CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN JAARGANG DONDERDAG 27 DECEMBER f928 NUMMER 2628 Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waur agenten gevestigd lijn Per kwartaal?,yi Per week1 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 EERSTE BLAD. Y Uiting van belangstelling. Uit liet ons toegezonden communi qué van de vergadering van Hervormd Antirevolutionairen, die op 17 dezer in Irene te Utrecht gehouden werd, blijkt een belangstelling die verblij dend is. Tegenover do lauwheid en onver schilligheid die elders wel eens ge zien wordt, is krachtige uiting van overtuigd meeleven, zooals hier tot openbaring kwam, een reden tot groo- te vreugde. Op het oog moge die uiting van le ven den schijn hebben van ontevre denheid, bij nadere ontleding blijkt het Calvinistisch beginsel voldoende ce ment om wat bijeenhoort ook bijeen te houden. Naar het getuigenis van dr. Seve- rijn, die inleider van de besprekingen in bovengenoemde vergadering was, kan men ook bij de Hervormde Anti revolutionairen zulk een belangstel ling opmerken, die zich kenmerkt in ontevredenheid met den gang van za ken en de neiging om zich af te schei den. Daardoor wordt zoo zeide hij de eenheid en gemeenschappelijke arbeid bedreigd, terwijl het vertrou wen wordt ondermijnd. Legt men het oor te luisteren, dan hoort men klachten over eenzijdigheid in de benoemingen, te weinig invloed voor Hervormden in do organen van het partijleven, te weinig aandacht, besteed aan de vooral principieele be langen als Zondagsrust, het zedelijk leven des volks, stemdwang enz. om niet te spreken over sociale wetgeving, kiesstelsel, onderwijs, enz. Het waren naar de meening van dr. Severijn deze uitingen, die, hoewel ge tuigend van een hartelijke belangstel ling, toch gevaarlijk voor ons partij leven kunnen worden, leiding behoef den. Dr. Severijn stelde zich tegen de neiging, die zich in Hervormde krin gen kenbaar maakt om afzonderlijk A.-R. Kiesvereenigingen op te richten. Hij stelt zich daar zeer beslist tegen over en wel om verschillende redenen: wij hebben naar het bevel van Christus de eenheid te zoeken. Spr. vreest dat de zuivere drang van het beginsel zal lijden door allerlei naijver, bijbelan gen en persoonlijke strevingen. Plaat selijke toestanden worden veelal door kerkelijke bitterheden en grieven be paald. Het werkt verbrokkeling en ontbinding in de hand en voert tot kerkelijke politiek. Maar dr. Severijn gaf niet alleen aan wat negatief het beginsel eischt, hij toonde ook het juiste inzicht om de levendige belangstelling in de juiste banen te leiden. Er moet zoo zeide hij iets wor den gedaan om een en ander mogelijk te maken en te bevorderen. Het Her vormde Kiezersvolk heeft behoefte aan leiding en voorlichting. Spreker wekt de vergadering op tot dit werk door studieclubs en lezingen en meent, dat een vergadering als de in Utrecht, gehoudene, indien permanent ge maakt, zal kunnen medewerken tot meerdere voeling tusschen de leiding en de Hervormde kiezers en stelt voor daartoe over te gaan. Hoewel uit de vergadering een le vendige actie gevoerd werd om zij het in federatief verband toch tot afzonderlijke vorming van kiesver eenigingen te komen, wist dr. Seve rijn, gesteund door anderen, den wa gen in het rechte spoor te houden. Wij kuunen, zoowel over de actie zelf, als over het verloop der Utrecht- sche vergaderng niet anders dan blij de zijn. 7 Behoefte aan organische uiting. Dr. Severijn gaf ook uiting aan de behoefte die leeft in de Hervormde kringen om zich te doen gelden en die daartoe vraagt vertegenwoordiging In de verschillendo ipartijinstanties. Anderzijds zoo betoogde hij is de vertegenwoordiging van het kie zerscorps in de georganiseerde partij stellig eenzijdig. De Hervormde kie zers worden in de organisatie slechts door weinigen vertegenwoordigd, wijl nien zich moeilijk tot aansluiting in bet verband laat brengen. Het gevolg hiervan is ook. dat een onvoldoend contact me. dit belangrijke deel der kiezers en de leiding bestaat. Dit feit valt te betreuren, maar het is zoo. Van Gereformeerde zijde kan men opmerken, dat men steeds de kastan jes uit het vuur heeft gehaald. Men heeft daar echter ook de voordeelen .van genoten. Het belang der A.-R. Par tij brengt mede, dat men met den toe- s+ond van de geheele partij rekening houdt en de leiding zal dat ongetwij feld ook willen doen. Naast deze organisatorische wen- schen is het ook in dezen kring de vraag naar de verhouding van Kerk en Overheid die de gemoederen beroert. Deze algemeene belangstelling naar aanleiding van de politeke ontwikke ling bewijst, dat men hier een geloofs stuk in het geding acht en dat de strij digheden uit religieusen wortel opko men. Daarmede is ook de ernst ge noegzaam aangetoond. Het gaat om de verhouding van Overheid en Reli gie, om de taak en roeping ten aan zien van het geestelijk leven des volks, zooals die uit het geloof moet worden beschouwd. Nog mag het voor algemeene ge loofsovertuiging gehouden worden van het Antirevolutionaire volk, dat de Overheid hier een taak heeft. De groote moeilijkheid ligt in de vraag, wat de toepassing in de practijk zal moeten en mogen doen, wat men zal kunnen doen en wat men niet mag na laten uit kracht van het geloof. Zoo uiten zich de wenschen. Maar men wil ook in den weg der organisatie dat doel bereiken. Daar om werd dankbaar aanvaard, dat in do Partijleiding deze vraagstukken aan de orde gesteld zijn en werd de hoop uitgesproken, dat in de verschil lende partijinstanties deze zaak ern stig behandeld zal worden. Wij meenen, dat ieder Antirevolu tionair, onverschillig tot welke kerk- formatie ook behoorende, van harte in stemmen zal met dezen wensch. Zoo ooit dan is er nu reden om deze grond slagen zuiver te houden. Maar met overleg en voorzichtigheid. Niet over haasten, maar ook niet onnoodig uit stellen. Geve God ook hier wijsheid en be dachtzaamheid. Y Ook hier artikel 36. Het is vanzelfsprekend, dat ook hier bij de vraag naar do verhouding van Kerk en Overheid het veel bestreden artikel 36 der Nederlandsche geloofs belijdenis ter sprake kwam. Eerlijk en rond kwam dr. Severijn ook hier met de bezwaren voor den dag. Inleider acht zoo lezen wij in het communiqué dat de klacht over de principieele belangen de politieke houding in het algemeen betreft, wel ke uit dieperen grond moet worden verklaard. Het kan toch geen toeval ligheid zijn, dat juist art. 36 in het centrum staat van de algemeene be langstelling, terwijl de controversen zich haast in een pro- en contra-stel ling tegenover art. 36 gaan ontwikke len. Het feit der algemeene belangstel ling zal niemand betwisten. De He rautschrijver, ds. Kersten bestrijdend, schrijft van zijn actie, dat zij ook onder de Gereformeerde menschen wel aan hang wint en waarschuwt er tegen (Heraut 9 Dec. j.l.). De Chr. Geref. Kerken maakten art. 36 tot een punt van Synodale behandeling en ook de Hervormden laten zich hooren. Spr. betreurt het, dat de wijze, waar op men het bereids ontstaand conflict omtrent art. 36 behandelt, vertroebe lend werkt. Zoowel voorstanders als tetegenstanders stellen zich veelal op het standpunt, dat art. 36 de Geref. Staatsreligie met de Geref. Staatskerk belijdt of zelfs gebiedt. Zij oriënteeren zich aan de historie en leggen art. 36 zoo uit „naar de bedoeling der vade ren" Afgezien van de vraag, of dit op zich zelf juist is, acht spr. de methode onjuist. Gevolg van zulk een uitlegging is, dat hij die art. 36 zoo verstaat en zijn toepassing om den geloove meent te moeten nastreven, de Gereformeerde Staatskerk moet trachten te verwe zenlijken en dat de man, die dezelfde uitlegging huldigt, maar op principiee le gronden de G" reformeerde Staats kerk niet kan voorstaan, feitelijk ge heel het artikel der geloofsbelijdenis moet prijs geven. Inleider heeft bezwaar legen de stel lino door De Heraut verdedigd, dat de kwestie van art. 36 noodzakelijkerwij ze moet leiden tot nog verdere wij ziging der confessie. Spr. acht dit artikel zeer bedenke lijk om de gegeven redenen en vreest, dat het bij de belijders van art. 36 in de Gereformeerde Kerken, Chr. Geref. Kerk en Hevormde Kerk de vraag moet opwekken, of zij dan als Antire volutionairen in de politiek moeten loochenen, wat zij kerkelijk belijden. Wij gaan thans niet dieper op deze zaak in. hoewel ook door dr. Severijn daaromtrent nog belangrijke beschou wingen werden gegeven. Wij sluiten ons echter volgaarne aan bij zijn aansporing om deze zaak ern stig ter hancl te nemen. Zijn conclusie is ook de onze als hij zegt: Of dit beginsel aes geloofs nader juist is uitgewerkt en in hoeverre het juist is uitgewerkt en geformuleerd RECLAME. HMSÏERDIIMSCHE Prima brandstol flHTHHBCIEI Mil. Heerensingel 34—35, Iel. 1523. A'dam, Hilversum, Bussum, Haarlem. iri art. 36, zal bij het licht der H. Schrift moeten worden onderzocht evenals de beginselen voor de toepas sing in het leven. En hoewel vooral het eerste een zuivere kerkelijke aan gelegenheid schijnt te zijn, kan zij toch niet van de politiek worden los gemaakt. Inderdaad die twee de kerkelijke be lijdenis en de politieke grondslag staan niet los van elkaar, maar ieder heeft eigen terrein en die vermenge men niet. De Partij kan de Kerk tot revisie aansporen en de Kerk kan de Partij beïnvloeden, maar verder ga dit niet. Anders vreezen wij nog meer vertroe beling, waarop men van zekere zijde maar al te gaarne aanstuurt. STADSNIEUWS. RADIO-UITZENDAVOND VAN HET MAREKERK-COMITé. .Maandagavond is in do Hooglandsche Kerk een radio-uitzendavond gehou den, georganiseerd door het Marekerk- Comité in samenwerking met de Chr. Zangvereeniging „Zang zij onze leus" (directeur de heer A. Teljeur). Ook verleenden medewerking de heeren L. Kooien, organist, en H. P. Veldhuyzen Jr. (cello). De kerk was slechts matig gevuld, hetgeen wel verband zal houden met het feit, dat de samenkomst per ra dio uitgezonden werd, zoodat men haar ook thuis bij zijn toestel kon be luisteren. Ook zijn uiteraard velen op den vooravond van Kerstmis buiten de stad voor familiebezoek of krijgen zelf gasten. Dank zij de aethergolven konden ve len in en huiten onze stad aldus dezen Marekerk-avond volgen. Zoo was al thans de bedoeling, doch helaas kan dit alleen maar van het tweede ge deelte van den avond gezegd worden, omdat de microphoon aanvankelijk niet in orde was. De samenkomst werd op de gebrui kelijke wijze geopend door prof. dr. D. Plooy, hoogleeraar in de theologie aan de Gemeentelijke Lhiiversiteit te Amsterdam, die na een kort openings woord, waarin hij de aanwezigen had welkom geheeten, aan het koor gele genheid gaf tot het zingen van „O, Gulden Hoofd" van Jac. Bonset en „De Goede Herder" van H. B. Klein. Daar na speelde de cellist het Andantino van P. Martini. Vervolgens hield prof. Plooy een toe spraak. Spr. legde er allen nadruk op, dat de restauratie der Marekerk een werk is, waaraan door de geheele ge meente wordt deelgenomen. Juist om dat het hier een wensch betrof, die bij allen in de Ned. Herv. Gem. leefde, heeft de gemeentecommissie het ini tiatief genomen tot de oprichting eener commissie, waarin de verschil lende kringen dezer gemeente zijn vertegenwoordigd om gezamenlijk dit werk ter hand te nemen. Het betreft hier een samenwerking van de ver schillende richtingen. De groote gif ten worden niet versmaad, maar even min de giften der „kleine luiden". Spr. wees er voorts op, welk een aan gename samenwerking er hier in Lei den steeds is tusschen de verschillen de richtingen, en hoe deze waardee ring er zijn kan, omdat men allen den zelfden Christus predikt. Door dit be sef wordt ook de samenwerking voor dt restauratie der Marekerk gedragen. Nadat de organist een sonate ge speeld had, zong het koor vervolgens „O, Jezus, mijn Troost" van J. S. Bach en „Hoor ons Almachtige" van M. Haupitman. Hierna werd nog gespeeld op de cello, begeleid met orgel „Melo dy" van G. Fauré. Ds. M. J. Punselie, Ned. Herv. pre dikant alhier, hield daarna een toe spraak, waarin hij zich allereerst richtte tot de luisteraars in geheel Nederland en hen opwekte, de restau ratie der Marekerk met hun gaven te steunen. Doordat de microphoon nu weer goed werkte, kon deze rede ook verstaan worden door hen, voor wie zij bedoeld was. Ds. Punselie wees er op, dat de Marekerk is de oudste Protestantsche koepelkerk in Nederland Dr. Planten- gu heeft in de „N. R. Crt." geschreven, dat het een eeretaak van Nederland is om zijn Marekerk op waardige wijze te herstellen. Zoo ziet ock spr. het: daar om wekte spr. zijn zichtbare en on zichtbare hoorders op, allen samen te werken voor de restauratie van dit schoone Godshuis. Vervolgens zong nog het koor Psalm 27, bewerkt door Fred. Möhring en „Eere zij God" van Fr. Silcher en bracht de cellist, begeleid door den or ganist „Air" van Huré ten gehoore In zijn slotwoord dankte ds. Pun selie allen, die tot het welslagen van dezen avond hadden medegewerkt en ging daarna in dankgebed voor. De schaalcollecte aan de uitgangen der kerk, bestemd voor het doel waar voor de avond belegd was, bracht f 90.54 op. KERSTFEESTVIERING. In het Nut van 't Algemeen aan de Steenschuur werd met vele toe hoorders het Kerstfeest van het Ned. Leger des Heils gevierd. In de zaal stonden aan beide zijden een tweetal verlichte kerstboomen. Op len Kerstdag, v.m. 6 uur. had 'n samenkomst plaats, welke werd ge leid door den heer B. H. Kerssen En sign. Deze samenkomst was goed be zet. Om 11 uur werd in het M. I.-huis aan den Hoogen Rijndijk voor de mili tairen, door de zangbrigade een aan tal Kerstliederen ten beste gegeven. Om 3 uur werd in het Nut aan de Steenschuur zang en muziek ten ge hoor e gebracht, onder leiding van den heer B. H Kerssen, Ensign, waarna aan een 80-tal kinderen, in tegenwoor digheid van hun ouders, kleedingstuk ken uiteereikt werden. Te 7.30 uur had wederom een sa menkomst plaats, welke eveneens ge leid werd door bovengenoemden heer. Kerssen. Deze bijeenkomst werd ook door zeer velen bijgewoond. De muziek bestond uit Zangnum mers door een kwartet, gedirigeerd door den heer Kramer uit Amsterdam. Door Ensign Kerssen werd het Kerst Evangelie behandeld aan de hand van Luk as 2. Dit feest mag wel zeer geslaagd hee- ten. Zaterdag worden aan een 85-tal ge zinnen door het Ned. Leger des Heils brandstoffen verstrekt. Aan het muzikeórps werd namens den commandant van het M. I.huis dank gebracht voor de gegeven mu ziek. Aan den kapitein werd een enve loppe met inhoud verstrekt. OVERTREDING ARBEIDSWET. De Kantonrechter alhier heeft J. A. van den O., directeur eener broodfa briek alhier, wegens overtreding dei- arbeidswet, veroordeeld tot 3 geld boeten van 6, sub, 3 maal 3 dagen hechtenis. Wegens noodzakelijke herstelling in zijn fabriek was hem toegestaan, tijdelijk des nachts bakkersaxbeid te doen verrichten. Daarmede was hij evenwel vroeger aangevangen dan het uur. waarop daarmede mocht worden begonnen. Het O. M. had 3 maal 25 subs, drie maal 10 dagen hechtenis gevraagd. MOEDIGE DAAD. Eersten Kerstdagmiddag, omstreeks 12 uren, geraakte een onbekend geble ven 5-jarig jongetje spelenderwijs in het Galgewater. De 21-jarige D. Knotter uit de Klok- steeg begaf zich gekleed te water en wist den jongen op het droge te bren gen. Bij de politie is gedeponeerd een heerenrijwiel, dat onbeheerd op den openbaren weg is aangetroffen. Ten politkoureele is een valsche gulden gebracht, bij een maatschappij hier ter stede ontvangen. Door de politie is aangehouden de 16-jarige A. S. uit Leiden, die uit een observatiehuis te 's Gravenhage was ontvlucht en wiens opsporing ver zocht was. Mej. Th. Ebregt slaagde bij de H. C. V. te 's Gravenhage voor het examen Leerares. BINNENLAND. KON. ONDERSCHEIDING. De Koningin heeft de eere-medaille van de Huis-orde van Oranje in goud toegekend aan den heer J. Nydeken. huisknecht ten Koninklijken Paloize Het Loo, die heden een langdurig^; dienstjubileum bij de Koninklijke hof houding viert. GELUKTELEGRAMMEN OP 7 JUNUARI 1929. Velen zullen er zijn, die Hare Maje steit de Koningin-Moeder op den 7den Januari 1929, den dag, waarop zij voor 50 jaar Nederlandscli Staatsburgeres werd, telegrafisch hun geluk wen schen zullen willen aanbieden. Het Nederlandscli Jeugdleiders In stituut hoopt, dat ieder, die meent niet te mogen achterblijven bij het sturen van gelukwenschen aan Hare ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertenliën per regel 22Vi cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke redactie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Majesteit, hiertoe gebruik zal maken van Geluktelegrammen, o.a. ter wille van het goede doel, dat met deze tele grammen wordt nagestreefd. Aangezien het aantal telegrammen vermoedelijk bijzonder groot zal zijn zoo zal het wellicht niet mogelijk zijn, om al die telegrammen te beantwoor den, zoodat niet bij het zenden op be antwoording vanwege Hare Majesteit moet worden gerekend. Mr. J. E. W. DUYS NAAR INDIë. Naar de Courant verneemt, bestaat er groote kans, dat Mr. J. E. W. Duys, lid van de Tweede Kamer, binnenkort naar Indië zal vertrekken. Vermoedelijk zal Mr. Duys 15 Janu ari vertrekken en ongeveer 6 maan den in Indië blijven in verband met belangrijke, daar te regelen juridische kwesties. Over den aard dezer kwesties kon de heer Duys zich nog niet uitlaten. DE LOUISE GROEVE-ZAAK. Mr. J. H. Telders, landsadvocaat, ver zoekt opname van het volgende: Van Prof. Mr. E. M. Meyers, hoog leeraar aan de Rijksuniversiteit te Leiden, een der arbiters in de zaak der Louise-groeve, mocht ik het vol gende seftrijven ontvangen: Prof. Mr. E. M. Meyers. Leiden, 22 December 1928. Weledel Gestrenge Heer, Hoewel U mij reeds vroeger hebt gevraa-gd, om mijn meening te zeggen over de wijze, waarop door u het ar bitrale geschil met de Louise-Grocy© voor den staat behandeld is, heb ik tot heden geweigerd een zoodanig voor publicatie bestemd oordeel uit te spreken. Ik meende, dat de afzonderlijke scheidslieden na afloop eener arbitra ge zich dienen te onthouden van het uitspreken eener persoonlijke mee ning. Slechts kon ik geen bezwaar maken tegen de publicatie van opmerkingen, die mijnerzijds in de arbitrage in het bijzijn der raadslieden van partijen ge maakt waren: bij een arbitrage is im mers, naar mijn meening. het in aan wezigheid van partijen of hun raads lieden verhandelde evenmin geheim als het verhandelde in de gewone bro- cedure. De wenschelijkheid van -het openbaar maken der opmerkingen liet ik geheel voor uwe rekening. Hoewel ik nog steeds meen, dat de afzonderlijke scheidslieden iedere per soonlijke meening na afloop der arbi trage voor zich moeten houden, zie ik de noodzakelijkheid in, hierop dit maal een uitzondering te maken, nu een mijner mede,scheidslieden in een voor openbaarmaking bestemden brief zoover gaat, met u te verwijten, dat u niet voldoende blijk gegeven hebt al les, wat naar uw meening tot het vin den der waarheid zou kunnen bijdra gen ter kennis van arbiters te bren gen. Waar door een mijner mede-arbi ters zonder eenige motiveering een m.i. geheel onjuiste beschuldiging tot u gericht is, en waar aldus uw eer als advocaat in dezen gemoeid raakt, daar voel ik mij verplicht, ditmaal geheel ongevraagd te verklaren, dat iri den loop der arbitrage naar mijn oordeel ook maar niet het minste is komen vast te staan, dat recht tot deze be schuldiging geeft. Ik onderschrijf volkomen het oor deel van Prof. Scholten, dat door U in de rechtsstrijd met de Louise Groe ve niets verricht is, dat in strijd is met de eer van den advocatenstand. Natuurlijk kunt u van dit schrijven het gebruik maken, dat u goeddunkt. Hoogachtend, enUw dw. Get. E. M. MEYERS. Aan den heer Mr. J. H. Telders, Landsadvocaat, Den Haag. NED. BOND VAN GEMEENTE AMBTENAREN Als bestuursleden van de afd. Zuid- Holland van den Ned. Bond van ge meenteambtenaren zijn bij enkele kandidaatstelling gekozen de heeren D. Fonkert, gemeente-ontvanger van Oud-Beijerland en A. P. Tolk, hoofd ambtenaar ter secretarie van Alphen aan den Rijn. S .0. 8. TELEGRAMMEN. Het komt voor, dat telegrammen, waarvan de inhoud bijzonder drin gend is, b.v. waarbij iemand aan een sterfbed geroepen wordt, aangeboden wordt op een tijd, dat het kentoor van bestemming gesloten is, zoodat bet be richt den geadresseerde niet tijdig be reiken kan. De Telegraaf-administratie is daar om, in overleg getreden met de Om- roep-organisaties teneinde een rege ling te treffen om het in voorkomende gevallen voor de aanbieders mogelijk

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1