CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat nit TWEE Bladen.
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
9*1® JAARGANG
MAANDAG 28 OCTOBER 1928
NUMMER 2577
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da-
gelijks geplaatst ad. 40 cents
EERSTE BLAD.
V De schim van Stenhuis.
De heer Stenhuis is uit het N.V.V.
verdwenen en eveneens uit de S.D.A.P.
maar zijn geest blijft er rondwaren.
Stenhuis was de man die niets moest
hebben van het diplomatiek overleg,
integendeel hij predikte sterk de ont
houding van elke samenwerking met
de burgerlijke partijen. Als zoodanig
maakte hij school in de partij en in
het Verbond waarvan hij voorzitter
was.
Nu is hij verdwenen, maar de geest
door hem gekweekt is nog lang niet
verdwenen. Dat is npg verleden week
gebleken in de hoofdstad. De S.D.A.P.
raadsfractie wilde twee wethouders
zetels accepteeren, maar de partij
heeft dat verhinderd. Met 1023 stem
men voor en 196 tegen is door de kie
zers beslist, dat de S.D. raadsleden
geen Wethoudersfunctie zullen aan
vaarden tenzij het volle pond, drie
wethouders zetels, hun wordt toebe
deeld.
De Sociaal-Democratische raads
fractie was van meening dat het haar
plicht is in dit geval aan den verant
woordelijken arbeid van het Dag. Be
stuur deel te riemen. Maar de partij
©ischt het anders.
Het is onbegrijpelijk, dat de sociaal
democraten zelf niet inzien, dat op
die manier het werk hunner Raads
fractie met lamheid geslagen wordt;
want dat dr. Wibaut en zijn medele
den nu veroordeeld worden tot on
vruchtbare tegenwerking, waar zij
zelf zich tot vruchtbare medewerking
geroepen achtten.
Wat moet er in het gemoed van de
ze mannen omgaan? Maar ook welk
een demoraliseerende invloed moet er
van zoo'n besluit uitgaan.
Het Volk zit er reeds een weinig
mee verlegen en geeft aan de ver
klikkers van de geheimen der verga
dering een reprimande.
„Wij betreuren het zoo zegt de
redactie dat er nog altijd partij-
genooten zijn, die mededeelingen
omtrent huishoudelijke vergade
ringen aan de verslaggevers der
burgerlijke pers doen. Uit den aard
der zaak geven de aldus vervaar
digde „verslagen" geen waarborgen
voor betrouwbaarheid en toonen zij
een verwrongen beeld der diskussie.
Wij ontzeggen dan ook aan deze
„verslagen" alle kracht. Men zal er
zich nimmer op mogen beroepen.
Nu gelooven wij er niet veel van
dat een Volkverslag de bovenvermel
de feiten zal kunnen weerspreken.
Veeleer is het inderdaad een al te
duidelijke waarschuwing naar onze
zijde voor de gevaren der S.D.-politiek
en dat moest niet maggen.
Intusschen wij willen gaarne die
waarschuwing vastleggen.
Zooals het bij de S.D.A.P. gaat be-
geeren wij het niet. Wij houden ook
van overleg tusschen kiezers en geko
zenen, maar laten in de uitwerking
onze vertegenwoordigers binnen de
perken van het beginsel vrij.
Wij zijn hét met de Nederlander
eens. die schreef, dat de verwezenlij-
knig van de democratsche gedachte
van directe medewerking der gekoze
nen des volks, aan het werk der wet
geving en aan de bestuurstaak in Pro
vincie en Gemeente, op den duur al
leen mogelijk is bij een streng uit-el-
kander-houden van de onderscheidene
bevoegdheden.
STADSNIEUWS.
Ds. A D. MEETER.
In de gistermorgen gehouden gods
dienstoefening in de Pieterskerk, waar
(is. A. D. Meeter voorging in de be
diening des Woords, deelde Z.Eerw.
mede, dat hij voor het beroep naar de
Ned. Herv. -Gem. te Gouda bedankt
had.
Tevens gaf de prediker zijn blijd
schap te kennen over het feit, dat
door aankoop van het perceel Rapen
burg 10, waar voorheen gevestigd was
de administratie van het R.-K. Dag
blad ,.De Leidsche Courant", binnen
kort in het Centrum van Wijk III een
eigen wijkgebouw zou verrijzen,
waarin hij zijn ambtelijken arbeid in
I.eidens kerk zal voortzetten.
Tot dusver had ds. Meeter voor zijn
wiikarbeid het gebouw „Nathanaël",
Moriaansteeg in gebruik.
De gemeente zong aan het einde van
Oen dienst den leeraar Gezang 91 vers
3 toe.
GEREF. JEUGDRAAD.
Vrijdagavond hield in het catechi
st tielokaa] van ds. Bouwman (Hooi
gracht) de Geref. Jeugdraad zijn eer
sten cursusavond van de wintercam-
pagne.
De vergadering was goed bezocht.
Ook eenige ouderen gaven van hun
belangstelling blijk.
De voorzitter, de heer A. v. Weeren,
opende de bijeenkomst met te laten
zingen van Ps. 119 vers 17, waarna hij
voorging in gebed. Gelezen werd 1
Corinthe 3.
In een kort openingswoord heette
de voorzitter daarna speciaal welkom
ds. H. J. Kouwenhoven, die zoo be
reidwillig was dezen avond een rede
to houden over „De Ethischen en de
Modernen", waarvoor spr. hem reeds
bij voorbaat hartelijk dankzegde.
Onmiddellijk daarna kreeg ds. Kou
wenhoven het woord. Spr. wees er in
de eerste plaats op, dat de Ethischen
als een van hun voornaamste prin-
cipipes uitgaan „het geloof der ge
meente". Omdat in het geloof der ge
meente staat gegrift, dat zij een le
vende Heiland hebben, waarmee zij
leven en dood willen doorgaan, nemen
zij het aan zoodat zij dus feitelijk
een subjectief standpunt innemen.
De Ethische opvatting van de Hei
lige Schrift is niet belijnd. Aan het
persoonlijk gelo-of wordt overgelaten
in hoeverre dez£ aloude oorkonde
het Woord is van den levenden God.
Daarom ziet spr. ook in deze beschou
wing de kloof die Ethischen van Ge
reformeerden scheidt. Het is echter
niet het eenige verschilpunt. Ook hun
geringschatting van de dogmatiek en
de historische feiten, alsmede hun
vi.rwerping van het rechtselement in
den godsdienst, waarvoor zij maar lie
ver het element van de liefde in de
pla.ats zetten, voert ons van hen weg.
Echter er zijn ook wel dingen die in
hen gewaardeerd moeten worden, ze
ker niet het minst hun sympathiek
optreden in het begin van de 19de
eeuw en voorts hun belangrijk werk
op philanthropisch gebied om niet te
vergeten hun persoonlijke godsvrucht.
Wat betreft de modernen, merkte
spr. op. dat zij later zijn opgetreden
dan de ethischen, hoewel ze niet uit
hen zijn voortgekomen. De modernen
of liever modernisten stellen den bij
bel ondergeschikt aan de wetenschap
zoodat tusschen hen en de Gerefor
meerden een scherp© scheiding ligt.
De modernen verwerpen stellig de
opstanding, de hemelvaart en de we
derkomst van Christus, grondpilaren
waarop de Geref. dogmatiek rust. Als
schrikkelijk gevolg van hun optreden
kan aangemerkt worden de Schoolwet
van Kappeyne. Uit dien tijd dateert
echter ook het schitterende werk van
dr. Kuyper „Het modernisme een fata
morgana". Onder Gods bestuur was
het aan de opgravingen in de oude
wereld te danken, dat aan het moder
nisme een gevoelige slag werd toege
bracht. Evenwel er trad een tweede
tijdperk in, waarin het standpunt in
zake de volgorde van de wet en de
profeten werd gewijzigd, in dien zin,
dat men thans aannam, dat de wet
gegeven was voordat de profeten op
stonden. Echter beweerden velen dat
de wet in Babel haar oorsprong heeft
gevonden. Ook het tweede tijdperk
van het modernisme is bijna afgeloo-
pen, het derde is er echter op oevolgd.
Hierin voert niet de kennis den bo
ventoon, maar treedt het mystieke
element meer en meer op den voor
grond.
Nadat vervolgens eenige oogenblik-
ken was gepauzeerd volgde op het
interessante referaat van ds. Kou
wenhoven een levendige bespreking,
waaraan door velen der aanwezigen
werd deelgenomen en waarin op ver
schillende dingen nog een beter licht
werd geworpen.
Ongetwijfeld was de voorzitter de
oprechte tolk van de vergadering toen
hij ds. Kouwenhoven dankzegde voor
den leerzamen avond dien hij de aan
wezigen met zooveel bereidwilligheid
heeft verschaft.
Ds. Kouwenhoven ging voor in
dankgebed.
De eerste cursusvergadering van
den Geref. Jeugdraad is heel goed ge
slaagd. Ze kenmerkte zich weer door
een bijzonder gezellige en intieme
sfeer, waardoor het bezoek ongetwij
feld zeer veraangenaamd wordt.
BUURTVEREENIGING
„EENSGEZINDHEID".
De Buurtvereeniging „Eensgezind
heid", die waarlijk geen introductie
bij het Leidsche publiek meer noodig
heeft, en wier werk in het belang van
de jeugd in de Zijlsingelwijk veler
sympathie wegdroeg en andere wijk-
vc-reenigingen ten voorbeeld is ge-
-weest,, vierde Vrijdagavond in de
keurig versierde groote zaal van
„L'Union" haar eerste lustrum. Het
was dien avond juist vijf jaar geleden
dat de vereeniging op initiatief van
den wakkeren heer F. v. d. Broek
werd opgericht die er al dien tijd de
ziel van was en voorzitter tevens.
De opkomst was .-bijzonder groot.
Ceen plaatsje in de zaal was onbezet.
o.a. ook vertegenwoordigd en had
haar oudere zuster vereerd met een
prachtige bloemenmand.
Precies acht uur opende de heer v.
d Broek de feestelijke bijeenkomst
met een hartelijk welkom tot de aan
wezigen en bracht daarna nog eens in
herinnering wat er in den afgeloopen
zomer voor de kinderen werd gedaan,
in het geheel een kleine 300.
Verder deelde hij mede, dat er zoo
wel van den oud-burgemeester, jhr.
De Gijselaar, als van den tegenwoor-
digen burgemeester, mr. Van de San-
de Bakhuyzen, gelukwenschen waren
ingekomen, alsook van de 3 October-
vereeniging en van enkele zusteror
ganisaties.
Spr. bracht de betrokkenen daar
voor dank, dankte tevens de vele ver-
eenigingen en personen die in den
loop der jaren het bestuur met raad
en daad hadden bijgestaan; afzonder
lijk noemde hij in dit verband de heer
Bernard de Koning.
Na de toegejuichte openingstoe
spraak volgden er voor het bestuur
eenige verrassingen, waarin de kinde
ren zelf de hand hadden. Het begon
met een schitterend tableau, waarin
in afwisselende kleuren hulde werd
gebracht aan het bestuur.
Daarna werden de bestuursleden op
het podium geroepen om ieder een
groote insigne aan te bieden, van wel
ke taak een klein meisje, die een toe
passelijk gedichtje opzegde, zich
kweet.
De voorzitter deelde mede, dat zijn
echtgenoote in deze verrassing de
hand had gehad.
Eindelijk hadden eenige jonge meis
jes, geheel op eigen initiatief, mooie
kransen gemaakt, die alweer met een
tableau aan de respectievelijke be
stuursleden werden aangeboden.
Intusschen weerde het orkest zich
dapper, waardoor, vóórdat met het
eigenlijke programma werd begonnen,
de stemming in de zaal kwam.
De Chr. Mandolin:club „Marjacof",
directeur de heer J. P. A. Mayer, open
de het officieel© programma met het
spelen van eenige nummers, waar
met aandacht naar werd geluisterd.
Niet minder bevielen een drietal lie
deren: „Mijn Nederland", „Lofzang"
en „Slaap zacht" gezongen door „Elf
jes", een clubje van elf der grootste
meisjes uit de buurt, waarvan helaas
een was uitgevallen, doordat zij moest
worden opgenomen in een Ziekenin-
richting.
De voorzitter dankte de meisjes,
alsmede den heer Mulder, onder
wiens leiding de zang was ingestu
deerd.
Het nummer dat hierop volgd. Viel
al zeer bijzonder in de smaak.
De damesgymnastiekvereen. „Con
cordia" voerde onder leiding van den
bekwamen heer J. Nievaart eenige
Niels Bukh- en rhythmische oefenin
gen uit, die hartelijk werden toege
juicht.
Ter afwisseling gaf de humorist,
de heer C. Spaanderman, die zich
reeds verdienstelijk had gemaakt met
het arrangeer en van de tableaux,
eenige humoristische voordrachten.
Daarop volgde het meer kunstzin
nig gedeelte, waarbij mej. Yda van
Grol (piano) en de heer C. Verver
(vióol), de aanwezigen wisten te
boeien. Wij mogen hierbij niet verge
ten de aardige begeleiding op de piano
van het „Ave Maria" door het doch-
torje van den voorzitter, de jongejuf
frouw Grietje v. d. Broek, leerlinge van
Cor de Wekker.
Ter versterking van de kas (de
vereeniging heeft een jaarlijksche be
grooting van circa f 1300) waren er
allerlei attracties, waaronder een
verloting van tal van mooie prijzen,
door vrienden der vereeniging welwil
lend aangeboden.
Het was al heel laat toen de, ook in
het speechen onvermoeid© voorzitter
de zoo hijzonder geslaagde lustrum
viering sloot.
En nu stevent „Eensgezindheid" op
dezelfde loffelijke wijze naar haar
tweede lustrum.
HET RIJKS PSYCHOFATHENASYL.
Dr. Jacob Scholtens, 1ste geneesheer
hij de bijzondere strafgevangenis te
Scheveningen, die benoemd is tot di
recteur van het 1 November in ge
bruik te nemen Rijks Psychopathen-
asyl alhier, werd September 1871 te
Groningen geboren en 12 October 1890
aan de Rijksuniversiteit te Groningen
ais student in, de geneeskunde inge-
srheven. Hij promoveerde aldaar den
20sten December 1900 op een proef
schrift, getiteld: De combinatie van
dementia paralytica met andere psy
ch o-sen.
Na zijn promotie werd hij genees
heer aan het krankzinnigengesticht
Meerenberg en in 1901 geneesheer
directeur van "t krankzinnigengesticht
te Paramaribo. In 1908 vertrok hij naar
Oost-Indie, waar hij benoemd was tot
geneesheer bij het krankzinnigenge
sticht te Buitenzorg, waarvan hij na
eenige jaren directeur werd. Hij bleef
dit tot 1924, toen hij, met verlof in
Europa zijnde, werd benoemd tot 1ste
geneesheer bij de bijzondere strafge
vangenis te Scheveningen, welke
functie hij tot dusver heeft vervuld.
Dr. Dirk Wiersma, die benoemd is
tot adjunct-directeur van het Psycho-
pathenasyl, werd 16 Mei 1899 te Gro
ningen geboren en is een zoon van
prof. dr. E. D. Wiersma, hoogleeraar
in de psychiatrie, aan de universiteit
aldaar. Hij werd 26 September 1917
als student in de geneeskunde aan de
universiteit te Groningen ingeschre
ven en promoveerde aldaar den 26sten
Juni 1923 tot doctor in de geneeskun
de op een proefschrift, getiteld: „Over
de psychiatrie van dementia praecox.
Een historisch, kritisch en experi
menteel onderzoek".
Eengen tijd was hij assistent bij zijn
vader en de laatste jaren conservator
bij de psychiatrisch-neurologische kli
niek der rijksuniversiteit te Gronin
gen.
ERFELIJKHEIDSLEER EN
EU GENETIEK.
Vanwege het Nederlandsch Natio
naal Bureau voor Anthropologic zal
van 5 tot en met 9 November in het
anatomisch laboratorium op het ter-
ren van het nieu\we academisch zie
kenhuis een cursus worden gegeven
Over erfelijkheid en eugenetiek.
Maandagavond 5 November van 8
9 uur zal dr. M. J. Sirks spreken over
de beginselen der erfelijkheidsleer en
van 9.15 tot 10.15 uur dr. Joh. van der
Spek over: Erfelijkheid bij den mensch
Dinsdagavond 6 November van 8
9 uur houdt prof. dr. N. Ph. Tendéloo
een voordracht over het constitutie-
vraagstuk en van 9.1510.15 uur dr.
P. J. Waardenburg een voordracht
over: Tweelingonderzoek en erfelijk-
heddsstudie.
Woensdagavond 7 November van 8
9 uur zal dr. C. P. Frets spreken
over erfelijkheid van hoofdvorm en
van 9.1510.15 dr. M. A. van Herwer
den over: De 'genetische beteekenis
der bloedgroepen.
Donderdagavond 8 November zal
89.15 uur prof. dr. H. Bouman een
voordracht houden over: Het genie
(als biologisch probleem) en van 9.30
10.30 prof. dr. F. J. van Bemmelen
over de beginselen der bio-genealogie.
Vrijdagavond 9 November zal van
89 uur dr. D. Herderscheê spreken
over de genese van het achterlijke
kind en van 9.1510.15 uur dr. C.
HagedoornVorstheuvel La Brand
over eugenetiek.
MUSEUM „DE LAKENHAL!'.
In de Lakenhal zal omstreeks Kerst
mis een tentoonstelling worden ge
opend van portretten uit het tijdvak
1800—1850.
De heeren mr. dr. J. C. Overvoorde,
voorzitter; A. Coert, secretaris (corres
pondentieadres: Sted. Museum de
Lakenhal Leiden); W. J. G. C. Bijle-
veld; dr. J. J. de Gelder; prof. dr. W.
Martin en mr. A. Staring, hebben zich
bereid verklaard een commissie te
vormen voor het organiseeren dezer
tentoonstelling, terwijl de burgemees
ter, mr. A. van de Sande Bakhuyzen,
het eerevoorzitterschap heeft aan
vaard.
De bedoeling is vooral portretten
uit Leiden en omgeving te verkrijgen,
aangevuld met belangrijke werken
vari elders. Niet alleen zullen olieverf
portretten worden geexposeerd. maar
ook miniaturen, teekeningen en sil
houetten, zoodat een zoo volledig mo
gelijk overzicht kan worden gegeven
van wat Leiden en omgeving aan goe
de portretkunst uit de eerste helft der
19e eeuw bezit.
SCHILDERIJENTENTOONSTELLING
In het Stedelijk Museum „De La
kenhal" zal Donderdag 1 Nov. a.s. een
tentoonstellng worden geopend van
schilderijen door Ed. Karsen.
MUSEUM VAN OUDHEDEN.
Bij beschikking van den Minister
van Onderwijs. Kunsten en Weten
schappen, is benoemd tot berichtge
ver van het Rijksmuseum van Oudhe
den alhier, huiten bezwaar van 's
Rijks schatkist, de zeereerw. heer
Aug. L. Kengen, pastoor te Caberg.
DE FORENSENBELASTING EN HET
TRAM-PERSONEEL.
De raad van beheer van de Haag-
sche Tram heeft naar „Het Volk"
meldt in zake restitutie van de foren
senbelasting aan het personeel van de
tram, dat op de intercommunale lij
nen werkt besloten, restitutie toe te
kennen tot het bedrag, dat zij, die niet
vrijwillig op deze lijnen dienst doen,
meer moeten betalen dan het geval
zou zijn geweest, indien zij volledig
orider de Haagsche belastingregeling
waren gevallen.
Binnenland.
Grootsche huldiging van H. M. de
Koningin-Moeder te Den Haag.
Het vijfde vliegtuig te Weltevreden
aangekomen.
Het internationale Roode Kruiscon-
gres gesloten.
Buitenland.
Politieke rede van Poincaré.
Een boodschap van Mussolini bij
den zesden verjaardag van den op-
marsch naar Rome.
Groote overstroomingen in het
Zwitsersche kanton Tessino.
Storm aan de Fransche kust*
De ,Graf Zeppelin'' is gestart voo?
tie vlucht naar Duitschland.
GOUDEN JUBILEUM W. J. DEKKER.
De jubilaris geridderd.
Heden herdacht de heer W. J. Dek
ker den dag waarop hij voor 50 jaar
in dienst trad'als letterzetter hij de
firma A. W. Sijthoff's Uitgevers-Mij.
alhier.
De jubilaris werd hedenmorgen met
zijn echtgenoote allereerst ontvangen
op het privé-kantoor van de directie,
waar hij werd toegesproken door den
heer Van Looy, die hem prees om zijn
buitengewone nauwkeurigheid en
ijver, en na een hartelijken geluk-
wensch hem overhandigde de gebrui
kelijke enveloppe met inhoud, bene
vens een fraaie boriquet bloemen.
Daarna sprak onze burgemeester,
mr. A. v. d. Sande Bakhuyzen. den
jubilaris toe. Spr. wees er op, dat deze
dag een dag is van herdenking en
van overdenking. Deze overdenking
zal misschien wel, aldus spr., de
wensch bij u doen opkomen, dat ver
schillende dingen anders gedaan, wa
ren. Uw superieuren echter hebben
u leeren kennen als een werkman
eerste klas. Spr. deelde daarna mede,
dat het H. M. de Koningin heeft wil
len behagen den heer Dekker te ver-
er-ren met de medaille in brons van
Oranje-Nassau. Ook het 'gemeentebe
stuur stelt het daarom op prijs den
jubilaris te complimenteeren.
Vervolgens werd de jubilaris nog
gefeliciteerd met enkele hartelijke
woorden door den heer dr. Beets, na
mens de redactie van het nieuwe
Woordenboek der Nederlandsch© Taal,
waaraan de jubilaris zeer langen tijd
heeft gewerkt en nog werkt, door den
heer v. Waalwijk, president-commis
saris der N.V. en door den heer Du-
croix. namens het administratief per
soneel.
Daarna had plaats de huldiging in
de zetterij door de kameraden.
De heer Goldenherg, een der oudste
zetters, feliciteerde den jubilaris na
mens het geheele personeel en wees
daarbij op de prettige kameraadschap
pelijke samenwerking die steeds on
derling heeft bestaan, terwijl hij hem
tenslotte een fraaie klok als blijk van
waardeering aanbood.
Nadat allen den jubilaris de hand
hadden gedrukt volgde tenslotte nog
de huldiging door de chefs en de pro
curatiehouders, die hem een mooie
kapstok aanboden, terwijl zijn echt
genoote werd vereerd met fraaie
bloemen.
De jubilaris antwoordde telkens
met eenige woorden van dank.
Zooals men ziet heeft men den ju
bilaris, die algemeen wordt bemind
en gewaardeerd een allerhartelijkste
hulde gebracht die hij dan ook onge
twijfeld heeft verdiend.
De heer Dekker kreeg het verdere
van den dag vrijaf om in familiekring
het gedenkwaardige feit te vieren.
OUDEJAARSAVOND.
Volgend adres is aan den raad ge
zonden:
Geeft met verschuldigde eerbied te
kennen de afdeeling Leiden van den
Bond van Hotel-. Cafe- en Restaurant-
personeel in Nederland, ten deze do
micilie kiezende Schelpenkade 56,
en vertegenwoordigd door de onder-
geteekenden J. H. Knaap en Ch. Ver-
mey, resp. voorzitter en secretaris;
dat zij Uwen Raad verzoeken die
maatregelen te willen nemen, welke
leiden tot het sluiten van Koffiehui
zen, Café's. Restaurants en Cabarets
op 31 Dec. (Oudejaarsavond) des
avonds om half tien uur;
dat adressante ter toelichting en
motiveering van dit verzoek het vol
gende onder uw aandacht wil bren
gen:
Het is Uwen Raad, naar wij durven
aannemen, bekend, dat het personeel,
werkzaam in dit bedrijf, zeer zelden
in de gelegenheid, is bij bijzondere ge
beurtenissen en feestdagen, als b.v.
Kerstmis, Nieuwjaar, enz., in den
