CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Oi! nummer bestaal nit IWEE Bladen Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 9"° JAARGANG ZATERDAG 29 DECEMBER 1928 NUMMER 2630 ABONNEMENTSPRIJS la Leiden en bulten Leiden waar «genten gevestigd zijn Per kwartaal. f 2,50 Per weekf 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 23'/i cent Ingezonden Mededeelingen dubbel Uriel Bi) contract belangrijke redactie Kleine Advertentiën bij vooraltbetaling - van ten hoogste 30 woorden, worden da* gelijks geplaatst ed. 40 cents EERSTE BLAD. Het despotisme huldigen. Hoe zonderling het ook klinken mo ge, toch is het waar, de menschen, afe tot voor kort met geen mogelijkheid waren wakker te krijgen uit hun poli tieke winterslaap, zijn thans op weg om het staatsdespotisme te huldigen. Wij bedoelen de menschen, die zich voegen bij de heeren Kersten en Ling- beek. Voorheen konden wij de menschen, die een zoodanige geestelijke „ligging" hadden, er niet toe krijgen naar de stembus te gaan en mee te werken tot sterking van den invloed der Christe lijke vrijheid. Thans zijn zij politiek georgani seerd. Maar nauwelijks treden zij op, of zij komen tot den staat met den eisch om alles „gereformeerd" te ma ken. En zij verwijten den antirevoluti onair, dat hij zijn beginsel verloochent en tegen de Heilige Schrift ingaat, om dat hij zulken vérgaanden eisch niet stelt en niet stellen wil. De antirevolutionair heeft er nim mer aan gedacht den staat deze groo- te macht toe te kennen, om alles ge reformeerd te maken. Dat strijdt vol komen met de roeping die de Overheid van Godswege is gegeven. Nu klinkt het natuurlijk heel mooi. Maar wat gebeurt er, als wij dè Overheid zulk een eisch stellen? Dan geven wij den revolutionair toe, dat de overheid het recht heeft en de macht om alles goed te maken, en als zij dan begint, dan maakt zij alles natuurlijkniet-gereformeerd. Het omgekeerde bereikt men. Men begint met toe te stemmen, dat de overheid de roeping heeft om op geestelijk gebied te heerschen en dan komt zij en verdrukt de Kerk des Hee ren. En dan zeggen de nieuwe politici; ach ja, dat weten wij wel, daar zullen zware tijden komen. De kerk zal allicht in nieuwe ver volging geraken en wij willen hopen, en wij moeten er om bidden, dat zij dan getrouw zal zijn. Maar mag zij dan de vervolging over zich halen door den staat een macht te eeven, die hem niet toekomt? Hoeveel hooger staat hier het Anti revolutionaire beginsel. Zij, die zich huigen voor Gods sou- vereiniteit, spreken van gezag, dat on der menschen wordt gevonden en dat gezag rust op vaste basis, maar is te gelijk beperkt. Het is souvereiniteit, omdat God het geeft, maar om dezelf de reden is het ook verantwoordelijk. De moderne wereldhervormers ge wagen alleen van de macht zonder verantwoordelijkheid voor God. De antirevolutionair ziet de over heid als een macht van God gegeven tot betooming van het kwaad, tot kee ring van de zonde. Ons geslacht wordt meer en meer gewend de overheid te zien als de macht die alles goed k a o en.moet maken. Dat is een zeer groot verschil. In de eerste beschouwing is er alles op gericht om het leven vrij te maken. In de andere wordt alles gedaan, om het leven te binden en te ketenen. En zoo gaan wij naar de despotie terug. Natuurlijk bedoelen noch Hervorm j Gereformeerden, noch Staatkundig Gereformeerden dit despotisme. Integendeel, zij willen een Gerefor meerden staat en willen dan allen 'n rustig leven doen leiden onder Gere formeerde wetten. Maar noch Roomsche politiek, noch Roomsche propaganda mag gevoerd worden, hoogstens zal men Roomsche eeredienst toelaten en Roomsche scho len dulden. Integendeel. Alle verkeer op Zondag zal men stop zetten, optochten met ge weld keeren en ongeloofspropaganda met geweld beletten. Afgescheiden van de noodzakelijk heid, dat hieruit revolutie moet wor den geboren, gaat men hiermede een beginsel binnen halen, dat noodwen dig de bitterste gevolgen moet heb ben. Wat toch moet daaruit volgen? Men voedt ooik de belijders van den Christus op in de leer, dat de Staat alles beheerschend is. Wat dat beteekent in onze dagen, zien wij buiten de grenzen van ons land. In de Fransche revolutie was het nog slechts de staat, die men omvorm de, maar de revolutie van onze dagen P'ijpt het geheele leven aan. Wij zien het aan Rusland, waar al le macht in de handen van enkele Sovjetheerschers is gelegd. Wij zien het ook aan Italië, waar de dictator Mussolini alleenheerscher is. Het despotisme kan het tegenwoor dig ver brengen. Heel het zuiden van Europa is in zijn ketenen geslagen en in Azië vernieuwde het zich naar Europeesch model. Het Oosten en het Westen zijn met een wonderlijken ruil bezig. Azië werpt de schaduw van zijn des potisme met de vruchten van de tech nische cultuur. De despotie leent de techniek den steun van haar macht, do techniek leent aan de despotie den steun van haar centralisatie. En zoo wordt een wereldrijk voor bereid, welks macht zicji tot het ge ringste in het leven kan uitstrekken en dat inzonderheid den geest zal dwingen en doen buigen voor den mensch, die zegt heel het menschelijk leven te kunnen beheerschen en zich op den troon Gods zal willen zetten. Zoo ontwikkelt zich de revolutie over heel de wereld. In de moderne cultuur groeit het be sef, dat de staat alles goed kan maken. M*en vraagt slechts een simpel geboi van de overheid en het is in orde, de sterke arm voert het uit. Wat volgt nu hieruit? Dit, dat niet alleen de despotie haar donkere schaduw al meer over het leven werpt, maar dat wij ook al meer geschikt worden, om haar als een rijk begeerd goed te aanvaarden. Is het zoo vreemd, als de moderne despotie, die zich hier socialisme, daar democratie, elders communisme en fascisme noemt, of straks Christelijke Staatsalmacht zal heeten. zich ver beeldt alles goed te kunnen maken? Geven de menschen het eigenlijk niet toe, als zij bij elk gebrek, dat het le ven vertoont, een beroep doen op den staat? Geven zij het niet toe, als zij zich moeilijk laten weerhouden, om in hun hart diegenen toe te juichen, die hen van staatswege alle mooie beloften doen? Allengs wordt het als een rijke gunst beschouwd, wanneer de staat ons het dagelijksch brood toereikt. Dit is het groote gevaar, dat man nen al9 Kersten en Linkbeek niet zien willen, maar waaraan zij niettemin voet geven. Gelukkig zien wij in eigen land en in het buitenland ook de erkenning rijzen, dat de menschheid "slechts langs één weg kan ontkomen aan dit gevaar. Dat i9 door de erkenning van Gods souvereiniteit in eigen kring. Wij vragen als Antirevolutionairen een eigen recht voor de Kerk en een eigen organisatie van het leven, waar bij de overheid slechts beschermend mag optreden. Wij willen vrijheid van belijden en moeten daarbij dulden dat anderen in- stede van belijden, verwerpen. Alleen in het openbare leven vragen wij van de Overheid erkenning van de or dinantiën Gods. Maar wij willen niet aan de Over heid een allesbeheerschende, een des potische macht geven. STADSNIEUWS. WETHOUDERS-SALARISSEN. De R.-K. „Leidsche Courant", het ingezonden stuk van den heer Boot in ons blad van Maandag overnemende, merkt daarbij op: „Wij willen hier op de zaak-zelf, waarover h>.t ingezonden stukje loopt, niet diep ingaan. In de waardeering van een salaris zijn vaak subjectieve elementen. Dit alleen willen wij toch terloops even opmerken: met een wet houderssalaris van 3000 gld. staat Lei den in verhouding tot andere gemeen ten aan den lagen kant; en: wie de uitkeering van zulk een jaarwedde „geldverspilling" noemt, hij maakt zich toch zeker schu.c.ig aan een niet lichte overdrijving! 't Is echter hier onze bedoeling, om meer speciaal te wijzen op de beschul diging van den ontevreden antievolu- tionairen kiezer, dat de Raad „voer in het kielzog" der S.D.A.P. een be schuldiging, die feitelijk gericht is te gen alle niet-socialistische voorstem mers in den Raad. al worden speciaal genoemd de twee leden van den Vrij heidsbond en het eene lid der A.-R. Partij (dr. v. Es), dat voor de verhoo ging stemde. (Behalve dezen stemden alle R.-K. voor). De Raadsmeerderheid zou dit be sluit hebben genomen „onder aanvoe ring van de S.D.A.P.", aldus de heer B. Hiervan is in den Raad niets ge bleken: en wij meenen, uit de feiten, de juistheid dezer bewering ook be slist te kunnen ontkennen. En dan schuift de schrijver de S.D.A.P. als motief voor haar voorkeur voor een verhoogd wethouderssalaris in de schoenen, dat het er haar om te doen is „tegen den tijd. dat zij zelf een zetel zal willen bezetten, het baantje zoo vet mogelijk te maken". Ziet voorzichtigheid verbiedt ons, om naar de tegenpartij te werpen met zulk Ti verwijt, dat men niet kan waar maken. Wij willen den antirev. schrij ver even aan het volgende herinneren. In 1918 kwam in den Raad het voorstel, om de wethouderssalarissen te brengen van 1500 op 2500 gld. Toen reeds klonk er een stem in den Raad, om in-eens te springen op 3000 gld. Geen stem van een sociaal-democraat; de sociaal-democraten waren toen nog niet in den Raad. Maar van den Antirev. Mr. Briët. Deze deed een voor stel om de jaarwedde van de wethou ders te brengen op 3000 gld. Dit voor stel werd verworpen. En wij'herinne ren ons nog heel goed, dat de heer Briët daarover boos was, omdat, zoo zeide hij, de Raad, door slechts 2500 gld. voor de wethouderssalarissen te willen vaststellen, zich belachelijk maakte. Wij waren het toen met deze opvatting van mr. Briët niet eens. 't Lijkt ons echter niet ondienstig, er nu even den verontwaardigden antirev. kiezer aan te herinneren". KUNSTKALENDER. Wij ontvingen van de firma P. S. Ane9. Brandstoffenhandel, een mooi uitgevoerde twee-maandelijksche ka lender, die werkelijk een schitterende wandversiering is in huiskamer en kantoor. Achter een passend - passe-partout zijn een zestal prachtige platen aange bracht, in mooie kleurendruk uitge voerd, welke zich voor omlijsting uit muntend leenen. Deze kalender is één der mooiste welke wij ontvingen. Zij doet de firma Anes, uit een oogpunt van reclame al le eer aan. Prof. Dr. D. C. HESSELING. Prof. dr. D. C. Ilesseling, hoogleeraar iu het Nieuw-GriekscB aan de Univer siteit alhier, zal II» Juli a.s. den 70- jarigen leeftijd bereiken en derhalve aan het eind van dezen aeademischen cursus het hoogleeraarsambt moeten neerleggen. Prof. Hesseling zal zich na zijn af treden metterwoon te Wassenaar ves tigen. NIEUWJAAR EN DE POST. De directeur van het postkantoor alhier, brengt ter kennis van het pu bliek, dat op Zondag 30 December de bijbussen, evenals op andere Zonda gen, slechts éénmaal zullen worden gelicht, en wel te 19 uur. Ter eventueele voorkoming van verstopping van de bussen wordt aan bevolen de correspondentie mede in de bus van het hoofdkantoor to deponee- ren. COOP. TUINDERSLEENBANK. Op de gisteren gehouden publieke vorkooping is door bovengenoemde Bank aangekocht het Bankgebouw Rapenburg 63, voorheen kantoor la Riviere, waarheen het bedrijf, wat 'belangrijk zal worden uitgebreid, eerstdaags van Hooigracht 34 zal wor den overgeplaatst. De bedoeling ^s, ook het cheque- en wisselverkeer in het bedrijf op te ne men, waarvoor de Bank den geheelen dag zal geopend zijn. GEM. ARBEIPSBEURS Bij de Arbeidsbeurs stonden op 27 December 1923 ingeschreven 989 werk zoekenden. Op denzelfden datum van het jaar 1927 bedroeg het aantal inge schrevenen 1042. LADELICHTERS AAN HET WERK. Gisteravond omstreeks half 8 is bij do fa. B. aan de Haarlemmerstraat en de fa. E. aan de Breestraat door een onbekend "persoon de lade gelicht, met medeneming van resp. f 65 en f 130. Bij een andere firma op de Breestraat mislukte een dergelijke poging. De dader was een omstreeks 30-jarig persoon met donker uiterlijk, als heer gr-kleed, met een beschaafde vlugge uitspraak en niet minder vlugge vin gers. MEMENTO MORI. De 72-jarige C. Z., die gisteren aan bet Terweepark in de tram stapte, is plotseling onwel geworden. Hij werd uit de tram gedragen en bleek reeds te zijn overleden. Voor het examen Steno-Typen in de Ned. taal van de Ver. v. Dir. v. Pont-Scholen (afd. Leiden, Steen- schuur 14), slaagden de dames: G. Beun, G. H. Parijs, A. W. Ravestijn en de heer J. A. Burger; idem voor Kan- toorstenograat de dames: C. van Breu- kelen en W. de Vries; idem voor Ma- chineschrijven de dames: A. de Graaf. A Rosier, G. E. II. M. Smit en de hee ren: P. J. Gijsman, I. dt Kloe, alhier. Gisteren is een zwartbonte vette koe op de markt onbeheerd achterge bleven. De 12-jarige M. D., die gistermid dag met een oud onderstel van een vcuwwagentje automobieltje aan 't spelen was, had het ongeluk met het been tusschen een der spaken te ko men. Hij bekwam een diepe vleesch- wond hoven de enkel. Na door den E.H.D. naar het ziekenhuis vervoerd te zijn, werd hij aldaar verbonden. Gisteren had bij do spoorhaven- brug aan den Haagweg een aanrijding plaats tusschen een auto en een paard en wagen, bestuurd door den slager H. R. Zoowel de auto als het tuig van het paard werden beschadigd, en H. R. klaagde, dat zijn schouder ontwricht BINNENLAND. ONTVANGST TEN KON. PALEIZE. Men meldt uit Den Haag: H. M. de Koningin zal Dinsdag 1 Ja nuari des namiddags te 1 uur ten Ko ninklijken Paleize de civiele autoritei ten ontvangen ter aanbieding aan Hare Majesteit van hunne gelukwenschen hij de jaarwisseling. Daarna zal te kwart over 1 de Ko ningin de leden der Hofhouding in de gelegenheid stellen tot het aanbieden van gelukwenschen. Tot hetzelfde doel zal de Koningin Woensdag 3 Januari te 12 uur het corps diplomatique ontvangen en daarna het Permanente Hof van Internationale Justitie. HET BELGISCH KROONPRINSELIJK PAAR IN OOST-INDIë. De N. R. C.-correspondent te Brus- cel meldt: De Brusselsche avondbladen maken melding van de telefoongesprekken, welke prins Leopold en Prinses As- strid van Bandoeng uit gevoerd heb ben met de odders van de Prinses te Norköping en de Koninklijke familie te Brussel. Ze noemen dit feit een wonder van moderne techniek en zeggen, dat het gesprek met Brussel zeer duidelijk was. Het prinselijke paar deelde aan koning Albert en koningin Elisabeth uitvoerige bijzonderheden mee over de reeds afgelegde reis en hun verdere plannen. Ze verklaarden, opgetogèn te zijn over de zeereis, de ontvangst in Nederlandsch-Indië en het reeds gebrachte bezoek aan sommige Ja- vaansche steden en interessante plaat sen. DE RÏJSWIJKSCHE WEG. Ingediend is bij de Tweede Kamer een wetsontwerp tot overbrenging van een gedeelte van den Rijksweg van 's Gravenhage naar de Hoornbrug in beheer en onderhoud bij de gemeente 's Gravenhage. Blijkens de memorie van toelichting betreft dit ontwerp het gedeelte van de Laak af tot de grens van Riiswiik, welk gedeelte een uitgebreid plaatse lijk verkeer heeft en ten behoeve waar van de gemeente 's Gravenhage aan weerszijden van het wegvak zijwegen heeft aangelegd, welke bij de gemeen te in beheer en onderhoud zijn. In verband hiermee wordt het wen- schelijk geacht, beheer en onderbond van het wegvak zelve eveneens bij de gemeente te brengen. DE TRAJEmSAARTTÏN DER NEÜ. SPOORWEEN. Men heeft ons gevraagd, zoo le zen wij in het Vaderland waarom de Trajectkaarten voortaan slechts 'n maand geldig zullen zijn en waarom geen jaartrajectkaarten worden afge geven. Naar bij ons onderzoek bleek, heeft de Directie op sterken aandrang van het publiek de Trajectkaarten op el- ken dag en zoo goed als onmiddellijk op een enkel klein stationnetje mo gelijk niet dadelijk verkrijgbaar ge steld. Indien men nu ook die kaarten, zooals vroeger het geval was tel kens met een maand zou kunnen ver lengen, zou dit een te groote en zeer kostbare administratieven rompslomp geven. Vandaar de afschaffing der ver lenging en reden, waarom geen jaar trajectkaarten verkrijgbaar worden gesteld. Mocht de proef goed slagen, dan is het naar wij verder vernemen niet onmogelijk, dat men oo-k dadelijk abonnementen zal kunnen verkrijgen hetgeen ook een reed9 lang gekoester- den wensch van het publiek is. POSTPAKKETTEN VOOR NEDERL. INDIë. Met ingang van 1 Januari a.s. wordt in het verkeer met Ned. Indië per zeepost het maximum gewicht voor postpakketten verhoogd tot lü Binnenland. De Eerste Kamer heeft het wetsont werp inzake doe vaccinatie met 21 te gen 7 stemmen aangenomen. De Jaarvergadering van A.-R. Prop- Clubs te Utrecht gehouden. Jaarvergadering van de Unie van Chr. Onderwijzers. Vergadering van de Ver. van Prot. Chr. Kweekschoolpersoneel. Buitenland. Het aftreden van Poincaré wordt on vermijdelijk geacht. Een lichte verbetering in den toe stand van koning George. De Bolivianen zouden weer opge rukt zijn. De burgeroorlog in Afghanistan duurt voort. Dreigende hongersnood op de Phi- Uppijnen. Een laatste boodschap van Amund sen? K.G. Het tarief voor pakketten van 5 t.e.m. 10 K.G. bedraagt 3,25. CHR. WERKGEVERSVEREENIGING. Het Bestuur der Chr. Werkgevers- vereeniging heeft voor het jaar 1929 tot leden van den Nijverheidsraad aan gewezen de heeren W. van Leeuwen te Arnhem, S. Wouda te Utrecht en den secretaris, Mr. H. H. Steneker, te Am sterdam. Voorts is een commissie benoemd ter nadere uitwerking van het vraag stuk der grond- en woningpolitiek aan de hand van een der artikelen van het onlangs vastgestelde nieuwe program van actie, luidende als volgt: „Het bevorderen van een grond- en woningpolitiek, waarbij meerdere rechtszekerheid wordt verkregen bij exploitatie van bouwterreinen en het verkrijgen van bouwvergunning en waarbij overheids- en vereenigings- bouw slechts daar worden bevorderd, waar het particulier bouwbedrijf ken nelijk te kort schiet, zonder dat aan het particulier bedrijf ongezonde con currentie wordt aangedaan. R. STENHUIS. Het Volk schrijft: Onze voormalige partijgenoot Sten huis schrijft in de derde en laatste afle vering van zijn tijdschrift „De Vlam": „In October heb ik opnieuw een die pe inzinking gehad, waardoor mijn arbeidsvermogen zeer sterk werd on dermijnd. Dat leidde er toe, dat ik het plan opvatte me definitief op de hei en uit het openbare leven terug te trekken. Niet te overwinnen moeilijkheden hebben me dat belet en inmiddels is een verbetering ingetreden, die het mij mogelijk maakt mijn werk voort te zetten. Van verder actief optreden moet ik voorloopig nog afzien; zet zich de ver betering door, dan hoop ik me weer met volle kracht in den strijd te kun nen werpen". Wij teekenen hierbij aan. dat hier uit wel blijkt, dat de berichten om trent Stenhuis' ernstige ziekte niet, zooals geïnsuneerd was, verzonnen waren. De „moeilijkheden", waarvan hij spreekt, waren, dat zijn huis te Am sterdam bezwaarlijk verkoopbaar bleek, terwijl, doordat zijn vrouw we der als onderwijzeres aangesteld is, hij ook niet gemakkelijk naar elders ver huizen kan. Mede daardoor had zijn voornemen, om zich als pluimveehou der te vestigen, geen voortgang. REVOLUTIONAIR-SOCIALISTISCHE VEREENIGING. Men meldt uit Dordrecht: Donderdagavond is te Dordrecht een vergadering gehouden onder leiding van den heer Stenhuis, ter oprichting van een revolutionair-socialistische vereeniging. Het resultaat was, dat zulk een ver eeniging werd opgericht. Alle aanwe zigen traden als lid toe. In Januari zal een openbare vergadering worden ge houden, waarin de heer Stenhuis het woord zal voeren. BELEGGING VAN GELDEN VAN RIJKSFONDSEN EN INSTELLINGEN Bij het afdeelingsonderzoek van de Eerste Kamer werd bezwaar gemaakt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1