Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
nen-
9d® JAARGANG
DONDERDAG 8 NOVEMBER 1928
NUMMER 2586
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal, r f 2.50
Per week S 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
V Liberaal.
Met instemming wordt in het hlad
„De Vrijheid" van 1 Nov. j.l. aange
haald wat Roodhuyzen op 27 Oct. in
„Het Vaderland" schreef:
„En inderdaad, waar alle vrijheid
moet beginnen met godsdienstvrij
heid, is Willem de Zwijger de eerste
waarachtige liberaal geweest, want
hij heeft die reeds in 1576 bij de Pa
cificatie van Gent voorgestaan".
Zoo was Groen goed liberaal, toen
hij het opnam voor de vervolgde Afge
scheidenen en streed tegen de bevoor
rechting van de neutrale openbare
school.
Zoo waren de onderteekenaars van
het Volkspetitionnement liberalen in
den goeden zin des woords.
En zij, die zich in de> negentiende
eeuw Liberalen noemden, hebben
zich niet kunen verheffen tot het hoo-
go standpunt van Willem den Zwij
ger en Groen. Het is een verbasterd
ras geweest, maar ongetwijfeld voor
veredeling nog vatbaar. Uitingen als
hierboven vermeld wijzen daarop.
V Een drukfout?
Zou het een drukfout wezen?
In de Nieuwe Venlosch-e Courant
van 31 October schrijft iemand onder
het hoofd „Uitvallen" over de S.D.A.P.
Doelende op het Populair Weten
schappelijk bijvoegsel van „Het Volk"
spreekt hij van populair wetenschappe
lijk b ij veegsel.
Bij veegs el! Zoo is het niet be
doeld, maar is het niet veelszins tee
kenend.
In het wetenschappelijk bijvoegsel
mogen verschillende partijgenooten,
die men niet den mond kan snoeren,
mee-praten. Maar dezulken hebben
weinig kans in het hoofdblad een
plaats te krijgen.
Wetenschappelijkheid en socialis
tisch beginsel zijn wel eens in twee
strijd.
Vooral is er vaak strijd tusschen
ware wetenschap en sociaal democra
tische partijpolitiek
Dus wel een drukfout maar
Presidentsverkiezing.
In de Vereenigde Staten van Ame
rika, het land der vrijheid, het demo
cratische land bij uitnemendheid, is
het mogelijk, dat de President geko
zen wordt met een aanmerkelijke
minderheid in het stemmenaantal.
De gewone burgers brengen hun stem
uit, maar kiezen niet Hoover of Smith,
neen, het effect van hun stem gaat
niet verder, dan dat aan het Kiescol
lege in hun staat opdracht gegeven
wordt Hoover of Smith te kiezen. Om
de berekening gemakkelijk te maken,
stellen we dat er twee districten zijn,
A en B, het eerste met 10 millioen
stemmen en een kiescollege van 50
mannen ,en het andere met 8 millioen
stemmen en 40 leden van het kiescol
lege. Verder stellen we, dat in A 6 mil
lioen kiezen voor Hoover en 4 millioen
voor Smith, dan heeft Hoover 50 stem
men voor zich alleen. En als in B 2
millioen vóór Hoover zijn en 6 mil
lioen voor Smith, dan heeft Smith 40
stemmen. Hoover is dan gekozen,
terwijl er' van de 18 millioen burgers
slechts 8 millioen aan zijn zijde ston
den en 10 millioen naast zijn tegen
partij. Dat is geen evenredig kies
recht. Zoo regeert niet de helft plus
één. En toch kan het zóó goed gaan.
STADSNIEUWS.
WIJDINGSDIENST VOOR DE
„ZENDINGSWEEK 1928".
Gisteravond had in de Hooglandsche
Kerk een liturgische wijdingsdienst
plaats als inleiding tot de „Zendings-
week 1928". (Werk van Offer, Toewij
ding en Gebed).
Leider van de liturgie was Dr. J.
Riemens, die na votum en zegenbede
als inleidenden tekst zeide: „Zalig zijn
die dienstknechten, welke de Heere,
als Hij komt, zal wakende vinden".
Daarna bad de liturg:
„O Gij, Die het Licht der wereld zijt,
de Wensch aller heidenen en de Leids
man onzer zielen, laat Uw licht schij
nen in de duisternis, opdat alle einden
der aarde het heil onzes Gods mogen
zien. Laat Uwe schapen Uwe stem hoo-
ren en verzadigd worden met Uwe
kudde, zoodat er één kudde en één
Herder moge zijn, één heilig Konink
rijk van gerechtigheid en vrede; één
God en Vader van allen en in allen".
Nadat de Gemeente bij monde van
den voorganger haar instemming had
betuigd met de Apostolische geloofsbe
lijdenis, werd gezongen Gezang 44 vs.
1, waarna Dr. Riemens Filipp. 2 vs. 5—
Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
11 las en de volgende bede uitsprak:
„O God, hemelsche Vader! zend ons
het vuur van Uwen Pinkstergeest, dat
al onze zelfgenoegzaamheid verteert,
en in ons brengt de heilige geestdrift
voor Uw werk op deze aarde, opdat wij
de nooden van deze wereld mogen zien
en mededragen, en in waarheid mogen
leeren bidden: Uw Koninkrijk kome!"
Vervolgens zong de gemeente Gez.
272 vs. 3 en daarna het zangkoor „Ex
Animo", dat door Dr. Riemens gediri
geerd werd: „Men roept van Groen-
lands bergen", een zendingslied,
Na gebed door Dr. Riemens hield
vervolgens Ds. J. J. Stam, Ned Herv.
predikant te Rotterdam, een toespraak
getiteld: „Jeruzalem".
Spr.'s onderwerp was: de Zendings
conferentie, die van 24 Maart tot 8
April op den Olijfberg bij Jeruzalem
gehouden is.
Op deze conferentie is door de jonge
kerken soms scherpe critiek geleverd
op de oude kerken, die nog zoo weinig
aan het Evangelie beantwoorden en
waaronder nog zooveel verdeeldheid
heerscht. Spr. werd door. hetgeen hij
van de conferentie las, herinnerd aan
het woord van Paulus tot de gemeente
van Corinthe, waar ook zooveel partij
en waren, die elk dachten, dat zij het
't beste wisten: „Wat hebt gij, dat pij
niet ontvangen hebt?" Het Evangelie
is niet onze zaak, het is Gods zaak,
het is Gods gave; wij hebben 't slechts
door te geven.
Van de Zendingsconferentie te Jeru
zalem is een boodschap uitgegaan tot
de wereld, waaruit spr. een en ander
naar voren brengt.
Zoo wordt daarin een felle, maar
ware critiek tot de Christelijke kerken
gericht. Deze kerken hebben zich riict
beslist en daadwerkelijk verzet tegen
rassenhaat en rassennaijver, tegen de
onderlinge verbittering der klassen,
tegen nationalen, maatschappelijken
en rassenhoogmoed, tegen de zucht
naar rijkdom en de exploitatie van ar
men en zwakken.
De tijd is voorbij, dat we die „hei-
dentjes", waar we met cultureele min
achting op neerzagen, het Christen
dom konden brengen in onze Wester-
sche vormen. Men is gaan inzien, dat
het Christendom iets anders is dan
ons Christendom, dat het Christen
dom in wezen een Oostersche gods-
tersche godsdienst, die door Chinee-
sche. Afrikaansche of Indische Kerken
in eigen, Oostersche vormen kan wor
den beleefd.
De boodschap van Jeruzalem maakt
ons deemoedig. Ze leert ons bidden,
dat God ons onzen hoogmoed vergeve,
bidden ook. dat wij door onze „Chris
telijkheid" de prediking van het Chris
tendom niet in den weg staan.
Het Koninkrijk Gods komt, moge 't.
zijn niet ondanks ons, maar mede
door ons.
Na de toespraak van Ds. Stam werd
door de gemeente gezongen Gezang
238 vs. 4 en 5, en door het koor: „Op
Gods akker wordt gezaaid".
Hierna volgde orgelspel; vervolgens
sprak Dr. Riemens als dankgebed het
„Onze Vader" uit. zeide de lofprijzing:
„Hem, Die op den troon zit, en het
Lam, zij de dankzegging en de heer
lijkheid en de kracht in alle eeuwig
heid. Hallelujah!", liet zingen Ps. 72
vs. 11 en sprak tenslotte de zegenbede
uit.
Bij het uitgaan der Kerk werd een
schaalcollecte voor de Zending gehou
den.
LEZING Dr. M. H. A. VAN DER VALK
Naar wij vernemen, zal Dr. M. H. A.
van der Valk, predikant te Rotterdam,
Maandagavond 19 dezer in Prediker
Janvossensteeg, een lezing houden
over: „Het leven na den dood (spiri
tisme, occulte verschijnselen, Saul te
Endor, tusschentoestand, hemel en
hel)",
Nadere mededeelingen betreffende
deze samenkomst zullen nog per ad
vertentie bekend gemaakt worden,
doch wij willen onze lezers reeds nu
opwekken, dien avond vrij te houden
en den bekenden en gevierden spreker
over dit belangwekkende onderwerp
te hooren.
BAZAAR VAN DE LEIDSCHE CHR.
ORANJEVEREENIGING.
Reeds enkele malen werd in deze
courant de aandacht gevestigd op de
groote bazaar, welke de Leidsche
Christelijke Oranjevereeniging zich
voorstelt te houden op 29, 21 en 22 Nov.
aanstaande.
Uit wat wij hoorden maken wij op,
dat het een bazaar zal zijn, die zeker
niet voor de reeds gehouden bazaars
behoeft onder te doen.
Van vele kanten werd spontaan me
dewerking toegezegd. De firma Van
Nelle stelde haar groote verlichte thee-
tent ter beschikking, terwijl ook de fa.
Epskamp haar in Leiden beroemde
wafels ten verkoop zal aanbieden.
Ook vele firma's uit Leiden en om
geving stelden diverse winkelwaren
ter beschikking, waarnaast de vele
prachtige, nuttige en fraaie handjver-
ken het wel zullen doen.
Van verschillende zijden werden nog
goederen toegezegd en het bestuur van
het damescomité zag gaarne, dat deze
toegezegde artikelen bij een harer be
zorgd werden of even werd gemeld,
wanneer het kan worden afgehaald.
Alles bijeen genomen, verwachten
wij, dat de bazaar schitterend zal sla
gen.
Goederen en giften kunnen bezorgd
worden bij de dames Bink, Plantsoen
31 en Mevr. Boekkooi, Noordeinde 41a.
DS. A LAUWERS.
Naar men ons mededeelt, hoopt Ds.
A. Lauwers, Geref. predikant te Brus
sel, op Woensdag 14 Nov. a.s. in de
Geref. Kerk, Hooigracht alhier, in het
belang van den Evangelisatiearbeid in
België, op te treden.
Ds. Lauwers koos tot onderwerp:
„Uit Rome uitgeleid Vijftien jaar
later".
Ds. Lauwers, die hier geen onbeken
de is, zal zeker in de noodige belang
stelling mogen deelen, zoodat op een
volle kerk mag worden gerekend.
De toegang is vrij.
Mij zie voor bijzonderheden de des
betreffende advertentie in ons num
mer van a.s. Zaterdag.
KANTONGERECHT.
Tot waarn. griffier bij het Kanton
gerecht alhier is benoemd Mr. J.
Temminck, alhier.
VERDRONKEN.
Hedennacht te ongeveer 3 uur heeft
op het Rijn- en Schiekanaal een aan
varing plaats gehad tusschen een zeil
schip van zekeren M. D. J. uit Veur
en een motorschip van P. H„ uit Sas-
senheim, met het noodlottig gevolg,
dat de 69-jarige F. v. D. uit Veur, die
aan het roer van het zeilschip stond,
door den schok over boord sloeg en
verdronk.
Zijn lijk werd na een uur dreggen
opgehaald.
De politie stelt een onderzoek in, in
hoeverre bij de aanvaring van schuld
sprake is.
BALDADIGE KINDEREN.
Door de politie wordt in den laat-
sten tijd streng gelet op kinderen, die
zich schuldig maken aan het afscheu
ren van reclamebiljetten, wat herhaal
delijk gebeurt.
Een 6-tal van deze bengels zijn reeds
aangehouden en naar het bureau ge
leid, waar proces verbaal tegen hen is
opgemaakt.
Men zij gewaarschuwd!
BURGERLIJKE STAND.
Gehuwd:
G. H. Rekers, jm. en E. C. Jasperse,
jd. J. J. Mieremet, jm. en M. Belter
man, jd. L. Robbers, jm. en J. Barend-
se, jd. L. -Slegtenhorst, jm. en H. M.
v. d. Pompe, jd. P. v. d. Lucht jm. en J.
Werk, jd. M. J. Koet, jm en E. C. Knaap
jd. J. Herner, jm. en A. Blansjaar, jd.
H. J. P. Wortmann, jm. en J. Kluwers,
jd. F. G. Uiterdijk, jm. en M. J. Hats-
kaart, jd. D. J. Vijlbrief, jm. en C. M.
Kok, jd. J. v. Hooidonk, jm. en G C.
Griffioen, jd. E. Mol, jm. en T. Kuiken,
jd. P.' v. d. Zeeuw, jm. en N. Voets, jd.
DAMMEN.
Christelijke Leidsche Damvereeniging.
Gisteren werd de vierde ronde ge
speeld van de uitgeschreven Beker
wedstrijden.
De uitslag is als volgt:
A-klasse:
StelVan Zwieten 20
OptendreesKlinkenberg 20
Verdere partijen afgebroken.
B-klasse:
De GraafTeunissen 29
Van Oeverenvan Zwiéten 20
Molenaarv. d. Wijngaard 2—0
MeinemaKlinkenberg 20
Kwaadgras—Klein, afgebroken.
In verband met de vele afgebroken
partijen volgt een beschouwing na be
ëindiging dezer partijen.
De politie verzoekt ons, het wiel-
rijdend publiek er aan te herinneren,
dat het ook op 't Steenschuur verbo
den is te fietsen op voor de voetgan
gers bestemde klinkerbestrating niet
gelegen langs den walkant eener
gracht.
Velen verkeeren in de onjuiste mee
ning, dat de klinkerbestrating, welke
ligt langs het Laboratorium tusschm
de Nieuwsteeg en de Langebrug, een
rijwielpad is.
Gistermiddag heeft de 43-jarige J.
M. in de Sted Lichtfabrieken alhier
een stuk ijzer op den voet gekregen,
waardoor hij vrij ernstig werd gewond.
De E. H. D. heeft den man verbon
den.
BINNENLAND.
MAALTIJD TEN PALEIZE HET LOO.
Aan den maaltijd van H. M. de Ko
ningin namen gisterenavond ten Pa-
leize Het Loo deel: jbr. mr. H. M. van
Haersma de With, Harer Majesteit's
gezant te Lissabon en mevrouw van
Haersma de With, geboren van den
Broek d'Obrenan ;jhr. H. A. van Rei
gersberg Versluys, adjudant in buiten
gewonen dienst van Hare Majesteit en
mevrouw van Reigersberg Versluys,
geboren baronesse Schimmelpenninck
van der Oye, dame du Palais der Ko
ningin.
HOFHOUDING.
H. M. de Koningin heeft:
le. Haren kamerheer in huitenge-
wonen dienst ter beschikking van
en hofmaarschalk van H. M. de Konin
gin-Moeder G. E. Baron van Tuyll van
Serooskerken van Vleuten, op de
meest eervolle wijze ontheven van zijn
functie van hofmaarschalk van H. M.
de Koningin-Moeder;
2e. Haren groot-officier, jhr. mr. R.
E. W. van Wieede, ter beschikking ge
steld van H. M. de Koningin-Moeder
als waarnemend hofmaarschalk der
Koningin-Moeder;
3e. den groot-officier ter beschik
king van H. M. de Koningin-Moeder,
jhr. mr. A. G. Schimmelpenninck be
noemd tot waarnemend grootmeester
van de Koningin-Moeder.
DE RETOURCOMMISSIES IN HET
GASBEDRIJF.
Naar wij vernemen zullen de direc
teur en de opzichter van het gem.
gasbedrijf te Doetinchem op 20 Nov.
a.s. voor de Rechtbank te Arnhem te
recht staan.
De direeteur wordt beschuldigd in
1926 enkele gastoestellen door het on
der hem werkend personeel te hebben
doen wegnemen.
De personen aan wie die toestellen
cadeau zijn gedaan, allen gasverbrui-
kers in de buitengemeenten, zijn me
de gedagvaard. Bovendien wordt de
directeur nog beschuldigd gas en
electriciteit te hebben doen wegne
men en doen gebruiken door den op
zichter. De opzichter wordt van de
zelfde feiten beschuldigd.
Personeel der gasfabriek en het ge
meentebestuur van Doetinchem zijn
mede als getuigen gedagvaard.
OVERSTROOMINGEN IN
GELDERLAND EN OVERIJSSEL.
Op de vragen van den heer Van der
Sluis betreffende het nemen van
maatregelen tot beveiliging van gron
den in de gemeenten Deventer en
Voorst tegen hooge watervloeden van
den IJsel, heeft minister Van der
Vcgte geantwoord, dat hij slechts en
kele maanden na zijfi. optreden in ver
hand met de overstroomingen in het
begin van 1926 een persoonlijk onder
zoek heeft ingesteld omtrent terreinen
in de gemeenten Deventer en Voorst,
die van die overstroomingen schade
hebben geleden, door welk onderzoek
besprekingen tusschen de beide ge
meenten ter zake zijn geleid. Toen
deze niet tot overeenstemming leid
den, hebben de besturen dier gemeen
ten den minister verzocht omtrent de
verdeeling van kosten van de te tref
fen voorziening, d. i. de omkading
varf de Hoven en de Steenen Kamer,
als arbiter te willen optreden. De Mi
nister deelde daarop aan die besturen
mede, daartoe in beginsel wel genegen
te zijn, mits de gemeenten zich ver
bonden zijn uitspraak te zullen aan
vaarden en mits vaststond, dat voor
het geval de minister zijn bemidde
ling zou verleenen, de omkading in
derdaad door de twee gemeenten zou
worden tot stand gebracht. Beide ge
meenten hebben de gewenschte ver
klaringen afgelegd.
Onder overlegging van een plan is
de op grond van de Rivierenwet ver-
eischte vergunning aangevraagd.
Eerst in den aanvang van 1928 kon
die vergunning worden verleend.
In Maart 1928 deelde de minister
aan de gemeentebesturen van Deven
ter en Voorst de van hem gevraagde
uitspraak inzake de verdeeling der
kosten mede.
De aangegeven oplossing stuitte in-
tusschen bij de gemeente Deventer op
bezwaren, zoodat deze kwam met een
ander plan dan dat, waarvoor dezer
zijds vergunning was gegeven, welk
ander plan door weer een ander werd
vervangen, toen bleek, dat Ged. Staten
van Gelderland tegen eerstgenoemd
plan bedenkingen hadden. Tegen dit
laatste plan kwam toen het gemeen
tebestuur van Voorst in verzet.
In de vorige maand heeft een be
spreking plaats gehad in het kabinet
van den minister, waarbij de verte
genwoordiger van het gemeentebe
stuur van Deventer toezegde de zaak
opnieuw te zullen overwegen; de uit
komst dier overweging werd nog niet
medegedeeld.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 227> cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad* 40 cents
Binnenland. j
De Tweede Kamer is met de behan
deling der algemeene beschouwingen
over de staatsbegrooting 1929 begon*
Buitenland.
De uitslag der Amerikaansche ver
kiezingen is een verpletterende over
winning voor de republikeinen.
De levensloop van Hoover.
Men verwacht, dat Poincaré opnieuw
met de Kabinetsformatiezal worden
belast.
Van den Etna gaat een vernielende
lavastroom uit.
Uit het voorgaande kan naar de
meening van den minister zijn geble
ken, dat hij ernstig naar een oplos
sing van deze zaak heeft gestreefd;
hij kan hieraan de mededeeling toe-
vcegen, dat hij ook verder voorne
mens is het mogelijke te doen om deze
zaak tot een goed einde te brengen, al
mag tenslotte niet onopgemerkt blij
ven, dat, afgezien van de administra
tieve medewerking, die gereedelijk
wordt verleend, deze aangelegenheid
niet behoort tot de aan zijn departe
ment rechtstreeks opgedragen be
moeiingen.
NIEUW VERDEDIGINGSSYSTEEM
VAN DE POLITIE.
Te Zwolle zal door zekeren Wladi-
mir Kazulokof aan het politieperso
neel onderricht worden gegeven in
een nieuw verdedigingssysteem, waar
door het zelfvertrouwen van de poli
tiemannen wordt versterkt en het te
vroegtijdig gebruik maken van wa
pens kan worden voorkomen.
Op 12 November a.s. zullen een
aantal burgemeesters uit verschil
lende plaatsen in Overijssel te Zwolle
ecp demonstratie van genoemd sy
steem bijwonen en daarna de moge
lijkheid van gecombineerd lesgeven
aan het politiepersoneel bespreken.
DE FINANCIEELE VERHOUDING
TUSSCHEN RIJK EN GEMEENTEN.
De Centrale Afdeeling van de Twee
de Kamer heeft besloten het wetsont
werp betreffende de financieele ver
houding tusschen Rijk en Gemeenten
in de af deelingen te doen onderzoeken
op 15 November.
DE STRANDING VAN DE
„BATAVIER V".
De passagiers van het op een dam
gevaren stoomschip „Batavier V" zijn
gisterenmiddag met sleepbooten van
boord gehaald. Zij hebben 's avonds
met de „Batavier II" hun reis naar
Engeland vervolgd.
Gisterenavond te half elf is de „Ba
tavier V", nadat een deel der lading
gelost was, bij hoog water vlot geko
men, toen de sleepbooten „Ganges",
„Blankenburg", „Achilles" en „Atlas"
trokken.
Zoodra de geloste lading weer is in
genomen zal het stoomschip dat
oogenschijnlijk onbeschadigd is en
droge ruimen heeft, de reis naar Gra-
vesend voortzetten.
PATRIMONIUM.
In de jongste Moderamen-vergade-
ring van Patrimonium werd besloten
de afdeelingen op te wekken krachtig
het werk der Frot. Christ. Reelassee-
rngsvereeniging te steunen en te hel
per! of zoo noodig het initiatief te ne
men tot oprichting van plaatselijke
afdeelingen.
Ten aanzien van het Jubileumfonds
werd besloten de actie voor verster
king der financiën niet te laten rus
ten, doch in het bijzonder in die stre
ken en afdeelingen, waar weinig werd
bijeengebracht, opnieuw propaganda
ter hand te nemen.
Het gewijzigd Program van wen
st hen, vastgesteld door de jongste
Algemeene Verbondsvergadering, zal
worden toegezonden aan de Christ,
politieke partijen en eventueel in een
mondelinge bespreking toegelicht.
De door de Verbondsvergadering
aangenomen motie inzake Ziektewet
etc. zal ter kennis van de Regeering
en Tweede Kamer worden gebracht.
Ten aanzien van het onderwijs aan
Schipperskinderen is het Verbonds-
bestuur diligent.
Een adres zal worden gericht aan
den Minister van Arbeid over uitbrei
ding der Arbeidsinspectie.
Met den Chr. Land-, Tuinbouw- en
Zuivelarbeidérsbond zal nader overleg
worden gepleegd over de uitvoering
der voorstellen Rijsoord betreffende de
toepassing der Landarbeiderswet.
Een kleine Commissie zal worden
aangezocht het vraagstuk van het