ECONOMIE EN FINANCIEN.
IN HET VREDESPALEIS TE DEN HAAO werd Dinsdagmorgen door een gemengd scheidsgerecht
alt belde landen het conflict tnsschen Hongarije en TsJecho-SlowakQe behandeld. De vfll arbiters!
L n. r.j ProL Hora; Vochor; Schreiber. president; De Galzago; Szaladlts. Geheel rechts de
Hoflandsche secretaris Mr. Strnycken,
DE BEKENDE DIRIGENT PIERRE MONTEUX en Mevr. Montenx brachten dezer dagen»
.vergezeld van Cornells Dop»"" een bezoek aan de diamantslijper!! van de llrsa
Asscber te Amsterdam.
MAARSCHALK FERDINAND FOCH. de thans 77-|arlge ond-opperbevelhebber van de Geallieerde
legers b den Wereldoorlog. !s zoo ernstig ziek. dat voor zfln leven gevreesd wordt Maarschalk
Focb set zQn twee kleinkinderen.
DE NIEUWE KABELBAAN van den Mont-Blanc Is dezen winter
!n gebruik genomen. Het Is nu mogelflk vanal Chamonh binnen
S minuten het 2200 M. hooggelegen PUo-Prai te bereiken.
In de lucht.
AMSTERDAM.
MUSEUM PLEIN EN SCHOUWBURG.
II.
Gewichtiger dan de stedebouwkundige he-
fcwaren tegen het plan-Staal, lijken ons de
financieele bezwaren tegen de voorgestelde
medewerking van de gemeente aan de stich
ting van deze Schouwburg.
Voorloopig bepaalde zich het voorstel van
Burgemeester en Wethouders tot het waar
borgen van de rente en aflossing van een
geldleening groot 4.600.000.
De Wagner-vereeniging heeft bijeenge
bracht een kapitaal van 1.200.000.— waar
van ƒ600.000 ter beschikking is gesteld voor
bei bouw- en reservefonds. Uit deze 6 ton
rekent men te betalen 100.000 oprichtings
kosten en ƒ200.000 renteverlies tijdens den
bouw. zoodat 8 ton overblijft, tot beperking
van het risico der Gemeente uit hoofde van
'baar garantie.
De exploitatie-rekening die overgelegd is
kekent met een opbrengst van 100.000 huur
opbrengst en ƒ150.000 bedrijfsinkomsten en
sluit met een exploitatietekort van 95.000
Jn het eerste Jaar stijgende tot 125.000 in
bet achtste jaar.
Na acht jaar zou de Gemeente dus jaarlijks
|125.000 moeten bijpassen.
Burgemeester en Wethouders achten doze
exploitatie-berekening geenszins geflatteerd
xo verwachten, dat de inkomsten nog wel
iots zullen meevallen.
Hiertegen nu zijn van verschillenden kant
endere stemmen beluisterd.
Men gelooft niet, dat het gemakkelijk zal
Vallen 200 X per jaar een tweeduizend «al
Siieuwe „uitgaanders" te kweeken. Ook al is
onder een deel van de bevolking voor de
Opera wel belangstelling er zijn ook econo
mische grenzen.
Nu wil men, van de zijde van bepaalde
groepen in den Raad slechts meewerken, zoo
althans fluistert men, als een groot aantal
volksvoorstelingen zullen worden gegeven.
Hof spreekt wel van zelf dat hiermede de
irxploitatiemogeliikheid niet stijgt, tenzij de
Gemeente voor deze volksvoorstellingen be
langrijke subsidies geeft.
Ook ligt het in de lijn dezer redeneering.
dat men verwacht de inkomsten zoowel van
de Stadsschouwburg, als van het Concertge
bouw te zullen zien dalen. Beide instellingen
zut'en hun tekort op de Gemeente verhalen.
Hierbij kom echter nog Iets, waarvan dp
voordracht wel zwijgt, maar dat voor ieder
«lie de oogen open heeft van zelf spreekt.
Als het gobouw er is moet het bespeeld
worden. Als er een operagebouw wordt ge-
atlrht verwacht men, dat er opera's zullen
■worden gegeven. In dit theater wil men een
eerste rangs gezelschap zien. Dat ligt voor
de hand.
Welnu. Dr. Mengelberg wijst daar terecht
op In een artikel verschenen in „De Tele
graaf', als men zulk een schouwburg wil.
zal men zich even groote offers moeten ge
troosten als de huitenlandsche steden die
men wil evenaren, zal men moeten sufwl-
dieeren zooals deze steden on zal Amster
dam die sommen moeten opbrengen.
In de voordracht zeggen B. en W. dat zij
deze dingen buiten beschouwing laten. Dp
toekomst zal dat leeren. Ons komt voor. dat
pnen hier niets doet dan kiekeboe spelen
Wie op dezen wge wil gaan. wie van Am-
Sterdam een wereldstad wil maken, wie
meent zooale het in de voordracht heet, dat
d« ontwikkeling van Amsterdam tot belang-
l~~- van cultureel leven, die dan
ook de stichting van een gebouw als thans
Js ontworpen eischt, die weet ook dat het
om een gebouw niet te doen is, maar om
iJe muziek-dramatische kunst.
bles kan bet niet laten L;' dvzen stap, men
zal, om de exploitatietekorten niet grooter
te maken, moeten zorgen, dat er gespeeld
worden kan, dat kan een kind begrijpen.
Dat beteekent dus ook de instandhouding
van een gezelschap, van een orkest, een ge
schiedenis die tonnen gaat koeten.
Hieraan nu is Amsterdam zeker nog niet
toe. Er zijn in de eerstkomende jaren i>e-
langrijker dingen te doen, de veeleer het
leven van de stad en de burgerij raken
dan stichten van deze eliteschouwburg
met al de financieele lasten, die ze met zich
brengen moet
Wij herinneren ons, dat reeds enkele jaren
geleden, de heer Wibaut met dezelfde plan
nen in de Commissie van Bijstand voor de
Financiën is geweest. Toen kon hij er geen
meerderheid voor krijgen met het oog op de
financieele lasten die men vreesde.
Nu schijnen deze bezwaren in het college
in B. en W. geheel overwonnen.
Bij sommige leden van den Raad leven ze
echter nog wel. En ook in de kringen der
kunstliefhebbers waarschuwt men tegen op
timistische verwachtingen, terwijl men toch
mag aannemen dat men daar de zaak zelf
niet onsympathiek is.
Zeker is hier ook wel coneurrentievrees.
Maar hiertegenover staat tegelijkertijd, dat
men ook voor eigen werk, de behoefte wel
gevoeld aan een groote en moderne zaal, zoo
dat dit min of meer neutraliseert het andere
bezwaar. Natuurlijk zijn er genoeg, die voor
deze zaak, die ze voor het vreemdelingenver
keer van heteekenis achten, die ze cultureel
zeker enkele graden te hoog aanslaan, ook
het zwaarste offer over hebben. Altijd, wan
de Gemeente dit over allen ook over
hen die niets voelen voor deze overheids
bemoeiing, omslaat.
In een slotartikel willen wij nog even aan
geven de bezwaren die komen uit kunste
naarskringen zelf.
Gemengd Nieuws.
DE UITLEVERING VAN LIEBERMANN.
To Riga aangekomen.
Gister is een telegram bij de Haagsche
politie ingekomen, waarin de inspecteurs
v. d. Mark cn Hoekstra melden, dat zij met
Liebermann te Riga gisterochtend zijn
aangekomen. De reis over Reval was naar
wcnnsch verloopen.
In verhand met de Liebermann af te ne
men verhooren door de Letlandsche politie,
kan men niet vóór Zaterdag a.s. verder rei-
Van Riga gaat men naar Stettin en van
daar op den trein via Berlijn naar Am
sterdam.
WILDE VARKENS.
lV v.'lde varkens op do Veluwe worden zeld
zaam. Het was dan ook een zeldzaamheid, dat
liet aan een jager te Putten gelukte om ee»
wild varken van ongeveer 250 pond te schie
ten
STIJGENDE HOUTPRIJZEN.
Tengevolge van de enorme hoeveelheden
hout, die worden opgekocht door de aannemers
der Zu!derzeewerken zyn de prijzen van
hout en allerlei dennenhout op de Veluwe ge
ducht aan het rijzen.
HEETE KOFFIE GEDRONKEN.
Te Baamsdonk heeft eecn 1V3 jarig kind
van M., uit een kan heete koffie gedronken.
Het bekwam ernstige brandwonden en moest
in 't ziekenhui» worden opgenomen.
VLOTTENDE EN GECONSOLIDEERDE
SCHULDEN VAN RIJK, PROVINCIËN
EN GEMEENTEN.
De December-afl. van het Maandschrift
van het Centraal Bureau voor de Statistiek
bevat de cijfers betreffende de kaspositie van
het rijk, de provinciën en de gemeenten van
begin November 1928 benevens een overzicht
van de leeningen, waarmede in de periode
van 1 Augustus-1 November 1928 de geconso
lideerde schuld vermeerderd werd. Tevens zijn,
ter vergelijking, over enkele vroegere tijd
vakken de overeenkomstige cijfers opgenomen.
Wat de vlottende schuld betreft, zy" opge
merkt, dat deze voor het rijk sinds 1925 heel
wat gunstiger is geworden, hetgeen blijkt uit
de hieronder volgende cijfers: meer opgeno
men dan belegd werd op 4 Mei 1925
f 66,527,000; op 7 Mei 1926 f 15,832,000; op
7 Mei 1928 f 7,419,000 en op 7 November 1928
f 8,924,000, terwijl zelfs meer belegd dan
opgenomen werd op 7 Mei 1927 f 9,238,000 en
op 7 Augustus 19218 f 240,000.
Door de gezamenlijke provinciën werd meer
geld belegd dan opgenomen op: 1 Mei 1925
f 9,492 000; 1 Mei 1926 f 2,842,000; 1 Mei
1928 f 2,754,000; 1 Augustus 1928 f 5,880,000
op 1 November 1928 f 2 984,000. Aleen op
1 Mei 1927 bleek meer geld te zijn opgeno-
en dan belegd, n.l. f 2.407,000.
Wat de gemeenten betreft, zy vermeld, dat
sinds 1 Mei 1925 tot 1 Aug. 1928 voor elk
volgend tijdstip het verschil tusschen het op
genomen en het belegde kasgeld met uitzonde
ring van een daling van 1 Mei 1927 op 1928
gestegen is van f 1,253,000 tot f 49,040.000,
waaruit een toenemende behoefte aan kas-
geldmidde'.en kan worden afgeleid. De kas
positie op 1 November 1928 is daarna weder
om belangrijk gunstiger geworden, doordat
het bedrag der opgenomen kasgelden vermin
derde met 6,5 millioen en dat der uitstaande
kasgelden vermeerderde met by na 11
oen. Het bedrag van hetgeen meer opgenomen
is dan belegd daalde hierdoor tot f 31,481,000.
Uit de tabellen betreffende de geconsoli
deerde schuld, waarin de door het ryk. u«
provinciën en de gemeenten opgenomen lee
ningen verdeeld zyn naar de doeleinden er
naar de koersen en rentepercentages, zyn de
volgende cijfers overgenomen.
Het rijk heeft sedert 1 Mei 1924 alleen in
de periode 1 Februari-1 Mei 1928 een leening
gesloten van f 84,000,000 tegen een rente
van 4Mi pet. en een koers van 99,312 pet. ter
conversie van de leening 1923 B.
De provinciën hebben de navolgende bedra
gen opgenomen:
1 Mei 1924-1 Mei 1925 2 prov. f' 6,200,000
1 Mei 1925-1 Mei 1926 9 prov. f 54,674.0 1
1 Mei 1926-1 Mei 1927 9 prov. f 35.407,000
1 Mei 1927-1 Mei 1928 7 prov. f 25 899,000
1 Mei 1928-1 Aug. 1928 2 prov. f 2.500,000
1 Aug. 1928-1 Nov. 1928 2 prov. f 650,000
In de vier jaarperioden was achtereenvol
gens bestemd voor conversie: f 2,2C0,U0U;
f 47,688,000; f 2S 007,000 en f 18 077,000, ter
wijl over de laatste twee tijdvakken geen
gelden voor conversie waren bestemd. De ge
zamenlijke gemeenten hebben in de overeen
komstige periode opgenomen:
1 Mei 1924-1 Mei 1925 474 gem. f 1C0 469,000
1 Mei 1925-1 Mei 1926 629 gem. f 312,519,000
1 Mei 1926-1 Mei 1927 565 gem. f 233,290 000
1 Mei 1927-1 Mei 1928 532 gem. f225.317 000
1 Mei 1928-1 Aug. 1928 192 gem. f 35.047,000
Aug. 1928-1 Nov. 1928 145 gem. f 31.615,000
Van de vermelde doeleinden werd steeds voor
conversie van vroegere leeningen een zeer
belangrijk bedrag opgenomen. Achtereenvol
gens werd hiervoor in deze periode bestemd:
l 60,318,000; f 213,419,000; f 124,348,000;
I f 81,935,000; f 11,394,000 en f 8,198,000.
Zoowel voor de provincie als de gemeenten
i blijken de voor conversiedoeleinden opgeno- ""h*
mer bedragen in de periode 1925-1926 het stras
grootst geweest te zyn, waarna deze bedragen i R
telkens kleiner zijngeworden, waaruit mag I w
worden afgeleid, dat van de mogelijkheid om
tot renteverlaging van leeninpen over te gaan,
in de meeste gevallen reeds gebruik is gemaakt.
EXTORT PETTROLFUM ASSOCIATION.
T> New-York opgericht.
Dinsdag jl werd te New-York door de
voornaamste f "«rikaanshe Oliemaatschappijen
overgegaan tot de oprichting van de Export
Petroleum Association, welke zich ten doel
stelt den petroleumexport naar het buitenland
economisch mogelijk te doen plaats vin-
en aan de onderbiedingen der huitenland
sche concurrentie het hoofd te bieden.
MIJ. TOT EXPLOITATIE VAN VEREE
NIG D FON DSENBEZIT.
Dividend 5 pet. (v. j. 8 pcL).
In de ten Den Haag gehouden algemeene
vergadering van de N. V. Maatschappij tot
Exploitatie van Vereenigd Fondsenbezit wer
den de balans en verlies- cn winstrekening met
algemeene stemmen goedgekeurd.
De bruto winst over het boekjaar 1928 be
draagt f 78,320 tegen f 61,780 over 1927; de
netto winst over 1928 f 68,034 tegen f 50,177
over 1927. Van de netto winst wordt f 43,029
gedoteerd aan de reserverekening voor koers
verschillen tegen f 9000 in het vorig jaar. Uit
het saldo wordt een dividend uitgekeerd op de
gewone aandeelen van 5 pet. (v. j. 8 pet.); op
de preferente aandeelen 4 pet. De reden var
't lagere dividend is gelegen in de omstandig
heid, dat het bestuur gemeend heeft een ruime
dotatie te moeten doen aan de reserverekening-
voor koersverchillen, ten einde het bedry:
zooveel mogelijk te stabiliseeren.
OOSTERSCHE HYPOTHEEKBANK IN LIQ.
Tweede terugbetaling op de pref. aandeelen
a f 160.
De liqutdateur der Oostereche Hypotheekbank
in liquidatie bericht, dat zal worden overge
gaan tot een tweede kapitaalsterugbetaling
op de preferente aandeelen in genoemde
nootschap. Deze terugbetaling bedraagt 40
pet. of f 160 per aandeel. De preferente aan
deelen moeten by de heeren Wurfbain Zn.
Amsterdam, ter afstempeling worden ingele
verd van 22 Januari a.s. af.
NEDERLANDSCHE BANK.
Munt en muntmateriaa] op de balans nader
gespecificeerd.
De weekstaat van de Nederlandsche Bank zal
voortaan ook vermelden hoeveel goud in het
buitenland berust, hetgeen een gevolg is van
het Koninklijk Beluit van 4 Jan. 1929, waarbij
aan de Bank werd toegestaan haar in het
buitenland aanwezige goudvoorraden te doen
meetellen als metaaldekking voor de biljetten-
circulatie. Momenteel berust geen goud in het
Handelsberichten.
AMERIKAANSCHE MARKTEN.
NEW-YORK, 16 JANUARI.
Rechtzaken.
FAILLISSEMENT EN.
TARWE Heden Vor. not
No. 2 North Manitoba 130135—
WINNIPEG, 16 JANUARI
No. 2 Itoode Winter 156% 155%
MAIS: No. 2 Mixed West 111% 1)0%
ten Ahetreffen°e hetere "vg n a a r° P minder
KOFFIE. He termtJnmarkt opende prUshou-
dingen te Liverpool, goede aanknopen per M»
en per Juli. die ten deele werden «oegesehre
door Europa wegens de aanhoudend vaste
he "re f fen de* groo te" v^rko^en^van °Ca njfd(4«én
landen, (faalde ten deTle i.p reaUsatlea en "sloot
prUshoudend. Loco prijshoudend
Itlo No. 7 loco 18% 18%
Santos No. 4 loco 24— 24—
HeHen Vor. not
Met 125124—
Juli 126% 125%
October 126% 125—
Januari Sd T& 16.80 16.50
Juli' 106% 105%
Mei 15.14 15.—
Juli' PCr 58% 67%
Santos No. 4 contract
Januari 22.95 22.80
Maart 22,53 22.35
OFRST per Mei 77% 75%
Juli 78% 74%
Mei 21.68 21.39
KATOEN. De termtjnmarkt opende prijshou
LIJNZAAD per Me! 197% 196%
Jul» 196% 195%
dend en 4 p. hoi.gcr, steeg daarna op aankoo-
pen door plautae1(Jke hulzen en door New-
Orleans en op berichten betreflende hetere lo-
BUENOS-AYRES. 16 JANUARI
Slot heden Vor »1l
cn\ raag en prijshoudender loco basis, rei.ge -r-
TARWE per Februari 9.60 9.5»
Mei 10.05 10.—
dekklngen en sloot zeer prUshoudend. Loco
M IS per Februari 9.35 9.4®
Mei 8.20 8 25
Middling Upland 20.55 20.40
Januari 20.29 20.14
Februari 20.32 20.17
T.1XZAAl) per Februari 15*25 is!*»
Met 15.55 15.51
Tarwe en LtJnzaad prijshoudend Male vast.
Maart 20.35 20.20
ROSARIO, JANUARI.
SUIKER. De termtjnmarkt daalde op eenlge
verknopen door Cuba die echter geabsorbeetd
Heden Vor. iw4
t\t»wE per Februari 9.50 9.44
werden door dekkingen en aankoopen door
commlssiehulzen; de berichten, dat het plan
om aan een enkel verkoopngentschap de be-
Maart 9.65 9. Si
'A'S per Februari 9.30 9.30
Me! 8.—
heven Is. oefenden weinig invloed op de markt
uit ea bet slot was prUshcidend
Maart' P" 15.15 15.1»
Tarwe au LtJnzaad prijshoudend. Mala vaet.
