CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Oi! nummer bestaal nit IWEE Bladen
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
9"° JAARGANG
ZATERDAG 29 DECEMBER 1928
NUMMER 2630
ABONNEMENTSPRIJS
la Leiden en bulten Leiden
waar «genten gevestigd zijn
Per kwartaal. f 2,50
Per weekf 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 23'/i cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel Uriel
Bi) contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooraltbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da*
gelijks geplaatst ed. 40 cents
EERSTE BLAD.
Het despotisme huldigen.
Hoe zonderling het ook klinken mo
ge, toch is het waar, de menschen, afe
tot voor kort met geen mogelijkheid
waren wakker te krijgen uit hun poli
tieke winterslaap, zijn thans op weg
om het staatsdespotisme te huldigen.
Wij bedoelen de menschen, die zich
voegen bij de heeren Kersten en Ling-
beek.
Voorheen konden wij de menschen,
die een zoodanige geestelijke „ligging"
hadden, er niet toe krijgen naar de
stembus te gaan en mee te werken tot
sterking van den invloed der Christe
lijke vrijheid.
Thans zijn zij politiek georgani
seerd. Maar nauwelijks treden zij op,
of zij komen tot den staat met den
eisch om alles „gereformeerd" te ma
ken. En zij verwijten den antirevoluti
onair, dat hij zijn beginsel verloochent
en tegen de Heilige Schrift ingaat, om
dat hij zulken vérgaanden eisch niet
stelt en niet stellen wil.
De antirevolutionair heeft er nim
mer aan gedacht den staat deze groo-
te macht toe te kennen, om alles ge
reformeerd te maken. Dat strijdt vol
komen met de roeping die de Overheid
van Godswege is gegeven.
Nu klinkt het natuurlijk heel mooi.
Maar wat gebeurt er, als wij dè
Overheid zulk een eisch stellen?
Dan geven wij den revolutionair toe,
dat de overheid het recht heeft en de
macht om alles goed te maken, en als
zij dan begint, dan maakt zij alles
natuurlijkniet-gereformeerd. Het
omgekeerde bereikt men.
Men begint met toe te stemmen, dat
de overheid de roeping heeft om op
geestelijk gebied te heerschen en dan
komt zij en verdrukt de Kerk des Hee
ren.
En dan zeggen de nieuwe politici;
ach ja, dat weten wij wel, daar zullen
zware tijden komen.
De kerk zal allicht in nieuwe ver
volging geraken en wij willen hopen,
en wij moeten er om bidden, dat zij
dan getrouw zal zijn. Maar mag zij
dan de vervolging over zich halen
door den staat een macht te eeven, die
hem niet toekomt?
Hoeveel hooger staat hier het Anti
revolutionaire beginsel.
Zij, die zich huigen voor Gods sou-
vereiniteit, spreken van gezag, dat on
der menschen wordt gevonden en dat
gezag rust op vaste basis, maar is te
gelijk beperkt. Het is souvereiniteit,
omdat God het geeft, maar om dezelf
de reden is het ook verantwoordelijk.
De moderne wereldhervormers ge
wagen alleen van de macht zonder
verantwoordelijkheid voor God.
De antirevolutionair ziet de over
heid als een macht van God gegeven
tot betooming van het kwaad, tot kee
ring van de zonde.
Ons geslacht wordt meer en meer
gewend de overheid te zien als de
macht die alles goed k a o en.moet
maken. Dat is een zeer groot verschil.
In de eerste beschouwing is er alles
op gericht om het leven vrij te maken.
In de andere wordt alles gedaan,
om het leven te binden en te ketenen.
En zoo gaan wij naar de despotie
terug.
Natuurlijk bedoelen noch Hervorm j
Gereformeerden, noch Staatkundig
Gereformeerden dit despotisme.
Integendeel, zij willen een Gerefor
meerden staat en willen dan allen 'n
rustig leven doen leiden onder Gere
formeerde wetten.
Maar noch Roomsche politiek, noch
Roomsche propaganda mag gevoerd
worden, hoogstens zal men Roomsche
eeredienst toelaten en Roomsche scho
len dulden.
Integendeel. Alle verkeer op Zondag
zal men stop zetten, optochten met ge
weld keeren en ongeloofspropaganda
met geweld beletten.
Afgescheiden van de noodzakelijk
heid, dat hieruit revolutie moet wor
den geboren, gaat men hiermede een
beginsel binnen halen, dat noodwen
dig de bitterste gevolgen moet heb
ben.
Wat toch moet daaruit volgen?
Men voedt ooik de belijders van den
Christus op in de leer, dat de Staat
alles beheerschend is.
Wat dat beteekent in onze dagen,
zien wij buiten de grenzen van ons
land.
In de Fransche revolutie was het
nog slechts de staat, die men omvorm
de, maar de revolutie van onze dagen
P'ijpt het geheele leven aan.
Wij zien het aan Rusland, waar al
le macht in de handen van enkele
Sovjetheerschers is gelegd.
Wij zien het ook aan Italië, waar
de dictator Mussolini alleenheerscher
is. Het despotisme kan het tegenwoor
dig ver brengen. Heel het zuiden van
Europa is in zijn ketenen geslagen
en in Azië vernieuwde het zich naar
Europeesch model.
Het Oosten en het Westen zijn met
een wonderlijken ruil bezig.
Azië werpt de schaduw van zijn des
potisme met de vruchten van de tech
nische cultuur. De despotie leent de
techniek den steun van haar macht,
do techniek leent aan de despotie den
steun van haar centralisatie.
En zoo wordt een wereldrijk voor
bereid, welks macht zicji tot het ge
ringste in het leven kan uitstrekken
en dat inzonderheid den geest zal
dwingen en doen buigen voor den
mensch, die zegt heel het menschelijk
leven te kunnen beheerschen en zich
op den troon Gods zal willen zetten.
Zoo ontwikkelt zich de revolutie
over heel de wereld.
In de moderne cultuur groeit het be
sef, dat de staat alles goed kan maken.
M*en vraagt slechts een simpel geboi
van de overheid en het is in orde, de
sterke arm voert het uit.
Wat volgt nu hieruit?
Dit, dat niet alleen de despotie haar
donkere schaduw al meer over het
leven werpt, maar dat wij ook al meer
geschikt worden, om haar als een rijk
begeerd goed te aanvaarden.
Is het zoo vreemd, als de moderne
despotie, die zich hier socialisme, daar
democratie, elders communisme en
fascisme noemt, of straks Christelijke
Staatsalmacht zal heeten. zich ver
beeldt alles goed te kunnen maken?
Geven de menschen het eigenlijk niet
toe, als zij bij elk gebrek, dat het le
ven vertoont, een beroep doen op den
staat?
Geven zij het niet toe, als zij zich
moeilijk laten weerhouden, om in hun
hart diegenen toe te juichen, die hen
van staatswege alle mooie beloften
doen?
Allengs wordt het als een rijke gunst
beschouwd, wanneer de staat ons het
dagelijksch brood toereikt.
Dit is het groote gevaar, dat man
nen al9 Kersten en Linkbeek niet zien
willen, maar waaraan zij niettemin
voet geven.
Gelukkig zien wij in eigen land en
in het buitenland ook de erkenning
rijzen, dat de menschheid "slechts
langs één weg kan ontkomen aan dit
gevaar. Dat i9 door de erkenning van
Gods souvereiniteit in eigen kring.
Wij vragen als Antirevolutionairen
een eigen recht voor de Kerk en een
eigen organisatie van het leven, waar
bij de overheid slechts beschermend
mag optreden.
Wij willen vrijheid van belijden en
moeten daarbij dulden dat anderen in-
stede van belijden, verwerpen. Alleen
in het openbare leven vragen wij
van de Overheid erkenning van de or
dinantiën Gods.
Maar wij willen niet aan de Over
heid een allesbeheerschende, een des
potische macht geven.
STADSNIEUWS.
WETHOUDERS-SALARISSEN.
De R.-K. „Leidsche Courant", het
ingezonden stuk van den heer Boot in
ons blad van Maandag overnemende,
merkt daarbij op:
„Wij willen hier op de zaak-zelf,
waarover h>.t ingezonden stukje loopt,
niet diep ingaan. In de waardeering
van een salaris zijn vaak subjectieve
elementen. Dit alleen willen wij toch
terloops even opmerken: met een wet
houderssalaris van 3000 gld. staat Lei
den in verhouding tot andere gemeen
ten aan den lagen kant; en: wie de
uitkeering van zulk een jaarwedde
„geldverspilling" noemt, hij maakt
zich toch zeker schu.c.ig aan een
niet lichte overdrijving!
't Is echter hier onze bedoeling, om
meer speciaal te wijzen op de beschul
diging van den ontevreden antievolu-
tionairen kiezer, dat de Raad „voer in
het kielzog" der S.D.A.P. een be
schuldiging, die feitelijk gericht is te
gen alle niet-socialistische voorstem
mers in den Raad. al worden speciaal
genoemd de twee leden van den Vrij
heidsbond en het eene lid der A.-R.
Partij (dr. v. Es), dat voor de verhoo
ging stemde. (Behalve dezen stemden
alle R.-K. voor).
De Raadsmeerderheid zou dit be
sluit hebben genomen „onder aanvoe
ring van de S.D.A.P.", aldus de heer
B. Hiervan is in den Raad niets ge
bleken: en wij meenen, uit de feiten,
de juistheid dezer bewering ook be
slist te kunnen ontkennen. En dan
schuift de schrijver de S.D.A.P. als
motief voor haar voorkeur voor een
verhoogd wethouderssalaris in de
schoenen, dat het er haar om te doen
is „tegen den tijd. dat zij zelf een zetel
zal willen bezetten, het baantje zoo
vet mogelijk te maken".
Ziet voorzichtigheid verbiedt ons,
om naar de tegenpartij te werpen met
zulk Ti verwijt, dat men niet kan waar
maken. Wij willen den antirev. schrij
ver even aan het volgende herinneren.
In 1918 kwam in den Raad het
voorstel, om de wethouderssalarissen
te brengen van 1500 op 2500 gld. Toen
reeds klonk er een stem in den Raad,
om in-eens te springen op 3000 gld.
Geen stem van een sociaal-democraat;
de sociaal-democraten waren toen nog
niet in den Raad. Maar van den
Antirev. Mr. Briët. Deze deed een voor
stel om de jaarwedde van de wethou
ders te brengen op 3000 gld. Dit voor
stel werd verworpen. En wij'herinne
ren ons nog heel goed, dat de heer
Briët daarover boos was, omdat, zoo
zeide hij, de Raad, door slechts 2500
gld. voor de wethouderssalarissen te
willen vaststellen, zich belachelijk
maakte. Wij waren het toen met deze
opvatting van mr. Briët niet eens. 't
Lijkt ons echter niet ondienstig, er nu
even den verontwaardigden antirev.
kiezer aan te herinneren".
KUNSTKALENDER.
Wij ontvingen van de firma P. S.
Ane9. Brandstoffenhandel, een mooi
uitgevoerde twee-maandelijksche ka
lender, die werkelijk een schitterende
wandversiering is in huiskamer en
kantoor.
Achter een passend - passe-partout
zijn een zestal prachtige platen aange
bracht, in mooie kleurendruk uitge
voerd, welke zich voor omlijsting uit
muntend leenen.
Deze kalender is één der mooiste
welke wij ontvingen. Zij doet de firma
Anes, uit een oogpunt van reclame al
le eer aan.
Prof. Dr. D. C. HESSELING.
Prof. dr. D. C. Ilesseling, hoogleeraar
iu het Nieuw-GriekscB aan de Univer
siteit alhier, zal II» Juli a.s. den 70-
jarigen leeftijd bereiken en derhalve
aan het eind van dezen aeademischen
cursus het hoogleeraarsambt moeten
neerleggen.
Prof. Hesseling zal zich na zijn af
treden metterwoon te Wassenaar ves
tigen.
NIEUWJAAR EN DE POST.
De directeur van het postkantoor
alhier, brengt ter kennis van het pu
bliek, dat op Zondag 30 December de
bijbussen, evenals op andere Zonda
gen, slechts éénmaal zullen worden
gelicht, en wel te 19 uur.
Ter eventueele voorkoming van
verstopping van de bussen wordt aan
bevolen de correspondentie mede in de
bus van het hoofdkantoor to deponee-
ren.
COOP. TUINDERSLEENBANK.
Op de gisteren gehouden publieke
vorkooping is door bovengenoemde
Bank aangekocht het Bankgebouw
Rapenburg 63, voorheen kantoor la
Riviere, waarheen het bedrijf, wat
'belangrijk zal worden uitgebreid,
eerstdaags van Hooigracht 34 zal wor
den overgeplaatst.
De bedoeling ^s, ook het cheque- en
wisselverkeer in het bedrijf op te ne
men, waarvoor de Bank den geheelen
dag zal geopend zijn.
GEM. ARBEIPSBEURS
Bij de Arbeidsbeurs stonden op 27
December 1923 ingeschreven 989 werk
zoekenden. Op denzelfden datum van
het jaar 1927 bedroeg het aantal inge
schrevenen 1042.
LADELICHTERS AAN HET WERK.
Gisteravond omstreeks half 8 is bij
do fa. B. aan de Haarlemmerstraat en
de fa. E. aan de Breestraat door een
onbekend "persoon de lade gelicht, met
medeneming van resp. f 65 en f 130. Bij
een andere firma op de Breestraat
mislukte een dergelijke poging.
De dader was een omstreeks 30-jarig
persoon met donker uiterlijk, als heer
gr-kleed, met een beschaafde vlugge
uitspraak en niet minder vlugge vin
gers.
MEMENTO MORI.
De 72-jarige C. Z., die gisteren aan
bet Terweepark in de tram stapte, is
plotseling onwel geworden. Hij werd
uit de tram gedragen en bleek reeds
te zijn overleden.
Voor het examen Steno-Typen in
de Ned. taal van de Ver. v. Dir. v.
Pont-Scholen (afd. Leiden, Steen-
schuur 14), slaagden de dames: G.
Beun, G. H. Parijs, A. W. Ravestijn en
de heer J. A. Burger; idem voor Kan-
toorstenograat de dames: C. van Breu-
kelen en W. de Vries; idem voor Ma-
chineschrijven de dames: A. de Graaf.
A Rosier, G. E. II. M. Smit en de hee
ren: P. J. Gijsman, I. dt Kloe, alhier.
Gisteren is een zwartbonte vette
koe op de markt onbeheerd achterge
bleven.
De 12-jarige M. D., die gistermid
dag met een oud onderstel van een
vcuwwagentje automobieltje aan 't
spelen was, had het ongeluk met het
been tusschen een der spaken te ko
men. Hij bekwam een diepe vleesch-
wond hoven de enkel. Na door den
E.H.D. naar het ziekenhuis vervoerd te
zijn, werd hij aldaar verbonden.
Gisteren had bij do spoorhaven-
brug aan den Haagweg een aanrijding
plaats tusschen een auto en een paard
en wagen, bestuurd door den slager H.
R. Zoowel de auto als het tuig van het
paard werden beschadigd, en H. R.
klaagde, dat zijn schouder ontwricht
BINNENLAND.
ONTVANGST TEN KON. PALEIZE.
Men meldt uit Den Haag:
H. M. de Koningin zal Dinsdag 1 Ja
nuari des namiddags te 1 uur ten Ko
ninklijken Paleize de civiele autoritei
ten ontvangen ter aanbieding aan Hare
Majesteit van hunne gelukwenschen
hij de jaarwisseling.
Daarna zal te kwart over 1 de Ko
ningin de leden der Hofhouding in de
gelegenheid stellen tot het aanbieden
van gelukwenschen.
Tot hetzelfde doel zal de Koningin
Woensdag 3 Januari te 12 uur het
corps diplomatique ontvangen en
daarna het Permanente Hof van
Internationale Justitie.
HET BELGISCH KROONPRINSELIJK
PAAR IN OOST-INDIë.
De N. R. C.-correspondent te Brus-
cel meldt:
De Brusselsche avondbladen maken
melding van de telefoongesprekken,
welke prins Leopold en Prinses As-
strid van Bandoeng uit gevoerd heb
ben met de odders van de Prinses te
Norköping en de Koninklijke familie
te Brussel.
Ze noemen dit feit een wonder van
moderne techniek en zeggen, dat het
gesprek met Brussel zeer duidelijk
was. Het prinselijke paar deelde aan
koning Albert en koningin Elisabeth
uitvoerige bijzonderheden mee over de
reeds afgelegde reis en hun verdere
plannen. Ze verklaarden, opgetogèn
te zijn over de zeereis, de ontvangst
in Nederlandsch-Indië en het reeds
gebrachte bezoek aan sommige Ja-
vaansche steden en interessante plaat
sen.
DE RÏJSWIJKSCHE WEG.
Ingediend is bij de Tweede Kamer
een wetsontwerp tot overbrenging van
een gedeelte van den Rijksweg van
's Gravenhage naar de Hoornbrug in
beheer en onderhoud bij de gemeente
's Gravenhage.
Blijkens de memorie van toelichting
betreft dit ontwerp het gedeelte van
de Laak af tot de grens van Riiswiik,
welk gedeelte een uitgebreid plaatse
lijk verkeer heeft en ten behoeve waar
van de gemeente 's Gravenhage aan
weerszijden van het wegvak zijwegen
heeft aangelegd, welke bij de gemeen
te in beheer en onderhoud zijn.
In verband hiermee wordt het wen-
schelijk geacht, beheer en onderbond
van het wegvak zelve eveneens bij de
gemeente te brengen.
DE TRAJEmSAARTTÏN DER NEÜ.
SPOORWEEN.
Men heeft ons gevraagd, zoo le
zen wij in het Vaderland waarom
de Trajectkaarten voortaan slechts 'n
maand geldig zullen zijn en waarom
geen jaartrajectkaarten worden afge
geven.
Naar bij ons onderzoek bleek, heeft
de Directie op sterken aandrang van
het publiek de Trajectkaarten op el-
ken dag en zoo goed als onmiddellijk
op een enkel klein stationnetje mo
gelijk niet dadelijk verkrijgbaar ge
steld. Indien men nu ook die kaarten,
zooals vroeger het geval was tel
kens met een maand zou kunnen ver
lengen, zou dit een te groote en zeer
kostbare administratieven rompslomp
geven. Vandaar de afschaffing der ver
lenging en reden, waarom geen jaar
trajectkaarten verkrijgbaar worden
gesteld.
Mocht de proef goed slagen, dan is
het naar wij verder vernemen
niet onmogelijk, dat men oo-k dadelijk
abonnementen zal kunnen verkrijgen
hetgeen ook een reed9 lang gekoester-
den wensch van het publiek is.
POSTPAKKETTEN VOOR NEDERL.
INDIë.
Met ingang van 1 Januari a.s.
wordt in het verkeer met Ned. Indië
per zeepost het maximum gewicht
voor postpakketten verhoogd tot lü
Binnenland.
De Eerste Kamer heeft het wetsont
werp inzake doe vaccinatie met 21 te
gen 7 stemmen aangenomen.
De Jaarvergadering van A.-R. Prop-
Clubs te Utrecht gehouden.
Jaarvergadering van de Unie van
Chr. Onderwijzers.
Vergadering van de Ver. van Prot.
Chr. Kweekschoolpersoneel.
Buitenland.
Het aftreden van Poincaré wordt on
vermijdelijk geacht.
Een lichte verbetering in den toe
stand van koning George.
De Bolivianen zouden weer opge
rukt zijn.
De burgeroorlog in Afghanistan
duurt voort.
Dreigende hongersnood op de Phi-
Uppijnen.
Een laatste boodschap van Amund
sen?
K.G. Het tarief voor pakketten van 5
t.e.m. 10 K.G. bedraagt 3,25.
CHR. WERKGEVERSVEREENIGING.
Het Bestuur der Chr. Werkgevers-
vereeniging heeft voor het jaar 1929
tot leden van den Nijverheidsraad aan
gewezen de heeren W. van Leeuwen te
Arnhem, S. Wouda te Utrecht en den
secretaris, Mr. H. H. Steneker, te Am
sterdam.
Voorts is een commissie benoemd
ter nadere uitwerking van het vraag
stuk der grond- en woningpolitiek aan
de hand van een der artikelen van het
onlangs vastgestelde nieuwe program
van actie, luidende als volgt:
„Het bevorderen van een grond- en
woningpolitiek, waarbij meerdere
rechtszekerheid wordt verkregen bij
exploitatie van bouwterreinen en het
verkrijgen van bouwvergunning en
waarbij overheids- en vereenigings-
bouw slechts daar worden bevorderd,
waar het particulier bouwbedrijf ken
nelijk te kort schiet, zonder dat aan
het particulier bedrijf ongezonde con
currentie wordt aangedaan.
R. STENHUIS.
Het Volk schrijft:
Onze voormalige partijgenoot Sten
huis schrijft in de derde en laatste afle
vering van zijn tijdschrift „De Vlam":
„In October heb ik opnieuw een die
pe inzinking gehad, waardoor mijn
arbeidsvermogen zeer sterk werd on
dermijnd. Dat leidde er toe, dat ik het
plan opvatte me definitief op de hei
en uit het openbare leven terug te
trekken.
Niet te overwinnen moeilijkheden
hebben me dat belet en inmiddels is
een verbetering ingetreden, die het mij
mogelijk maakt mijn werk voort te
zetten.
Van verder actief optreden moet ik
voorloopig nog afzien; zet zich de ver
betering door, dan hoop ik me weer
met volle kracht in den strijd te kun
nen werpen".
Wij teekenen hierbij aan. dat hier
uit wel blijkt, dat de berichten om
trent Stenhuis' ernstige ziekte niet,
zooals geïnsuneerd was, verzonnen
waren.
De „moeilijkheden", waarvan hij
spreekt, waren, dat zijn huis te Am
sterdam bezwaarlijk verkoopbaar
bleek, terwijl, doordat zijn vrouw we
der als onderwijzeres aangesteld is, hij
ook niet gemakkelijk naar elders ver
huizen kan. Mede daardoor had zijn
voornemen, om zich als pluimveehou
der te vestigen, geen voortgang.
REVOLUTIONAIR-SOCIALISTISCHE
VEREENIGING.
Men meldt uit Dordrecht:
Donderdagavond is te Dordrecht een
vergadering gehouden onder leiding
van den heer Stenhuis, ter oprichting
van een revolutionair-socialistische
vereeniging.
Het resultaat was, dat zulk een ver
eeniging werd opgericht. Alle aanwe
zigen traden als lid toe. In Januari zal
een openbare vergadering worden ge
houden, waarin de heer Stenhuis het
woord zal voeren.
BELEGGING VAN GELDEN VAN
RIJKSFONDSEN EN INSTELLINGEN
Bij het afdeelingsonderzoek van de
Eerste Kamer werd bezwaar gemaakt