m
!n?
DONDERDAG 4 APRIL 1929 TWEEDE BLAD PAG. 7
EEN. VAN PREDIKANTEN VAN DE GEREF. KERKEN
NEDERLAND.
BESPREKING
REFERAAT-DR. NEDERBRAGT.
Referaten van Dr. S. P. Dee
en Ds. F. Kramer.
Causerie van Ds. A. Merkelijn.
(Vervolg.)
Op het referaat van Dr. J. A. Nederbragt,
it met luid applaus werd begroet, volgde
n levendige discussie.
D s. E. Prinsen, van Enschedé vroeg
de Spr. niet al te veel negatief geweest
as. De Kerken kunnen toch wel „doen" aan
i kwestie van oorlog of vrede.
D s. D. Hoek, van Enkhuizen, is het
manifesten uit te vaardigen. De Kerk pre-
dike het Woord Gods.
Spr.'s optimisme grijpt zich vast aan den
tekst „zij zijn immers mijn volk. kinderen,
die niet liegen zullen" een goddelijk op
timisme. Zoo is er in ons leven veel, dat niet
liegt De simpele prediking van Gods Woord
heeft al zoo veel vcanderd. Deze moet en
zal doorgaan en doorwerken ten goede.
Spr.'s verblijf in het buitenland heeft hem
doen zien, dat het bij ons zooveel beter gaat
Er is een andere geest Die is er, omdat er
eeuwenlang gesproken werd over geestelijke
zaken, omdat steeds Gods Woord er gepre
dikt werd. Wanneer wij getrouw zijn, ook
hierin, zal van ons een invloed ten goede
uitgaan op ons land en op de wereld. (In
stemming.)
Prof. Grosheide bracht Dr. Nederbragt
dank voor zijn rede.
AVONDZITTING.
Te half zeven
ing do avondvergadering
a a li. L/a. n. i,i c ill e 1 ij n, miss. predikant
ermate gegaan als toen hy eens la»8s te Magelang, met verlof hier te lande, hield
/radesnaleis wandelde en maar me i een causerje over lectuurverapreiding en
persarbeid.
t Vredespaleis wandelde
greep, wat daarbinnen geschiedde. Spr.
et kans om de stellingen, maar dan om-
keerd, te verdedigen, b.v. de Kerk heeft
et elke beweging te maken, ook met de
edesbeweging enz.
Dr. C N. Impeta, van Kampen, wilde
tk over deze laatste stelling iets zeggen.
Kerk heeft met elke openbaring van de
imst van Gods Koninkrijk te maken,
bovendien heeft de Kerk ook den dienst
ir gebeden. In bet gebed moet toch ge
cht worden aan de vredesbeweging, voor
daar mannen uit onzen kring zooals Co-
i en Dr. Nederbragt uan die beweging
lelnemen.
D s. M. G r a v e n d ij k. van Dordrecht,
:htte het een groot optimisme, dat de poli-
>k van ve'e regeeringen naar den vrede
jurde. Theoretisch mogelijk wel. Prac-
ifh is het Spr. nog niet geheel duidelijk.
Tegen het woord uitsluitend in stelling
n had Spr. bezwaar.
Hoe kunnen wij als Geref. predikanten
vredesbeweging op den kansel prediken?
er in veel boeken b.v. van Penning
et een oorlogszuchtig element, dat de vre-
isgedachte terugdringt?
'Ds. J. Mulder, van Leeuwarden, dacht,
at de inleider het „qui bene distlnguet
ie docct" te veel heeft vergeten. Spr. had
de toelichting op de stellingen een na-
e uiteenzetting van het begrip Kerk
rwacht
Heeft de Kerk met geen enkele beweging
maken hoe dan te verklaren de aan-
ang om toch het sociale element.in de
ediking niet te verwaarloozen?
Is er niet een vredesbeweging, die goed
waarmee de Kerk in instituairen zin
al terdege te maken heeft?
Ds. J. A. Broek Rnelofs, van Vrooms
lop, meende, dat oorlogsverhalen terdege
innen dienen voor de prediking. Wat it
it onderscheid tusschen de autoritas hls-
riae en de autoritas norinae, het onder-
beid tusschen het gezag der geschiedenis
der beginselen, die in de geschiedenis lig-
D s. M. U i 11 e n li o u d t. van Coevorden,
«oogde, dat het niét aangaat te trachten
leriei problemen omtrent oorlog en vrede
l oplossing te brengen. Hij wees op een
(spraak van Prof. Rntgers, op de Svnode
vm Den Haag in 1911, dat het oordeelen
lover de wijze van oorlogvoeren (in den
roofen wereldoorlog) aan de overheden
loef worden overgelaten en een tegen-
Utwoord van Prof. Bavinck. dat inhield,
it gesnroken moest worden tegen den we-
ïdoorlog, waarop de Synode een manifest
gen dezen oorlog de wereld inzond. Op
lens standpunt stelt Dr. Nederbragt zich
lu?
Repliek.
Dr. Nederbragt was er dankbaar
lor, dat er zoo goed naar zijn rede werd
sluisterd. Wel is gezegd, dat de stellingen
worden omgekeerd, doch dit is geen
wijs tegen de stellingen. Er is mots ge-
dat het omgekeerde van Spr.'s stel-
sn inhield.
Wat stelling twee aangaat de hulp die
en Spr. geboden heeft, neemt luj gaarne
m. Mocht de fomiuleering iets minder
oed zijn, over het fond van de stelling is
en het een9.
Verder de sprekers beantwoordende, zeg-
i Dr. Nederbragt, dat de oorlog prinri-
eel geen zonde is. Ilij is wel een gevolg
in de zonde, doeh behoeft daarom zelf nog
sen zonde te zijn. De vraag geldt hier:
at zijn we tegenover God verplicht? En
do kan er do plicht zijn een offer te bren-
als b.v. geraakt wordt aan wat God
ider onze hoede heeft gesteld. Zoo ook
izo regeering. Een regeering mag zijn on-
ïrdanen niet opofferen. Een verdediglngs-
sriog kAn principieel rechtvaardig zijn.
Gods Woord veroordeelt den oorlog niet
De vredesheweging als zoodanig lokt Spr.
iet aan. Hierbij beslist het principe, dat
aan ten grondslag ligt. Is dat een C.hris-
Hjk principe, dat verandert de zaak. Eigen
|k moeten we een eigen vredesheweging
ebben. Die hebhen we nog niet. We moesten
inlginq bebben tot bestu'i coring i
"Causerio Ds. Werkelijc.
Hij begon met te gewagen van den groo-
ten zegen, die God op den arbeid schenken
wil op Java; dat blijkt uit de velen, die
tot de gemeente toegedaan worden; uit den
toenemenden invloed van het Christendom,
waardoor Mohammedanen uit Britsch-
Indië en uit Egypte bewogen worden /m
naar Java te komen om zooals zij zeggen
slop te zeiten den loop van bet Christen
dom; ook uit het getuigenis van mannen
als Zwemer en Mott, naar wier getuigenis
het Christendom op Java meer dan in an
dere Mohammedaansche landen vorderin
gen maakt Door Gods zegen werkt daar
toe de lectuurverspreiding krachtig mee;
er werken op midden-Java ongeveer 40 col
porteurs, die iederen dag uitgaan om langs
de huizen, de markten en in kiosken hun
Bijbels en Bijbelgedeelten cn Chr. boeken in
de Chineesche talen, in het Maleisch, Ja-
vaanseh, Arabisch en Hollandse!» te verkoo-
pen. Behalve de Bijbel wordt ook vee] vec-
kocht ons Kort Begrip en boekjes, waarin
gedeelten der Bijbclsche Geschiedenis op
Lembang zijn gezet, d. i. een Javaansche
zangwijze, waarbij veel oud-Javaansehe
woorden worden gebruikt. Voorts worden er
03.000 ex. per maand verspreid van een
krant de „Mardi-Rahardja", 8000 van een
Maleisch blaadje de „Penaboer" (de Zaaier)
en enkele duizenden exemplaren van een
blaadje voor kinderen.
Weike beteeken is deze arbeid heeft bleek
n.a. ook wel uit de bijzondere aandacht die
deze arbeid in de inlandsche wereld trok;
uit de reactie die ze opwekte; uit de verga
deringen, die belegd werden om tegen dien
arbeid te waarschuwen, uit de bijzondere
bestrijding van het Christendom in de in
landsche bladen, uit de navolging, zoodat
de vereeniging Mohammedijah een uitge
breide Mohammedaansche colportage-arbeid
organiseerde. Spr. las ook enkele brieven
voor, die hij ter bestrijding van wat in de
Christelijke bladen stond, bad ontvangen
en waaruit wel bleek, hoe men terdege had
kennis genomen, van den Inhoud der Chris
telijke geschriften.
In de inlandsche pers komen in onder
scheiding van vroeger vele artikelen voor
tegen den Christelijker» godsdiens'; niet a'
leen in de nationalistische pers, mnnr ook
in de zuiver Mohammedaanse!»idsdien-
st:ge pers. Echter mee tengevolge van die
bestrijding staat de Bijbel in 't middenpunt
der belangstelling en wordt zij jaarlijks in
duizenden exemplaren verkocht en zijn er
velen, die nu den Christus belijden en wel
ke door dezen colportage-arbeid getrokken
zijn.
Ook Prof. Dr. Sebestyen uit Buda
pest, als gast aanwezig, sprak in deze ver
gadering een enkel woord, alsook de afge
vaardigde van den Deutschen Reformirten-
Bund.
TWE2DE DAG.
Te 9 uur ving hedenmorgen de derde zit
ting aan. Aan de orde was nu het referaat
van Dr. S. P. Dee, Gcr. predikant te Haren
(Gron.) over „Het Testimonium Spiritus
Sancti als subjectief principe van ons
Schriftgeloof'.
Referaat Dr. Dee.
De leer van het T. S. S. als subjectief prin
cipe van ons Schriftgeloof is het eerst ont
wikkeld door Calvijn. Bij Rome was het ge
loof ontaard in een bloot verstandelijke voor
stelling van God, die door de z.g. motiva cre-
dibilixatis voorbereid wordt en op de autori
teit der kerk gegrond is. Hiertegen heeft de
Reformatie positie genomen door het geloof
weer op te vatten als den band der levensge
meenschap met God. '.Vel is deze gemeen
schap gebonden aan dc S-hrift (tegenover
dc geestdrijvers), maar ln de Schrift spreekt
God zelf tot ons en Zijn Geest doet ons die
spraak onmiddellijk verstaan. Terwijl nu
GaTetormèsidcn Mng" «m"~v'ër- «*•«- andere kerkhervormers bij dete al-
inter- A01"66"0 pedarhte zijn blijven staan, Is
door Calvijn ook toegepast op de Schrift als
Schrift Hij schakelt daarbij Rome's redebe
wijzen en kerkgezag uit. Beide mogen waar
de hebben voor de aposteriorische bevesti
ging en apologetische verdediging van ons
geloof, zij bewegen niet tot het geloof. Dat
doet het T. S. S alleen .dat ons boven alle
menschelijke oordeel uitheft en daardoor
die absolute zekerheid ons 'schenkt, die
in de religie wordt verefscht
Dit T. S. S. heeft geen eigen inhoud, maar
draagt een formeel karakter. Het doet ons
ruston in bet Woord van God. Het werkt vol
gens Calvijn in de voluntatieve sfeer van
ons zieleleven en is één met die Geesteswer-
king op onzen wil, waardoor de vijandschap
van ons hart "ebroken wordt en wij ln het
sj.;>cin ..c ..w.. evangelie van Gods genade, troost en vrede
kansels in zulke zaken licht ontsteken, j vinden. Het Schrifteeloof is derhalve geen
Wat het gebed aangaat in de Kerken j yerstandelijkj-raerequisiturn van het ver-
ordt gebeden voor onze overheid, zoo goed
llatlona'e vraaqstukken. (Applaus.) Deze ge
•hte heeft Sor. reeds langin tijd gehad.
Wat de Wereldhond van Kerken aangaat,
pr. meent, dat de daarin toegepaste prin-
pea niet juist zijn. Verder: men dient de
sweginp aan namens de Kerken, doch die
sweging moet niet van de Kerk uitgaan.
De oorlogen ln het Oude Testament mne-
bezicn worden in de lijst van den t'id.
eerste vree moet echter blijven: Wat
ach te God? Verde'ging van een volk? Dan
te zwiigen.
•ergeliikt de wijze, waarop Tsraëi
irlog heeft gevoerd - met de wijze waar
p andere volken dM deden, dan is er reeds
itgong te hosneiiren.
Er blijven moeilijkheden, h.v. het geval
en Sisera, doch de predikanten moeten
in toch geheden worden voor de vergade-
der overheden in hun besprekingen
in Volkenbondskwesties.
De vraag van Ds. Uittenhoudt geeft Spr.
inleiding te verklaren, dat hij op het
trouwen op Gods genade in Christus,
het valt ermee samen. Het is een „religiose
amplecti" van 'de autoriteit der Schrift
Formeel en materieel beginsel der Reforma
tie ziin niet te scheiden.
Ook objectief blijkt deze eenheid van
landpunt van Prof. Rutgers staat Hoe is Schriftgeloof en heilszekerheid. Want de
et mngplijlc gewekt, dat de Synode z.ulk Schrift is een organisme. Zij heeft de belof-
fn uitsnraak heeft gedaan. Ons land was to van Gods goedgunstige gezindheid jegens
knmnpn verdeeld Kende men de ons tot middelpunt en heel haar inhoud
ïhuld aan den oorlog? Npa*i. immers. Dus wordt door dpze centrale gedachte be-
>on uitsnrafik doen. heersoht. On de vraag, hoe en in hoeverre
Partij k'A*rn in dezen kan alleen schade het T. S. S. ons van de waarheid der H.
nep non de Kerk. Schrift overtuigt,-moet daarom geantwoord:
•h ten opzichte van de het bindt ons aan de Schrift, doordat het
fdae'ing der regeeringen met
'och dot neemt met we", dat er veel is dat
lislukt In Geneve heeft men wel de nci-
ing om het mooi te zeggen, maar dat is 'n
Igemeen verschijnsel.
acht het niet de roeping der Kerk
Gods stem in hq^r heli,li stèren doet; aller
eerst in Gods genadige helofte, daarna in
heel de Schrift, maar altoos van dit centrum
uit, „zooals schapen hun Herder hooren en
volgen!" het heeft voortdurend tegen ons oh-
geloof te strijden; ook ons Schriftgeloof is en
blijft ,4m werden begriffen". Wat Calvijn
over de c&noniciteit der afzonderlijke boeken
zegt, bevestigt deze gedachten.
De latere gereformeerde theologie heeft
deze absolute, onmiddellijke, religieuze wer
king van het T. 3. S. miskend. Reeds de
formuleering van art. 5 der Nedcrlandsche
Geloofsbelijdenis is onbevredigend, bewijze
alleen al. dat terwijl Calvijn de verzekering
door het T. S. S. tegenover die door de kerk
en de Schrift criteria stelt, de belijdenis alle
drie coördineert Ook de geloofsdefinitie van
den Heidelb. Catech. heeft de latere theologi
sche ontwikkeling ongunstig beïnvloed. Al
spoedig werden de criteria der Schrift tus
schen de Schrift en het Testim. ingeschoven;
en later wordt het Testim. zelf onder de ar
gumenten opgenomen en zoo tot een erva-
ringsbewijs vervlakt. Theologie en religie
ontaarden in rationalisme en pietisme.
De zuivere bewaring van Calvijns Testimo
nium-begrip is voor theologie en religie van
het grootste belang. Het behoedt de theolo
gie voor objectivisme, want het herinnert
ons eraan, dat de Schriftwaarheid geloofs
waarheid is; voor subjectivisme, omdat het
ons onmiddellijk aan de Schrift als geloofs
object bindt. Het leert ons voor de praktijk
van ons ambt, dat wij niets anders dan
Woord-dienaars hebben te zijn. Niets méér,
want alleen in het Woord (niet ln de erva
ring van het geloofsleven) is de grond des
geloofs te vinden. Maar ook niets minder.
Wij moeten het Woord bedienen, het den
menschen brengen, het aan de poort hunner
ziel leggen, zoodat zij onder 3ods z»gen Zijn
stem erin hooren en erop antwoorden in
geloof.
Van de discussie die op dit ref/eaat volg
de, geven we morgen verslag.
Laatste zitting.
Te 1 uur ving hedenmiddag de slotzitting
aan. Het woord was nu aan Ds. F. Kramer
Geref. predikant te Beverwijk, om te rcferee-
ren over „De wederzijdsche verhouding van
geloof cn goede werken", en niet zooals aan
vankelijk was aangekondigd „De goede wer
ken als bewijzen vun de echtheid des ge
loofs".
Referaat Ds. Kramer.
De Heilige Schriften bieden ons verschil
lende uitdrukkingen voor hetgeen wij noe
men „het doen van goede werken".
Goede werken zijn de aanvankelijke nor
male uitingen van het ééne nieuwe leven
van den mensch, die gelooft en gedoopt is
in den Naam des Vader en des Zoons en
des Heiligen Geestes.
Miskenning van de beteekenis der goede
werken, den Heiligen Geest en Zijne inwo
ning in de geloovigen.
Op de goede werken, als openbaring van
den nieuwen mensch, die uit God geboren is
en door Hem tot heerlijkheid wordt geleid,
zijn wij aangewezen in on7e bcoordeeling
van anderen, maar ock van ons zeiven.
Het doen van goede werken gaai gepaard
met het gebed, h-t bezit eener goede cons
ciëntie en het voortschrijden naar het levens
doel: leven in volkomen liefde tot God en
de naasten.
De heteekenis van het laatstgenoemde he
seffen wij te duidelijker, wanneer wij acht
slaan op de innerlijke gesteldheid bij het
doen van het kwade.
Het in Rom. 816 genoemde getuigen van
den eigen geest en den Heiligen Geest staat
ook in geenerlei opzicht buiten het wande
len in goede werken.
Bij den mensoh, die het goede doet, komt
het tot: de toeneming van van het geloof
(het leven des harten met God door Christus
in den Heiligen Geest), de verlevendiging
van de hoop (het verlangen naar de vol
maaktheid), de vermeerdering van de lief
de (het zoeken van het heil des naasten).
DE UNIE: EEN SCHOOL MET DEN BIJBEL
ALGEMEENE VERGADERING TE
UTRECHT.
Bespreking der rede van Dr. Dijk.
(Vervolg)
Op de rede van Dr. Dijk, we'ke met luid
applaus begroet werd, volgde eenige dis
enssie.
De heer Van Ditmarsch, van Utrecht,
had gedacht, dat het Unie-rapport begraven
was. De school aan de ouders dat moet
zoo blijven. Met het propageeren van elk
punt van dat rapport acht Spr. ongewenscht
De uitwerking bevalt hem niet. Spr. vindt
het niet gewenscht te zeggen: de Unie-col
lecte moet blijven, al was het alleen maar
om onzen menschen het geven te leeren.
De heer H. J. van Wijlen, van Rotter
dam. wees op de oplossing der schoolkwes
tie in de dorpen eenerzijds, in de groote ste
den anderzijds. Op de dorpen is de scheiding
wel goed scherp en weet men wel hoe het
staat. In de groote steden, waarvan men met
alles overvoerd wordt, is het moeilijker Je
ouders er steeds van doordrongen te houden
dat de school van hen moet zijn. Hoe is in
de steden het individueele en het collectieve
in de goede verhouding te brengen?
Met betrekking tot het platte'and wijst
Spr. op streken, zooals Flakkee, waar geen
kweekscholen voor de opleiding zijn. Zou
het niet zoo kunnen dat de Unie den stoot
gaf ertoe, dat in zulke streken beurzen he
schikbaar waren voor jongelieden die elders
moeten worden opgeleid.
De heer P. Boer, van Ter Aar. sloot zirii
hierbij aan en vroeg ook of de Unie ten op
zichte van het platteland niet eeo bijzondere
taak heeft
De heer Bronnehouwer, van Nieuwer
Amstel, vroeg: Wat moeten we nu met het
Unierapport doen?
Spr. zou willen, dat ook op de diverse po
litieke kiesvereenigingen propaganda voor
de Unie werd gemaakt.
De heer Strikwerda wijst er op, dat
nog steeds van kracht is: de Unie kan blij
ven als er werk Is. Dr. Dijk heeft aange
toond, dat er nog wel werk is. Maar kunnen
andere organisaties ook niet een deel van
dit werk doen? Of doen ze dit niet reeds?
Bv. het propageeren. En kunnen we ons de
luxe wel permitteeren om hetzelfde werK
meer dan eenmaal te doen. Zou een economi
sche wcrkverdecling tusschen de organisa
ties niet van het hoogste belang zijn?
D r. Dijk zeide met betrekking tot het
Unierapport, dat er ook nog wel wenschen
zijn die niet vervuld zijn geworden. De Unie
collecte blijft noodig. Anders zou er wel
eens een lokaal-comité zijn, dat de geheele
opbrengst van een collecte in de Unie-kas
denoneerde. En dn' geheurde nog niet.
In de groote steden is voor het Christelijk
onrferwi's nog heel veel te doen.
De wenk over het formeeren van speciale
beurzen zal het bestuur ter harte willen
Voor economische nrbcirtsverdeellng N
voel te zeggen, al moe' n we ook weer niet
te veel vastleggen. Wn' «indert hef als meer
dere stemmen hetzelfdo zeggen. Misschien
komt dat het result at n goede.
Tenslotte merkte Spr. op dat iemand die
Radio Nieuws.
WÊK PatefinHMH
sen Instrumentaal Trio. 6—6.50
slek. 6,307 MuzlekpniatJe door
kooi
Appingedai
A N Tonsbee
sreenlglng i
HILVERSUM (1071 M.) 10—10.15 Morgenwij
ding. 12.16—2 Concert 2—4 üramoioon. 3—4
Knipjes. 45 Zieken uurtje. 55.30 Sportpraatje
6—7.16 Concert. 7.15—7.45 Engeleche les. 8.15
Muziek. In de pauze lezing door G. de Clercq:
Steenkolen. Daarna Muziek tot 11.30.
DAVENTRY 158 M.) 10.35 Kerkdienst. 11.05
Lezing. 11.20 Gramofoon. 12.20 Concert. 1.20— 2.20
3.20 Vesper.
ling. 4.20
ziek. 6,35 Niei
irtje.
6.55
i Mu
'ek. 7.05 Pianomuziek
elienbesprekiug. 7,35 Muziek. 7,45 Lezing. 8,uC
'arlton. 8.20 Populair oikwt. 3,20 Nieuwsbei.
.35 Vervolg concert. 10.20 Nleuweber. 1U.2.
'Szlng. 10.4012.20 Muziek.
PARIJS ..Radlo-Parls- (1741 M.) 12.20 Protesu
norgenwtJd. :g. 12.50—2.10 Orkest. 4.05—o.uu
Classlek concert. 7,06—7.60 Gramofoon. 8.5o
1.10 Concert.
LANGENBERG (462 M.)
ZEESEN (1649 M.) 1.50—4.20 Lezingen. 4.!
5.20 Orkest. 5.20—7.05 Lezingen. 7.20 Opere
Daarna tot 11.60 Myzlck.
HAMBURG (395 M.) 10.20—11.20 Gramofc
5.20 Orkest. 7,15 opera 9.50—11.1" Mode
Muziek.
BRUSSEL (512 M.) 5.20 Concert. 6.50 Grat
foon. 8,35 Concert. 9,85—10.35 Muziek.
kVormgoor. 11.30—12 KRO. Godsdli
jurtje. 12.151.16 Conc
1.15—KRO. Gramofoon
het KRO-Trlo.
KKO. Vrou-
;iek. 5—6.45
6.40—7 KRO. Tulnb.
KKO. Vi
I 5— I
Uktrlo. Beethoven-
i|t Poeldijk: Glas
met het tekort aan
Spr. H. J. Bakker
7.30 VPRO. Sprs. Ds. v w uubbmi ue„.
kracht en wilsvrijheid. (Wat gelnovcn en dei
Vrllz. Protestanten? 8). Mej. E C Knapi
Volksopvoeding (1). Voordracht door Mevr
RcHand Holet—v d Schalk. Met medew.
solisten
HILVERSUM (1071 M.» 10—10.15 Morger
ding. 12.15—2 Concert. 2—3 Gramofoon. 3-
Declamatie. 3.46—4 Gramofoon. 4—5 Mlcrof
debutanten. 5 30—6 Radiopraatje. 6—7.16
eert 7.15—7.45 Schlppersles. 810 Concerl
Persber. 10.15 Muziek.
doordrongen is van het belang van het Chr.
onderwijs, in zijn politieke vereeniging, dl;
toch ook dat onderwi's moet willen, er met
over zal zwijgen. Spr. eindigde met eer.
krachtige opwekking voor ieder die op eeni
ge wijze iets voor de Unie kan doen.
De Voorzitter dankte Dr. Dijk voor
zijn rede en sprak een slotwoord.
D r. D ij k verzocht te zingen Gezang 96:
.Halleluja, eeuwig dank en eere" en gin.g
voor in dankgebed.
Handelsberichten.
ROTTERDAM. 4 APRIL
September 199.
TARWE.
11J2A4- cpr^
September 11.55,
In«rlcht van den
A Hzi. Inmndsc
lakelnar A H
e tarwebloem
oem ƒ15—15 H.
Pruiis-he tarwebloem f 16. BCrlsche tarwo.
bloem O O f 1S?4-16. Pultsche i -ebloem O f '4
idem O O t 16. A imv Ikuam 11.1 welilo-m
toppatent f'17%—17%. piftent 16%—16%.
straight 15%—16. bakert 14%—15%. Stem
ming kalm.
KATOEN. Vereeniging d. Kntoenhnndol
l.orn mldól universal Mnndnrd 22 mm. staple)
0.69% per kg. (vor. not. 0.60%)
AMSTERDAM. 3 APRIL
KOFFIE. Loco superior Santos 65 cent. loco
Robuata 54 cent per kg.
SUIKER per Mei f 13 en per Augustus 13%
geboden: per December 13% en per Maart
14% te koop. Stemming kalm.
LIJNOLIE per Mei 32%; per Juni 32%
32% 32%; per Mei-Augustus 32% 32%: per
September-December 33%. per 100 kg. Stem
ming prijshoudend.
SCHIEDAM, 4 APRIL
MOUTWIJN, tuff. not., medegedeeld door Tl
lansen, namen* de o-minl**** uit de K. van K
vun de Beurs I 17% per H.L ad 46 zondof
fust en zonder he;<.*tu.g
RUWE GUAANSP1 ItlTUS per HL van 60
f 15.50 per H.L
MELASSE-SPIRITUS ad 100 31% per H.L
SPOELING f2.40 per ketel
T.oco middllnj
Januari
Omzet 5000 balen.
Stemming loco ki
Hint Vorle «lr>
10.80 10.90
10.58 10.56
10.60 10.57
10.49 10.45
10.46 10.41
11.000 balen.
termijn kalm.
METALEN. (SliitnnleerinKer.Koper contrfn
95.17/5 op S maanden 92.2/6. electroltyUch
108 A HO Tin contant £219.12/6. op 3
naanden 220.10/ Zink prompt £27.15/- op
Marktberichten.
ALMELO, 3 April. Kaas. Prijzen; lo
4244. 2e soort ƒ38 per TO kg. Handel
ASSEN. 3 April. Eieren. V.P.N. Aang
16.000 stuks. PrUs: 4.60—7 per 100 «tul
AMSTERDAM,
irUien waren hed
DELFT,
paarden, 373
lagere varkens 744 hlg-
en 6 gelten of hokken. Pr Uien: paa
275. vette koelen 180—100. kalfko.
376. varekoelen 150—275
24, schapen
18—68. biggen
ren f 45—65 alle8
dvleesch 7090105 c. per kg. sim
enkhuizen, 8 April.
ƒ21-
•ale ƒ1
30—84 c_ zouters 3
evend met 2 t kor
26—50. 1220 biggel
276—350. 708 nuchter
GOUDA, 4 April. V
8103 stuks vee. waar
vette 2910 c. Londem
—40 c.. alles per kg.. l<
tlng; 816 mai
ƒ12—2i< is r<
kalverén 8—12. 12 bokkei
les per stuk. Hamfel In alle sooi
ingevoerd 245 partU'
■net
Handel
Aangevoerd 2397 pond. Prfl««n: goe-
boter 1J-S5 c.. welboter 60—70 c, per kg.
Handel Listig.
Eieren. Aangevoerd 653 parttien. Prijzen-,
kipeleren 55.60 eendeneieren ƒ4.805. per
100 stuk^ Handel matigt
KOUDEKERK. 3 April. Ele
.pril
PrUzen: kip
4.905.50, per 100 atuk
1.902.10 per stuk.
7800
denelerei
K I p p
MIDDELHARNI9. 3 ADI
(Centrale Velling).
PUTTEN. 3 April. Eieren Aanvoer 360.0oo
tuks. PrUs kippeneieren 4.755.40 per 100 et.
SCHOONHOVEN. 3 April. Boter Aangevoord
kg. PrUzen: goe
Iroeg 39
e kalvere.
j kalveren
ct., welboter 70 c%
eieren 4.60—6.10. per 100 etuks.
GROENTEN- EN FRUITVEILINGEN
BOTTERDAM. 3 April. Velllngsvereen. „Vrfe
eiilng Charlols". PrUzen^ eplnazle iS
-22. «toofsla 30—34.
lperen f lb
32—38, dlt<
f 2.70—3.80. klclper
78—80.
»len
soort 22—27.
3.40—0.
22—27.
3.50—2.80.
0.50-^0.58 per bakje.
legpoters ƒ3.503.80. per 100 kg
8 per 100 bos: sterke*
«ren 6.20—6.80 pe rlOO
ROTTERDAM. 3 April. Coop. Tulnbouwvellli
otterdam en Omatreken G.A. Prllzen: HolL ka
jmkommers le «oort 25—37. 2e soort 20—:
soort 14—22. Ho», pi. gl. komkommers
iort ƒ28. 2e soort ƒ21 ales per 100 stuk*, ks
jmkommerstek 19—30 per 100 kg; sla Mel-
>ning le *oort 13.50—24.
13.90. per 100 krop: slavelh
ie 17—20 ct.. spruiten 37 ct
idU* ƒ6—12 pieterselie ƒ6. belde per
en. De laatste i
1 verhandeld va
wal geleverd,
steren werCen
velld. PrUzen varlt
ng van kwaliteit.
:ht op van circa 44.60.
3 April. (Velling U
25—34.
5mer?p!l
,f 22—37
ye kool 8—14.
100 stuks.
JO. winterwortels
n 3—8. allee pe
r *tuk; dunsel 10—31
ƒ30—37. 2e
LOOSDUINEN. 3 April. PrUzi
6—22.
'00 k„. - --
:.40—18.F.0. 2e soort ƒ8.80—13.40. p*i
>re| ƒ12.7"13 30 radHs 3.60—11 70.
f 2.10—2 65. -elderH 3—3.20. plefer-
les per 100 bos; atoofela 1.963.25
Scheepsberichten.
STOOMVAARTLIJNEN.
HOLLAND— AMERIKA LIJN
ïmonnr I Apr y Vancouver n Rotterdi
likatrlnc v Vancouver n Rotterdam 30 Mrt
San Francisco.
'dam 3 Apr v Rotterdam n New-Orleans
terdllk v New-York n Rotterdam p 3 Api
Ioordük V Rotterdam n Vancouver p
(n.m.) Deal
tnttcrdnm 3 Apr (5.30 n.m.) V Mot
Gibraltar
HOLLAND—«HUT-A f.lB lijm
loima (ultr) 3 Apr v Genua
HAICYON LIJN
lovenburg 3 Ap*il t Runde te Emden
len. gaat
i R-Ayr.
April v Hamburg i
n Rochlnb 3 Apr v A'dnm n Hamburg
KON. NKii STOOMIIOOT-MIJ
3 Apr v
"loro 3 Apr v Bremen te Amsterdam
enesnela v Amsterdam n Barbados
(7.57 v.m.) 120 mbl Z-W. v Val en tl a
aw Zeeland 2 Apr v Brisbane n Sydney
npnwa v A'dnm n Batavia 3 Apr v Aden
ïlpl v It'dnm n Batavia p 3 Apr Malta
n*t v A'dnm n Batavia p 3 Apr Gibraltar
HOLLAND— WKtfT-AKIIIKA LIJN
Ireo (thulsr) p 8 Aprr Dungeness
rs 3 Apr v West-Afrik* te Amsterdam
JAVA— 4'HINA—JAPAN LUX
mroen 31 Mrt v Shanghai te Batavia
Afrika: KARLSVIK Landscrona: FELIX-
TOWE Harwich; ALK Abö; ITAURI Hamburg:
EL VING DUTCHMANN (m.b.) Southampton
Londen; OSTARA Kopenhagen
BUITENLANDSCHE HAVENS.
den Kara R'dam n Kobe 31 Maart v Slngapon
Southampton te T
April te Singapore.
i 1 April v R'dni
ROTTERDAM AANGEKOMEN.
s APRIL
larne St Naznlre Wambcrsle Msh. N.a., erts
lorn>.In Londen. MOIIer n. Keulen sta.
•nee Hornlllo Walsum Wlh. C. Sw
""3-MU. te I
i Ot kol.
istle Burger Schleh.. atg.
«t Jnnalnnd fmmlngham SS-MU- Wlh 19 kol.
14. All>recht Houston y Ommeren. Petr.k., olll
Ostsee Klrkenaes SEAMU-. Wlh. 55 erts
4 APRIL
Wnllonln Gothenburg Kuyper Blnnenh.. stg.
Athcnn Smy-rns Levant-Or.stz.ee Lekh.. stg.
Aug. Schuit re Hamburg Wambcrsle Schleh.. »tg
An°un I-ondcn NABOnd.. Wlh. NHB ledig
Mclse Plllnu v. Nlevelt Meh. N.a. stg
Hero Valencia Wambersle IJselh. fruit
■lufnku Mom Hamburg v Ommeren. Lekh.,
GUela SehrOder Dantzlg Wambersle Rnh. S. rtg
Hudlg A veder. Vlaardlngen. »tg
wlch. H Tiet
Schleh, stg.
,j Parkk.. stg.
Bangkok oCrnelder Rnh. 12. stg.
loonden MOIIer oRompJe» stg
trrlnaga Vancouver v E». Msh. II. gr.
2e Kdh D stg.
WATERWEG VERTROKKEN.
3 APRIL
STORV1K StockholmLINA KUNSTMANX
FR1SIA (lichter).
wUk; TATRI
sleepboot UTRECHT Hamburg; STATEN
proeftocht: HOMECLTFFE New-
AnCTURUS Pront helm: Ki»N-
nAM
TOVELTL Ct
SUL CARL FISSER Narvik- IMPORT f^i
PATRI A Batavia: A DOLF I EONHARDT H
SAN 8EFERTNO Tampleo: ASTREE
'Pboot)
WATERWEG
onden P ATRIA Cardiff; LEER nAM
RAF' WIJK Gravoaa; ORANJE-
RAPENFELS Hamburg
VESTA Bremen: DORA
a: nnOTE Antwernan
CLEMENCEAU AL
i 2 Apt 11 ui
R'dam n Jap
atroom 4 April
i 2 April v Lelth
.'dam.
81 Mrt v Hongkong.
A dam te Lo:.dcn.
dam 1 April v Padang.
Parklaan B-Ayres n Emden 2 April (3.5/ BAtt-X
210 mUl Z.W. I.end's End.
nnrlo R'dam n ensacola i April {6.59 nam.I
50 mbl W. v. Land's Snd.
ünMroom 3 April V A' i^r
LangF;at Cot
Mus
2 April v R'dai
i Lor 51arqnes 3
p
i p 1 April Per
i La Palllce 21
i Tslngiat
See (albt.) Fa val
n.) 780 mUl Z.W.
Londen,
n Quems
v. Land s
GEMENGDE BERICHTEN.
8 April. Het stoomschip
!I treat vermoedeRik a.s. Zaterdag van
hier. Het zal hier afdoende repa»
•meeuw. Frederlki
gemelde Nederl.
één plaat gebroken. 3
rerden. Het schip zal i
LUhgow te Pt. Olai
meter, breedte 8.2"> m
wUl het laadvermogen
Sleepbedrijf- Rotterdam
i droogdok worden ge-
■chroefbladen beschadigd
Rotterdai
Frlsla
het sehln Ztln: lengte
ter. holte 2.S8 meter,
ra. 910 tons bedraagt.
4 April. De sleepboot
nar Tandjong Prlok.
vertrok 8 April van
urg met de tankllch'.er
(Bureau WOsmuuer
Rivierberichten.
LOBITH. 8 AprlL
Gepasseerd en bestemd voor:
ROTTERDAM: sl Rakata: st Flat 9; s'
ïard: st Westerbouwlng: st. Flat 12 en 5: et
vVestrl; et. Buffon; st Pasto; at Tlgrc; t.
Teuna 3; st. Henny; st Maria Cornelia; et.
Somtne: st Asgard; st. Berta: st La Place: st.
Vl^von: st. K. Vaart 13; st Rein: st Logi; st
Smbla; st. Leopard; de Gruyter 4: 6t. Theo.
an 22. Kruppert; Johanna Maria, Ley-
ïraf; Adri, Le Cessie; Allou, Essen; Iffa-
muth, de Jong; Rhelnfahrt 21, Dlnkeldein:
>Icka, Smits; Poitou, Schön; Kepala, v. d.
Pluym: Andante, v. d. Plas; Rafsel. v. Wlnssen:
u. Hoekstra; st Teutonla; st Raab Karcher
it Raab Karcher 8; st. Seam 1; Helvetia,
stt; Adelbeld. Joho; Petersberg. Breuer;
Neerland:,-». Wlllemsteln; Harpen 62. Ostertag;
1 Elisabeth. Joosten; Ignau Maria, Kl&ck-
ner: Johanna. Schoenmakers; Wilhelm Elisabeth
n der Horst; Dymphna. van Laack: Xave-
lnl. GUsman: Goenlalr, Gaggla; Walhalla,
nmermann; RUnland 2. Hagoort; Willi Paul.
Joosten; Emll. Leven; Comptolr 2. Streng,
Franklin, Vogel; Gebr. Joho. Joho; Christine.
Spieker; Alexander, Ulrlg; st M. Stinnes 4; st
Gclrla; st. RÜn en Lek 3; a. Marle st 's-Bosch
2; st Excelsior: et. Frederik; Alida Cornelia.
Tange; VLISSINGEN: Stad Leuven, van Meel:
NIJMEGEN: Katharina. Schweitzer; LONDEN:
it Bad;nla; AMSTERDAM: Bella, Zlmmermann;
EWIJK: Anna Elisabeth. Engelaar; AIPHEN a.
d. RIJN: Allegonda Johanna, van der Hoeven:
WORMERVEER: Cornelia. Timmerman: GO-
R1NCHEM: St Markus. Schnatx; AMSTER
DAM: Adolf Johanna. Staao; VLAARDINGEN:
Dobo, Fuchs; AMSTERDAM: Onderneming.
Traas; Maria Elisabeth. d. Wielen; Trijntje.
Bulsman; DEVENTER: Aaltje. Leenm n; BUIK
SLOOT: Leer.tje Cornelia, Volk er; MAARSSEN:
Dirkje Gerdlna. Verwoert; WALSOORDEN:
Alfons Marle 2. Vermeulen; AMSTERDAM:
Hema, v. Meegcn-, VELSEN: Gott mlt une,
Böhrlnger; AMSTERDAM; Kanaalvaart
Schlemmer: SLUISKIL: Antoinette. Nett;
DELFT: Phellx Rhenan 1. de 3ock: ZWOLLER
KERSPEL: Overijssel, v. d. Kamp; AMSTER
DAM: Klnderglück. BI Is; 8CHIEPAM: Maria.
Poel; Wouter v. Fessem; SNEEK- Flevo.
Schouwstra; SLIKKERVEER: Nieuwe zorg.
Hovestadt.
BELG Ié: Egon. Klaassen; -lelga, d. Linden;
Dragon. Vetten; Lfax. Rhelnharlt; Arser.e Maria.
Francois; Zolga, Goedgezelschap; Hera. Sturm;
Oost Vlaanderen, Zoeter: Emerande. Vlx: Frys,
Albert; Pauline. Kersmnkere; Bllda, Dltten-
berger; Geertrulda, Borst; Globo, v. ScbUndel;
DUITSCHLAND; Me^kur. Zeitz; Wallonla.
Bauwmelsler; Daventrla, Smit: Johanna Adrian»
Schot; Auf Wledersehen. Flelschhauer: Binnen
vaart 29. Lagerwaard: R. W. 2. Pfaff; LIn»
Amalla. Both; Baden 52. Maus; Dir* de Vries:
Pauline. Pols; Johai.. Joosten; Wldar. Heuvel
man; TagIla. v. d. Plas; Baden 61. FuchEwald
7. Bongaard; st. Rotterdam; st Frankfurt: st.
Katerveer: st Mannheim 6: st Karlsruhe -1:
Aurore. Bouwman; Ruysdne), Beenen: MO»
Moray; Nurnbe.-g. Welnzhelmer; Wendelln». Lu-
cassen: Jurgens 11. Wilting; ld .12. v Lier; Edi
son, Spec at: Scaldlna 2. v. DJk; Seam Keller;
Succes. Jehler; Juliette, Possemlers; Corja.
Ploo-; Flandria. Wlllems; Juatine. Philips; M.
Stinnes 70. Hoffmann; Naphta KUhne; I'atrlo-
llsme, Dcyaart; Sanl 14. Scl.ocnmakors; Tnbor.
ds Bot; indlnna v. Vliet; »t Reinle.-; st. Go-
•.latht; et. K. Vaan XI: st Teunr. 2; zu Wnlsum
1; st Ex vctor; st Corn. Adrlanut; st Willem
Acton; st Nelly; st. Jean Mlllot; st Mame: st
Harmanie: et. Maasksde; st Seine; st. K. Vaan
14; st Henrlette; st Teuna; at Atalante; at
K. Vaart 10; st Mocelle.
HAN9WEERT gep. 8 April
KOTTER DAM: - -
Helvetia 2. Excelsior. Kwante*; Duo. Noela.
Zeemeeuw, v d Zee.
VUREN Irena, ."met. Kumanda De Kegt,
HEUS DEN; Eerste Zorg st
AMSTERDAM: Amstel 8. a; Abryr a
GIESE.NDAM: Verwisseling *t.
UTRECHT. Pittsburg, Pauwela. Nelly, llart-
K rulst
DONGEN; Broedertrouw st
VENLO: St ChrMtoffc). Me<
d Kinderen; Frans
Wingerden; Toekome*. Oeff.-i
FKANKRtJK-
Olse
Rlslec
Mor»
Kur*. Nort
Piel
Alta. 8t.
Irlka.
leils. Til.
sen; Hoop
Dlrlc-en: R
»lor.-8noek.
Barberanto. v d Elrhcit Vrrtl. \ermeeren: Adri
ana. De Rooy. Rurg - r»om: jnr(l Cornells-
Hagen. Kleel- F" Stobbelaar; Lehn-
TtrtrmraHBHHHm
v Holt Johan. t Duynen: Rxeei
i. Retlen-lieh. Flneka. Rl»dnrf
New-Orlei
POLDER Lom
UARDA Hambi
VORE Rrlstol
BATAVTKR TTI T*>nd(
drlBj NOTTINGHAM Hullj RHON Bremen; LÏV
de. Kaufer
2 Eu*
lOpolle!
T:.n-»n«riv*. Oras. Nautltiis 5 Dubbeldam: Stad
Eeclo. Durlnek; Vlos. van Boekelen: Rhenan.
Pouwer: Balance, Ont; Adou.; De Jonr: Helena
