CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Oit nummer bestaat uit TWEE Bladen 9de JAARGANG DONDERDAG 18 OCTOBER 1928 NUMMER 2568 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. i 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 221/* cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij Vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da- gelijks geplaatst ad. 40 cents EERSTE BLAD. V Gevolgen voor de Leidsche belastingbetalers. Misschien doen wij onzen lezers geen ondienst, wanneer wij hun eens voorrekenen welke gevolgen de voor gestelde nieuwe regeling van de fi- nancieele verhouding tusschen Rijk en Gemeenten voor den Leidschen be lastingbetaler zoo ongeveer hebben zal. Wij zullen een vergelijking trach ten te maken tusschen hetgeen thans wordt gevorderd en na de aanneming zal moeten worden opgebracht. Volgens de cijfers van den gemeen telijken belastingdruk, uitgegeven door het Centraal Bureau voor de Statistiek over het belastingjaar 1927/'28, moest hier te Leiden over dat jaar aan gemeentelijke inkomstenbe lasting worden betaald door gezinnen met 2 kinderen: bij een ink. van f 1000.f 17.68 u 2000.— 79.56 3000— 145.93 n I, 4000— 216.81 h I, I, 5000.— 292.18 10000.— 736.54 Deze belasting vervalt Inplaats daarvan wordt door het Rijk eene gemeentefondsbelasting ge heven, die voor alle gemeenten ge lijk is. Deze belasting bedraagt voor de verschillende inkomens, berekend volgens de wet op de inkomstenbe lasting: bij een ink. van f 1000.f 5. it m M 2000.— SO.- ii I. I. I. 3000.— ff 60 I, I, I, 4000.— 90.— 5000.— 130.— 10000.— 360 De personeele belasting wordt voortaan, onder den naam van verteringsbelasting, door de gemeen te geheven. De opcenten daarop, bier 100 in getal, vervallen dus. Daar de gemeente voorts ook nog ontvangt de hoofdsom der belasting op 't gebouwd of ongebouwd van de grondbelasting, terwijl de uitkeering per inwoner, die thans in uitzicht wordt gesteld ongetwijfeld booger zal zijn dan die, welke de gemeente nu ontvangt, zal verdere heffing van be lastingen voor de gemeente waar schijnlijk niet noodig zijn. Mocht dit onverhoopt wel bet geval zijm dan kan de gemeente nog hoogstens 80 opcenten heffen op de gemeentefonds belasting bovengenoemd. Maar dit mag alleen geschieden als er op de grondbelasting een gelijk percentage wordt geheven en nooit booger dan tot een bedrag van de helft plus 30 der opcenten op de ver mogensbelasting. Om in onze gemeente 80 opcenten op de fondsbelasting te kunnen heffen zou eerst bet aantal opcenten op de vermogensbelasting op 100 moeten worden gebracht. Nu bedraagt bet 15 A1 s echter die. 80 opcenten geheven werden, zou men in de fondsbelasting te betalen krijgen: bij een ink. van f 1000.f 9. f. I. 2000.— 58 ii H 3000.— 108.— 4000— 162.— 5000.— 234 I. I. 10000.— 648 Zelfs in dit allerongunstigste ge val blijven deze bedragen nog belang- rijk beneden die der tegenwoordige gemeentelijke inkomstenbelasting. Terwijl bovendien voor de personeele belasting de opcenten vervallen. Voor Leiden's bevolking beteekent dt voorgestelde regeling dus zeer be slist een belangrijke vermindering van druk. STADSNIEUWS. STATEMKIESKRING „LEIDEN". Het bestuur v. den Statenkieskring „Leiden" zal Zaterdag 20 October a.s. des middags te half drie in „Amicitia", Breestraat, een vergadering houden. De agenda voor deze vergadering bevat de volgende punten: 1. Opening en notulen. 2. Verslag van den penningmeester. 3. Bespreking van den regeling voor de verkiezing der afgevaardigden door de Kiesvereenigingen (welke tot heden in gebreke bleven opga ve te doen). Zie art. 4 van bet regl. 4. Bespreking eventueel© voorstellen voor het te houden Centralen-Con- vent op 22 Nov. a.s. 5 Benoeming afgevaardigden naar net Centralen-Convent. 6. Rondvraag en sluiting. INTREDE Ds. H. C. VAN DEN BRINK Na j.l. Zondagavond bevestigd te zijn door dr. J. G. Geelkerken van Amsterdam-Zuid, deed gisterenavond in het kerkgebouw der Doopsgezinde Gemeente ds. H. C. van den Brink, overgekomen van Zandvoort, zijn in trede als predikant bij de Geref. Kerk in Hersteld Verband alhier. Een groote schare vulde bet kerk gebouw, waaronder tal van afgevaar digden en vele gemeenteleden van zusterkerken; wij» merkten o.m. op de predikanten der Geref. Kerken in H V. dr. J. G. Geelkerken (Amster dam-Zuid); ds. J. C. Aalders (Amster dam-Groot); ds. H. Hasper (Den Haag; ds. E. L. Smelik (Rotterdam), ds. P. A. E. Sillevis Smitt (Haarlem) en dr. C. Koppenaal. Nadat ds. v. d. Brink het votum uitgesproken bad, liet bij zingen Ps. 103 1 en las Efeze 4 113. Na de voorlezing der Twaalf Artikelen werd gezongen Lied 32 (Ev. Gezang 96). De voorzang was Psalm 841 en 2. Als zijn tekst las spr. Psalm 122, in t bijzonder vers 6a en 9: „Bidt om den vrede van Jeruzalem. Óm des Huizes des Heeren onzes Gods wil zal ik bet goede voor u zoeken". Spr. begon met te wijzen op de bijt- zondere omstandigheden waaronder de gemeente thans vergadert, reeds blijkende uit bet feit, dat zij niet in een der 3 Geref. Kerken, doch in de Doopsgezinde kerk bijeenkomt. De in- öroeve scheuring der Geref. Kerk van Leiden krijgt bierdoor baar volle be slag. Vraagt men spr. in welke kwa liteit en met welk recht hij bier staat, dan is zijn antwoord: als een gezant •van Christus om Gods Woord te ver kondigen. Men zou spr. den vierden predikant der Geref. Kerk van Leiden kunnen noemen; spr. hoopt dat zijn drie overige collega's hem nog eens als zoodanig zullen willen erkennen. Spr. kon zich niet met de besluiten van Assen vereenigen. In schijn op komend voor bet gezag der Heilige Schrift en handhavend de eenheid der Kerk, heeft de Synode bet gezag van Gods Woord op schromelijke wij ze aangerand en de eenheid der Kerk op betreurenswaardige wijze ver broken. Komende tot zijn tekst wijst spr. er allereerst op, dat deze psalm is van een onbekenden dichter. Het opschrift, volgens hetwelk bij van David zou zijn, kan blijkens den inhoud niet juist zijn doch moet later toegevoegd zijn. Uit dezen psalm spreekt groote liefde voor het volk des Heeren, dat met een drietal namen wordt aange duid: Israël, d. w. z. bet vleesche- lijk nakroost van Abraham, Izak en Jakob, alzoo bet volksgeheel; Jeru zalem, hetgeen ziet op de zichtbare eenheid, uitkomend in de hoofdstad; S i o n. welke naam heenwijst naar de onzichtbare, geestelijke eenheid van Gods volk. Met die benamingen kunnen wij ook de Nieuwtestamentische gemeen te aanduiden, mits wij haar maar niet vereenzelvigen met onze eigen kerk; wie dat doet vervalt tot sepa ratisme en farizeïsme. Spr. verstaat daaronder de geheele Christenheid: de algemeen© Christelijke Kerk, die echter ook een zichtbare zijde heeft. Voor die Kerk moeten wij bidden, opdat zij baar taak vervulle in deze moderne tijden, waarin weer zooveel vraag is naar vroomheid. Daartoe is noodig dat de Kerk vrede hebbe: al lereerst innerlijke vrede met God. Eerst wanneer wij geestelijk vast in onze schoenen staan, kunnen wij krachtig staan in den strijd voor Gods Koninkrijk. De Kerk heeft ook vrede noodig in den zin van samenwerking en een heid. Geen vrede echter ten kóste van gerechtigheid en waarheid, want dat is een valsche vrede die geen bestand heeft. Het is niet voldoende, dat we de Drie Formulieren hebben als onver anderde, volgens sommigen zelfs on veranderlijke belijdenischriften. Een hoofdoorzaak van de huidige kerke lijke crisis is de drie eeuwen achter- terstand in dezen: hoe uitnemend de ze formulieren het geloofsleven der 17de eeuwsche Gereformeerden ver tolkten, zij kunnen niet meer in elk opzicht de uiting zijn van bet Geref. geloofsleven in onzen tijd. Wij moeten staan naar eenheid met allen die de verschijning van onzen Heer© Jezus Christus liefhebben. In dit verband merkt spr. op, dat Calvijn veel rijker en ruimer was dan velen die zich in onzen tijd „Calvinisten" noemen. Calvijn streefde naar ver- eeniging van Gereformeerden, Luther- schen, Dooperschen en Roomschen. Laten wij in elk geval waar mogelijk samenwerken in den arbeid voor Gods Koninkrijk. Alle krachten, ook de vrouwelijke, moeten daartoe mobiel gemaakt wor den. Bidden en werken wij zoo, dan zal God ons zegenen met Zijnen vrede, opdat Hij eenmaal zij alles en in allen. Nadat gezongen was Ps. 146 8, hield spr. de gebruikelijke toespraken. B .en W. hadden bericht van ver hindering gezonden. De kerken van Geref. Gezindte te Leiden en Oegst- geest hebben aan de gezonden uitnoo- diging geen gevolg gegeven, doch zich verontschuldigd; een enkele deed zelfs dit niet. Spr. zal echter naar samen werking blijven streven. Spr. richt zich tot het bestuur der Doopsgezinde gemeente, dat aan een daklooze gemeente een beker koud waters heeft gegeven, waarvoor de Heiland een genadeloon heeft toege zegd. In hartelijke bewoordingen dankt spr. zijn bevestiger dr. Geelkerken, dien hij een krachtfiguur in Gods Koninkrijk noemt. Daarna richt spr. zich tot ds. Hasper en de Haagsche Gemeente, tot collega's en afgevaar digden van zusterkerken, tot de aan wezige gemeenteleden uit Zandvoort, eendelijk tot de Leidsche gemeente. Spr. is er van overtuigd in Gods weg te zijn en beveelt zich aan in de liefde der gemeente. Den kerkeraad en de commissie van beheer dankt spr. voor de wijze waarop zij hem zijn tegemoet getre den en hij spreekt den wensch uit van vruchtbare samenwerking. Allen tenslotte, tot welke kerk of misschien ook tot geen kerk behoo- rende, die zich om geestelijke voor lichting tot spr. wenden, zal spr. naar de mate zijner krachten dienen. Namens den kerkeraad richtte een der ouderlingen, de beer M. Verkuyl, het woord tot ds. v. d. Brink, wien hiji een hartelijk woord van welkom toe riep. Men heeft er verbaasd over ge staan dat de jonge gemeente reeds zoo spoedig een eigen predikant heeft, er< wel zijn hier de wondere leidingen des Heeren op te merken. Spr. wenscht ds. v. d. Brink toe dat hij met veel zegen zijn arbeid hier mogeverrich ten, opdat nog velen mogen worden toegedaan tot de gemeente die zalig wordt. Op verzoek van spr. werd ds. en me vrouw v. d. Brink toegezongen Psalm 122 3. Daarna sprak dr. Geelkerken den nieuwen leeraar toe namens de zus terkerken en de collega's. Spreker wenschte ds. v. d. Brink en de kerk van Leiden geluk en had hun Gods zegen toe in deze gewichtvolle ure. Ds. v. d. Brink en Leiden passen ziel kundig, historisch en naar karakter op elkaar. Uit de beroeping van ds. v. d. Brink blijkt de geloofskracht van de kleine kerk van Leiden. Op verzoek van dr. Geelkerken werd ds. v. d. Brink toegezongen Psalm 20 vers 1 (met een kleine wijziging, n.l. „beê" in plaats van „klacht"). Na dankgebed door ds. v. d. Brink werd als slotzang staande gezongen het laatste vers van Lied 2, waarna de dienst werd besloten met het uitspre ken der zegenbede. WARTA SARI. Gisteravond heeft in de Stadsge hoorzaal weder een vertooning plaats gehad van de bekende Zendingsfilm „Warta Sari", die opgenomen is in Óost-Java op het terrein van het Ned. Zendeling Genootschap. De zaal was, gezien het feit, dat de film hier al voor de vierde maal draait, vrij goed bezet. De Zendingsdirector van het Zen dingsbureau te Oegstgeest, ds. Joh. Rauws, had de leiding van dezen avond en wees er bij den aanvang op, dat deze avond in verhand staat met het 70-jarig bestaan van de Nederl. Zendingsvereeniging. In de pauze kondigde ds. Rauws een nieuwe Zendingsfilm aan, die ge noemd wordt Melawan Gelap (Strijd tegen de duisternis). Deze tweede film is opgenomen op Sumatra, Cele bes, Borneo en Nieuw-Guinea en zal hier in de Stadsgehoorzaal vertoond worden op 13, 14 en 15 Nov. a.s. Op den film Warta Sari behoeven we thans niet nader terug te komen, daar we er reeds eerder een uitvoe rige beschrijving van gaven. De eere-voorzitter van de Vereen., dr. J. Riemens, op beven alle lof ver heven wijze voor de muzikale illus tratie van de film. Aan het eind van den avond zegde ds. Rauws de organisatoren en mede werkers dank. DE BETEEKENIS VAN HET LIBERALISME IN DEZEN TIJD. Onder voorzitterschap van prof. dr. B. D. Eerdmans, heeft de afd. Leiden van de Liberale Staatspartij Dinsdag avond een openbare vergadering ge houden, waarin dr. I. H. Vos, wethou der van Amsterdam, gesproken heeft over: de beteekenis van het liberalis me in dezen tijd. Uitvoerig zette spr. uiteen,-wat on der liberaal bewind to-t stand is ge bracht. Er hebben zich echter in de laatste jaren vele ingrijpende wijzi gingen voltrokken. Had men deze in het midden der vorige en het begin dezer eeuw beter begrepen, dan ware op den bloei der liberale partij een nieuwe bloeiperiode gevolgd. Hiervan hebben de socialisten een beter gebruik gemaakt. Maar de liberale partij van thans weet zich ook aan te passen aan de gewijzigde verhoudingen. Voor het laissez faire laissez passer van den enkeling van vroeger zijn thans, naast den enkeling gekomen groepen van enkelingen. Dit is geen socialisme, maar een samenwerking van enkelin gen, berustende op een kapitalistische maatschappij. Ook de ontwikkeling der vakbewe ging heeft de volle aandacht der li berale partij. Spr. zette in den breede hierna uit een, dat het socialisme destructief is. Ontdoet men het socialisme van den klassenstrijd, dan is het geen socia lisme meer. Klassenstrijd is zuiver destructief en tevens niet-nationaal. Tenslotte zette spr. in den breede uiteen, dat de liberale partij de noo- den van het oogenblik volkomen be grijpt en dat ze volkomen in staat is leiding te geven. Na de aan het slot luid toegejuichte rede, dankte prof. Eerdmans voor de duidelijke rede van den spreker. FELIX TIMMERMANS OVER ZIJN WERK. Gisteravond hield in het klein- auditorium der Universiteit alhier, voor de afdeeling Leiden van het Dietsch Studentenverbond Felix Timmermans een lezing over het ont staan van zijn werk. Nadat de praeses van de afdeeling een kort openingswoord had gespro ken, begon de heer Felix Timmer mans in zijn kleurige, rijke, sappige taal, te vertellen van het begin van zijn mooie loopbaan. Hij heeft vroeger eens een treurspel geschreven van 70.000 verzen, dat hij heeft gezonden naar Hugo Verriest en naar Aug. Ver- meylen, die beide op een eigenaardige manier hebben te kennen gegeven, dat het te lang was, zoodat er tenslot te niet meer dan 25 bladzijden druks van zijn overgebleven. Door dit ver tellen wilde spr. aantoonen dat zijn werk steeds „groei" heeft moeten on dergaan. In zijn jeugd wilde spr. een groot schilder worden. De groote ontdek king in zijn leven, waarmede hij innig gelukkig was, was het werk van den schilder Pieter Breughel. In zijn eer ste verzen, die verschenen hij den uit gever van „Lier Vooruit" in een op laag van 100, waarvan er 40 zijn uit gegeven en de grootste rest opgestookt, komt reeds uit dat hij iets van Pieter Breughel had. Toen leerde hij het werk van Stijn Streuvels kennen. Dat waren woorden met bloed; het was alsof je in vleesch beet en zoo kan spr. zeggen, dat, terwijl hij. de visie heeft van Breughel, Streuvels hem de taal heeft geleerd. Een angstige periode in spr.'s leven was, toen hij beïnvloed door een vriend in de wereld van de „ismes" leefde en het occultisme, spiritisme, •gnosticisme, Boeddhsme, bestudeer de en hoewel zijn moeder hem zei dat bij heter verfkes kon koopen en schilderijkes maken raakte hij steeds meer aan het „ismeeren". In dien tijd heeft spr. geschreven „Schemeringen van den dood". Het was een ver schrikkelijke tijd en het is vreemd, dat uit dit boek Pallieter" kon ont slaan. Spr. werd ziek, moest geope reerd worden en toen hi; uit zijn ver- dcoving ontwaakte stond er een zus ter naast zijn bed, die over hem het hoofd schudde tegen een familielid. Er bleef mij toen niets meer te doen, aldus spr., dan om den laatsten adem uit te blazen, maar ik deed het niet. Er kwam een groote begeerte over mij om te leven, een groote angst voor den dood. Toen spr. heter was begon hij, aan Pallieter, waarover hij vier jaar heeft gewerkt. De voorvallen in dit hoek dankt hij aan verschillende personen en gebeurtenissen uit zijn omgeving. Zoo is b.v. „het duel" ontstaan uit 'n geschiedenis over een schrijnwerker, een eigenaardig mensch, die bijvoor beeld op zijn rekeningen schreef: Naar een ladder gezocht en niet ge vonden 5 francs. Toen kwam de oorlog en in dien tijd heeft spr. geschreven „het kindeke Jezus in Vlaanderen" en het gedicht „Bodewijn", dat spr. voorleest. Bodewijn is nog altijid de ezel, maar er is een ding dat heel mooi in hem is: Hij wil niet langer de ezel blijven. „Anne Marie" is ontstaan in Den Haag, maar spr. had er daar niet ge noeg inspiratie voor, want in Den Haag zag hij alleen maar mi'yiheeren en mevrouwen, in Lier daarentegen zag hij menschen. „Anne Marie" is ontstaan uit de koppeling van een oud portret en een man die 's nachts op straat een mooi versje zong. Spr. heeft hieraan gewerkt met groote vreugde tot hij er plotseling aan Belangrijkste nieuws in dit Hommer. Binnenland. Intrede van ds. H. C. van den Brink te Leiden. Het eeuwfeest der Kon. Militaire Academie begonnen. De Minister van Financiën over het geschil met de Louise-groeve. Marine-vliegtuigen tegen elkaar gebotst. De najaarszitting van den Indischen Volksraad geopend. Buitenland. De Chineesche Sjansi-provincie door hongersnood en epidemieën ge heisterd. Ernstige aanvaring in China. Een orkaan in Zuid-West-Rusland. Een nieuwe vlucht over den Atlan- üschen Oceaan. dacht dat de menschen in Lier die troüwen gaan met elkaar, elkaar al len kennen. Daarom neeft hij toen Anne Marie maar uit Italië laten ko men, maar ze bleef halverwege ste ken, want men komt zoo maar niet naar Lier. Toen heeft hij er een erfe nis in gebracht, want daardoor komt men wel naar Lier. Spr. had in het boek voor twee régels een notaris noodig maar kon in Den Haag geen geschikt type vinden. In Lier kwam hij er echter een tegen, een vreemd mensch, die nooit iemand gelijk gaf, totdat men zei: U heeft ge lijk, mijnheer en dan zei hij: Neen mijnheer, U heeft gelijk. Deze notaris neemt thans een groot deel van het boek in en daardoor is het wat on evenwichtig geworden. Spr. vertelt verder van „de Pastoor van den bloeienden Wijngaard", van „Waar de ster bleef stille staan", van „'t Keersken in 't Lanteernken", van ,,'t Land waar de appelsienen groeien" en tenslotte van „Pieter Breughel", waarover hij het vorige jaar uitvoerig heeft gelezen, zoodat we daar thans niet op behoeven terug te komen. Spr. besloot met voor te lezen de ontmoeting tusschen Pieter Breughel en Veronike. Een langdurig applaus dankte den heer Timmermans voor zijn smake lijke causerie. De praeses zette deze dank in "Woorden om. De zaal was geheel bezet. GEM. ARBEIDSBEURS. Bij de Arbeidsbeurs stonden op 17 October 1928 ingeschreven 602 werk zoekenden. Op denzelfden datum van het jaar 1927 bedroeg het aantal in geschrevenen 708. CHR. KWEEKSCHOOL. In de vacature, ontstaan door het overlijden van wijlen den heer A. Mulder, is tot bestuurslid der Chr. Kweekschool alhier benoemd de heer C Mulder, Maredijk. WEGENBELASTING. De Directeur der directe belastin gen, invoerrechten en accijnzen te Utrecht deelt ons mede, dat ingevolge de resolutie van den Minister van Financiën van 5 November 1927, no. 42, inzake uitvoering van de Wegen- belastingwet, door hem de weegin- richting gelegen te Leiden, Kort Gal gewater 1215 is aangewezen voor vrijwillige weging van motorrijtuigen. Kosten van weging zijn voor reke ning van de houders van de te wégen voertuigen, terwijl bovendien ambte lijke toezichtkosten moeten worden betaald. Kosten van bedoeld ambtelijk toe zicht zijn evenwel niet verschuldigd wanneer de weging plaats heeft Maandags en Woensdags van 911 u. Houders van motorrijtuigen, die hun voertuigen op boven bedoelden voet willen doen wegen, kunnen den Inspecteur der directe belastingen te leiden le afd. verzoeken, op een, in oterleg met genoemden inspecteur te bepalen tijdstip de weging te doen plaats hebben. Bij de aanvragen om Weging wor den de kenmerken van het te wegen voertuig zoo nauwkeurig mogelijk omschreven. Verdere inlichtingen worden door den inspecteur voornoemd versterkt. ONDERWIJZEND PERSONEEL. Aan de Chr. Opleidingsschool voor U.L.O., H.B.S. en Gymnasium aan de Hoogl. Kerkeracht 20a (Hoofd de heer D Meijer), uitgaande van de Gerêf. Schoolvereeniging, is uit 96 sollici tanten benoemd mej. H. G. Schreuder alhier, thans werkzaam aan de Chr. School te Leiderdorp.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1