NED. HERV. PREDIKANTENVEREENiGING.
F riACS HA isn ■3/TntI"/T
DINSDAG 9 APRIL 1929
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND.
(Van onzen Parijschen correspondent.)
HET POLITIEK PROCES VAN FOIX.
DE VERKIEZINGSCAMPAGNE
IN ENGELAND.
DE LIBERALEN BEGINNEN DE ACTIE.
De verkiezingscampagne der liberale par
tij is te Lands End geopend en zal, naar
Sir Herbert Samuel met trots opmerkte, zich
uitstrekken tot het andere uiteinde des
lands. John O'Gwats in Schotland. Uit de
rede, die Sir Herbert tot de ongeveer 2000
toehoorders hield, zij nog aangestipt, dat
hij de belofte herhaalde, dat de partij onder
geen enkele voorwaarde, noch voor, noch
tijdens, noch na afloop van de verkiezingen
«enigerlei verdrag met conservatieven of
socialisten zou sluiten.
Do tweede bijeenkomst in het uiterste
Zuid-Westen is in de bekende badplaats
Penzance gehouden, waar Sir Herbert Sa
muel zeide, dat de sleutel van het liberaal
program de oplossing van hgt vraagstuk
der werkloosheid was en bleef. De gedane
beloften zouden en konden ingelost wor
den als het land de mannen slechts op het
regeeringskasteel wilde plaatsen, die de
plaiven breedvoerig doordacht en ontwon
|ien hadden.
Baldwin, die van Chequers te Londen was
teruggekeerd, heeft er met den kanselier
van do schatkist genoenmaald en met hem
de ontwerp-begrooting en het regeerings-
Erogram nopens de algemeene verkiezingen
esproken.
Morgen zal een belangrijke kabinetsraad
worden gehouden, waarin Baldwin waar
schijnlijk zijn ambtgenooten zijn verkie
zingsplannen zal ontvouwen.
Baldwin zal vermoedelijk de volgende
week in het congres der conservatieve par
tij het regeeringsprogram uiteenzetten.
BOMAANSLAG IN HET
BRITSCH-INDISCH PARLEMENT.
Toen Maandagmorgen in de zitting van de
wetgevende vergadering te New Delhi de
voorzitter opstond om het woord te gaan
voeren, weiden twee bommen geworpen,
waarvan een terecht kwam voor de voeten
van den minister van financiën Sir George
Schuster. Eenige leden van het parlement
werden gewond, waarvan één zwaar.
Twee mannen, die 'bommen en revolvers
fcij zich hadden, werden gearresteerd
hebben volledig bekend.
Het strooibiljet dat met de bommen in de
tribune der wetgevende vergadering is ge
worpen is onderteekend door de z.g. „opper
bevelhebber van het Hindoestansche soeïa-
lislisch-republikeinsche lerer". Het luidt:
„Wij wenschen er den madruk op te leggen
dat terwijl het volk meer kruimels van her
vorm ingan van de commissie van Simon
trerwacht, en zelfs ruzie maakt over de ver-
dee'ing der venvachi'e botjes, de regeering
ons nieuwe drukkende maatregelen oplegt,
ge!ijk_die zijn vervat in de ontwerpen op de
openbare veiligheid en op de regeling van
arbeii'bgesohillen. De willekeurige gevan
gen neming van arlbeklsleiders bewijst uit
welke hoek de wind waaiL
„In deze sterk ulttartende omstandighe
den heeft de Hindoes'ansche republikein-
eche bond in al'e ennst en zich ten volle
van* zijn verantwoordelijkheid bewust, zijn
leger opgedragen deze buitengewone actie
uit te voeren, om een einde te maken aan
deze vern«Lerende ongerijmdheden. Laat de
volksvertegenwoordigers terugkeeren naar
de cons'itueeremde lichamen en het volk
voorbereiden op de komende revolutie".
De stellers van het strooibiljet betreuren
bet volgieten van menshcemhlodJ, maar
verklaren dat de opoffering van menschcn
op het altaar der revo'utie onvermijdelijk is.
Gemeld wordt nog, dat Sir John Simor
de voorzitter van de bekende commissie
iran onderzoek, zich bevond ijn de loge van
iden voorzitter en hij een der weinige aan
wezigen was, die zijn kalmte niet verloor,
maar onmiddellijk de politie liet waarschu
wen.
Nadere bijzonderheden uit de
verkiezingsknoeierijen van 1925.
VEELVULDIGE CORRUPTIE.
In ons nummer van 27 Maart jl. heeft men
onder het hoofd „Joseph Caillaus en de ver
kiezingen voor den Departementalen Raad
van Ariège" het een en ander kunnen aan
treffen over de
verkiezingsmisbruiken,
welke er tijdens het ministerschap van dezen
financier in het jaar 1925 hebben plaats ge
had.
In genoemd artikel vond men den politie-
ken achtergrond van dit fraaie spel van sym
pathieën en antipathieën, van konkelarij en
machtsmisbruik.
Zooals het echter meer gaat, en wel met
name in de politiek, de ware sohuldige is
aan den dans ontsprongen en slechts de min
dere goden hebben „de kous op den kop ge
kregen".
Indien men de verslagen van dit thans be
ëindigd proces doorleest, zal men tot de ont
dekking komen, dat slechts de prefect La-
fargue en de onderprefect Dautresme ter ver
antwoording zijn geroepen, gezamenlijk met
den op onrechtmatige wijze verkozen candi-
daat Ragot, terwijl bij het behandelen dezer
affaire de man die aan de touwtjes trok ach
ter de schermen is gebleven.
Enkele bizonderheden,
Intusschen was dit proces belangrijk ge
noeg om niet enkele aan het licht gekomen
bijzonderheden te relevecren, en dit met te
r recht, daar volgens het tribunaal hier
zeer veel voorkomend euvel is blootge
legd. De details, welke wij naar voren ha
len, kunnen dus min of meer als typeerend
worden beschouwd voor de wijze, waarop
men in <Jït land in politis zijn wil aan au
deren poogt op te leggen.
De main? (burgemeester) van 1e ommune
Mauvezin werd op 10 Juli 1925 door den on
derprefect Dautresme officieel bij zich ont
boden. Deze verzocht hem, er voor te willen
zorg dragen, dat niet Pérès, doch Ragot ver
kozen werd voor de vacature van den De-
partemcntalcn Raad. De onderprefect ver
klaarde daarhij, dat laatstgenoemde candi-
daat de „regeeringscandidaat" .was. Indien
de maire voor dezen „regeeringscandidaat"
ilde „werken", dan kon hij er staat op ma
ken, dat een subsidie, die de commune voor
kerkreparatie noodig had, zou worden inge
willigd. De aanvraag voor dit subsidie had
hij dan in te dienen bijhet bureau van
den onderprefect!
Indien daarentegen de candidaat Pérès
mocht verkozen worden, zou de onderprefect
niet in staat zijn, het verleenen van dit sub
sidie te bevorderen en zou de commune
BESTRIJDING VALSCHEMUNTERLJ.
Rotterdams hoofdcommissaris lid van een
delegatie der intern, politiecommlssie.
De hoofdcommissaris van politie te Rotter
dam, de heer A. A. Sirks, maakt deel uit van
een delegatie der internationale politie-com-
missie, die op uitnoodiging van den Volken
bondsraad zal deelnemen aan de internatio
nale conferentie tot bestrijding der valsche-
munterij, die morgen geopend wordt
KONING BORIS TE BERLIJN.
Koning Boris van Bulgarije vertoeft op
hét oogenblik incognito te Berlijn. Hij
wordt vergezeld door ziji> vleugeladjudant
kolonel Dragonof, benevens door Dr. Boe-
resj, den directeur van het Bulgaarsche
wetenschappelijk museum.
DE ZAAK VAN DE „I'M ALONE".
Het Canadeesche gezantschap te Wash
Ington heeft uit Ottawa den tekst van de
protestnota aan de regeering der Ver. Sta
ten ontvangen wegens het doen zinken van
den schoener „I'm Alone".
Op een der bijkantoren van de post te New-
York werd een helsche machine ontdekt, die
als postpakket was aangegeven en gea
seerd was aan Roosevelt, den gouverneur
van den staat New-York. Bij het opruimen
van paketten had een postbeambte met een
stok tegen het bewuste pakket gestooten,
waardoor rook uit het pakket naar buiten
drong. De beambte had de tegenwoordigheid
van geest het pak onmiddellijk in hel wa
ter te werpen. De politie vond in het pak een
zes duim lange bom. Later bleek de bom
slechts een zwart poeder bevat te hebben,
dat vrij ongevaarlijk was.
MET INCIDENT TE BARANOWITSJ.
De dader plotseling gestorven.
De gewezen ambtenaar der Sovjet-Russi
sche Handelsdelegatie te Berlijn, Atanaso-
witsj, die in de afgeloopen week in het
politiebureau van de Poolsche grensstad
Baranowitsj op twee personen heeft gescho
ten, van wie een aan zijn verwondingen is
overleden, is in het ziekenhuis van Barano
witsj plotseling gestorven. Volgens een be
richt uit Polen kreeg Atanasowitsj een "ne-
vigon zenuwaanval en i6 hij hij den twee
den aanval door hartverlamming overleden.
Bij het overlijden vertoefde een arts aan
het ziekbed.
SCHEEPSRAMP.
Russisch stoomschip tegen dé rotsen
geslagen; 37 menschcn verongelukt
Uit Sebcnico wordt gemeld: Het Russi
sche stoomschip „Una" is tengevolge van
den storm, die in de Adriatische Zee woed
de, op drift geraakt en tegen de rotsen van
het eiland Bago geslagen. Het schip brak
middendoor. De geheele bemanning, be-
staahde uit 37 koppen, voor het grootste
deel Russen, is omgekomen. Tot nog toe
ïtjn 5 lijken gevonden.
:ele administratieve gunst te rekenen had.
De maire van de commune Bagert werd
ook op de onderprefectuur ontboden, en wel
tegen den volgenden dag. De commune Ba
gert had waterleidingwerken ondernomen, en
ook reeds in geslaagd daarvoor de
toezegging van een subsidie los te krijgen.
Echter, in dit ondermaansche is niets be
stendig, tenzij dan de menschelijke verdor-
-enheid.
De onderprefect deelde aan dezen maire
mede het lang niet vroolijke nieuws, dat men
er op het ministerie over dacht, om dere
subsidie-toezegging weder in te trekken. Er
was slechts één middel, om dit te voorko
men en dat was er voor te zorgen, dat niet
de candidaat Pérès, doch Ragot in zijn com
mune verkozen werd. De onderprefect ging
zelfs nog een stapje verder, (waardoor hij
ook zijn superieur compromitteerde, en in
het geding betrok), door mede te deelen aan
den betrokken maire, dat hij deze verklaring
deed in volledige overeenstemming met den
prefect.
De candidaat Ragot, van zijn kant, liet
zich ook niet onbetuigd. In een verkiezings
vergadering, enkele dagen van te voren te
Bagert gehouden, sprak hij over de subsidie-
kwestie in gelijken zin als de onderprefect
Anderen, die deze vergadering mede maak
ten, waren er om dit met hun getuigenis te
staven en op deze manier aan te toonen, dat
er wel degelijk een politiek accoord tusschen
den candidaat en deze regeeringspersonen
had bestaan.
In de
verklaringen,
welke aan het vonnis voorafgaan, zegt het
Tribunaal van Foix, dat het altijd een be
treurenswaardig geding is, indien de prefec
tuur zich met de verkiezingen bezig houdt,
al is het ook slechts door het, zonder meer,
uiten van een eigen politieke opinie! Doch
erger wordt het en absoluut ontoelaatbaar,
indien de prefectuur het hierbij niet laat blij
ven, dqch er zelfs toe overgaat, dezen of ge
nen candidaat aan te bevelen. Doet men deze
aanbevelingen vergezeld gaan van beloften
of dreigementen, dan maakt men zich schul
dig aan niet toelaatbare praktijken, welk?
bestraft dienen te worden.
Er zijn echter elementen, welke bij het be-
oordeelen van dergelijke gevallen niet mogen
verwaarloosd worden. In één ervan wordt
niets meer of minder toegegeven, dan dat de
menschcn, die in dit land officieele ambten
bekleeden veelvuldig de gewoonte hebben, om
van hun invloed een gebruik te maken,
welke op zijn allerzachts uitgedrukt zeer on
behoorlijk is.
De zichtbare spelers in dit politieke drama
respectievelijk de prefect, de onderprefect en
de niet-bona-fide candidaat Ragot, zijn ieder
tot het betalen van 1000 frank boete veroor
deeld en gemeenschappelijk tot het voldoen
van de kosten van het proces.
ALGEMEENE VERGADERING
TE UTRECHT.
Referatei van Prof. Kohnstam en
Prof. Brouwer.
CHRISTENDOM EN IDEALISME.
Hedenmorgen kwam de Ned. Herv., Pre
dikanten vereeniging te Utrecht in het Jaar
beursgebouw in vergadering bijeen. Gister
avond was in de Domkerk een
Wijdingssamenkomst
met de Gemeente gehouden, waarin voor
ging Z.Exc. Prof. Dr. J. R. Sloternaker de
Bruine. Na zingen
der Gemeente, gebed
en schriftlezing, ont
leende spreker zijn
tekst aan Exodus
vs. 40: „Ziet toe, dat
gij hot alles maakt,
gelijk het u op den
beng getoond is. Spr.
schetste do eenheid,
die er moet bestaan
tusschen Gemeente
en Predikant,
eenheid noodig
te leven naar het
ideaal, dat ons
toond wordt „op den
berg" als we met God alleen zijn. Er is dan
geen gescheidenheid, maar eenheid hoewel
er verschil van taak blijft bestaan.
Medewerking werd verleend door den
heer H. F. Bos, den organist der Domkerk
eu den heer K. F. Borgers (violoncel).
Vanmorgen tien
De Opening.
ving de vergadering
ue openingsrede, door Ds. A. K. S t r aa ts-
m a, pred. te Zandvoort, had tot grondslag
Openb. 1 6a: „Die ons gemaakt heeft tot
Koningen en Priesters".
Moeten we dat „Koningen en priesters'
uitspreken in één adem of beteekent het
een entweder-oder?
Kunnen we wezen: Koning of priester?
lbsen zegt in „Mededingers naar
Kroon" van bisschop Nicolaas die te laf
as om Koning te worden, dat hij priester
erd. Want wie de wereld wil beYieerschen
moet volgens hem koning of priester
DE DAG VAN HET BOEK
Hoe ziet men het boek: als
een handelsobject of een
geestelijke waarde?
(Van onzen Duitschen correspondent)
Op den sterfdag van Goethe organiseerde
„ReichsortganisaLion des Buchhandels
und der Schriftsteller" een „dag van het
boek".
In het openbaar wenschte men te spreken
over de -beteekenis van het boek. over de
belangrijke plaats, welke 't boek in het
Duitsche volksleven inneemt, tevens over
den crisis, waarin de boekhandel zich se
dert geruimen tijd bevindt
Deze crisis heeft niet slechts een mate-
rieele, maar ook oen cultureele zijde, al naar
men het boek ziet als een handelsobject of
ten geeste lijke waarde. Men moet deze bei
de begrippen niet met elkaar midentificea-
ren, niet met elkaar verwisselen, want juist
hierin ligt een gevaar, dat aan het boek
schade aou kunnen doen. Het wil mij toe
schijnen, dat men er op dezen boekendag
niet genoeg op uit was, om de cultureele
zijde van het boek te bespreken.
Veel eenvoudiger is de commercieele zij
de van de zaak en onder de gegeven omstan
digheden was het geen wcrnder, dat sommi
gen dezen boekendag beschouwden als een
lang gezochte gelegenheid, om vooral daar
over te spreken. Daarbij werd dan echter
het belangrijkste overzien, de kern van de
zaak vergeten.
Herder heeft eens gecegd: „Ein Buch hat
oft auf eine Lebenszeit ein en Menschen ge-
hildet oder verdorberi".
Zoo'n boekendag ware dus meer tot zijn
recht gekomen, wanneer men vóór alles gp
wezen had op het goede boek, op het boek,
dat opbouwt, waarvan eein gunstige invloed
uitgaat op het volk.
Weliswaar kan men de grens trekken tus
schen Schmutz und Schunid eenerzijds, goe
de literatuur aan den anderen kant, maar
waar moet de grens worden getrokken voor
het ivele, dat onbelangrijk, overbodig blijkt,
voor de duizenden waardelooze 'boeken, die
ide markt bestormen? Bestaat er niet een
groot gevaar, dat door propaganda voor goe
de lectuur terzelfder tijd ook voor minder
waardevol werk reclame wordt gemaakt?
Wie stelt de beslissende waarde van een
bepaald werk eigenlijk vast? Wie zegt ons
bijvoorbeeld, of boeken over politieke en
scxueele kwesties, boeken over de vrouw or
het huwelijksleven., op zichzelf boeken, wel
ke tot de „goede" literatuur worden gere
kend, van opbouwende beteekenis zijn voor
het volk? Men zou hier kunnen zeggen: in
de literatuur wonden de geestelijke en psy
chologische stroomingen in het volksleven
weergegeven, met andere woorden: toon mij
uwe boeken en ik zal u zeggen wie gij zijt:
Alleen een gezond vo'Qt biedt gezonde lec
tuur. Niet de boeken dragen de schuld,
maar de menschen die ze schrijven, vooral
echter de menschen die ze lezen. De men
schen moeten anders worden wanneer men
de boeken anders, beter, wil hebben.
TROTZKI IN DUITSCHLAND.
Men mefdt uit Berlijn:
Het rijkskabinet zal begin volgende week
een besluit nemen over het al of niet toe
laten van Trotzki. In poli'.Seke kringen ver
moedt men dot- de rijksregeering Trolzki zaï
toestaan zich gedurende een bepaalden tijd
in een badplaats te vestigen, mits hij zich
onthoudt van elke politieke actie.
Bij Sandyhook (nabij New-York) heeft 'n
schip van de Amerikaansche kustwacht
wederom twee visschersbooten beschoten,
die geweigerd hadden zich op dranksmok
kelarij te laten onderzoeken. De schepen
werden opgebracht, doch elk spoor van al
cohol ontbrak.
Verschillende soc.-dem. leiders in Litauen
zijn don laatsten tijd gearresteerd, in totaal
19. In de bureaux der partij moeten verboden
geschriften in beslag genomen zijn, waaruit
het voornemen tot een omwenteling en land
verraad zou blijken.
Uit Swinemünde wordt d.d. Zaterdag ge
meld: In den afgeloopen nacht is in do Oost
zee, enkele kilometers van Ahlbeck, een
ernstig ongeval gebeurd, ten gevolge waar
van vier visschers den dood in de golven
hebben gevonden. Bij het uitzetten der net
ten werd de visschersboot door 'n sneeuw
storm overvallen, waardoor het vaartuig
omsloeg. De ongelukkigcn laten samen 13
kinderen achter. De boot spoelde heden aan
land, doch van de lijken kon nog geen
spoor ontdekt worden.
EEN OPERATIE MET EEN ZAKMES.
De Maandagochtendbladen te Boedapest
maken melding van een merkwaardige ope
ratie, die in vakkringen groot opzien heeft
gebaard. Do laryngoloog en privaatdocent
aan do universiteit, Dr. Ellener Pollaczek,
was op bezoek bij zijn collega, Prof. Dr. Bal
lint, die reeds eenigen tijd lijdende is aan
keelkanker, toen de patiënt, plotseling
aanval van hevige benauwdheid kreeg. Dr.
Pollaczek zag, dat prof. Ballint slechts door
oogenblikkelijk operatief ingrijpen te red
den zou zijn, greep zijn zakmes en door daar
mede het strottenhoofd van' den patiënt te
behandelen, redde hij dezen het leven. Prof.
Ballint werd onmiddellijk naar een zieken-
inrichting overgebracht, waar de operatie ten
einde gebracht werd. De toestand van den
patiënt is iets verbeterd.
UIT HET SOCIALE LEVEN
DE OVERSTROOMINGEN IN TASMANIfi.
In de overstroomde streken vloeit het wa
ter thans af, maar de toestand blijft vree-
selijk. Alleen in het district Launceston zijn
4500 menschen zonder onderdak.
HITTEGOLF IN DE VER. STATEN.
Zondag steeg de thermometer te New-
York en te Washington tot boven 30 graden
Celsius.
AUTO DOOR TREIN GEGREPEN.
Vijl dooden.
Bij Darmstadt Is Zondagavond een auto
op een overweg door een trein gegrepen en
verpletterd. Van de 5 inzittenden waren twee
cl lelijk dood, de andere drie zwaar gewoed
Ook zij zijn Inmiddels overleden.
De staking algemeen en een rustig verloop.
De staking in de Zaaqsche houtbedrijven,
die gistermorgen is aangevangen, is zoo goed
als algemeen. Behoudens enkele ouderen en
een paar jongeren hebben allen het werk
neergelegd. Het is overal in de stad rustig.
Aan alle houtwerven wordt gepost. In de
oude haven en in de Oostzijde worden nog
een paar houtschuiten gelost. Deze menschen
werden niet lastig gevallen. Ook te Koog-
Zaandijk en te Wormerveer wordt gestaakL
Gistermorgen hebben do stakers een groote
vergadering belegd in het bootwerkersge
bouw „Ons Huis", waar de stand var
oogenblik wordj besproken.
zijn.
Zooals ïbsen denken velen. Onze
is vol van koningen (sportkoningen-film-
koningen), het priesterschap is niet
mode. Maar veler koningschap blijkt slaver
nij. Hoe komt het? Omdat de weg naar de
kroon alleen gaat door de enge poort van
het priesterschap.
zion het ten volle in Jezus Christus.
Jezus op den Paaschmorgen, die met gebie
dend gebaar Maria Magdalma terug wijst:
raak, mij niet aan, ik vaar op tot mijn Va
der en uw Vader", dat is Jezus de Koning.
Maar waarom is Hij Konirtg? Örridat Hij
In Gethsemané tot de soldaten gezegd heeft:
hier rijn mijn hanaert, bindt ze! Omdat Hij
eerst priester wilde zijn en Zijn ziel wilde
geven tot een -rantsoen voor velen.
Eerst priester en dan koning.
Zoo is ook de wet in óns dominee's leven.
Is niet een dominee een koning? En toch
is de Sire die in de pastorie zit zoo vaak een
pauvre Sire. Hoe komt het? Omdat de eenige
poort waardoor men werkelijk de echte pas
torie kan binnengaan, de enge poort van het
priesterschap is. Na het Pinksterfeest heeft
klein handje vol menschcn in den naam
Jezus Christus de wereld onderstboven
gezet. Wij kunnen met z'n allen nog niet
eens onze Kerk helpen. Komt het,niet omdat
e te weinig priester zijn?
In ons leven moet de geweldige eisch van
overgave, van wedergeboorte, die wij elke
week op onze kanscis brengen, op ons afge
komen zijn, op ons allen.
Dadr, waar de dominee naar de
Catech. zegt zich zeiven tot een levend
dankoffer geofferd heeft, daar is hij priester
geworden en daar begint ook het koning
schap.
Wie heeft leeren geven, die zal leeren
heerschen, hecrschcn bovenal over zich zelf.
Hierna spreekt Prof. Dr. Ph. Kohn-
tamm over:
Christendom en Idealisme.
Spr.'s taak is twee stelsels te schetsen,
twee typen van wereldbeschouwing, niet
personen die aanhangers zijn van het een
of ander. Spr. ver
zocht dat in ge
dachte te houden,
want het gaat hier
juist omgekeerd als
in Schiller's bekende
woord: de botsing
tusschen twee ge-
dachtenwerelden in
hun zuiverheid ont
wikkeld, is veel ster
ker dan vele aan
hangers toonen te
beseffen, die altijd
weer de tegenstel
lingen afslijpen door
een compromis.
Het Idealisme ontspringt uit do ontevre
denheid van den men9ch met deze wereld
en haar vergankelijkheid. De ziel heeft
geen vrede met het lichaam, waarin ze ge
kerkerd is. Het leven is een schijn, waar-
onwezenlijkheid reeds blijkt, door
dat het in den tijd verloopt Wat begeerd
wordt is de verlossing uit dien eindigen
staat, vergoddelijking, ineenvloeding met de
Godheid of het Goddelijke. De weg daartoe
is die der mystieke Rede. De Daad, al
kan zij als voorbereiding waarde hebben,
dreigt altijd weer ons vaster te verstrikken
in de veelheid der verschijnselen; zij gfiU
symptoom van een streven, dus van
ólmaaktheid. De Rede daarentegen geeft
de bevrijding en de overwinning. Zij brengt
door het zuivere denken bezinning op de
eenheid, afwending van de veelheid, omdat
in ons het Absolute zich openbaart en ver
werkelijkt; het kwaad is slechts een schijn
bare scheiding, het js zuiver negatief. Macht
bezit het alleen zoolang het in die onwer
kelijkheid niet is doorzien. Daarom vermag
de wijze het to ovenvinnen en zijn onsterfe
lijke ziel de vrijheid te hergeven.
Op dit alles antwoordt het Christendom
dit heeft Goethe zeer Juist gevoeld: Wenn
man's so hórt mag's leidllch schcinen, steht
aber doch schief darum. Naar Bijbelschc
opvatting is niet de natuur oorsprong
het kwaad, maar de mensch, niet het
lichaam maar de opstandige geest, die
daardoor het lijden brengt ook over de
schuldelboze wereld van het beneden-men-
sc'nelijke. Want het kwaad is ethisch, niet
metaphysisch van aard, het kan daarom in
het beneden-menschelijke niet zijn wortel
hebben. Allerminst ligt het kwaad in de
veelheid en de tijdelijkheid als zoodanig.
Schepping en Val zijn niet alleen niet iden
tiek, ze zijn rechte tegendeelen. En de God
van den Bijbel vertoont niet de starre één
heid der Idee. Hij is de levende God; het
eenige wat Ilij niet kan, is zichzelf ontrouw
worden. Hij kan niet laten varen het werk
zijner handen. Maar trouw is niet onveran
derlijkheid, zij kan er zelfs het lijnrechte te
gendeel van zijn. En met de kennisse Gods
bedoelt de Bijbel niet het resultaat van de
zuiver redelijke bezinning op het diepst
menschelijke in den mensch, maar de erva
ring, die de mensch ondergaat als hij zich
niet bewust afsluit van Gods Openbaring in
deze empirische werkelijkheid.
Uit de elkaar uitsluitende grondgedach
ten vloeien natuurlijk onvereenigbare con
sequenties voort. Spr. kan er slechts enkele
noemen. In het Idealisme is plaats voor de
Christus-idee, ja vele idealisten ruimen
haar gaarne een groote plaats in. Maar de
historische, d.w.z. de empirische op een be
paalde plaats in een bepaalden tijd optre
dende Jezus van Nazareth, die er aanspraak
op maakt, dat niemand tot den Vader komt
dan door Hem, moet voor 't idealisme zijn:'n
steen des aanstoots en een bron van erger
nis. In het Idealisme is plaats voor den
Wereldleeraar, die den autonomen mensch
weg wijst, dien deze zij het met wat
r moeite ook wel uit zichzelf had kun-
vinden. Er is geen plaats voor den Ko
ning, wiens gezaghebbend, concreet gebod
vrede en harmonie brengt in de anders naar
wezen ^chaotische samenleving, noch voor
den Middelaar, die door het lijden op zich
nemen de gebroken verhouding herstelt
den mensch met God verzoent. In het
Idealisme is plaats voor een redelijke leer,
"i wordt aanvaard, omdat zij overtuigt, er
geen plaats voor een supra-rationeel ver
trouwen dat zelf eerst alle -overtuiging mo
gelijk maakt Het Idealisme kent Absolute
Waarheid als de Idee, de oneindige Taak,
die richting geeft aan het Denken, het Chris-
dendom als een persoon, die concreet en
individueel tot elk van ons spreekt
h'V&r erkend moet worden, dat wellicht
nergens zoozeer als hier de Christenheid
zich heeft laten meesleepen door de zuiging
van den idealistischen stroom. Eerst in on
zen tijd begint hier volledige klaarheid te
komen. Spreker is verheugd in dit opzicht
te kunnen wijzen op Brunner's boek „Der
Mittler". Karakteristiek voor het nog zoo
veel voorkomende onkritische idealisme
daartegenover Grisebach's eisch, dat
grondslag der theologie door een algemeen
geldende philosophie worde gelegd. Immers
die eisch is gelijk werkelijk critische idealis
ten meer en meer gaan inzien, slechts ver
staanbaar als uitvloeisel van het axioma,
dat de menschelijke geest in wezen één li
met den wereldgrond zelf, dus bij verwerping
van de christelijke gedachte. Naar bijbelse he
opvatting is er geen „algemeen geldige phi-
8 Voor de inleidingsvragen Is de belang
stelling minder groot; ec is meer interesse
voor den godsdienst zelf clan voor de docu
menten. In Engeland pleit Strcete bij de
synoptici voor vier bronnen i. p. v. twee;
neemt ook een proto-Lucas-evangelio aan.
Over Johannes Evangelie en Handelingen
loopen de meeningen nog zeer uiteen, al is
de waardeering meer positief geworden.
De pastoraalbrieven blijven dubieus; de
gevangenschapsbriQven stellen velen thans
in Efeze. De jongste commentaar van Lob-
meycr bestrijdt deze meening echter weer.
4. Tot een vitaal vraagstuk brengt ons dd
uitlegkunde. Hier is de vraag van de bijzon
dere openbaring, die öf pon pneumatische öf
een theologische exegese elscht.
Spr. kan niet de scheiding aanvaarden, die
prof. Windisch wil: historisch-critische exe
gese voor de Bijhelsche godsdienstweten
schap en theologische exegese voor de Bijb.
theologie. In geen geval mogen we Paulua
iets laten zeggen, wat hij niet gezegd heeft.
Dit wordt tegenwoordig wpl eens vergeten.
5. Tiet belangrijkste is de inhoud van het
N. T.
Aangaande persoon en werk van Christus
moeten we ons eerst bezinnen op de verhou-
ding van idee en geschiedenis, dan op de
vorming der traditie, eindelijk op de Schrif
telijke bronnen, die aan onze Evangeliën ten
grondslag liggen.
Mislukt ziju de pogingen om Jezus Chris
tus als historisch persoon te ontkennen of
Hem te verklaren uit Babylonische, Egypti
sche, Indische of Ironische invloeden. Hij is
Israëliet in geheel zijn' persoon en werk. Ecu
levensbeschrijving is van Hem niet te geven,
wel een beeld'van zijn persoonlijkheid, dat
evenwel zeer verschillend wordt getcekend.
Het liberale Jezusbeeld is door Schweitzer
onmogejijk gemaakt. Maar de zuiver escha
tologische opvatting in Jezus is een eenzij
digheid. In verband hiermee staat ook de
studie, van de bergrede, die Spr. opvat als de
Messiaansche wetgeving. Jezus heeft zich on
getwijfeld voor den Messias gehouden.
Bij Paulus gaat het over de vraag: wat
staat op den voorgrond: zijn theologie of
zijn vroomheid?
Vroeger zei men: zijn theologie. In de laat»
te kwarteeuw: zijn vroomheid. Thans weert
theologie (Schlatter, Barth; Bultmano,
Lobmeyer).
Is hij Jood of Hellenist? Tegenwoordig
valt de nadruk op zijn Jood-zijn.
Hiermee hangt de vraag samen: in welke
verhouding heeft Paulus gestaan tot Jezus?
Omtrent de Openbaringen wordt gespro-
?n over den vorm van het boek, een
grootsch gedicht met onmiskenbaren invloed
van hellenisme en oriëntalisme. Algemeene
eschatologische traditiestof ligt er achter.
De bestudeering daarvan, heeft ook de uit-
legging van het boek gewijzigd cn het doen
opvatten als een schildering van het wereld
einde met reeds aanwezige heelden en met
een enkele toespeling op den tijd van den
ziener.
Spr. wijst er op, hoe tegenwoordig op het
terrein van het N. Testament gestreden
wordt over de grondslagen van ons Christe
lijk geloof, een strijd, die onze hoogste in
spanning waard is.
Op dit referaat volgde bespreking.
lósophie .alle menschelijke formuleering is
slechts een zwakke poging om uit te druk
ken wat God aan ons gedaan heeft
meestal een zeer weinig adaequate poging.
Het „zijn" gaat vooraf aan het „denken".
Van hier uit wordt het ook begrijpelijk, dat
een man als Schweitzer, wiens philosophie
zuiver heidensch is, maar die handelt
het bevel, dat hij heeft ohtvangen, meer
een. Christen verdient te hectcn dan menig
rechtzinnig„geloovigc"; 'in wiens Bijbel
echter Mattheüs 7 21 schijnt te' ontbreken.
Niet alleen bij de beschouwing van ver
leden en heden blijkt de diepe kloof tus
schen Christendom en Idealisme, ook hun
toekomstverwachting is diametraal verschil
lend. De onsterfelijkhèidsgedachte (zie Phae-
doon) is zuiver idealistisch, zelfs als zij per
sonalistische trekken vertoont, zooals hij
Goethe en bij Kant; natuurlijk nog meoi
als zij het heil verwacht van de uiteinde
lijke vervloeiing van het ik in het al, gelijk
in de mystiek of het inodern Engelschc idea
lisme. De Christelijke hoop is niet daarop
gebouwd, maar op de belofte van het ko
mende Rijk, de nieuwe hemel en de nieuwe
aarde, waarin Christus hecrschcn zal in de
voltooiing. Voor het Christendom is de
Eschatologie even onontbeerlijk als zij ab
surd is voor het idealisme. Vandaar ook,
laatste instantie de strijd tusschen
die beide wereldbeschouwingen, naar spre-
ker's meening de eenige waartusschen den
modernen mensch de keuze wordt gelaten,
in deze bedoeling niet door aanschouwing
kan worden beslecht Op dit gebied is geen
eeuwige vrede, geen synthese, slechts een
compromis bestaanbaar dat altijd opnieuw
zal blijken ontoereikend te zijn. En de ver
nietiging van den tegenstander ligt naar
beide zijden boven menschelijke mocht.
MIDDAGVEF.G ADERING.
Referaat ProL Brouwer.
In de middagvergadering hield Prof. Dr.
A. M. (Brouwer te Utrecht, een referaat
over: „Hedendaagsche vragen aangaande
het Nieuwe Testament".
Prof. Dr.
Kunst en Letteren.
Prof. Dr. A. M. Drouwer.
Spr. wil de aandacht vestigen op de vol-,
gende punten: 1. de verandering in de waar
deering van de N. Testamentische studie; 2.
enkele hulpwetenschappen; 3. enkele inlei
dingsvragen; 4. de exegese; 5. de inhoud
het N. T.
Ad. 1: De N. T. studie staat in onze dagen
in het centrum der belangstelling. Door het
godsdiensthistorisch onderzoek is het N. T.
losgemaakt uit zijn isolement en door de
geestelijke ontreddering tengevolge van den
oorlog is de vraag weer actueel geworden:
Wat beteekent het Christelijk geloof?
2. Met de hulpwetenschappen is men ge
komen tot een zekere afsluiting. De lexico
grafie verwerkte de nieuwe gegevens van de
papyrusstudiën.
De bestudeering van de handschriften en
den tekst leidde tot de uitgave van Eb.
Nestle, die ten grondslag wordt genomen van
vele nieuwe vertalingen (o. a. de nieuwe
Franache).
CHR. LITERAIRE ESSAYISTENKRING.
Zaterdag jl. kwam te Utrecht, onder voor
zitterschap Van Drs. J van Ham, van
'Lfelden, de Ghrtstëlijk' LVtóraire Ewoayisten-
Kring'bijéén."1'-
'Uit de ingekomen stukken werd meege
deeld, dat de hèer A. J. v a n D ij k te Am
sterdam als lid is toegetreden en dat D r.
Ph. A. Lansberg te Zeist voor 't kring
lidmaatschap heeft bedankt
heer W. ten Kate bracht verslag
>ver de gevoerde onderhandelingen in
zake de literaire radio-uitzendingen. Aan
de Radio-commissie, bestaande uit de hee-
J.vanHam, P. H. Muller, W. t e n
Kate Jzn. en J. de Groot, werd vol
macht gegeven, voor zoover het den Kring
betreft de zaken verder af te handelen.
De commissie kwam met het bestuur der
N.C.R.V. tót een aanvankelijke overeen
komst, ofschoon deze nog op enkele pun
ten nader gepreciseerd zal moeten worden.
Zij stelde een voorloopige „lijst van mede
werkenden" op, welke bij rondschrijven zul
len uitgenoodigd worden zich als spreker
beschikbaar te stellen. De lijst bevat vier
groepen: dichters, prozaïsten, essayisten,
declamators.
De eventueele Gezelle-bundel werd nader
besproken. Het contact tusschen Verbond
van Chr. Lett Kringen en Essayistenkring
zal worden gevormd door den heer W. ten
Kate.
Na afhandeling der huishoudelijke zaken
hield Dr. S. Erin ga, van Rotterdam, een
voordracht over: „Richtlijnen van literatuup
beoordeeling".
Een breedvoerige bespreking volgde op
dit onderwerp, welke zich hoofdzakelijk be
woog om de vraag der tweeërlei beoordee
ling: die van de levensidee(ethisch of reli
gieus), die van de wijze waarop deze levens
iclee in kunst is verwerkelijkt (aesthetisch),
MEVROUW NOORDEWIER.
Het meisje uit Deurne te 's-HertogcuboscK
gehuldigd.
Maandag is mevr. A. NoordewierRed»
dingius in 's-Hertogenbosch ter gelegenheid
van haar zestigsten verjaardag hartelijk ge
huldigd op een concert te horer eerc ge
geven door het „Kon. 's-HerL Mannenkoor"
en „Bosch' Gom. Koor".
Na de uitvoering versqheen het eere
comité op het podium cn huldigde de bur
gemeester. M. F. van Lanschot, do gevierde
zangeres. I-Iii bood haar uit naam van het
gemeentebestuur oen oorkonde aan. vertoo-
nende een afbeelding van haar geboorte
huis te Deurne en de wapens van Deurne,
Den Bosch en Brabant, vervaardigd door
And ré Verhorst. Namens de Bossche bur
gerij zal in haar geboortehuis een gevel
steen worden geplaatst, vermeldende dat
Aaltje Reddingius daar op 1 Sent. 1S6S, het
levenslicht zag. Spr nood verder aan na
mens 's-Hertogenbosch' mannenkoor. Ge
mengd koor en de gemeente Deurne, het
kunstwerk „Brabant in beeld" namens
„Bosch' Belang" en een groote Bossche kocR
van de firma Stiys. De zangeres werd har
telijk toegejuicht.
Gemengd Nieuws.
BRANDEN.
Door onbekende oorzaak ontstond brand fn
de boerderij van J. Bysterbcsch te Wenum
(GId.) De brandweer van Vaassen en Apel
doorn en Beemte was spoed?g ter plaatse,
doch alles brandde af. Het vee, behalve een
50-tal kippen, weiyl gerei. Verzekering dekt
de schade.
Te IJsselniondè brandde woonhuis eü
schuur van T. Zevenbergen geheel af.
