CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
9d8 JAARGANG
VRIJDAG 2 NOVEMBER 1928
NUMMER 2581
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Lelden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd rijn
Per kwartaal1 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/* cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bi) contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
LEKS1L BLAD.
Oranje en Indië.
Den laatsten tijd staat Indië veel
meer in de belangstelling dan voor
heen.
Nog onlangs drukte ~e heer Colijn
zich ongeveer aldus uit: Indië geniet
de belangstelling met sprongen, met
schokken. Toch, zoo zouden wij er aan
willen toevoegen, schijnt het dat Indië
meer voortdurend in de aan
dacht van de politieke belangstelling
zal blijven.
Dat komt ook doordat onze Grond
wet na de jongste wijziging (bet gaat
er niet over ot dat goed is of niet)
Indië deel van bet Koninkrijk heelt
gemaakt.
Aan de andere zijde wordt terecht
meer en meer ingezien, dat wij de
piaats die wij in bet volkerenverkeer
innemen voornamelijk aan onze his
torie en aan Indië danken.
Aan die herleefde belangstelling voor
Indië paart zich ook een vraag om ons
vorstenhuis rechtstreeks in die be
langstelling te betrekken.
Nog pas schreef bet K.-K.„ Huisge
zin" daarover een belangwekkend
artikel.
Dit blad herinnerde, naar aanlei
ding van het voorgenomen bezoek
van het Belgisch Kroonprinselijk echt
paar aan Indië, er aan, dat zooveel
moeite reeds is gedaan om ons Vor
stenhuis het mogelijk te maken door
eigen aanschouwing zich een oordeel
over Indië te vormen.
Negentig jaar zoo schrijft het
blad is bet geleden, dat een telg
der Nederladsch© dynastie Indië
bezocht: het was in 1837, dat prins
Hendrik, de latere gouverneur van
het groothertogdom Luxemburg,
een jongere broer van koningin
Wilhelmina's vader, als jeugdig
adelborst onze Oost aandeed
Sindsdien heeft geen Oranje meer
in Indië voet aan wal gezet, of
schoon in de latere jaren herhaal
delijk pogingen in die richting zijn
aangewend.
Toen op een bezoek der koningin
zelf niet te rekenen viel, heeft men
uit Indië prins Hendrik pogen te
hewegen: van ambtelijke en parti
culiere zijde werd een verzoekschrift
aan den prins geestdriftig gesteund.
De prins-gemaal liet weten, dat
hij aan het verzoek geen gevolg kon
geven.
Later vestigde men uit Indië zijn
hoop op prinses Juliana tot dusver
zonder goed gevolg.
Nu moet bij al deze vruchtelooze
pogingen niet vergeten worden op wel
ke groote moeilijkheden zoo'n konink
lijk bezoek stuit.
Een dergelijk vorstelijk bezoek kan
aan Indië niet gebracht worden op
dezelfde eenvoudige, ja wij zouden
haast zeggen, gemoedelijke wijze
waarop hier een koninklijk bezoek
gebracht wordt. Tegenover de Indi
sche vorsten moet dat met grooten
luister plaats hebben.
Voor Prinses Juliana beteekent het
ook het zich onttrekken voor een ge-
vuimen tijd aan de studie.
Maar toch, ondanks de bezwaren,
gevoelen ook wij voor het denkbeeld.
Het „Huisgezin" wees er op, dat
het bezoek van prins Hendrik aan In
dië in 1837 uitsluitend beoogde zich
een denkbeeld te vormen van de In
dische cultuur en dat een eventueel
bezoek nu, geheel andere bedoelingen
moet hebben. Wij kunnen in stemmen
met de volgende slotconclusie waar
toe het blad komt.
„Prinses Juliana heeft thans een
leeftijd bereikt, dat zij, zich aan het
verheven voorbeeld van haar moe
der inspireerend, levendig beseft,
dat alleen de stoffelijke en zedelijke
welvaart van een volk een land
groot en sterk, de liefde voor de dy
nastie hecht maakt.
Prinses Juliana in Indië, niet al
leen te midd envan autoriteiten en
gezagdragers maar te midden van
het volk, haar volk, hoe zou dat de
Oostersche verbeelding ontvlam
men, de trouw van het volk verste
vigen, de aanhankelijkheid aan
leen te midden van autoriteiten en
meerderen.
Moge Indië weldra zijn vurig
verlangen vervuld zien, dit is een
wensch, die ook hier te lande ge
deeld en krachtig gesteund wordt".
Gesteund, niet in de laatste plaats
zoo merken wij tot slot op om
dat da .rdoor de band aan Indië en
aan het cultureele werk dat wij daar
hebben te verrichten hier te lande
niet weinig zou versterkt worden.
Juist het belang van Indië voor ons
nationaal bestaan rechtvaardigt een
groote opoffering, rechtvaardigt ook
tot buitengewone middelen over te
gaan.
STADSNIEUWS.
A.R. KIESVEREENIGING.
Wij herinneren onze lezers nog even
aan de vergadering der A.R. Kiesvereeni-
ging, die hedenavond in een der zalen
van het oude notarishuis „Den Burcht"
zal gehouden worden.
HOLLANDSCHE KERK TE ROUBAIX
Zondagmorgen spreekt hier in de
Hooglandsche Kerk de heer J. Rijks,
predikant bij de Hollandsche gemeen
te te Roubaix (Fr.). De eenigste Hol
landsche kerk in geheel Frankrijk, die
een geheel eenige plaats inneemt on
der de buitenlandsche Hollandsche
kerken, daar zij Hervormde, Doops
gezinde, Gereformeerde, Luthersche
in één gemeenteverband opneemt, en
reeds bijna 70 jaar bestaat. Zij mag
géén fondsen bezitten door de Fran-
sche scheidingswet, „Kerk en Staat",
en kan de hulp uit het Vaderland niet
missen, al doet zij zelf wat zij kan.
Wie meer weten wil kome Zondag
morgen, waar na de prediking mede
deelingen zullen worden gedaan van
deze gemeente, en er gelegenheid we
zen zal na den dienst den predikant
persoonlijk te ontmoeten.
DE OPENING VAN HET
PSYCHOPATKENASYL.
Zooals gisteren reeds in het kort
gemeld heeft na minister Donner on
ze burgemeester, mr. A. van de Sande
Bakhuyzen, een korte rede gehouden.
De burgemeester heeft den minister
geantwoord dat de commissie zeer
vereerd is met deze nieuwe inrichting
en dat zij naar haar beste vermogen
zal trachten aan de verwachtingen,
welke de minister daaraan stelt te
voldoen. Spr. zeide vervolgens dat
Leiden gaarne medewerking had ver
leend om de inrichting daar ter stede
gevestigd te krijgen, hoewel het ge
bouw waarin het is ondergebracht er
een is van zeer bijzondere kunst
waarde. waarvan men niet gemakke
lijk afstand doet. Het deed spreker
oprecht genoegen dat het door de goe
de zorgen van baron van Lynden in
zoo voortreffelijken staat was herre
zen. Maar bovendien had de gemeen
te gaarne tot dit doel medegewerkt
omdat de ligging van het gebouw zoo
bij uitstek gunstig is. en zich als van
nature aansluit bij het Boerhave-
kwartier. In kort rayon vinden we
hier bijeen een gesticht voor zenuw
lijders (Rhijngeest), zwakzinnigen
(Voorgeest), krankzinnigen (Ende
geest) en thans het psychopathenasyl,
terwijl temidden daarvan nog het psy
chologisch laboratorium der Univer
siteit is verrezen. In zijn kwaliteit
van president-curator hoopt spr. dat
ook de Universiteit haar voordeel met
deze nieuwe inrichting zal kunnen
deen, wat evenwel alleen mogelijk zal
zijn bij innige samenwerking tusschen
Universiteit en Psychopathengesticht.
Spr. uitte den wensch, dat deze sa
menwerking zóó vruchtbaar zal zijn,
dat zij een zelfvernietigend effect
heeft, doordat de behoefte aan derge
lijke inrichtingen zal afnemen.
Tenslotte wijdde spr. aandacht aan
het toezicht dat behalve door de af-
deeling van het departement en den
minister, wordt uitgeoefend door een
psychopathenraad en een afzonderlij
ke commissie van toezicht, uit stad-
genooten bestaande. Spr. ziet in deze
commissie «en instituut, dat met hulp
en advies ter zijde zal staan. Waar de
minister in deze commissie mannen
er: vrouwen benoemd heeft, die volko
men voor deze taak berekend zijn,
vertrouwt spr., dat zij in di,t opzicht
veel en nuttig werk zal kunnen ver
richten. Namens de commissie zegde
spr. den directeur de volle medewer
king toe.
Minister Donner heeft mr. Van
Schaik en mr. van de Sande Bakhuy
zen nog voor de door hen gesproken
woorden bedankt en ten opzichte van
dl*. Scholtens sprak spr. de hoop uit,
dat het hem mogelijk zal zijn de
denkbeelden in vervulling te brengen,
die deze omtrent de verpleging koes
tert en zonder welke denkbeelden de
ze sombere en moeilijke taak onmoge
lijk ten volle zal kunnen worden ver
vuld.
DISTRICTSVERGADERING NED.
JONGELINGSVERBOND.
Morgen. Zaterdag 3 November, ^al
in het Wijkgebouw Levendaal 103 al
hier, vanwege de provinciale Commis
sie in Zuid-Holland van het Nederl.
Jongelingsverbond een districtsver
gadering worden gehouden, die aan
vangt des middags om 5 uur. Naast
verschillende andere werkzaamheden
zullen ook een tweetal referaten wor
den gehouden. Voor de pauze zal de
heer A. H. de Boer, oud-Bondssecreta-
rls te Amsterdam, spreken over „Het
winnen van nieuwe leden", terwijl na
de pauze ds. J. van Veen te Muider-
berg een rede zal houden over „Le
vensverdieping".
WETENSCHAPPELIJKE
VOORDRACHTEN OVER HET
KATHOLICISME.
Gisteravond hield pfof. J. P. Ver
haar (Warmond) in het klein-audi-
torium der Universiteit alhier zijn
tweede voordracht over „Der Mensch-
beid Zondeval". Spr. had zijn lezing
in 'drie deelen gesplitst.
In het eerste deel behandelde hij
den geluksstaat der eerste menschen
in het paradijs vóór den zondeval.
Vooreerst in de natuurlijke orde: God
schiep c'en mensch naar Zijn beeld en
gelijkenis, begiftigde hem met een
helder verstand en vrijen wil, schonk
hem een onsterfelijke ziel, en plaatste
hem in een paradijs van volkomen
natuurlijke vreugde. Bovendien schonk
God den mensch verschillende buiten
natuurlijke privilege's: de mensch
was vrij van de zondige begeerlijk
heid, vrij van lichamelijken dood. vrij
ook van alle lijden. Tenslotte verhief
God den mensch in de bovennatuur
lijke orde, door hem aan te nemen als
zijn eigen kind en hem te bestemmen
vcor de eeuwige zaligheid. Zoo was de
mensch een wonder van goddelijke
sv-heppingsschoonheid.
In het tweede deel behandelde spr.
den in Genesis meegedeelden zonde
val.
Na eerst scherp de historische om
standigheden, waarin deze val plaats
vend, te hebben uiteengezet, gaf spr.
een uitvoerige analyse van het psy
chologisch zondeproees in Adam en
Eva. Door listig geformuleerde vragen
en beweringen* bracht de duivel den
eersten mensch tot een innerlijke
zende van hoogmoed des geestes en
tot een momenteelen geloofstwijfel;
daardoor werd de harmonie tusschen
1' et hooger en lager streefvermoigen
verbroken kwamen beiden eerst
Eva, dan Adam door de zinnelijke
begeerlijkheid gemakkelijk tot de
zonde van ongehoorzaamheid tegen
God.
In het derde deel werden de gevol
gen van de eerste 'zonde besproken.
Vooreerst de persoonlijke gevolgen
voor Adam en Eva: zij verloren het
kindschap Gods, zij zouden voortaan
onderhevig zijn aan de zondige be
geerlijkheid, en aan lichamelijk lij
den en sterven, bovendien werd het
paradijs voor hen gesloten, en werd
de arbeid harde levenswet. Vervol
gens was Adam door God gesteld tot
stamvader van het menschengeslacht
en was zijn zonde een zonde der gan-
sche menschheid (erfzonde). Daar
door worden sindsdien alle menschen
-geboren in erfzonde, is hun verstand
verduisterd, hun wil ten kwade ge
neigd. moeten allen sterven en is het
lijden universeel. Hierdoor wordt een
volledige explicatie gegeven van het
probleem van het kwaad in de wereld,
waarvan in de volgende voordrach
ten de door God gegeven oplossing zal
worden behandeld.
De volgende voordracht op 15 Nov.
behandelt de „Messiaansche verwach
tingen".
LEIDSCHE SPAARBANK.
Bij de Leidsche Spaarbank is in de
vcrige maand ingelegd f 395.982,84 en
terugbetaald f 349.005,63; 155 nieuwe
inleggers zijn ingeschreven en 79 boek
jes werden geheel uitbetaald.
Het tegoed der 17.238 inleggers, in
clusief 669 deelnemers aan den Af-
haaldienst, bedroeg einde October
f 7.094.436,63.
In 2238 posten is iri deze maand
door den Afhaaldienst f 4.238,ont
vangen.
WERKLOOSHEID.
Bij de Arbeidsbeurs stonden op 31
October 1928 ingeschreven 607 werk
zoekenden. Op denzelfden datum vah
het jaar 1927 bedroeg het aantal in
geschrevenen 756.
DE NIEUWE POSTTARIEVEN.
Wij ontvingen van het Postkantoor
hier ter stede een ij overzicht van de
pesttarieven met inbegrip van de
pakketpost, de kwitantiën-inning en
postwissels en girodienst enz. Het ge
heel is beknopt en overzichtelijk ge
steld. Voor kantoren een gemakkelijke
vraagbaak. Verkrijgbaar aan bet post
kantoor voor vijf cent.
JUBILEA.
Heden was het 25 jaar geleden, dat
de heer G. Verver, onder de cliënten
beter bekend onder den naam Gerrit,
bij de fa. Gebr. Eggink in dienst trad.
Toen door overlijden van de firmant,
in 1926 de beide zaken werden ge
splitst, ging de heer Verver mede
naar de zaak Breestraat over het
Postkantoor, gedreven door den heer
C. J. Eggink, met wien hij ook al die
jaren samenwerkte.
Deze dag zou ook voor den jubilaris
riiet onopgemerkt voorbij gaan. Bij
zijn komst werd hij eerst door zijn pa
troon hartelijk gelukgewenseht en ge
rot md om zijn plichtsbetrachting,
mede namens zijn moeder, de weduwe
van zijn vorige werkgever. Hij deed
clit vergezeld gaan van een geschenk
onder couvert.
Daarna was de beurt aan de oudste
van het personeel om namens hen,
gelukwenschen en 'n geschenk aan te
bieden. Het verdere van den dag werd
bij natuurlijk in de gelegenheid ge
steld ten zijnen huize Prinsenstraat 9
in feeststemming door te brengen.
Heden herdacht de heer J. de Lange
den dag. waarop hij voor 25 jaar in ge
meentedienst kwam op het abattoir. Van
deze 25 jaar was hij 10 jaar nachtportier
en de overige 15 jaar stalknecht.
Hedenmorgen werd de jubilaris per
auto van zijn woning gehaald, en bij den
directeur ontboden, die hem op hartelijke
wijze toesprak en hem de gebruikelijke
enveloppe met inhoud overhandigde.
Van de ambtenaren van het aha-ttoir
ontving hij bloemen en ern electrische
hanglamp; van het overige personeel een
theekast.
De jubilaris dankte allen voor de tot
hem gerichte woorden en de prachtige ca
deau*.
Het verdere gedeelte van den dag mocht
hij in den huiselijken kring doorbrengen.
LITERAIRE FACULTEIT.
Mej. G. Berlage heeft bedankt als
ab actis van de Lit. faculteit der Leid
sche studenten.
In de thans bestaande vacatures zijn
door het bestuur candidaat gesteld
Mej. J. H. Waszink als ab-actis, Mej.
S. G. Visser, assessor I en Mej. G. Bur-
gersdijk, assessor II.
Gistermiddag is de 3-jarige J. v.
d. B. ten huize van zijn ouders, wo
nende in de Lindenstraat, van een
stoel gevallen, waarbij het kind met
het achterhoofd op een steenen schaal
terecht kwam en bloedend werd ge
wond.
Het is in het Acad. Ziekenhuis ver
bonden.
Door de politie is op den Morsch-
weg een rijwiel aangetroffen, dat daar
onbeheerd stond.
Inlichtingen bij de politie.
BINNENLAND.
DE ONDERHANDELINGEN
TUSSCHEN BELGIë EN
NEDERLAND.
Men meldt uit Berlijn:
De corespondent van bet Berliner
Tageblatt te Brussel verzekert van bij
zonder goed ingelichte zijde te hebben
vernomen, dat België de jongste, van
Nederlandsche zijde voorgestelde ka
naalplannen, als geheel onmogelijk be
schouwt, aangezien het uitloopen van
het kanaal in de Schelde bij Bath het
grootste gevaar voor de scheepvaart
zou opleveren, aangezien op deze
plaats te allen tijde botsingentus
schen schepen plaats hebben.
De doorvaart door het Hellegat Cis
eveneens uiterst gevaarlijk, gezien de
daar bestaande strooming. De naam
Hellegat zegt reeds, hoe gevaarlijk de
ze plaats is. België zou echter accoord
gaan met een kanaal, dat iets ten oos
ten in de buurt van de Zandvliet de
Schelde zou verlaten om nabij Willem
stad de zuidelijke monding van de
Maas te bereiken.
Tegen deze oplossing bestaat echter
in Nederland verzet, omdat het een
begunstiging van de haven van Ant
werpen zou beteekenen, hetgeen men
in de Rotterdamsche scheepvaartkrin
gen niet wënscht.
DE NATUURBESCHERMINGSWET
Naar wij vernemen, nadert een ont
werp van wet voor de Natuurbescher
ming langzamerhand zijn voltooiing.
De commissie, die het ontwerp heeft
voorbereid, heeft van den zomer van
dit jaar af er aan gewerkt.
Haar voorontwerp maakt een on
derwerp uit van interdepartementaal
overleg, dat nog over enkele punten
verschil loopt.
Het ontwerp-Natuurbeschermings-
wet, waarnaar velen reeds zoolang
met verlangen hebben uitgezien, zal
dus wel niet zoolang meer op zich la
ten wachten.
FINANCIEELE VERHOUDING VAN
RIJK EN GEMEENTEN.
Bij beschikking van de ministers
van Financiën en van Binnenlandsche
Zaken en Landbouw, is ingesteld een
commissie met opdracht tot het voor
bereiden en ontwerpen van den alge-
meenen maatregel van bestuur, be
doeld in art. 4, laatste lid, van 't wets
ontwerp tot herziening van de finan-
cieele verhouding tusschen het Rijk
en de gemeenten en wijziging van enke
le bepalingen der Gemeentewet.
In die commissie zijn benoemd:
Tot lid en voorzitter: Prof. Mr. C. W.
de Vries, hoogleeraar aan de Handels-
hoogeschool te Botterdam; tot leden:
de Vereen, van Ned. Gemeenten te 's
Belanariikste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
Aalsmeersche bloemen te Tnrijn be
kroond.
Het dreigend conflict bi) Hillen afge
wend.
Commissie voor de Flnancieele verhou
ding ingesteld.
Prof. Dooyeweerd spreekt te Groningen
over „Souvereiniteit in eigen kring" voor
de J.V. op G. G.
Buitenland.
Parker Gilberi is opnieuw naar Parijs
vertrokken.
De strijd ln de Duitsche ijzerindustrie.
De Engelsche Gemeenteraadsverkiezin
gen brengen eenige winst voor de Laboor-
partij.
Churchill geweigerd als lid der vakver-
eeniging van metselaars.
Aardschokken in Texas en Mexico.
Bioscoop ingestort in Ecuador.
Nieuwe agitatie in Rusland voor TrotzkL
Dr. Eckener over de Zeppelin-reis.
Gravenhage, vertegenwoordigd door
Mr. A. Jonker, directeur-secretaris der
vereeniging; J. Walch, administrateur
der gemeentefinanciën te Amsterdam;
Mr. H. W. J. Mulder, referendaris bij
het Provinciaal bestuur van Zuid-Hol
land te 's Gravenhage; Mr. A. Veen,
administrateur van de afdeeling be
lastingen en statistiek ter gemeente
secretarie van Rotterdam; J. D, A.
Visser, hoofdcommies bij het Centraal
Bureau voor cle Statistiek te 's Gra
venhage; P. Sikkes, gemeente-secreta
ris der gemeente Sneek; Mr. E. H. J.
baron van Voorst tot Voorst, burge
meester der gemeente Ubbergen; tot
secretaris: C. v. d. Berg, adj.-directeur
der Vereen, van Ned. Gemeenten te
's Gravenhage.
Het secretariaat der commissie is
gevestigd in het Departement van
Financiën (kamer 11) te 's Gravenhar
DE MIDDERNACHTZENDINO.
Op 14 November zal te Amsterdam
het 40-jarig bestaan der Nederland
sche Middernachtzending worden ge
vierd.
Dit zal o.m. geschieden in een ver
gadering van de Nederlandsche Mid
dernachtzending vereeniging, onder
leiding van haar Voorzitter, Dr. Lam-
merts van Bueren.
Na hem zullen als sprekers optre^
den de minister van Justitie, Mr. Dr.
J. Donner, en burgemeester de Vlugt.
Bij gelegenheid van de gedachtenis
viering zal een gedenkschrift verschij
nen, geschreven door den heer J. N.
van Munster.
REDDERS GEHULDIGD.
Gistermorgen is aan de bemanning
van de IJmuider reddingsboot wegens
het redden van een aantal schipbreu
kelingen van het, het vorige jaar op
de kust bij IJmuiden vergane Engel
sche stoomschip Shonga, uitgereikt de
zilveren medaille van de Engelsche
maatschappij voor het redden van
drenkelingen.
Bij deze gelegenheid werd aan P. de
Wijn wegens zijn vele verdiensten
voor de Noord- Zuid-Hollandsche
Reddingsmaatschappij door den voor
zitter, den heer Tegelberg, de zilveren
medaille van de orde van Oranje Nas
sau overhandigd.
De heer Tegelberg deelde verder
mede, dat de Maatschappij het pen
sioen van den heer De Wijn heeft ver
dubbeld.
ONTWERP WET WINKELSLUITING.
Door het bestuur van den Nat. Hanze-
bond van Sigarenwinkeliers is aan het be
stuur van den Kon. Ned. Middenstands
bond te 's-Gravenhage een schrijven ge
zonden, waarin het zijn grootste bevreem
ding en teleurstelling uitspreekt Over het
besluit van het in Sept. j,l. te Alkmaar
gehouden congres om den minister te ver
zoeken in het ontwerp-wet regelende de
winkelsluiting, het verbod van verkoop
van tabaksfabrikanten in café's e.cL in
richtingen na winkelsluitingstijd te
schrappen.
Daar door dit besluit de belangen van
de sigarenwinkeliers, die toch zeker ook
tot den Middenstand gerekend mogen
worden, zeer ernstig worden geschaad en
de resp. Sigarenwinkeliersbonden reeds
vele Jaren tegen deze grove onbillijkheid
hebben gestreden, kan het bestuur van
den Nat. Hanzebond van Sigarenwinke
liers niet nalaten, tegen het besluit van
het congres te Alkmaar ernstig te protes
teeren.
