CHRISTELIJK DAC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
9<* JHffRfcWnO
MAANDAG 22 OCTOBER T928
NUMMER 257f
NIEDWS LEIDSCHE COURANT
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en bulten Leiden
waar agenten gevestigd lijn
Per kwartaal. i 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
EERSTE BLAD.
Een parlementair kabinet»
Het voorloopig verslag van de alge
meen© beschouwingen over de staats-
begrooting in de afdeelingen van de
Tweede Kamer, dat Zaterdag ver
scheen, geeft ook nu weer interessan
te stof.
We lezen omtrent den politieken
toestand aldus:
„Verscheidene leden waren met den
tegenwoordigen gang van zaken niet
tevreden betreurden het, dat een par
lementair kabinet ontbreekt. Na de
ervaring met het tegenwoordige inter
mezzo-kabinet opgedaan, is de wensch
tot terugkeer naar een parlementair
kabinet steeds levendiger geworden.
Duidelijk is gebleken, dat, wanneer
het parlementaire stelsel niet op nor
male wijze werkt, het natuurlijke en
gewenschte evenwicht tusschen regee
ring en Parlement ten nadeele van de
volksbelangen wordt verbroken.
Het kabinet krijgt bij het ontbreken
van een meerderheid in de volksverte
genwoordiging, die bereid is de regee-
ringsverantwoordelijkheid te dragen,
een machtspositie, die met den dag
sterker wordt en het er toe brengt, om
zelfs met duidelijke uitspraken van
de Stat en-Generaal geheel naar belie
ven al of niet rekening te houden. De
volkswil komt niet tot zijn recht, Aan
het volk wordt onthouden wat het zou
verkrijgen onder een normaal kabinet
berustende op een meerderheid of een
groote minderheid in het parlement.
Ongemerkt komt men alzoo in de
fascistische lijn.
Dit geldt niet alleen van het kabi
net in zijn geheel, maar ook van elk
zijner leden in het bijzonder. Ieder
hunner gaat zijn eigen weg zonder
voeling te houden met partijen of reke
ning te houden met de wenschen van
een bepaalde meerderheid. Dit heeft
ten gevolge, niet alleen een verzwakte
king van den invloed der volksverte
genwoordiging, maar ook een groote
mate van onzekerheid op wetgevend
gebied. Zooals de Regeering zich niet
stoort aan de Kamer, zoo heeft de Ka
mer geen belangstelling voor het lot
van het Kabinet. Van een stevigen
gang in de rechtsvorming kan op deze
wijze geen sprake zijn.
Waar uit. het vervolg blijkt, dat on
der deze „verscheidene leden" ook so
ciaal-democraten gevonden worden,
valt alleen het verheugende feit te
constateeren, dat ook daar het inter
mezzo voorgoed uit de gratie is.
Ziet de S.D.R.P. een nieuwen dag
Niet alleen wordt de intermezzo
toestand veroordeeld, ook wordt een
actie aangekondigd, die voeren zal
naar gezonder parlementaire toestan
den
De Staten-Generaal, zoo werd be
toogd, zijn dan ook niet veel meer ge
worden dan een adviseerend college,
een toestand, waaraan de steeds groei
ende arbeiderspartij, voor wie eerlang
een grootsche taak schijnt te zijn weg
gelegd, zoo spoedig mogelijk een ein
de gemaakt wenscht te zien.
Het parlement loopt gevaar, de po
sitie te verliezen, die het in een repre
sentatieve volksregeering behoort in
te nemen.
De steeds grooter wordende arbei
derspartij is hier niet de S. D. A. P.
aan het woord die nu 24 leden telt
zal een einde willen van den tegen
woordigen tusschentoestand. Maar 24 is
nog geen 50. Op welke wijze zal dan 'n
regeeringsmeerderheid moeten wor
den verkregen?
Intusschen is het geluid als waar
schuwing niet onwelkom.
V De Geer en Slotemakerde
snoodaards.
De hier aan het woord zijnde leden,
zoo lezen wij verder in het Voorloopig
Verslag, hadden tegen het beleid van
het kabinet-de Geer zeer ernstige be
zwaren.
De grief van deze leden is, dat niet
gestreefd wordt naar herstel van het
geen door de bezuinigingscommissie
was afgebroken. Er is stilstand in de
sociale en onderwijswetgeving. Aan
het hoofd van het departement van
Arbeid, Handel en Nijverheid staat 'n
bewindsman, die als regeerder zwak
is, en geeii weerstand weet te bieden
aan de conservatieve politiek van het
kabinet. Hij heeft in de laatste maan
den wel verschillende wetsontwerpen
in gereedheid gebracht, maar den be
schikbaren tijd voor de behandeling
daarvan doen voorbijgaan. Van unifi
catie van de sociale verzekering is
geen sprake; uitbreiding van de ar
beidsinspectie, in die mate, waarin
deze noodig is, blijft achterwege. Van
een wettelijke regeling yan de werk
loosheidsverzekering is nog niets te
bespeuren. De ratificatie van de Con
ventie van Washington betreffende
den achturigen arbeidsdag laat op
zich wachten.
Een bijzonder onaangenamen in
druk had op deze leden gemaakt de
tegenstand, dien de Regeering geboden
heeft aan het streven om de bezuini
gingsmaatregelen betreffende het on
derwijs eerder ingedaan te maken dan
in de wet was voorzien, ofschoon de
daarvoor noodige gelden aanwezig war
ren.
Hiertegenover heeft het Kabinet
zich hoofdzakelijk toegelegd op het
bevorderen van groote veranderingen
in de inkomstenverdeeling tusschen
de klassen der bevolking en door zijn
belastingpolitiek gestreefd naar een
verschuiving van inkomen van arm
naar rijk".
Men ziet het, de stormloop concen
treert zich op twee bepaalde punten
waarbij men verwachten kan steun te
zullen vinden bij deze en gene groep.
Zij het in ander opzicht, ook naar het
oordeel van andere groepen gaan de
financieele daden van eerstgenoemden
bewindsman niet in de juiste richting
Weifeling in de houding van den Mi
nister van arbeid is ook elders opge
merkt.
Maar 't is hier politiek van een be
paalde soort.
Niet de onze.
V Geen reden voor afwijzing.
Het is te verstaan, dat van de zijde
der eerstbelanghebbenden, de gemeen
ten, wordt aangedrongen op meerdere
gegevens, voor de berekening van de
gevolgen van het ontwerp der wet tot
regeling van de financieele verhou
ding.
De uitvoerige berekeningen door de
ministers genoemd in de Memorie van
Toelichting, en die geput zijn uit de
gegevens van hot Centraal Bureau
voor de Statistiek, zijn niet afdoende.
Trouwens, dat erkennen de minis
ters zelf, zoodat zij ze ook niet willen
publiceeren.
Maar naar onze meening mag dat
geen reden worden, om het ontwerp af
te wijzen. Mag het zelfs geen reden
zijn, om behandeling uit te stellen.
Zeker mag dan ook het voorbeeld
van het Weekblad van den Ned. Bond
van Gemeenteambtenaren niet gevolgd
worden, dat schrijft:
„Voorloopig hebben wij weinig be
hoefte om ons met het wetsontwerp
ernstig bezig te houden. Ongetwijfeld
zit er in het ontwerp, en vooral in de
knappe Memorie van Toelichting veel
goeds. Maar er is hier nu eenmaal geen
sprake van literatuur of van een „fi
nancieele verhouding" in een slechts
in onze verbeelding bestaand Utopia.
Wij hebben hier te maken met hoogst
ernstige realiteiten, met betrekking
waartoe het niet aankomt op boeiende
beschrijvingen van wat wel zou kun
nen zijn, maar op hetgeen is en z i j n
zal.
Publicatie van de „uitvoerige bere
keningen" en van alle feitelijke gege
vens, welke voor de beoordeeling van
het wetsontwerp niet van de be
schouwingen der Memorie van Toe
lichting noodzakelijk zijn, dit is,
wat op het oogenblik, zonder eenig
voorbehoud, van de regeering moet
worden verlangd".
Wij mèenen integendeel, dat er alle
aanleiding is om bij de ministers aan
te dringen op het verzamelen van alle
noodige cijfers.
Intusschen verricht het Bureau van
de Vereeniging van Nederlandsche ge
meenten thans reeds zeer nuttig werk
met een onderzoek, dat een zuiverder
berekening beoogt, dan op grond van
de bij het Centraal Bureau voor Sta
tistiek aanwezige gegevens mogelijk
was en is,
Thans moet er bij de gemeentebe
sturen, ook van de kleinste gemeente,
op worden aangedrongen, dat men de
noodige cijfers verzamele.
De zaak is errctig genoeg.
Eventueel ware van hoogerhand, of
vanwege vorengenoemde vereeniging,
hier een handje te helpen.
STADSNIEUWS.
STATENKIESKRING „LEIDEN".
Door het bestuur van den Staten-
kieskring „Leiden" werd Zaterdagmid
dag in gebouw Amicitia alhier een
vergadering gehouden, onder leiding
van den heer W. Warnaar.
Na opening der vergadering richt de
voorzitter een woord van welkom tot
de aanwezige leden.
>Deze vergadering is noodig, omdat
binnenkort het Centralen-Convent bij
eenkomt, waarin o.m. een voorloopige
beslissing zal worden genomen inzake
het Program van Actie en de wijze van
candidaatstelling voor de Tweede Ka
mer.
Door den Statenkieskring „Leiden"
moeten afgevaardigden worden be
noemd naar het Centralen-Convent.
De waarn. secretaris, Mr. F. H. van
der Tas, leest de notulen, welke onver
anderd worden goedgekeurd.
Door den penningmeester, den heer
S. Schoneveld, wordt verslag uitge
bracht over de geldmiddelen.
De ten vorigen jare gehouden Staten
verkiezing, heeft een groot bedrag aan
uitgaven gevraagd. Er is nog een be
duidend tekort.
Besloten wordt de K. V. op te wek
ken, hun contributie over 1927 en 1928
te voldoen, opdat het tekort zoo spoe
dig mogelijk verdwijne.
Een zeer geanimeerde bespreking
had plaats over het voorstel van het
Centraal-Comité inzake de Candidaat-
stelling voor de Tweede Kamer in 1929.
Het voorstel, dat door de heeren War
naar en Karstens werd toegelicht,
werd gunstig ontvangen.
De groepeering van de 18 Kamer
kieskringen tot 12 lijstgroepen met
even zooveel lijstaanvoerders, werd
toegejuicht.
Als afgevaardigden naar 't Centra
len-Convent werden benoemd de H.H.:
Ds. E. H. Broekstra, W. van Esch, T. S.
Goslinga, G. Kuyper, Ds. H. Meyering,
J. P. Segers en H. van Zonneveld.
Als eventueele plaatsvervangers wer
den aangewezen de heeren: K. Brug,
W. L. van Gugten en Mr. F. H. van
der Tas.
Hierna werd de vergadering geslo
ten, nadat Ds. Meyering was voorge
gaan in dankzegging.
CHR. LETTERKUNDIGE KRING.
Laatstleden Vrijdag hield de Christe
lijk Letterkundigen Kring alhier zijn
maandelijksche bijeenkomst ten hui
ze van één der leden.
Nadat de voorzitter, de heer Mulder,
met gebed had geopend, las hij de
laatste vier verzen van Salomo's
Hooglied.
Daarna gaf hij het woord aan den
heer Jan H. de Groot van Amsterdam,
die dezen avond voor den kring zou
lezen.
Meldde de convocatie, dat hij ook
over eigen werk zou spreken, de heer
De Groot vindt dat, althans in kriti-
schen zin opgevat, wel wat lastig,
waarom hij zich zal bepalen tot enkele
toelichtingen.
Daarom vangt hij maar aan met te
vertellen van een ontmoeting in Alk
maar, waarbij drie jonge dames, ken
nissen, die hem niet herkenden, in den
lach schoten om zijn „kale tater".
Aanleiding voor hem, aan dat drie
tal schelmen een gedicht op te dragen,
waarin hij zijn dank tot uiting brengt
voor wat hij genoot bij de klaterende
meisjeslach over het stille water.
Daarna leidt de heer De Groot ons
binnen in de voetbalwereld, door en
kele bijdragen als redactie-lid van Alc-
maria-Nieuws voor te lezen.
Een gesprek met den voetbalgeest
moet dienen om den goeden clubgeest
te bevorderen. Als „Treurwilg" staat
hij bij een slecht-begonnen seizoen.
Een anderen keer gewaagt hij van
een verliefdheid en als één der me
dewerkers het proces aldus bij hem
ziet verloopen: verliefd verloofd
verdwaald ontnuchterd, dan heeft
hij gelegenheid de lezers in een vol
gende bijdrage uit den droom te hel
pen. Zijn verliefdheid is geen andere,
dan het verpanden van zijn hart aan
de Alkmaarsche voetbalclub „Alcma-
ria", waarbij van geen verdwalen en
ontnuchtering sprake kan zijn.
Met dartel woordenspel neehit hij
Jaap Bier's glazen snottebel in goed
geslaagde behandeling.
Heel geestig weet hij allerlei voor
bereidingen voor de Olympiade te Am-
dam onder de aandacht te brengen in
een gefingeerde ontmoeting met een
lady, die hij op haar vragen inlicht. En
dat gaat alweer niet zonder komische
misverstanden.
Van het queue-maken bij den voor
verkoop der kaarten voor den Holland-
Uruguay-wedstrijd weet hij een heel
verhaal te maken, waarbij zelfs het
hoorbaar-zuchtende politiepaard niet
ontbreekt.
Bandenpech met een Ford op den
terugweg van de Glindhorst, juist
tusschen het gebouw van de Vrije Ge
meente en dat van de onvrije gemeen
te (de gevangenis) inspireert hem tot
een nieuwe bijdrage.
Dat alles vormde nagenoeg het me
nu van het eerste gedeelte van den
avond, dat aan het leutige was ge
wijd.
Na de pauze kwam het meer literai
re werk van den heer De Groot aan
de orde.
Hij verhaalde dan, hoe het maand
blad „Astra" haast „De Spreeuw", het
zwakste der drie door hem toegezon
den gedichtjes, had opgenomen.
„Opwaartsche Wegen" nam een an
dere houding aan. Wel kreeg hij eerst
een half jaar na toezending de druk
proef, toen hij reeds alle hoop had
verloren, maar die gebeurtenis bezorg
de hem dan ook een ware sensatie.
Van het werk, waarmede hij in het
Christelijk Letterkundig maandblad
debuteerde, las hij „De Karakiet".
De dichter toonde in dit en in een
reeks volgende gedichtjes, als „Het
spelende poesje", „Zoo'n luie kerel",
„Zeg, zonne klaar", „Maart", „De
strijd", enz., hoe de natuur," maar ook
de kleine eenvoudige dingen of soms
een simpel gebeuren, door hem met
een innig genieten worden beschouwd
en hoe hij er in zijn verzen een zonni-
gen glans en vaak een humoristisch
tintje aan weet te geven, terwijl hij in
rhythmische cadans soms heel aardig
passende klanken-reeksen en geluid
nabootsingen weet te pas te brengen.
Een goed voorbeeld hiervan levert
de later gelezen „Kleuterdans om de
tjang-tjingele-joengele-boem van een
draaiorgel in de straat.
Ook een viertal kinderliedjes deed
aardig aan.
Dan zien we de zware wolken van
November" nu reeds in October ten
aanval trekken en beleven we verder
bij een temperatuur van over de
60 gr. de „Eerste rijmnacht".
Tot besluit kwam een bundel
„Sprongen", die binnenkort met het
„Juist verschenen" gesierd in de etala
ges der boekwinkels zal verschijnen.
Een paar zotte capriolen in een jo
lige bui. verklankt hij in „Kermis in
mijn bol". De „Nachtdienst" op het te
legraafkantoor heeft tot voornaamste
gebeurtenis de prop op den neus van
den slaper.
„Pulletjes" doet een oogenblik aan
een stilleven denken.
Dan wordt de toon van den dichter
allengs ernstiger en toont hij naast
zonneschijn ook schaduw, leed tegen
over leute te zien.
Laat hij in het expressionistische
Trianon" even, schrijnend, het holle,
leege bestaan in de mondaine danswe-
reld gevoelen, „Sleeperswerk" getuigt
bij het trekken van de parallel van
meer beschouwing.
Wel komen „Herfst" en „Schaats
tocht" nog even terugwijzen naar vroe
ger werk, maar met „Vrede op aarde"
zet het ernstige voor goed in.
De zinnelooze „Barabbas" maakt hij
tot een legendarische figuur. Ook „Ju
das" boeit zijn aandacht en doet hem
in eea rondedans van gierende duive
len ter helle varen.
Bij „Christus' geeseling" is hij het
zelf, die de zweep hanteert en met
..Kruisinging" onderstreept hij nog
eens de vrijwilligheid van Christus'
offerande.
Het laatste gedicht „Paradijsverlan
gen" spreekt van verlangen naar het
zondelooze.
De voorzitter bracht den dank der
vergadering over en sprak den wensch
uit, dat de heer De Groot nog in meni
ge bijdrage Christelijke kunst zou le
veren.
Hierop werd de gezellige avond door
den heer Van Ham met dankzegging
gesloten.
EEN BIJZONDER JUBILEUM.
Een bijzonder jubileum werd Zater
dag 1.1. gevierd door Mej. de "\Ved.
Brugman-Macco, Waardgracht 11, die
't feit herdacht, dat ze 60 jaar geleden
aan genoemd adres kwam wonen.
Door huren en familie is die dag
voor de jubilaresse tot een onvergete
lijke gemaakt.
's Avonds werd Mej. B. per rijtuig
naar haar woning gebracht, waar ze
door buren en familie in haar versier
de woning werd opgewacht en gecom
plimenteerd.
Heel de Waardgracht was in feest
dos en van verschillende huizen wap
perde de driekleur, terwijl hij aan
komst van de naastgelegen huizen
bengaalsch vuur werd afgestoken.
Door een deputatie van buren werd
aan de jubilaresse een couvert met
inhoud aangeboden, dat door mej.
B. vol erkentelijkheid werd aanvaard.
In dankbare stemming werd do
avond verder in eigen kring gevierd.
ZILVEREN JUBILEUM.
Het was Zaterdag 25 jaar geleden,
dat Mej. H. M. Angevaare in betrek
king was bij de fa. Dieben, wasscherij
De Rhijnstroom aan den Hooge Rijn
dijk.
Mej. Angevaare kwam op 15-jarigen
leeftijd bij de familie Dieben in de
huishouding, alwaar zij verschillende
jaren lief en leed met de familie mee
maakte. Zij zag de kinderen opgroeien
en was voor hen wat men zoo noemt
„een tweede moeder". Is het dus te
verwonderen, dat men de jubilaresse
als het ware als een lid van de fami-
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/* cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke redactie ■*-
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Belanariikste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Koninklijk bezoek aan Breda.
De gemeenteraad van Lonneker
verbiedt gevaarlijke vliegerij.
Nadere bijzonderheden omtrent den
moord te 's-Hertcgenbosch.
Het vijfde vliegtuig heeft de reis
naar Indië vervolgd.
Buitenland.
Dr. Marx zal aftreden als voorzitter
der Centrumpartij.
Herdenking der Socialistenwet doör
de Duitsche sociaal-democraten.
Het tekort van de „Pressa" te Keu
len bedraagt 35 millioen Mark.
Een aanslag op Al Smith door de
Ku Kluz Klan.
Edison gehuldigd ter gelegenheid
van het gouden jubileum der gloei
lamp.
Zwitsersche dame uit een vliegtuig
gevallen.
lie beschouwt? Geleidelijk werd ze
daarna ook in het bedrijf opgenomen
en thans staat zij aan het hoofd van
het damespersoneel, alwaar zij de ge
ziene leidster is.
Des morgens werd de jubilaressb,
toen zij uit de kerk kwam, ten huize
van den heer Dieben, hartelijk ontvan
gen door de huisgenooten en door den
heer Dieben gecomplimenteerd, die
haar met eenige welgekozen woorden
dank zegde voor haar trouwen ijver en
ha^r welwillendheid, waarmede zij de
familie steeds gediend heeft.
Als stoffelijk blijk van aandenken
overhandigde hij Mej. Angevaare daar
op een enveloppe met inhoud, waarbij
de overige huisgenooten zich aanslo
ten met een pracht collectie geschen
ken, als een linnenkast, een fraaie bim
bam-klok, kleedjes, zilverwerk, garni
turen, enz., wel een bewijs, dat het
werk der jubilaresse op zeer hoogen
prijs werd gesteld.
Mej. Angevaare dankte daarop allen
hartelijk voor deze overvloedige be
wijzen van belangstelling.
Om even 10 uur werd de jubilaresse
vervolgens in de fabriek gehuldigd
door het personeel. De droogkamer
der wasscherij was daartoe eenigszins
feestelijk versierd, hetgeen een aardi-
gen indruk maakte.
De jubilaresse werd bij haar binnen
treden toegesproken door de oudste
der meisjes, Mej. Oyendijk, die zeide,
dat het personeel niet kon nalaten om
haar op dezen dag zijn gelukwenschen
aan te bieden. Zij uitte daarbij voorts
den wensch, dat allen nog vele jaYen
gezellig met haar mogen samenwerken
Ter herinnering aan dezen dag bood
spr. vervolgens namens het personeel
een fraaien wandspiegel en twee schil
derstukken aan.
Nadat Mej. Angevaare hartelijk had
dankgezegd, voor de bewijzen van
sympathie van de zijde van het perso
neel, bleef men nog eenigen tijd gezel
lig bijeen.
Zaterdagmiddag was er ten huize
van den heer Dieben een drukbezochte
receptie voor de jubilaresse, waarna
zij het feest verder in huiselijken kring
te Voorhout herdacht.
MEVR. SCHOKKING OVER
MAROKKO.
Wij vestigen de aandacht van onze
lezers op de advertentie van den Ned.
Chr. Vrouwenbond, waarin de eerste
Winterlezing wordt aangekondigd te
gen a.s. Vrijdag 26 Oct. in de Nutszaal.
Onze vroegere stadgenoote Mevrouw
Schokking-Metelerkamp vertoefde de
zen zomer eenigen tijd in Marokko,
Van hetgeen ze daar gezien en geno
ten heeft zal ze aan de hand van licht
beelden op de haar eigen onderhou
dende wijze vertellen.
VEREEN. TOT BEVORDERING DER
BOUWKUNST.
De 218e vergadering van bovenstaan
de vereeniging zal plaats hebben op
Donderdag 25 Oct. a.s., des avonds te
8 uur (precies) in het Nutsgebouw.
De agenda vermeldt:
1. Kunstbeschouwing (aanvafig half
acht).
2. Spreker: de heer J. A. Christiaan-
se, over: „Het Berner-Oberland en
Wallis". Met lichtbeelden.
3. Ingekomen stukken.
4. Vragen-(brieven-)bus.
6. Rondvraag.
