CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dil nummer bestaat uit IWEE Bladen
Belaoorijkste nieuws iu dit Nummer.
9d# JAARGANG
MAANDAG 19 NOVEMBER 1928
NUMMER 239 7
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd sijn
Per kwartaal. i 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden IlSlsCjP Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone AdverientiSn per regel 22l/i cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden* worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
EERSTE BLAD.
Niet onbelangrijk.
Omtrent het gezantschap hij den
paus, dat de aanleiding is geworden
tot het verbreken van de samenwer
king der drie groote partijen van
rechts, kwam nog maar steeds geen
kt ntering in den gespannen toestand.
Wel hebben de Roomsch-Katholieken
zich niet verzet tegen een opnieuw af
stemmen van den post, maar van een
veranderde houding in beginsel bleek
nog niets.
Evenmin was men van Chr. Hist,
zijde geneigd om van een veranderd
inzicht te getuigen.
Scherp gesteld kwam het nog steeds
hierop neer, dat van Roomsche zijde
het gezantschap als een eerezaak werd
opgevat, waarbij de Kerk ten nauwste
betrokken was. Van Chr. Hist, zijde
werd volgehouden, dat zóó opgevat,
dit gezantschap in strijd was met het
Protestantsch karakter der natie.
Van Antirevolutionaire zijde werd
het gezantschap geheel los beschouwd
van de Kerk en alleen gevraagd of
eenig algemeen belang met de instand
houding werd gediend.
Onlangs is nu te Amsterdam een
motie aangenomen, met welke motie
de Partijraad van de Katholieke
Staatspartij zich heeft vereenigd als
het meest waardige en het meest juis
te op dit oogenblik te bereiken.
In die motie wordt betreurd, dat het
gezantschap is opgeheven, ook al om
dat daardoor gebroken wordt met de
politiek, die steeds gericht was op de
bevordering van den vredeswil en de
goede verstandhouding tusschen de
volkeren. In die motie wordt tevens
ac hoop uitgesproken, dat het gezant
schap weer zal worden hersteld, maar
dan niet als gevolg van eenige binnen-
landsche politieke constellatie, maar
■uit erkenning van de noodzakelijk
heid van dit herstel voor het vredes
werk in de internationale politiek der
Nederlandsche Regeering.
Hiermede wordt het standpunt door
de A.-R. Partij ingenomen benaderd.
Naar wij meenen is dit een beslis
sing die, ook al heeft zij geen directe
gevolgen, toch in de toekomst van
veel gewicht kan zijn. Nu toch is over
leg mogelijk geworden langs de ker
kelijke vraag heen. Natuurlijk betee-
kent dit nog geenszins een directe toe
nadering. Wij verstaan wat de N.
Venlosche Courant schreef, die zich al
dus uitlaat:
„Natuurlijk heeft er dan oc' geeti
Katholiek zin in, het Pauselijk Ge
zantschap tot een politiek ruil-ob-
jekt te verlagen, ten gerieve van so
cialisten en vrijzinnig-democraten.
Daarom zijn wij ook voor de Am-
sterdamsche motie, waariwordt
verklaard, dat deze kwestie slechts
weer aan de orde kan komen, wan
neer zich een andere communis opi
nio onder het Nederlandsche volk
heeft gevormd, al betreuren wij het,
dat hiermede deze mooie katholieke
wensch, met welks bevrediging veel
goeds voor 't algemeen gedaan zou
worden, fetelijk voor altijd wordt
opgeborgen. Onze menschen zullen
zich met dit idee nog niet zoo mak
kelijk vereenigen".
Maar als een en ander voldoende is
bezonken is er toch inderdaad nu een
lichtpunt aan den horizont.
Dat willen wij vasthouden.
STADSNIEUWS.
FEESTAVOND LEIDSCHE BURGER
WACHT.
In de Stadsgehoorzaal werd Vrijdag
avond ter gelegenheid van het 10-jarig
bestaan de Vrijwillige Burgerwachten
vanwege de Leidsche Burgerwacht een
feestavond gehouden, waarvoor veel
belangstelling bestond.
Onder de aanwezigen bevonden zich
tal van militaire en burgerlijke autori
teiten.
De Voorzitter van de Leidsche Bur
gerwacht, Mr. Pynacker Hordijk, sprak
een kort openingswoord, waarin hij
welkom heette den vertegenwoordiger
van het Stedelijk bestuur, wethouder
Goslinga, den garnizoenscommandant
van het 6de regiment veldartillerie,
den commissaris van politie, inspec
teurs van politie, besturen van burger
wachten uit de omgeving, vertegen
woordigers van de Leidsche pers, ver
tegenwoordigers van corporaties en
vereenigingen en de leden van de
Leidsche Burgerwacht.
Met een enkel woord herdacht spr.
daarna den dezer dagen overleden in
specteur van de Burgerwacht, Z. Exc.
Luitenant-Generaal de Blok.
Voorts herinnerde spr. aan het feit,
nu tien jaar geleden is, dat de
Burgerwachten in het leven werden
geroepen.
In November 1918 woedde de revolu-
tiestorm, die ook in Nederland ver
schillende gemoederen wakker riep en
in beweging bracht. Evenwel het Ne
derlandsche volk heeft toen duidelijk
doen blijken, die het in zijn geheel
niets van revolutionaire bewegingen
moest hebben en als één man heeft
het zich geschaard om den troon van
Koningin Wilhelmina.
Toen zijn de Burgerwachten opge
staan. om, als het moest, zichzelf ten
offer te stellen voor de goede zaak.
In de afgeloopen tien jaar «hebben ze
hun rol gespeeld en niet weinig bijge
dragen tot handhaving van de rust en
orde.
En nu zou de vraag kunnen rijzen,
of de Burgerwachten thans nog reden
van bestaan hebben, nu toch schijn
baar van revolutie geen sprake is. Het
is echter sprekers overtuiging, dat de
Burgerwacht onmogelijk nog opgehe
ven kan worden. De communisten zijn
achterbaks en stil nog steeds in actie
en op het programma van Rusland
staat nog steeds het ontketenen van
een wereldrevolutie. En daarom moet
de Burgerwacht blijven en paraat zijn.
De leden moeten er goed van door
drongen zijn, welk een verantwoorde
lijke taak zij op zich hebben genomen.
Spr. wekt de Leidsche Burgerwacht
op haar uiterste best te doen. Ze heeft
het voorrecht in Majoor van Mens zulk
een voortreffelijk commandant te heb
ben, wat ze niet genoeg kan appreci-
eeren.
Tenslotte wijst spr. er op, dat, zoo
als men hier is, één gevoel allen ver-
eenigt. namelijk hartelijke liefde voor
onze Koningin en daarom stelt hij
voor om staande te zingen het oude
Wilhelmus. Allen verheffen zich van
hun zetels en plechtig klinkt onze Na
tionale Hymne.
Daarna wordt een aanvang gemaakt
met de afwerking van het programma.
De heer Adriani, dn conferencier,
van het Adrianï-ensemble uit Den
Haag, nam de leiding in handen en
vlug volgden de afwisselende num
mers elkander op. Van 't begin van
den avond tot het einde heeft het en
semble de zaal uitstekend bezig ge
houden.
Jan Arendse, bariton, zong ook en
kele echt Hollandsche liederen, o.a.:
„De grijze Koningsvrouwe" en „Hol
land ik vind je zoo lief en zoo mooi".
Leo Guy deed ons genieten van en
kele sublieme vioolsolo's.
Maar het grootste gedeelte van het
programma bestond uit vroolijke lied
jes, waarin vooral Willy Walker en
Herm. Stenz een domineerend aandeel
hadden.
Jan van Gelder zong liedjes bij de
gitaar en Andree Engelbregt toonde
zich een uitstekend humorist, die een
prachtig contact met de zaal had.
Frans Eckhardt zong eenige tenor
solo's en verder vormde het ensem
ble een orkest eerste klasse, zoodat 't
zich op alle manieren zeer verdienste
lijk heeft gemaakt. De aanwezigen
hebben zich geen moment verveeld,
z Direct na de pauze werden de prij
zen, gewonnen in den laatsten Schiet
wedstrijd en de medailles en diploma's
voor verkregen schietvaardigheid uit
gereikt door den voorzitter met woor
den van hartelijke felicitatie.
Een apart woord van hulde ontvin
gen de heeren van Bergen Henegou
wen, die wegens bijzondere toewijding
de medaille van de Burgerwacht ont
ving. en v. d. Velden, die het Burger
wacht-kruis ontving als de konings-
schutter van het afgeloopen jaar.
De volledige lijst van de prijswin-
ners is als volgt:
De Mr. Pynacker- Hordiikbeker viel
ten deel aan Haverkorn: de v. Bergen
Henegouwenbeker aan'Alphenaar.
Schietwedstrijden
A. Broekhuyzen, Bergman, en Kok.
B. Kooreman, Alphenaar, Barthen,
v. d. Vliet, Baal en Kooreman.
Personenbaan:
Barendse. v. Leeuwen, v. Staveren,
de Wit en Godri.
Veteranen: v. d. Velden en Kaapaan.
Dezen ontvingen kunstvoorwerpen.
Vrije baan:
1. Alphenaar, 2. v. Staveren. 3, De
Wit, 4 Jaspers, 5. Segaar, 6. Baal. 7.
A. van Vliet, 8. Haverkorn, 9. Langen-
broek, 10. O. F. Kooreman.
Dezen ontvingen geldprijzen.
Schietvaardigheid
v. de Velden, koningsschutter.
A. Alphenaar, Bergman.
B. Dorst, Tiggelmann v. Mens, Bar
then en Jaspers.
C. De Wit, Segaar, Kaapaan, Kater,
Hooger, W. van Vliet, Pynacker en
Baal.
Dezen ontvingen diploma's.
Het was ongeveer half twaalf, toen
het Adriani-ensemble het laatste num
mer van haar programma had gesp
ven, maar ondanks dit late uur had
den og slechts zeer weinigen de zaal
verlaten en we kunnen dan ook niet
anders zeggen, als dat de avond van
het begin tot het einde prachtig is ge-
JUBILEUM.
Vrijdag 23 November hoopt de heer
J. Stol den dag te herdenken, dat hij
voor 25 jaar als blikslager aan Tie-
leman en Dros' Conservenfabrieken in
dienst trad.
DE TRAMSTORINGEN BIJ DE
N. Z. H. T. M.?
De Etna de oorzaak?
Nooit is bij de Noord Zuid-Holland-
sche Tramwegmaatschappij op het
traject Katwijk-Noordwijk-Leiden en
Den Haag de storing zoo groot geweest
als Zaterdag.
De meeste trams hadden van een
kwartier tot een half uur vertraging.
Voor een deel, echter slechts voor 'n
klein deel, waren de storingen door
bij de storm gewone oorzaken ontstaan
doch voor verreweg het grootste deel
der storingen waren deze door andere
factoren veroorzaakt, n.l. door het ver
branden der aluminium-sleepstukken
van de beugels, die het contact met de
voedingslijnen en de motorwagens on
derhouden.
Er was bijna geen enkele motorwa
gen. of er brandden gaten in de sleep-
stukken. waardoor deze als het ware
een pokdalig aanzien hadden. Met de
ze motorwagens kon, zooals begrijpe
lijk, niet verder worden gereden, voor
en aleer de beugels waren hersteld.
Om den verloren tijd in te halen en
om zooveel mogelijk den tramdienst
niet te ontwrichten, reden verschillen
de trams uit Leiden niet verder dan
Voorburg, waar de reizigers voor den
Haag en Scheveningen in de trams van
den zoogenaamden locaaldienst moes
ten overstappen.
Wat dan wel de oorzaak van het
veelvuldig verbranden der sleepstuk-
ken was?
Opmerkelijk was, dat zich op de
sleepstukken een groene, korrelige
laag had vastgezet.
Naar het oordeel van eenige electro-
technische ingenieurs, kan het niet
anders dan deze groene laag zijn ge
weest, welke het verbrandingsproces
heeft veroorzaakt.
Doch niet alleen op deze sleepstuk
ken, ook op de koperen handvaten
voor het uit- en instappen aan de bui
tenzijde der rijtuigen viel deze groene,
korrelige laag waar te nemen.
Wij probeerden nog een laag, door er
krachtig met de vingers overheen *e
wrijven te verwijderen, doch dit bleek
niet mogelijk. De groene stof was er
als het ware op vastgeroest.
De deskundigen, wier oordeel wij
hierover vroegen, wisten ons slechts
één verklaring te geven, waarvan,
zooals zij zeiden, de juistheid wel niet
onomstootelijk vaststond, maar welke
toch de meest voor de hand liggende
was. Deze schrijven namelijk het
verschijnsel toe aan de werking van
den Etna en waren van oordeel, dat
de groene laag aschdeeltjes zijn, van
de eruptie van dezen berg afkomstig,
die, nadat zij eenige dagen in het
luchtruim hadden gezweefd, tenslotte
door den Zuid-Wester storm naar ons
land zijn gedreven.
Met deze verklaring konden wij ons
niet dadelijk tevreden stellen, waar
om wij ons in verbinding stelden met
den Nederlandschen specialiteit bij
uitnemendheid op het gebied van vul
kaan-erupties, Prof. Dr. B. G. Escher,
hoogleeraar in de geologie en minera
logie aan de Leidsche Universiteit.
Prof. Escher achtte het onwaarschijn
lijk, dat de groene substantie aschdeel
tjes van de Etna zouden zijn.
Eerstens, omdat de werking de
laatste dagen sterk is afgenomen, en
tweedens, omdat die aschdeeltjes dan
toch niet uit het Zuid Westen zouden
komen, tenzij deze asch, door winden
van een andere richting, eerst naar
het Zuid Westen en toen bij het opzet
ten van den laatsten storm naar ons
land gedreven is. Dorli dan moet nog
worden verklaard, waarom het ver
schijnsel alleen op dit traject zich
heeft voorgedaan en niet, althans voor
zoover kan worden nagegaan, bij de
trams van andere maatschappijen.
Wil men, omtrent den aard der sub
stantie volkomen zekerheid hebben,
dan, aldus gaf de hoogleeraar ons als
zijn meening te kennen, blijft er niets
anders over dan een hoeveelheid van
deze substantie af te zonderen en deze
microscopisch te onderzoeken.
ONS KERKLIED.
Gelijk reeds gemeld, zal a.s. Woens
dagmiddag op de vergadering van de
Ouderlingen van de Geref. Kerken in
do classis Leiden, ds. H. Thomas eon
referaat houden over „Ons Kerklied".
Z.Eerw. heeft zijn betoog in de vol
gende stellingen samengevat:
I. De'Kerk des Heeren wordt (en
werd) van God geroepen, om niet
alleen de prediking des Woords, en
den dienst der gebeden, maar ook het
gezang der gemeente te plaatsen vol
op in het licht van het Nieuwe Testa
ment.
II. Tegen een royale uitbreiding van
..Eenige Gezangen" achter het boek
der Psalmen als zoodanig kan dus
geen principieel bezwaar worden in
gebracht. Zij behoort dan niet tot de
dingen, die men doen, en laten kan, en
waarvan ieder in zijn gemoed ver
zekerd zij.
III. De practische bedenkingen, van
hoe groot gewicht ook, mogen die uit
breiding niet langer in den weg staan.
IV. Noch tegen bet Vrije N. T. Kerk
lied, noch tegen bet gebondeno, valt
.principieel bedenking in te brengen,
evenmin als, of nog minder, dan tegen
de vrije prediking, en tegen bet vrije
gebed.
V. De vraag is wel, of die liederen
aanwezig zijn, of verkrijgbaar zijn.
Voorshands is bet veiligheidshalve
gewensebt, om de uitbreiding te doen
geschieden met het gebonden, dat is
de Schrift rechtstreeks weergevend
lied.
VI. Aangezien bet gemeentegezang
behoort tot de samenstellende deelen
van de openbare eeredienst, zooals die
in bet kerkenverband geldt, en daar
voor is vastgesteld, zoo heeft zeer ze
ker in de eerste plaats de plaatselijke
kerk (eraad) hierveen roeping, maar
moet de vaststelling van de uitbrei
ding in haar geheel door de gezamen
lijke kerken in Synode geschieden.
VII. Indien bier dan een roeping
der kerk(en) ligt, zoo is ieder lidmaat,
en met name de ouderling, iedere
kerkeraad, en zijn de andere vergade
ringen, ve r p 1 i c h t, om naar de ver
vulling dier roeping te streven ver
standig en voorzichtig, maar ook moe
dig en beslist.
RESTAURATIE MAREKERK.
22 November nadertl Een gewichti
ge dag voor de Ned. Herv. Gemeente.
Op den avond van dien dag wordt,
zooals reeds meermalen werd gepubli
ceerd, een z.g. Gemeente-avond gehou
den met geïnviteerden.
De Kerkvoogdij staat voor de vraag
of met de restauratie van de Marekerk
kan en mag worden aangevangen.
De Gemeente zal daarop een ant
woord hebben te geven. Uit den aard
der zaak zal deze avond een zeer bij
zonder karakter dragen.
Sprekers voor dien avond zijn: ds.
Hartwigsen, ds. Punselie, ds. Meeter
en ds. Kuilman, die woorden van aan
beveling zullen spreken en de heeren
J. P. Mulder en Jac. Wilbrink, Kerk
voogden, die verschillende mededee
lingen zullen doen over bet restaura
tieplan. Daarna is de Gemeente in de
gelegenheid om door het beschikbaar
stellen van de noodige middelen het
gewenschte antwoord te geven.
Verwacht wordt dat nu de geheele
Gemeente als een man zal opkomen,
dat zelfs de Pieterskerk de belangstel
lenden niet zal kunnen bevatten; men
zorge daarem tijdig aanwezig te zijn.
Over den vorm waarop voor genoemd
doel door Gemeenteleden en belang
stellenden voor een bijdrage ingetee-
kend kan worden, zie men circulaires
en mededeelingen in het Leidsch Pre
dikbeurtenblad.
EEN 40-JARIG' JUBILEUM.
Heden herdenkt de heer A. Homber
gen, administratief ambtenaar bij de
Stedelijke Lichtfabrieken, den dag,
waarop hij voor 40 jaren bij dit be
drijf, toenmaals alleen de Gasfabriek,
in dienst trad.
Op 19 November 1888 als 8de klerk
begonnen, heeft de heer Hombergen
successievelijk de verschillende kler
kenrangen doorloopen, om op 1 Janu
ari 1920 den rang van administratief
ambtenaar te gaan bekleeden, in wel
ke functie de jubilaris op heden zijn
40-jarig dienstverband herdenkt.
Onder het personeel bleek aldra voor
dit jubileum flinke belangstelling en
toen het tijdstip naderde, zorgde een
Commissie, uit het persbneel samen
gesteld, er voor, dat de 9de November
1928 voor den heer Hombergen niet
onopgemerkt voorbij zou gaan.
Vanmorgen om 11 uur van huis ge
haald, werd de jubilaris met zijn fa
milie in een der lokaliteiten van het
administratiegebouw binnengeleid,
waaraan voor deze gelegenheid op een
voudige, doch smaakvolle wijze een
feestelijk aanzien was gegeven.
Aan Mevr. Hombergen waren bij de
aankomst reeds bloemen ter verwel
koming aangeboden.
Aldaar bevonden zich de collega's,
zoowel administratieve als technische
ambtenaren, in grooten getale, met het
doel den jubilaris een gezamenlijke
hulde te brengen.
Tevens waren aldaar aanwezig de
heer F. Eikerbout, namens commissa
rissen der fabrieken en voorts de Di
rectie.
Binnenland.
Bevestiging en intrede van ds. Jac.
Eringa te Oegstgeest.
Het tienjarig bestaan van de Bur
gerwachten herdacht.
Teun Ottolander bij het graf van
Abraham.
De Muidertol opgeheven.
Buitenland.
In Engeland zijn door den storm 20
personen omgekomen.
Overstroomingsramp in Kansas..
Behalve Boncour legt ook Jouhaus
zijn mandaat bij den Volkenbond neer.
Italiaansch aalmoezenier in Frank
rijk vermoord.
De deskundigen commissie voor de
regeling der herstelkwestie zal in Ja
nuari bijeenkomen.
De onderhandelingen tot bijlegging
van het conflict in de Dnitsche me
taalindustrie schijnen te vorderen.
Allereerst nam de waarn. Directeur,
de lieer Ir. P.. Fehmers, het woord om
de jubilaris in een korte, hartelijke
toespraak te feliciteeren met het voor
recht, dat hem op dezen dag te beurt
valt. Zulks geschiedde mede uit naam
van den met ziekte-verlof afwezigen
Directeur, die ongetwijfeld in gedachte
bij deze huldiging aanwezig was.
De heer Fehmers bracht den jubila
ris dank voor alles, wat hij al die ja
ren in het belang der fabrieken had
verricht, hem toewenschende, dat hij
de hem nog resteerende dienstjaren
met denzelfden lust en opgewektheid
en in goede gezondheid mag door
brengen.
Hierop trad naar voren de beer b.
Eikerbout, die den jubilaris namen9
het College van Commissarissen com
plimenteerde (de voorzitter, T. S. Gos
linga was door ambtsbezigheden ver
hinderd tegenwoordig te zijn).
In aansluiting aan het voorgaande
bracht daarop de hoofdboekhouder
der fabrieken, de heer W. Wiggers, den
jubilaris dank voor de wijze, waarop
hij steeds zijn taak had vervuld, zich
daarbij in de eerste plaats beroepen
de op het getuigenis van zijn voorgan
ger, den heer Kriens, onder wien de
jubilaris het allergrootste deel van zijn
diensttijd heeft doorgebracht en die er
dan ook prijs op had gesteld, bij de
huldiging tegenwoordig te zijn.
Hiemade was. zouden wij kunnen
zeggen, het officiëele gedeelte afgeloo
pen en kreeg het personeel gelegen
heid om zijn jubileerende collega te
huldigen.
Daartoe nam de heer Wiggers an
dermaal het woord, om den jubilaris
als stoffelijk blijk van sympathie en
ter blijvende herinnering aan dezen
dag namens bet gezamenlijke perso
neel een mooie eikenhouten boeken
kast, alsmede een fraaie electrische
ganglamp aan te bieden.
Een en ander was vergezeld van een
album, bevattende de handteekening
der deelnemers, welk album op zeer
verdienstelijke wijze door een collega
ambtenaar was samengesteld en met
penteekeningen versierd.
Hierna was het woord aan den jubi
laris. die de heeren Commissarissen
en de Directie dank bracht voor
aangeboden gelukwenschen en de tel
hem gesproken woorden van waardee
ring. Hij sprak daarbij de hoop uit,
in de jaren die hem in het ambtelijke
leven nog resten, eveneens zijn beste
krachten aan de hem toevertrouwde
taak in dienst der Lichtfabrieken te
mogen wijden.
Daarna het woord richtend tot den
heer Wiggers, bedankte hij ook dezen
en daarmede alle aanwezige leden van
het personeel vpor de vriendelijke ont
vangst hem en de zijnen op dezen dag
bereid en voorts voor de mooie ca-
deaux, die de aangename herinnering
aan dezen feestdag steeds levendig
Voor hem zullen houden.
Nadat hierop de aanwezigen nog
persoonlijk den heer Hombergen en
zijn familie hadden geluk gewenscht,
vertrok de jubilaris weder huiswaarts,
waar hij het verdere gedeeltp van den
dag in eigen kring doorbracht.
In de Stedelijke werkinrichting
zijn openomen in de week van \Iaan-
dacr 12 tot en met Zaterdag 17 Novem
ber. resp. volwassen personen en kin-
denren: Maandag 38 en 2, Dinsdag 35
en 2. Woensdag 43 en 2, Donderdag 46
en 2, .Vrijdag 42 en 2, en Zaterdag 42
en 2.
