warm bad werkt niet alleen
reinigend, maar ook in andere opzichten
weldadig. Het bloed stroomt sneller naar de
huid, de bloedsverdeeling wordt regelmatiger
door 't geheele lichaam.
Na een vermoeienden marsch of ingespan
nen arbeid is een bad in staat het gevoel
van vermoeidheid uit de spieren te verdrij
ven en nieuwe krachten te geven.
Verder heeft het een gunstigen in\ 'oed op
de voeding, hetgeen men vooral ziet bij kin
deren, die regelmatig worden gebaad.
Van groot belang voor de gezondheid,
want niet ieder kan zich de weelde veroor
loven thuis er een bad op na te houden, zijn
de koude wassohingen, welke tevens behulp
zaam zijn om het lichaam krachtiger te
maken tegen de invloeden van het woder.
Koude afwasschingen met natte doeken
zijn voor velen onaangenaam, bovendien
moet er dan een tweede persoon bij zijn, om
spoedig af te drogen.
De eenvoudigste methode is ook hier de
beste. Men neemt een zitbad, een emmer
water Is voldoende, bewerkt het lichaam mot
een groote spons, die veel water opzuigt cn
droogt daarna met een groven badhanddoek
af. De temperatuur van het water kan ver
schillend zijn, hangt af van den persoon,
maar moet nooit onder de 00° F. zijn.
Het best is, deze afwassching te doen
's morgens direct na het opstaan. Door het
verblijf in bed, is 't lichaam good warm, de
huid week en bloedrijk en gevoelig voor
indrukken van buiten. Door deze wassching
wordt de huid meer weerstandbiedend tegen
over temperatuurwisselingen. Zij geeft bo
vendien een aangenaam gevoel van verfris-
sching, versterking en opgewektheid.
Baden in de vrije lucht, in beken, vijvers,
rivieren, werken sterker. Hier helpen ook
U* krachtig* b*weging ia het water hij bef
zwemmen. Bij het baden in de open lucht is
meer gelegenheid om kou te vatten; dit zal
men lichter doen, als men zich voor het te
water gaan Iaat afkoelen; het is beter wel
niet bezweet of overmatig verhit, maar toch
goed warm te water te gaan anders vat men
spoedig koude.
Zwemmen is weer beter dan baden, wijl
hier tal van spiergroepen in werking zijn,
die anders ongebruikt blijven. Bij het zwem
men moet men diep en regelmatig ademha
len, waardoor in hooge mate bloedomloop en
stofwisseling worden bevorderd. De tempe
ratuur moet over het algemeen niet lager
dan G5° Fahrenheit zijn, liefst hooger, ook
is het raadzaam niet langer dan een kwar
tier in het water te blijven.
Is het zwemmen voor jonge mannen en
meer volwas&o n aan te bevelen, in nog
hoogere mate dit voor vrouwen en meis
jes van veel n daar het feitelijk dc eenige
krachtige lich; i.isoefening is, waaraai 'j
deel kunnen n.-men. Vooral voor vrou "P.
die in den regel een meer zittende leven
wijze hebben en over 't algemeen minder
in de vrije lucht komen dan mannen ia
zwemmen zeer aan te bevelen.
Jammer, dat ons klimaat slechts korten
tijd zich leent oor de zwemsport In som
mige groote st len is men daaraan al te
gemoet gekomc door het oprichten van
overdekte zwem' .issins, waarin frisch warm
water is, doch deze bassins voldoen toch
nooit zoo goed als het zwemmen in de open
lucht
Het baden m zee Is aan nog meer beper
king gehouden, omdat iedereen niet aan zea
woont Bij het zeebad komt behalve de alge
meene werking van het bad nog het hoogo
zoutgehalte ten goede waardoor de huid
krachtig wordt geprikkeld.
Men kent ook nog minerale baden, als
zwavel-, staal- en zoutbaden, die ieder op
zichzelf een andere werking hebben en bij
vele ziekten dikwijls met vrucht worden
aangewend. Al kan men altijd de werking
der minerale baden niet verklaren, toch kan
men een dankbaar gebruik van deze baden
maken, die God in de natuur den mensch
gaf.
Een mensch heeft dagelijkschen strijd
tegen onreinheid, want van nature heeft een
mensch daarvan een afkeer, zie maar eens
hoe kleine kinderen zich verzetten tegen
wasschen en baden, daarbij soms schreien
en te keer gaan, alsof hun het grootste
kwaad wordt aangedaan. Zelfs vele volwas
senen vertooncn doorloopende watervrees en
vermijden een goede reiniging. Op de klee
ding is elk rechtgeaard Hollander nog wel
zindelijk, maar liet lichaam laat vaak veel
te wenschen o\er, vooral bij de z.g. mindere
standen en bij de buitenmensc.hen.
Vele menschen vinden het al voldoende
om gelaat en handen zoo'n beetje nat te
maken, doch van grondige reiniging van het
lichaam komt het .nooit
Men kan zelfs aan vervuiling gewennen.
Landloopers en bedelaars, die jaren lang on
der het vuil hebben geleefd, misschien nooit
gereinigd zijn en dik onder het ongedierte
zitten, kunnen vaak een grondige reiniging
niet verdragen. Het gebeurt meermalen, dat
zoo'n vervuild mensch na een rcinigingabad
sterft. Omgekeerd, wie gewend is aan reini
ging, verfrissching en bade;, kan juist ver
vuiling niet verdragen. Voor zulk een is ecu
bad een genot en geeft dit een zeer verfris-
schend gevoel
Waar men reinheid van het lichaam leer
de door baden, zal dit tevens ten gevolge
hebben zorg voor reinheid van kleeding, wo
ning en voedsel cn dit dus ook den monscli
in zijn gezondheid zeer ten goede komen.
v. d. Ji
