HET GEHEI M VERDRAG.
Kerknieuws.
VRIJDAG 8 MAART 1929
TWEEDE BLAD PAG. 5
JASPAR
LEGT VERKLARINGEN AF.
Ward Hermans wordt
de hoofdschuldige geacht.
De Frontpartij bepaalt haar houding.
DE SOCIALISTEN EN DB
DOCUMENTEN-GEBEU&ÏEiiiSSEN.
De Belgische regeering heeft thans bij
BiornJe van minister-president Jasper de
kaarten opengelegd.
Zij spreekt otficieel uit wat reeds hekend
was. o.a. dat Frank zijn vervalscliingswerk
heeft verricht met weten en toestemming
tan zekere ambtenaren van den Belgischen
generalen staf. maar buiten den chef van
dien staf om, niet met het doel om schade
te berokkenen, maar ou» buitenlandsche
•pionnen te ontmaskeren.
Over de vuilheid van deze methode vond
de ininister-iwesidcnt blijkbaar niet noodig
een woord te spreken. Het doel heeft de
middelen geheiligd en het eenige wat daar
over gezegd wordt is. dat bedoelde ambte
naren in overdreven ijver een fout hebben
begaan, om welke reden dan ook, „maat
regelen" beloofd werden.
De Belgische regeering heeft niettemin
getoond, dat zij de openbaarheid niet
•rhuwt en dit valt voorshands te prijzen.
Van haar vreedzame bedoeling wordt hier
met voldoening acte genomen.
Mogen we nu tegemoetzicn, dat ook onze
regcering, óns departement van buitenlanu-
»rhe zaken inzonderheid, volkomen open
kaart gaat spelen en niets achterhoudt van
wat zij over deze onverkwikkelijke kwestie
weet, doch nog niet geopenbaard heeft?
Verklaring van Minister Jaspar.
Minister-president Jaspar heeft gister in
de Belgische Kamer een eenigszins breede
verklaring afgelegd over de documenten
kwestie.
Hij vertelde in hoofdzaak den gang van
•aken ten opzichte van Frank, die zooals de
minister het uitdrukte, in dienst stond van
don spionnagedienst in een naburig land
en het valsche stuk fabriceerde. Frank
kwam dan in betrekking met Edward
Hermans, die een exemplaar kreeg met be
stemming voor Nederland.
Uit het onderzoek is verder gebleken dat
agenten van den Belgischen Inlichtingen
dienst van het valsche document kennis
hadden buiten medeweten van hun chefs.
liet requisitoir van den Procureur des
Konings luidt, dat de geïncrimineerde stuk
ken erove vervalschingen zijn, die den Belgi
schen agenten van den Inlichtingendienst
medegedeeld werden, doch die slechts ge-
fruikt moesten worden voor de contre-
•pionnage.
Het delictueus karakter der feiten geldt
alleen Hermans en het was niet ernstig ge
noeg om de vervolging tegen Frank tc wet
tigen. De ordonnantie van den rechter van
Instructie bevestigt de verklaringen van de
regcering en van den chef van den Belgi
schen staf.
Geconstateerd is dus, dat het stuk een
•rove vervalsching is. Dat is hoofdzaak.
Ook wordt geconstateerd, dat Frank de ver-
Valscher is en bovendien wordt vastgesteld,
dat de vervalsching buiten wetenschap van
den chef van den Generalen Staf geschied
de en daarenboven, dat de regcering er niet
de hand in hoeft gehad. Dus hebben agen
ten van den Inlichtingendienst wel buiten
medeweten hunner meerderen gehandeld,
tvnt een ernstige fout is. Ook is een admini
stratief onderzoek gelast cn er werden reeds
Sancties genomen. Het hoofd van den dienst
werd uit zijn functie ontslagen wegens ge
brek aan waakzaamheid. Ook tegenover
agenten zal worden opgetreden en er zul
len maatregelen worden genomen opdat
dergelijke feiten zich niet meer zouden
voordoen.
De heer Jaspar zeide ten slotte, dat de
hoofdzaak is dat men wete dat het docu
ment valsch is cn dat België geen enkele
overeenkomst heeft gesloten, die een agres
sie organiseert, dat het geen oorlogspolitiek
voert, dat de Belgische regeering van zulke
politiek niets wil weten en dat haar gewe
ten zuiver is cn dat z'j de Justitie gevraagd
beert licht in de zaak te brengen. België is
vredelievend en voert een vricndschapspo-
IJtick tegenover zijn Noorderburen. (Instem
ming van vele leden.)
Met de verklaring van Jaspar verklaarde
Van de Vijvcre zijn instemming namens de
Katholieke rechterzijde, en evenals uit naam
van de Liberalen de heer Devcze, die hoop
te dat Nederland zal begrijpen dat België'?
bedoelingen zuiver zijn. Vandcrvclde sloot
zich eveneens hij deze verklaring aan doch
hij meende dat sommige zaken bekend wa
ren geworden die te denken geven, weshalve
do socialisten wcnschen de regcering te in-
tcrpclloeren, hetgeen Dinsdag over acht
dn-ren zal gebeuren.
Besloten werd met het aanvaarden van
«en motie van orde.
Ja soar's verklaring, die geen nieuws
bracht, heeft geen bijzonderen indruk ge
maakt.
Nu de kwestic-Ward Hermans nog hangt.
Is de zaak nog niet van de baan en met
name van Vlaamschc zijde zal wel op meer
jicht worden aangedrongen.
De Vlaamsch-Nationalistische partij'
raad en Ward Hermans.
De Vlaamsch-Nationalistische partijraad
beeft Donderdag, naar de N.R.G verneemt,
een vergadering gehouden in verhand met
liet gcval-Ward Hermans en de volgende
motie aangenomen:
ündergeteekenden, vergaderend te Brns-
•el op 7 Maart 1029, stellen vast nu uit de
tot nu toe beschikbare gegevens gebleken
|s -lot de heer Ward Hermans gesteld
dat hij in ecnig opzicht op de hoogte ge
weest is van, of betrokken was bij de be
zorging der publicatie van de valsche do
cumenten over het Fransch-Belgisch ver
drag en wat daarmee samenhangt zon
der eenige mededeeling en kennisgeving aan
ben of overleg van welken aard ook met
ben gehandeld heeft:
betreuren deze handelwijze, die in strijd
Is met de onontbeerlijke tucht in elke poli
tieke organisatie;
achten het onmisbaar dat alvortn» zij in
deze een besluit nemen, de heer Ward Her
mans onmiddellijk zal meehelpen om in de
duistere politiezaak, waarin de Belgische
regeering en haar agenten zich hopeloos
verstrikt hebben, licht te brengen;
en hesluiten deze dagorde openbaar te
maken.
(w.g.) Mr. H. Borginon, T. Dehacker (kn
merlid), Mr. Dcbcuckelaere, G. Dcclercq
(kamerlid). A. Dhacsc. P. Finné, E. Vanden
berghe, H. van Puymbrouck, J. van Severen
(kamerlid) en Herman Vos (kamerlid).
Het zoogenaamde tweede document.
TOTAAL VERZONNEN.
Met betrekking tot een document dat een
protocol heette te bevatten van een rede
voering van generaal Galet op 29 Maart
1928 in de 32ste zitting van de gemengde
commissie voor de reorganisatie van de Bel
gische landsverdediging, herinnert men zich,
dat een exemplaar daarvan dezer dagen
afgedrukt is door de New-York American,
terwijl een medewerker van het Vaderland
beweerd had, dat een gelijkluidend exem
plaar hij sprak van „ook deze(n) authen
tieke^) tekst" zich in de portefeuille
der „hccren documcntenpubliccerdcrs", die
nog werden aangeduid mei een „niet allen
Nederlanders", bevond.
Omtrent dit document lezen wij in Het
Volk. nadat daarvan de verkorte inhoud is
weergegeven:
„Die gemengde commissie voor de Belgi
sche legerorganisatie heeft haar notulen
laten drukken cn uitgeven in een groot
kwarto boek, van 290 bladzijden, van twee
kolom. Het is het stenografisch verslag van
haar discussies. Wij hebben het voor ons
liggen. In dit verslag is op een enkele
plaats een stuk weggelaten, omdat het was
van al te vcrtromvelijken aard. Dit wordt
dan tusschcn haakjes in don tekst vermeld.
„Van generaal Galet's rede in de 32ste
zitting is niets weggelaten; cn van al wat
wij hierboven hebben medegedeeld, staat in
die rede geen letter.
„Wij hebben hier te doen met een stuk.
van a tot z verzonnen. Verzonnen met een
misdadige bedoeling.
„Een valsch document In Nederland, een
vaisch document in Amerika; het gaat
hier om een systeem. Om een actie, die een
internationaal gevaar vormt."
Het Volk vertelt dan, wat er in die rede
stond. Het heeft dnarin niets gevonden,
waaruit zou bliiken, dat de Belgische chef
van den generalen staf uitging van de ge
dachte, dat de beste verdediging de aanval
is, of waaruit zou blijken, dat hij over de
(Ncderlandsche) grens heen keek. Het bind
zegt, over den generaal en liet rapport der
commissie in een volgend nr. nog meer tc
zeggen te hebben.
Het „onschuldige" Verdrag.
WIE VERKLAART OORLOG?
„De Tijd" merkt het volgende op:
De beer J. J. de Roode schrijft In „Voor
waarts" van jl. Dinsdag onder meer het
volgende:
Uit de redevoering van Huysmans te Am
sterdam is gebleken, dat het militair ac-
coord, tusschen Frankrijk en België geslo
ten, van veel minder verre strekking is.
dan ieder die 't woord militair accoord hoort
uitspreken, zou vermoeden. Dat er inder
daad niet veel meer is afgesproken, dan dat
heide landen elkander zullen hijstaan, in
dien zij, zonder zelf den oorlog te hebben
uitgelokt, door Duitschland worden aange
vallen. Dat met name beide landen zelf
standig zullen beslissen, of dit geval zich
inderdaad voordoet En dat beide vrij zijn
in de beslissing, welke militaire lasten zij
zullen opleggen aan hun volk.
„Beide landen zullen zelfstandig beslis
sen of dit geval zich inderdaad voordoet."
Ook België zal derhalve „zelfstandig be
slissen".
W i e neemt die beslissing?
Wij slaan de Belgische Grondwet open cn
lezen in art. 68:
„De Koning heeft het oppergezag over
land- cn zeemacht, verklaart oorlog,
sluit vredes-, bonds- en andere verdragen..."
enzoovoort.
De Nederlandsche Grondwet luidt
eenigszins anders. Zij zegt in art 57;
„De Koning tracht geschillen met vreem
de Mogendheden op te lossen door recht
spraak en andere vreedzame middelen. Hij
vcrk'aart geen oorlog dan na voorafgaande
toestemming van de Statcn-GsneraaL"
Zóó luidt de democratische Grondwet van
Nederland.
In België heeft de Koning geen vooraf
gaande toestemming van het Parlement
noodig om' oorlog te verklaren.
Toch heeft de heer Huysmans jl. Zondag
in „Carré" te Amsterdam staan opsnijden,
dat in zaken van oorlog en vrede in België
noch de Generale Staf, noch de Koning,
maar de volksvertegenwoordiging alles te
vertellen zou hebben.
Deze bewering is in strijd met de Bel
gische Grondwet.
En dp overigens zeer critisch aangelegde
journalist Jan de Roode beeft de onware
woorden van „partijgenoot" Huysmans ge
slikt als zoete koek. Moge de heer De
Roode spoedig tot bezinning komen!
De Ulreohts;'-.e publicaties en de
Ncderl. Journalisten-Kring.
De voorzitter van den Journalistenkring.
•Ie beer D. Hans, beeft medegedeeld, dat hij
niet bevredigd is door de laatste verklarin
gen van Dr. Rittcr. I-lij acht die verklarin
gen volstrekt onbevredigend ten aanzien
van het tweede punt. waarnaar het Kring-
heStuur een onderzoek verlangde; de wijze,
waarop het eerst gepubliceerde uittreksel,
dat op belangrijke punten van de tweede
publicatie verschilde, is tot stand gekomen.
I Dit is een zuiver-journalistieke aangelcgen-
heid, waarin het Kringbestuur zich wel
I degelijk bevoegd moet rekenen een eigen
onderzoek in te stellen.
De heer Hans heeft voorts nog eens uit-
i dnikkel;:k doen uitkomen, dat oen jonrna-
i list stukken, als door het ..IRrechtseh Dag
blad" zijn openbaar gemaakt, niet moet en
mne pub'ireeren.alvnrens dit voornemen
zelf en uit eigen beweging aan de regeering
i te hebben medegedeeld*
HERV. (GEREF.) STAATSPARTIJ.
JAARVERGADERING TE UThECHT.
DB CANDID ATEN VOOR DE AS
VERKIEZINGEN.
let de a.~r. kunnen en mogen we niet
meegaan." „Geen reden om terug
le gaan van den eenzamen poet."
In het gatwuwvoor Kunsten en Weten
schappen is gistermorgen aangevangen de
Jaarvergadering der llerv. (Geref.) Staats
partij.
OCHTENDVERGADERINNO.
Ds. H. E. Gravemeyer van Amster
dam, de voorzitter, heeft de vergadering,
die druk bezocht was. geopend. In zijn
openingswoord herdacht hij Ds. Six D ij k-
stra cn Ds. v. d. Pol. die in 'I sfgeloopon
jaar «an de partij zijn ontvallen.
De jaarverslagen van den secretaris en
den penningmeester en hel verslag over
„De Tredmolen" werden vastgesteld.
De aftredende bestuursleden, de hoeren
te Loo cn Ds den Hertog werden bij
acclamatie herkozen.
De beerde Boer stelde zich, wegens
zeer drukke werkzaamheden, niet meer her
kiesbaar. terwijl in zijn plaats word benoemt!
de heer A. J. Ln n w e r s h e i m e r van
Den Haag.
Van de algcmeene besprekingen maakten
zeer vele leden gebruik. Gedachtenwisselinu
volgde.
Als candideten voor de a.s. verkiezingen
werden gesteld: 1. Ds. C. A. Ling heek.
2. G. N i e u w e n h u i 7. e n, terwijl voor ver
dere aanvulling d»r lijst aan het hoofdbe
stuur vrij mandaat werd gegeven.
Verder werd besloten aan Ds. v. Doorn
te St. Philipsland, die wegens ongesteldheid
verhinderd wa.s per telegram een geuzen
groet te zenden, terwijl nan het afgetreden
bestuurslid, don heer M. W. Boers telegra
fisrli dank zal worden gebracht voor het zeer
vele dat hij voor de partij heeft verricht.
De morgen vergadering werd gesloten m°t
hot toezingen van den zegenwensch van Ge
zang 90 aan Ds. C. A. Linghcek,
MIDDAGVERGADERING.
Spr. begon met te wijzen op den bijna ver
streken parlementairen termijn en de van
de Voorzienigheid gegeven taak tot stem
men. „Wie wilt ge. dat ons regeeren zullen",
is weer de vraag
Geen individueele taak alleen neen.ook
eon gemeenschappelijke brengt ons de ko-
Da. C. A. LlBKbNh
mende stembus. Het voortgaan op den In
geslagen weg zal niet gemakkelijk zijn.
Ondanks het feit. dat men ons terug zou
wenschen te doen treden, zullen we toch
voortgaan.
Sprekende over de partijen ter rechter
zijde, meende spr. van de Roomsche groep
niet veel te zeggen. Rome wil alleen een
Neder'and geknield aan den troon van den
Paus en zal ons dus nooit aan zijn zijde
vinden. De antirevolutionairen hebben
spitsvondiglijk den God des Bijbels gemaakt
tot een God wel voor de overhelds-
Kersonen, niet «voor de overheid. Zij
ebben voor 't bereiken v*n hun idealen
aan de Roomsch-Katholieke eischen voldoe
ning moeten geven.
De A. R. onder Kuyper en Lohman heb
ben de verwording van de nationale school
bestendigd. Zij heben er mede in bewilligd
dat al onze nationale instellingen verhei
dend werden Zij stelden tegenover de
nationale Kerk hun eigen Independlstische
Kerk. tegenover de nationale school hun
eigen separatistische scholen, tegenover de
nationale scholen hun vrije universiteiten.
De A. R. hebben zich gemaakt tot een on
nationale partii. hehlien zich verlaagd tot
een hulpcorps van Rnme, «Int ten slotte nan
Rome het leeuwendeel van den protestant-
schen Inboedel toegeschoven heeft, Met de
A. R. kunnen en mogen we niet meegaan.
Wat de Christelijk-histnrischen betreft
er is omtrent hen geen verschil met de A.
R. Hun program geeft wel andere woorden,
maar het Koninkrijk Gods is niet gele
gen In woorden maar. in kracht. Zij willen
een pmtcstantsch-Christelijken staat zooals
de A. R. die bedoelen.
„Doe wel naar m'n woorden, maar niet
naar m'n werken" is op hen wel sterk van
toepassing. Zij hebben mét «Ie R. K. en A. R.
ons de Onderwijswet van 1920 bezorgd.
In de H.G R-afgevaardigde zag men in 't
parlement en spelbreker.
Toen hij z.iin motie, om aan de begifti
ging van Rome met vele miljoenen een ein
de te maken, indiende, vond hij bij de C.U.
geen steun. Hun stemnusprogram wil be
stendiging van den hestaanden toestand op
onderwijsgebied. Dat Rnme door die politiek
wordt geholpen deert hen niet. Zoo blind
als een mol - zoo hard als een kei. zijn zij
in dit opzicht
Met wetten aden bestrijdt men Rome niet
maar daar gaai 't niet om. t Gas* niet
om een H.G.S.-hestrijdine van Rome. maar
om een C.H bevoorrechiing van Rome.
Daarom is er geen reden om tenig te gaan
van den eenzamen p-js», waarop wij door
omstandigheden zijn geraakt
Ons getal ai'dus Spr. is klein on de
macht, die met een Christelijker! naam op
•le lipnen tegenover ons staat is, naar den
mensrh gesproken, overmacht
Wij zijn zeer dun geworden.
Maar 't ligt niet aan 't getal, aan geld. aan
macht neen. een oprecht geloof zal den
doorslag geven.
Jan van Nassau stond eerst alleen, doch
won ten sln»«p geheel Gelderland voor den
Prins.
Dat de R.K. pers aan de C..H. •oerorpt,
•lat zij zich 'e veel met de II.G.S. Inlaten
ts een bemoedigend verschijnsel. Het begin
sel der II.G.S. is niet klein en ho» groot is
Hij, voor Wiens zaak wij strijden
Nooit w?p1 In het parlement een poging
gedaan nm ook maa- in één enkel opzicht
de argumen'en van den H.G.S-afgevaardig
de te weerleggen.
Ook de pers heeft zich in allerlei kronke's
moetpn wringen om zich een houding tc
geven.
Spr herhaalt nog ®ens. dat God en Zijn
Woord werden cedrongen uit de nationale
school, waarin de helft van de kinderen van
ons vn'k onderwijs kriisen. Een derde wordt
op Rijkskosten door monniken en nonnen
opgevoed, de kleine rest wordt tot hooeen
prijs door een met Rome heulend Christen
dom onderwezen.
Spr. kom' dan op hef motto van zijn rede
sehetsf de benarde po«itie van de kinderen
fsraëls aan de Roode Zee. achtervolgd door
Farao. Door de zee leidt de weg des Heeren
Komt het volk In dien wee om. dan komt
'het om voor rekening des Harren (applaus)
Ds. A. 1 G. den Hertog, van Rotter
daim, sprak het
Slotwoord
naar aanleiding van den Gezangregel-
„Nooit kan 't geloof te veel verwachten"
(Gez. 189).
Rondvraag.
Tn de rondvraag merkte Ds. Llngheek
nog op. ten opzichte aan de propagandii-
moeilijkheden hij de a s. verkiezingen, dat
„de Christel'ik-historischo leugenfahriek met
veiligheidskleppen van 'aster en toegerust
met de nieuwste uitvindingen, weer in het
werk gezet zou worden".
Nog werd uitdrukkelijk vastgelegd, dat
Ds. Lingbeek op de lijst niet als vlag-can-
didaat is geplaatst, maar dat hij ook wer
kelijk den Kamerzetel ambieert
De Voorzitter merkte nog op. dat ook aan
dacht gewijd moes! worden aan de groep-
Kersten, die den nadruk legt op uiter
lijke dingen, die den nadruk wekken van
buitengewone vroomheid. Aangebonden
vruchten aldus de voorzitter aan een
dorren boom zijn bedrog.
Tot s»'ot werd gezongen een couplet van
Gezang 189. waarna Ds. den Hertog voor
ging in gebed.
H. MEIJERING.
Naar wij vernemen, mag de heer
Meijering. directeur van liet N'ed. llervn
Lidmaten huis te Rotterdam, 11 Maart
a.s. gedenken, dat hij gedurende 40 jaren in
het werk «les Hoeren bozig is geweest.
Op 11 Maart 1SS9 ging de lieer Meijering
naar de Kweekschool van het Leger des
Ileils, nm daar tot officier te worden opge
leid. Bijna 8 jaren heeft hij in die organi
satie mogen medewerken en heeft hij dan
ook als luitenant en later als kapitein,
Rotterdam gediend.
Daar hij echter te zeer kerkelijk aange
legd was, kon hij zich op den duur niet
meer in genoemde organisatie vinden en
verliet hij het Heilsleger om op een ander
terrein hot werk des Hoeren te mogen die
ncn. Door bemiddeling van wijlen Ds. N.
de Jonge kreeg hij een aanstelling als
evangelist van «Ion Bijbelwagen en
hij, met een koetsier voor het nnnrd, door
heel Noord-Holland en bezocht zelfs de
eilanden Wieringoii en Texel. Bekend als
hij rlaardoor werd mot «Ie toestand in ge
melde provincie, werd hij aangesteld als
reizend evangelist voor Noord-Holland, fhel
Haarlem tot standplaats, en wel onder lei
ding van Ds. P. E. Barbas. Evenwel op aan
raden van dezen predikant, moest hij gaan
studccren voor Godsdienstonderwijzer, ten
einde meer Kerkelijk te kunnen medewer-
Met het oog hierop werd de heer Meijering
broeder-verpleger bij wijlen Roosmalen Nep
ven en na ruim twee jaren gelukte het hem
het voorgestelde doel te hereiken. Ook
godsdienstonderwijzer werd wederom Noord
Holland «le plaats van zijn arbeid en even
eens werd weer de Bijbelwagen in zijr
werk betrokken. Hij bezocht in dien tijd «li
grootste kennisterreinen, om daar tc ovnn
geliseeren. Deze arbeid stond onder leiding
van Jhr. Dr. M. F. van Lcnnep, emeritus
predikant te AertlenhouL
De heer Meijering is vervolgens 7 Jaren
directeur van het Chr. Herstellingsoonl voor
drankzuchtigen te Ginneken geweest en
werkte in den mobilisatietijd in de gelede
ren van het leger. Bij dag en nacht heeft
hij mogen dienen, totdat hij weer een vas
ten werkkring vond in de Nedert. Evang.-
Prot.-Verecniging. Hij is toen nog werk
zaam geweest in onderscheiden plaatsen. En
nu v«iór 9 jaren mocht hij, met zijn trouwe
echtgenoote. het werk aanvaarden onder de
ouden van dagen in --het N'ed. Hervormd
Lidmatcnhuis te Rotterdam. Hij hegeerde
geen eere, maar het is hem een oorzaak
van vreugde en dankbaarheid, dat een ver
lost zondaar tot eere Gods dienstbaar mag
om ziin medcmensclien te dienen.
MR. A. J. F. FOKKER, t
Te Zicrikzee is Woensdag overleden de
Rengerskerk, burgemeester van die ge
meente, in den ouderdom van 72 jaar.
n 1896- uf is de overledene voorzitter
geweest van bot visseherijliesluur op de
Schelde en de Zceuwsche Stroomen en van
1913 lot 1922 was hij lid van de Eerste
Kamer Ook is hij verarbeiden jaren lid der
Provinciale Staten van Zeeland geweest
L)e overledene was ridder in «le orde van
den Ned. Leeuw en commandeur in «ie
Oranje Nassau-orde.
INGEZONDEN MEDEDEMJNO.
Gorgel-recept tegen R
vouri«ehoedmiddel wordt geprezen: ..Vul
glas halfvol met warm water en roer
daarin een eetlepel Akkers Abdijsiroop*.
Hiermede 5 maal daags zorgvuldig gorgelen.
BINNENLAND.
DE WERKLOOZENKASSEN.
De Regeering heeft besloten om, onder
nader te bepalen voorwaarden, nog voor
een aantal werkloozen-kassen den verleng*
den uilkeeringsduur voor leden, die uitge
trokken waren van 18 dagen op 24 dagen
te brengen.
AMSTERDAM.
i W.
zal worden aangeboden aan den gemeente
raad ter voorziening in de vacature ontstaan
door het aftreden van Dr J. Kuiper ais go-
neesheer-directeur van het Wilhelmina-Gast-
hu's, zal, naar wy vernemen, al «lus worden
samengesteld: No. 1. Dr A A Hulshoff*
generlheer-jiHrecteur van de CertT-'le l-uiv
gerlyke Ziekeninrichting te Weltevreden,
thans met verlof hier te lande; No. 2. Dr W
F Veldhuyzen, gemeente-arU, leider «Ier af-
deeling Volksgezondheid van G. G. en G. IA
van Amsterdam.
Mr A. 1 M J BARON VAN WIJNBERGEN,
het bekende floomscli-Katholirke lid der
Tweede Kamer, werd heden 60 jaar en viert
Ifn April zijn lil veren jubileum alt Kamerlid.
DE VRIJE UNIVERSITEIT EN
HET HEDEN.
Men heeft mij gevraagd, in een kort arti
kei iets te willen zeggen over den tegen-
woordigen toestand der Vrije Universiteit,
ook bij wijze van nabetrachting op de jaar
vergadering te Middelburg. Gaarne vni'oc
ik aan dit verzoek, al zal ik mij en terwille
van de ruimte èn met het oog op «le venlere
afwikkeling der zaak tol eenige algcmeene
opmerkingen moeten beperken.
Het is te verstaan, dat de moeilijkheden,
die te Middelburg, gelijk reeds op twee voor
afgaande jaarvergaderingen, besproken zijn,
bij sommigen «le vraag hebben doen opko
men, of de Vrije Universiteit aan dit alles
niet bezwijken zou.
Het is ook zeker toe te stemmen, dat deze
dingen «le liefde en het vertrouwen in eerste
instantie niet hebben vermeerderd, wel ver
minderd.
Toch ben ik aan de andere zijde overtuigd,
dat hetgeen totdusver aan het licht trad, een
goeden grond geeft voor de verwachting, dat
de Universiteit door Gods gunst dez.e moei
lijkheden zeker zal te hoven komen, en zon
der wezenlijke schade In-r ontwikkelings
gang zal kunnen voortzetten.
Wat hier heslist, is tenslotte niet de vraag,
of er wel eens zwarigheden voorkomen, die
het hart met vrees vervullen; maar dezé
vraag, welke de koers is. waarin de Univer
siteit in werkelijkheid geleid wordt.
De Vrije Universiteit staat en valt met haar
beginsel Alleen in de handhaving van het
nnvervalsrht Gereformeerd karakter ligt
hnnr kracht. Wijkt ze daarvan in werkelijk*
.beid af, dan gaan «Ie liefde en het vertrou
wen. al hieven deze vooreerst nog ongerept,
ten slotte toch verloren. Maar houdt ze hier
aan vast. dan worden nok de lieffle en het
vertrouwen, nl werden ze v«>nr een r»ogen-
hlik geschikt, ten sinffe weer hersteld CU
verkrijgen ze zelfs nieuwe kracht
Dat we nu het bewaard blijven van dezen
alleen veiligen koers (natuurlijk met het
oog op God, want ieder mensch is zwak) op
goede gronden verwachten mogen, daarvan
zijn m. i. in heel dez.e geschiedenis de dui
delijke teekencn aan het licht getreden.
Ik -zou hier op verschillende dingen kun
nen wijzen, ook uit den kring der Üniversi
teit zelve. Maar ik bepaal mij thans, in ver
band met mijn onderwerp, tot hetgeen aan
het licht trad in den kring der Vereeniging.
Allereerst wijs ik op de houding, aangeno
men door den broederen kring van leden en
begunstigers. Dé Universiteit zon verloren
zijns indien de kring harer voorstanders bij
moeilijkheden als de onderhavige óf uit on-
I veTSchilligheid voor het beginsel in het ge-
I heel niet reageerde, óf bij de minst opko
I mende moeilijkheid z.ieh van haar afkeerde
1 met een: „Nu is het mis en nu wil ik er
I niets meer van weten".
Het tegendpcl is het geval geweest, Ifi-
j dien iets duidelijk is geworden in de pers,
op vergaderingen en in gesprekken, dan Is
het wel dit. dat er van Nooni tot Zuid hij
de voorstanders der Vriie Universiteit tn
breeden kring slerhts één gedachte leef',
I nameliik dez.e. dat er fot geen prijs ook
maar iets mag worden tekort gedaan aan
het beginsel, dat eenmaal aan haar lei.
j gronris'ag is gelegd; en dat men ook al het
I mogelijke wil doen, om daarvan zekerhebl
i te verkrijgen.
Dit «was ook In de nerscritlek het goede en
I verh'ijdende. Nafuurliik was ook deze niet
volmaakt Op den «akrlijken inhoud Is te
Middelburg geantwonrHier zou ik nog
gaarne, In alle hroederliike waardeering. een
naar algemeene opmerkingen maken. Tn f
smoren der critlek z.le ik geen heil. Maar
wel rrieen ik. dat de publieke criticus zich
zijn h«wgst verantwoordelijke taak ter dege
bewust moet ziin; en dat rritiek. zoo ze niet
meer kwaad dan go«*d zal doen. In. zaak
kundig moet zijn; 2o. zakelijk moet blijven;
"o. moet gedragen wonden (ik spreek na
tuurli'k over critiek van geest verwanten I
door het rerhte besef van solidariteit. En
dan Is er torh In mijy hart wel een vraag,
of onze pers In d«e opsichten niet Jiier en
4aar meer tekort geschoten Is dsn men btt*
lijkenvijs had mogen verwachten. Had wel
j ipder, eer hij schreef, kennis genomen van
de bestaande regelingen, die loch veelszins
beslissend zijn voor een antwoord up
j vraag, wat kan en moet worden gedaan?
I Heeft n<iet een enkele, in plaats van zake
lijke critiek te oefenen, zich laten veneiden
om de bedoeling verdacht te maken? Heen
ook niet meer dan één te veel de houding
aangenomen van een buitenstaander, die
j zelf geen verantwoordelijkheid draagi vuor
den eang van zaken en geklaagd over het
j uitblijven van dingen, waartoe hij als llu
I zoo hij die dingen nnrriig keurde zeif
mede hel initiatief had kunnen nemen?
Maar dit daargelaten, was het verheffend
j om te zien, hoe de Universiteit gtvlragen
wordt door een hreeden kring, die niet zal
nalaten, hij e'ike voorkomende gelegenheid
I al het mogelijke te doen om te voorkomen,
dat er van haar beginsel ook maar iets zou
worden prijsgegeven. En ik hen van over
tuiging, dat dat voor de toekomst van de
i Universiteit van de allergrootsts beteekenis
i zal blijken,
I Hiernaast staat nu. wat ik als tweede wil
de noemen, «dat «>ok de leidende colleges.
Directeuren en Curatoren, opnieuw en on-
nmwomlen van deze zelfde gezindheid blijk
j hebben gegeven.
Dat toch de door hen uitgesproken ln-
I stemming met de conclusies der C«nr>missie
I van Advies, gelijk ook hun verdere mededee-
I llng aangaande de door hen te volgen han-
j del wijze, getuigt van hun ernstig voorne-
i men. om elke afwijking van den grondslag
I met beslistheid tegen te gaan. is moeililk
j tegen te spreken. Ook wie de uitspraak der
Commissie iets anders hadflen gewenscht,
I zijn er wel van overtuigd geworden, dnt
het hier slechts gold een verarhll van ln-
zicht aancaanrio de vraag, wat uit de situa-
tie voortvloeide, niet van meerdere of min-
j dere beslistheid ten npeirhte van het be-
ginsel en lijn handhaving.
j En zoolang wc danrin één zijn, staan
j we sterk. Veel sterker dan we soms zelf
j zouden meenen.
j Vergeten we het niet: het gaat om de rer
I wezeolljking van een hoog en veelomvat-
4 Uad Ideaal Dat zich daarbij moeilykhoAeo
voordoen, behoeft niemand te verwonderen.
Veeleer is het een wonder, dat «tie moeilijk
heden totdusver nog niet veelvuldiger en
grooter zijn geweest Deze zullen voorbij*
gaan, en in de toekomsl zullen er weer
andere komnn. Maar dat is geen reden
I om te versagen. Buitenstaanders hebben het
wel uitgesproken, dat het ideaal veel te
hoog is gegrepen, en dat ons Gereformeerde
volksdeel te klein is en te arm aan genie,
om 7ii k een taak eenigszins naar eisrh te
volbrengen Maar de voorstander* der Vrije
Universiteit zijn aan den arheid gebleven,
in het vertrouwen: „God van den honiel zal
het ons doen gelukken".
Datzelfde v« rtruuwen leeft nog hij ons.
En in dal vertrouwen werken we voort.
Daar ligt een rijke zegen in, reeds indien
arheid zelf. Wij hebben als Gereform'erden
wel behoefte aan sa-nenbinding. Wij hebben
elkander zoo noodig. Maar we voelen «lat
niet altijd en loopen dan legen elkander In.
Welnu, het gezamenlijk strijden voor een
idenal leert ons dat af. bindt ons samen \'u
hebben wij tegenwoordig van dergelijke
groote gemeensehappelijke idealen er niet
nl te veel. Mnar onder die. welke we heb-
hen, neemt ook de Vrije Uni\irsiteu ren
«•ereplaats in. D? gezamenlijke arbeid tot
haar ophouw ken ons veel zegen br- ogen,
en ons opheffen hoven veel dat neerdrukt
Natuurlijk de hoofdzaak is teos'ott»
niet de arbeid, mnar het Ideaal <--1 de op.
houw eener Gereformeerde wetenschap io|
heil van Vilk en Kerk. en tot eer van s liep
ren Naam!
J. RIDDERBOS.
Men zal mij. hoop fk. niet »an onh*
I srheidenheld I eschn'diern. wanneer ik hier
I oven antwoord op een uitlating van Ds inta
kes, in „Woord en Ge«*st" van 10 Aug I.J.
j Hij geeft daar deze voorstelliriK da' er ip
den horz«rn der Commissie een 1eg. «leb
l'.ng zou hehb-n hes'nan. waarhij de ••••i. da
beslissing van Assen met name wilde no
men. en anderen niet; de laatstan lutido
het dus gewon e en hebben D-*zr vnonUellW
niet slecht» ten dee'e, maar geheel ft
strijd met da werkelijkheid.
