Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen EERSTE BLAD. CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Nummer. nen- 9d® JAARGANG DONDERDAG 8 NOVEMBER 1928 NUMMER 2586 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal, r f 2.50 Per week S 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 V Liberaal. Met instemming wordt in het hlad „De Vrijheid" van 1 Nov. j.l. aange haald wat Roodhuyzen op 27 Oct. in „Het Vaderland" schreef: „En inderdaad, waar alle vrijheid moet beginnen met godsdienstvrij heid, is Willem de Zwijger de eerste waarachtige liberaal geweest, want hij heeft die reeds in 1576 bij de Pa cificatie van Gent voorgestaan". Zoo was Groen goed liberaal, toen hij het opnam voor de vervolgde Afge scheidenen en streed tegen de bevoor rechting van de neutrale openbare school. Zoo waren de onderteekenaars van het Volkspetitionnement liberalen in den goeden zin des woords. En zij, die zich in de> negentiende eeuw Liberalen noemden, hebben zich niet kunen verheffen tot het hoo- go standpunt van Willem den Zwij ger en Groen. Het is een verbasterd ras geweest, maar ongetwijfeld voor veredeling nog vatbaar. Uitingen als hierboven vermeld wijzen daarop. V Een drukfout? Zou het een drukfout wezen? In de Nieuwe Venlosch-e Courant van 31 October schrijft iemand onder het hoofd „Uitvallen" over de S.D.A.P. Doelende op het Populair Weten schappelijk bijvoegsel van „Het Volk" spreekt hij van populair wetenschappe lijk b ij veegsel. Bij veegs el! Zoo is het niet be doeld, maar is het niet veelszins tee kenend. In het wetenschappelijk bijvoegsel mogen verschillende partijgenooten, die men niet den mond kan snoeren, mee-praten. Maar dezulken hebben weinig kans in het hoofdblad een plaats te krijgen. Wetenschappelijkheid en socialis tisch beginsel zijn wel eens in twee strijd. Vooral is er vaak strijd tusschen ware wetenschap en sociaal democra tische partijpolitiek Dus wel een drukfout maar Presidentsverkiezing. In de Vereenigde Staten van Ame rika, het land der vrijheid, het demo cratische land bij uitnemendheid, is het mogelijk, dat de President geko zen wordt met een aanmerkelijke minderheid in het stemmenaantal. De gewone burgers brengen hun stem uit, maar kiezen niet Hoover of Smith, neen, het effect van hun stem gaat niet verder, dan dat aan het Kiescol lege in hun staat opdracht gegeven wordt Hoover of Smith te kiezen. Om de berekening gemakkelijk te maken, stellen we dat er twee districten zijn, A en B, het eerste met 10 millioen stemmen en een kiescollege van 50 mannen ,en het andere met 8 millioen stemmen en 40 leden van het kiescol lege. Verder stellen we, dat in A 6 mil lioen kiezen voor Hoover en 4 millioen voor Smith, dan heeft Hoover 50 stem men voor zich alleen. En als in B 2 millioen vóór Hoover zijn en 6 mil lioen voor Smith, dan heeft Smith 40 stemmen. Hoover is dan gekozen, terwijl er' van de 18 millioen burgers slechts 8 millioen aan zijn zijde ston den en 10 millioen naast zijn tegen partij. Dat is geen evenredig kies recht. Zoo regeert niet de helft plus één. En toch kan het zóó goed gaan. STADSNIEUWS. WIJDINGSDIENST VOOR DE „ZENDINGSWEEK 1928". Gisteravond had in de Hooglandsche Kerk een liturgische wijdingsdienst plaats als inleiding tot de „Zendings- week 1928". (Werk van Offer, Toewij ding en Gebed). Leider van de liturgie was Dr. J. Riemens, die na votum en zegenbede als inleidenden tekst zeide: „Zalig zijn die dienstknechten, welke de Heere, als Hij komt, zal wakende vinden". Daarna bad de liturg: „O Gij, Die het Licht der wereld zijt, de Wensch aller heidenen en de Leids man onzer zielen, laat Uw licht schij nen in de duisternis, opdat alle einden der aarde het heil onzes Gods mogen zien. Laat Uwe schapen Uwe stem hoo- ren en verzadigd worden met Uwe kudde, zoodat er één kudde en één Herder moge zijn, één heilig Konink rijk van gerechtigheid en vrede; één God en Vader van allen en in allen". Nadat de Gemeente bij monde van den voorganger haar instemming had betuigd met de Apostolische geloofsbe lijdenis, werd gezongen Gezang 44 vs. 1, waarna Dr. Riemens Filipp. 2 vs. 5— Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse 11 las en de volgende bede uitsprak: „O God, hemelsche Vader! zend ons het vuur van Uwen Pinkstergeest, dat al onze zelfgenoegzaamheid verteert, en in ons brengt de heilige geestdrift voor Uw werk op deze aarde, opdat wij de nooden van deze wereld mogen zien en mededragen, en in waarheid mogen leeren bidden: Uw Koninkrijk kome!" Vervolgens zong de gemeente Gez. 272 vs. 3 en daarna het zangkoor „Ex Animo", dat door Dr. Riemens gediri geerd werd: „Men roept van Groen- lands bergen", een zendingslied, Na gebed door Dr. Riemens hield vervolgens Ds. J. J. Stam, Ned Herv. predikant te Rotterdam, een toespraak getiteld: „Jeruzalem". Spr.'s onderwerp was: de Zendings conferentie, die van 24 Maart tot 8 April op den Olijfberg bij Jeruzalem gehouden is. Op deze conferentie is door de jonge kerken soms scherpe critiek geleverd op de oude kerken, die nog zoo weinig aan het Evangelie beantwoorden en waaronder nog zooveel verdeeldheid heerscht. Spr. werd door. hetgeen hij van de conferentie las, herinnerd aan het woord van Paulus tot de gemeente van Corinthe, waar ook zooveel partij en waren, die elk dachten, dat zij het 't beste wisten: „Wat hebt gij, dat pij niet ontvangen hebt?" Het Evangelie is niet onze zaak, het is Gods zaak, het is Gods gave; wij hebben 't slechts door te geven. Van de Zendingsconferentie te Jeru zalem is een boodschap uitgegaan tot de wereld, waaruit spr. een en ander naar voren brengt. Zoo wordt daarin een felle, maar ware critiek tot de Christelijke kerken gericht. Deze kerken hebben zich riict beslist en daadwerkelijk verzet tegen rassenhaat en rassennaijver, tegen de onderlinge verbittering der klassen, tegen nationalen, maatschappelijken en rassenhoogmoed, tegen de zucht naar rijkdom en de exploitatie van ar men en zwakken. De tijd is voorbij, dat we die „hei- dentjes", waar we met cultureele min achting op neerzagen, het Christen dom konden brengen in onze Wester- sche vormen. Men is gaan inzien, dat het Christendom iets anders is dan ons Christendom, dat het Christen dom in wezen een Oostersche gods- tersche godsdienst, die door Chinee- sche. Afrikaansche of Indische Kerken in eigen, Oostersche vormen kan wor den beleefd. De boodschap van Jeruzalem maakt ons deemoedig. Ze leert ons bidden, dat God ons onzen hoogmoed vergeve, bidden ook. dat wij door onze „Chris telijkheid" de prediking van het Chris tendom niet in den weg staan. Het Koninkrijk Gods komt, moge 't. zijn niet ondanks ons, maar mede door ons. Na de toespraak van Ds. Stam werd door de gemeente gezongen Gezang 238 vs. 4 en 5, en door het koor: „Op Gods akker wordt gezaaid". Hierna volgde orgelspel; vervolgens sprak Dr. Riemens als dankgebed het „Onze Vader" uit. zeide de lofprijzing: „Hem, Die op den troon zit, en het Lam, zij de dankzegging en de heer lijkheid en de kracht in alle eeuwig heid. Hallelujah!", liet zingen Ps. 72 vs. 11 en sprak tenslotte de zegenbede uit. Bij het uitgaan der Kerk werd een schaalcollecte voor de Zending gehou den. LEZING Dr. M. H. A. VAN DER VALK Naar wij vernemen, zal Dr. M. H. A. van der Valk, predikant te Rotterdam, Maandagavond 19 dezer in Prediker Janvossensteeg, een lezing houden over: „Het leven na den dood (spiri tisme, occulte verschijnselen, Saul te Endor, tusschentoestand, hemel en hel)", Nadere mededeelingen betreffende deze samenkomst zullen nog per ad vertentie bekend gemaakt worden, doch wij willen onze lezers reeds nu opwekken, dien avond vrij te houden en den bekenden en gevierden spreker over dit belangwekkende onderwerp te hooren. BAZAAR VAN DE LEIDSCHE CHR. ORANJEVEREENIGING. Reeds enkele malen werd in deze courant de aandacht gevestigd op de groote bazaar, welke de Leidsche Christelijke Oranjevereeniging zich voorstelt te houden op 29, 21 en 22 Nov. aanstaande. Uit wat wij hoorden maken wij op, dat het een bazaar zal zijn, die zeker niet voor de reeds gehouden bazaars behoeft onder te doen. Van vele kanten werd spontaan me dewerking toegezegd. De firma Van Nelle stelde haar groote verlichte thee- tent ter beschikking, terwijl ook de fa. Epskamp haar in Leiden beroemde wafels ten verkoop zal aanbieden. Ook vele firma's uit Leiden en om geving stelden diverse winkelwaren ter beschikking, waarnaast de vele prachtige, nuttige en fraaie handjver- ken het wel zullen doen. Van verschillende zijden werden nog goederen toegezegd en het bestuur van het damescomité zag gaarne, dat deze toegezegde artikelen bij een harer be zorgd werden of even werd gemeld, wanneer het kan worden afgehaald. Alles bijeen genomen, verwachten wij, dat de bazaar schitterend zal sla gen. Goederen en giften kunnen bezorgd worden bij de dames Bink, Plantsoen 31 en Mevr. Boekkooi, Noordeinde 41a. DS. A LAUWERS. Naar men ons mededeelt, hoopt Ds. A. Lauwers, Geref. predikant te Brus sel, op Woensdag 14 Nov. a.s. in de Geref. Kerk, Hooigracht alhier, in het belang van den Evangelisatiearbeid in België, op te treden. Ds. Lauwers koos tot onderwerp: „Uit Rome uitgeleid Vijftien jaar later". Ds. Lauwers, die hier geen onbeken de is, zal zeker in de noodige belang stelling mogen deelen, zoodat op een volle kerk mag worden gerekend. De toegang is vrij. Mij zie voor bijzonderheden de des betreffende advertentie in ons num mer van a.s. Zaterdag. KANTONGERECHT. Tot waarn. griffier bij het Kanton gerecht alhier is benoemd Mr. J. Temminck, alhier. VERDRONKEN. Hedennacht te ongeveer 3 uur heeft op het Rijn- en Schiekanaal een aan varing plaats gehad tusschen een zeil schip van zekeren M. D. J. uit Veur en een motorschip van P. H„ uit Sas- senheim, met het noodlottig gevolg, dat de 69-jarige F. v. D. uit Veur, die aan het roer van het zeilschip stond, door den schok over boord sloeg en verdronk. Zijn lijk werd na een uur dreggen opgehaald. De politie stelt een onderzoek in, in hoeverre bij de aanvaring van schuld sprake is. BALDADIGE KINDEREN. Door de politie wordt in den laat- sten tijd streng gelet op kinderen, die zich schuldig maken aan het afscheu ren van reclamebiljetten, wat herhaal delijk gebeurt. Een 6-tal van deze bengels zijn reeds aangehouden en naar het bureau ge leid, waar proces verbaal tegen hen is opgemaakt. Men zij gewaarschuwd! BURGERLIJKE STAND. Gehuwd: G. H. Rekers, jm. en E. C. Jasperse, jd. J. J. Mieremet, jm. en M. Belter man, jd. L. Robbers, jm. en J. Barend- se, jd. L. -Slegtenhorst, jm. en H. M. v. d. Pompe, jd. P. v. d. Lucht jm. en J. Werk, jd. M. J. Koet, jm en E. C. Knaap jd. J. Herner, jm. en A. Blansjaar, jd. H. J. P. Wortmann, jm. en J. Kluwers, jd. F. G. Uiterdijk, jm. en M. J. Hats- kaart, jd. D. J. Vijlbrief, jm. en C. M. Kok, jd. J. v. Hooidonk, jm. en G C. Griffioen, jd. E. Mol, jm. en T. Kuiken, jd. P.' v. d. Zeeuw, jm. en N. Voets, jd. DAMMEN. Christelijke Leidsche Damvereeniging. Gisteren werd de vierde ronde ge speeld van de uitgeschreven Beker wedstrijden. De uitslag is als volgt: A-klasse: StelVan Zwieten 20 OptendreesKlinkenberg 20 Verdere partijen afgebroken. B-klasse: De GraafTeunissen 29 Van Oeverenvan Zwiéten 20 Molenaarv. d. Wijngaard 2—0 MeinemaKlinkenberg 20 Kwaadgras—Klein, afgebroken. In verband met de vele afgebroken partijen volgt een beschouwing na be ëindiging dezer partijen. De politie verzoekt ons, het wiel- rijdend publiek er aan te herinneren, dat het ook op 't Steenschuur verbo den is te fietsen op voor de voetgan gers bestemde klinkerbestrating niet gelegen langs den walkant eener gracht. Velen verkeeren in de onjuiste mee ning, dat de klinkerbestrating, welke ligt langs het Laboratorium tusschm de Nieuwsteeg en de Langebrug, een rijwielpad is. Gistermiddag heeft de 43-jarige J. M. in de Sted Lichtfabrieken alhier een stuk ijzer op den voet gekregen, waardoor hij vrij ernstig werd gewond. De E. H. D. heeft den man verbon den. BINNENLAND. MAALTIJD TEN PALEIZE HET LOO. Aan den maaltijd van H. M. de Ko ningin namen gisterenavond ten Pa- leize Het Loo deel: jbr. mr. H. M. van Haersma de With, Harer Majesteit's gezant te Lissabon en mevrouw van Haersma de With, geboren van den Broek d'Obrenan ;jhr. H. A. van Rei gersberg Versluys, adjudant in buiten gewonen dienst van Hare Majesteit en mevrouw van Reigersberg Versluys, geboren baronesse Schimmelpenninck van der Oye, dame du Palais der Ko ningin. HOFHOUDING. H. M. de Koningin heeft: le. Haren kamerheer in huitenge- wonen dienst ter beschikking van en hofmaarschalk van H. M. de Konin gin-Moeder G. E. Baron van Tuyll van Serooskerken van Vleuten, op de meest eervolle wijze ontheven van zijn functie van hofmaarschalk van H. M. de Koningin-Moeder; 2e. Haren groot-officier, jhr. mr. R. E. W. van Wieede, ter beschikking ge steld van H. M. de Koningin-Moeder als waarnemend hofmaarschalk der Koningin-Moeder; 3e. den groot-officier ter beschik king van H. M. de Koningin-Moeder, jhr. mr. A. G. Schimmelpenninck be noemd tot waarnemend grootmeester van de Koningin-Moeder. DE RETOURCOMMISSIES IN HET GASBEDRIJF. Naar wij vernemen zullen de direc teur en de opzichter van het gem. gasbedrijf te Doetinchem op 20 Nov. a.s. voor de Rechtbank te Arnhem te recht staan. De direeteur wordt beschuldigd in 1926 enkele gastoestellen door het on der hem werkend personeel te hebben doen wegnemen. De personen aan wie die toestellen cadeau zijn gedaan, allen gasverbrui- kers in de buitengemeenten, zijn me de gedagvaard. Bovendien wordt de directeur nog beschuldigd gas en electriciteit te hebben doen wegne men en doen gebruiken door den op zichter. De opzichter wordt van de zelfde feiten beschuldigd. Personeel der gasfabriek en het ge meentebestuur van Doetinchem zijn mede als getuigen gedagvaard. OVERSTROOMINGEN IN GELDERLAND EN OVERIJSSEL. Op de vragen van den heer Van der Sluis betreffende het nemen van maatregelen tot beveiliging van gron den in de gemeenten Deventer en Voorst tegen hooge watervloeden van den IJsel, heeft minister Van der Vcgte geantwoord, dat hij slechts en kele maanden na zijfi. optreden in ver hand met de overstroomingen in het begin van 1926 een persoonlijk onder zoek heeft ingesteld omtrent terreinen in de gemeenten Deventer en Voorst, die van die overstroomingen schade hebben geleden, door welk onderzoek besprekingen tusschen de beide ge meenten ter zake zijn geleid. Toen deze niet tot overeenstemming leid den, hebben de besturen dier gemeen ten den minister verzocht omtrent de verdeeling van kosten van de te tref fen voorziening, d. i. de omkading varf de Hoven en de Steenen Kamer, als arbiter te willen optreden. De Mi nister deelde daarop aan die besturen mede, daartoe in beginsel wel genegen te zijn, mits de gemeenten zich ver bonden zijn uitspraak te zullen aan vaarden en mits vaststond, dat voor het geval de minister zijn bemidde ling zou verleenen, de omkading in derdaad door de twee gemeenten zou worden tot stand gebracht. Beide ge meenten hebben de gewenschte ver klaringen afgelegd. Onder overlegging van een plan is de op grond van de Rivierenwet ver- eischte vergunning aangevraagd. Eerst in den aanvang van 1928 kon die vergunning worden verleend. In Maart 1928 deelde de minister aan de gemeentebesturen van Deven ter en Voorst de van hem gevraagde uitspraak inzake de verdeeling der kosten mede. De aangegeven oplossing stuitte in- tusschen bij de gemeente Deventer op bezwaren, zoodat deze kwam met een ander plan dan dat, waarvoor dezer zijds vergunning was gegeven, welk ander plan door weer een ander werd vervangen, toen bleek, dat Ged. Staten van Gelderland tegen eerstgenoemd plan bedenkingen hadden. Tegen dit laatste plan kwam toen het gemeen tebestuur van Voorst in verzet. In de vorige maand heeft een be spreking plaats gehad in het kabinet van den minister, waarbij de verte genwoordiger van het gemeentebe stuur van Deventer toezegde de zaak opnieuw te zullen overwegen; de uit komst dier overweging werd nog niet medegedeeld. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 227> cent Ingezonden Mededeelingen dobbel tarief Bij contract belangrijke redactie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad* 40 cents Binnenland. j De Tweede Kamer is met de behan deling der algemeene beschouwingen over de staatsbegrooting 1929 begon* Buitenland. De uitslag der Amerikaansche ver kiezingen is een verpletterende over winning voor de republikeinen. De levensloop van Hoover. Men verwacht, dat Poincaré opnieuw met de Kabinetsformatiezal worden belast. Van den Etna gaat een vernielende lavastroom uit. Uit het voorgaande kan naar de meening van den minister zijn geble ken, dat hij ernstig naar een oplos sing van deze zaak heeft gestreefd; hij kan hieraan de mededeeling toe- vcegen, dat hij ook verder voorne mens is het mogelijke te doen om deze zaak tot een goed einde te brengen, al mag tenslotte niet onopgemerkt blij ven, dat, afgezien van de administra tieve medewerking, die gereedelijk wordt verleend, deze aangelegenheid niet behoort tot de aan zijn departe ment rechtstreeks opgedragen be moeiingen. NIEUW VERDEDIGINGSSYSTEEM VAN DE POLITIE. Te Zwolle zal door zekeren Wladi- mir Kazulokof aan het politieperso neel onderricht worden gegeven in een nieuw verdedigingssysteem, waar door het zelfvertrouwen van de poli tiemannen wordt versterkt en het te vroegtijdig gebruik maken van wa pens kan worden voorkomen. Op 12 November a.s. zullen een aantal burgemeesters uit verschil lende plaatsen in Overijssel te Zwolle ecp demonstratie van genoemd sy steem bijwonen en daarna de moge lijkheid van gecombineerd lesgeven aan het politiepersoneel bespreken. DE FINANCIEELE VERHOUDING TUSSCHEN RIJK EN GEMEENTEN. De Centrale Afdeeling van de Twee de Kamer heeft besloten het wetsont werp betreffende de financieele ver houding tusschen Rijk en Gemeenten in de af deelingen te doen onderzoeken op 15 November. DE STRANDING VAN DE „BATAVIER V". De passagiers van het op een dam gevaren stoomschip „Batavier V" zijn gisterenmiddag met sleepbooten van boord gehaald. Zij hebben 's avonds met de „Batavier II" hun reis naar Engeland vervolgd. Gisterenavond te half elf is de „Ba tavier V", nadat een deel der lading gelost was, bij hoog water vlot geko men, toen de sleepbooten „Ganges", „Blankenburg", „Achilles" en „Atlas" trokken. Zoodra de geloste lading weer is in genomen zal het stoomschip dat oogenschijnlijk onbeschadigd is en droge ruimen heeft, de reis naar Gra- vesend voortzetten. PATRIMONIUM. In de jongste Moderamen-vergade- ring van Patrimonium werd besloten de afdeelingen op te wekken krachtig het werk der Frot. Christ. Reelassee- rngsvereeniging te steunen en te hel per! of zoo noodig het initiatief te ne men tot oprichting van plaatselijke afdeelingen. Ten aanzien van het Jubileumfonds werd besloten de actie voor verster king der financiën niet te laten rus ten, doch in het bijzonder in die stre ken en afdeelingen, waar weinig werd bijeengebracht, opnieuw propaganda ter hand te nemen. Het gewijzigd Program van wen st hen, vastgesteld door de jongste Algemeene Verbondsvergadering, zal worden toegezonden aan de Christ, politieke partijen en eventueel in een mondelinge bespreking toegelicht. De door de Verbondsvergadering aangenomen motie inzake Ziektewet etc. zal ter kennis van de Regeering en Tweede Kamer worden gebracht. Ten aanzien van het onderwijs aan Schipperskinderen is het Verbonds- bestuur diligent. Een adres zal worden gericht aan den Minister van Arbeid over uitbrei ding der Arbeidsinspectie. Met den Chr. Land-, Tuinbouw- en Zuivelarbeidérsbond zal nader overleg worden gepleegd over de uitvoering der voorstellen Rijsoord betreffende de toepassing der Landarbeiderswet. Een kleine Commissie zal worden aangezocht het vraagstuk van het

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1