CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 9de JAARGANG DINSDAG 16 OCTOBER 1928 NUMMER 2566 ABONNEMENTSPRIJS In Lelden en buiten Leiden weer agenten gevestigd lijn Per kwartaali 230 Per weeki 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 221/* cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke redactie Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden* worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Dil nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V De candidaatstelling. Een tweede belangrijk punt dat, na bespreking in de Kiesvereenigingen op het Centralen Convent aan de orde kcmt, is de Candidaatstelling. In dit voorstel is de gedachte, die in Leiden naar voren kwam geheel uitgewerkt, n.l. dat in 12 districten, gevormd uiteen of meer kieskringen, een bepaalde lijstaanvoerder wordt gesteld. Het Centraal Convent legt daartoe aan het Centralen Convent voor een voorstel inzake de candidaatstelling voor de verkiezing van de leden der Tweede Kamer van de Staten-Gene- raal in 1929, dat aldus luidt: 12 gecombineerde lijsten. A. De A.-R. partij neemt aan de verkiezing voor de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal in 1929 deel met indiening van 12 zelfstandige lijsten, welke evenwel, teneinde stemmenverlies te voorko men, alle, door verbinding overeen komstig art. 50 der Kieswet, tot één groep worden vereenigd. B. Deze twaalf lijsten worden als volgd ingediend: I. gelijkluidende lijsten in de kies kringen Arnhem en Nijmegen; II. een lijst in den kieskring Rotter dam; III. gelijkluidende lijsten in de kis- kringen 's-Gravenhage, s-Hertogen- bcsch, Tilburg en Maastricht IV. een lijst in den kieskring Leiden; V. een lij/st in den kieskring Dor drecht; VI. een lijst in den kieskring Am sterdam; VII. gelijkluidende lijsten in de kieskringen Den Helder en Haarlem; VIII. een lijst in den kieskring Mid delburg; IX. een lijst in den kieskring Utrecht; X. een lijst in den kieskring Leeu warden; XI. gelijkluidende lijsten in de kieskringen Zwolle en Assen; XII. een lijst in den kieskring Gro ningen. C. Ten einde waarborg te hebben voor een goede samenstelling van de Kamerclub en tegelijkertijd de kies vereenigingen op bevredigende wijze aan de samenstelling der lijsten te doen medewerken, wordt door het Centraal Comité een advieslijst van 18 namen opgesteld en aan de kieskring centrales toegezonden. Deze roepen na de mededeeling aan de onder haar ressorteeren de Kiesvereenigingen van de advieslijst C. C., al dan niet ver gezeld van haar advies ter zake, de kiesvereenigingen op tot een centrale vergadering, waarin door stemming een lijpt van 15 namen wordt vastge steld, welke lijst beschouwd wordt uitdrukking te geven aan de wen- schen van de kiesvereenigingen in den betrokken kieskring ten aanzien •fan de candidaten, welke voor verkie zing tot lid van de Tweede Kamer op de verschillende lijsten der Partij allereerst in aanmerking behooren te komen en wie hun plaatsvervangers zullen zijn. Bijj deze stemming hebben de vergaderingen der kieskringencen- trales in haar geheel en de stemheb bende afgevaardigden elk afzonder lijk, bevoegdheid af te wijken van het advies C. C., door het uitbrengen van hun stem ip andere personen, dan in het advies genoemd. De kieskring centrales vermelden tevens welken candidaat uit hun lijst van 15 zij als No. 1 van hun lijst zouden wenschen ♦e zien aangewezen. D. Een door het C. C. benoemde commissie van stemopneming verza melt de aldus verkregen 18 kieskring- lijsten en stelt den uitslag der stem ming over de lijst van 15 vast op de wijze als in het huishoudelijk regle ment .overeenkomstig art. 34 Statuten, is aangewezen. Behoudens het geval, dat het Centraal Comité de verant woordelijkheid voor deze lijst niet zou kunnen dragen, is zij de definitieve lijst van namen voor de nummers 1 der verschillende lijsten en der eerst aangewezen plaatsvervangers. Meent bet C. C. de verantwoordelijkheid voor dezen uitslag niet voor zijn reke ning te kunnen nemen, dan wordt een bevredigende oplossing gezocht in een vergadering van het C. C. met af gevaardigden der kieskring-centrales, op de wijze als omschreven in even- vermeld reglement. E. Na vaststelling der lijst van 15 worden de 12 namen, op welke de grootste aantallen stemmen worden uitgebracht, door het C. C., dat daar bij zooveel mogelijk rekening houdt met de, ingevolge de laatste zinsnede van bovenvermeld punt C, kenbaar gemaakte wenschen en in overleg met de besturen der Kamerkieskring- centrales als aangewezen in art. 17 van het meer vermelde Huishoudelijk Reglement, art. 34 Statuten, geplaatst als nummers 1 op de respectievelifce 12 lijsten. Ten einde meerdere zeker heid te hebben omtrent de benoeming dezer 12 candidaten, worden de num mers 1 van de lijsten Amsterdam en Middelburg onderscheidenlijk ge plaatst als nummers 2 op de lijsten Middelburg en Amsterdam en als nummers 2 en 3 op de lijst Dordrecht. De 13e naam der lijst wordt op de Amsterdamsche en Middelburgsche lijst geplaatst als nummer 3, op de Dordtscbe lijst als nummer 4 en op de andere lijsten als nummer 2 ten einde diens benoeming te verzekeren, indien aan de li/itengroep der A.-R. partij 13 zetels zullen worden toege kend. De twee nog overgebleven na men der lijst van 15, die beschouwd worden als algemeene plaatsvervan gers, worden, in de volgorde der iijst. geplaatst op alle candidatenlijsten, onmiddellijk na de namen der even- vermelde nummers. F. De aanvulling der lijsten met zooveel namen ,als zal worden wen- schelijk geoordeeld, geschiedt, na overleg met het C. C., in de vergade ring der betrokken kieskringcentrales, die daartoe, voor het geval gelijklui dende lijsten zullen worden ingediend, als groep gemeenschappelijk vergade ren. Aan dit voorstel is een breede toe lichting toegevoegd van de hand der commissie, die het C. C. van advies diende over de wijze van candidaat stelling, welke commissie bestond uit do heeren dr. E. J. Beumer, H. van Andel, Chr. van den Heuvel en prof. dr V. H. Rutgers en een huishoude lijk reglement voor de candidaatstel ling. STADSNIEUWS. HAAKLEMSCHE ORKESTVLREEN1GING. Antonio Vivaldi, 1(1801743, was een iets oudere tijdgenoot van Bach. Zijn vader was solo-violist in de San Marco te Venetië, en violistisch hioed zat ook hem, „il preto rosso'' in de aderen. De fijne schoonheid van Corelii liet hem niet onaangeroerd, en de concert- vorm, door Corelii geschapen, door ïcrelli verder ontwikkeld, werd door hem definitief vastgelegd: een allegro, een largo of adagio en als finale weel een allegro. Vooral het concerto gros- so bereikt onder hem een afgesloten vorm. Onder concerti grossi verstaat men concerten, waarbij een of meer solo-instrumenten voortdurend in wisselspel zich bewegen, niet het ge- heele orkest. Gisterenavond werd als eerste nummer door het strijkorkest van de H.O.V. een concerto grosso van Vivaldi ten gehoore gebracht, waarin we in den aanvang den Italiaanschen gloed nog misten. Maar in het adagio raakte men „ingespeeld Het mooie thema, door den 2den violist opgezet, door cello overgeno men en daarna door den eersten vio list opgezet, werd in het vlechtwerk van zijn fraaie Italiaansch-renaissan- cistisciie contrapuntiek heel goed voorgedragen, terwijl 't overige strijk orkest een wel fijne begeleiding gaf. Ook in de finale bleek, dat er goed is gestudeerd. Ons dunkt, dat het werk, c!at door de H.O.V. voor 't eerst werd uitgevoerd, in 't algemeen nog aan glans kan winnen. Op Vivaldi Bach te laten voigen was „programmistisch" vergeef me het woord een goede keuze. Bach bezit de fijnheid van Vivaldi, maar hij is al-zijdig. Hij is de machtge geest, die alle grenzen uitzet, die alles wat onder zijn handen komt, verdiept. In zijn jeugd heeft Bach een groot aantal van Vivaldi's vioolconcerten bewerkt tot pianoconcerten. Hij deed dat, om den stijl van Vivaldi grondig te iee- ren kennen en zijn eigen schrijftech niek te vervolmaken. Deze concerten zijn imposant. Maar machtiger uit hij zich, hooger stijgt hij, wanneer hij zijn ei.orme techniek, juist voor een deel door bewerking van anderen verwor ven, dienstbaar maakt aan zijn eigen inspiratie en schept uit de rijkdom men van zijn eigen geest. Het Tweede Concert in C-dur, voor twee klavieren, werd gisterenavond door de gebroeders Willem en Hen drik Andriessen op de meest lofwaar dige wijze voorgedragen. Beiden be schikken over een lofwaardige tech niek, beiden zijn muzikaal; beiden zijn volkomen op elkaar ingespeeld, terwijl er toch iets onbepaalbaar is, dat hun spel onderscheidt. In het Al legro treedt het orkest op met korte begeleidingsaccoorden. In de langer aangehouden phrases klonken de i rescendo s tegen het vleugelgetokke) heel mooi In het Adagio zweeg het orkest en werd men alleen geboeid door de heide pianisten. En ten slotte kwam de Fuga, scholastisch ingewik keld verwerkt, maar met klaarheid verklankt door de uitvoerenden. Na de pauze traden opnieuw de beide pianisten op en gaven een bril- lant-virtuoze vertolking van „Danses Andalouses" van Manuel Infante. Andalusië is de kern geweest van de Moorsche beschaving in Spanje en de Moorsche invloeden werken er nog na in deri volksaard. Er is in deze com posities iets van wilde hartstochte- Iklieid en zin voor felle kleureffecten. Naar innerlijke structuur moet men misschien aan Fransche invloeden denken, maar de geest is half-Euro- peesch half-Oostersch. No. I, Ritmo, berust bijna geheel op rbytlimisch sterk gemaskeerde klank effecten. No. II, Sentmiento, eischt een schitterend wisselspel, dat met virtuozen-glans tot zijn recht kwam. No. III, Gracia, bestaat uit variaties op een populair thema, tamelijk wild en toch ook weer met dien ondergrond van weemoed. De heide uitvoerenden hadden na het volbrengen van hun taak warme huldebetuigingen in ontvangst te ne men. Tot slot gaf het orkest ons „La Mer" van Cl. Debussy. Men kan dit pro gramma muz.ek noemen. Maar dat is toch niet geheel juist. Er zit \eel imi tatie in van 't geruisen der zee en 't veelstemmig gezang van den wind. Maar Debussy was dichter, toondich ter. De muziek der natuur is door zijn geest getransponeerd tot allerlei com binaties van klankkleur en rhytlime. In den aanvang het zachte rmschen van de zee, suggestief het gegons der golven. Dan komt weldra goudig daarboven als het doorbrekende licht van de dageraad de eigenaardige fi guur van cle Lor anglais. En zoo komt er steeds meer licht en vieugde van den dageraad tot den middag over de zee. Het tweede deel: „Jeux des vagues" is al even sugges.i^ en even poëtisch gedacht, het golvenspel onder aan- 1 likker mg met het zilverig bruisen van 't schuim, En eindelijk „Dialogue du vent et de la mer". 't Is heel won derlijke muziek, die zeer fijn en sub tiel gespeeld moet worden, daar an ders de uiterst verfijnde klankkleuren, die Dcoussy bedoeld heeft, verloren gaan. De vertolking, die de H.O.V. er bij eerste uitvoering van gaf trouwens alle nummers van 't programma wer den voor 't eerst uitgevoerd was co- mooie venassing. Er weid met zorg, met smaak om met toewijding onder Van Beinum's leiding gemusi ceerd en de Gehoorzaal, die voor ruim de helft gevuld was, toonde dit zeer op prijs te stellen. De heide concertvleugels, door de gehrs. Andriessen bespeeld, waren uit het magazijn van de Firma Mens. DE MENSCHENZOON. Gisteravond hield pater F. Hen- örichs S.J. in de St. Petruskerk de vijfde zijner apologetische conferen ties, getiteld „De Menschenzoon". Alvorens aan te vangen, deed spr. ecnige mededelingen betreffende een door liem te houden vervolgcursus, waarin hij voor niet-katholieken de R.-K. geloofs- en levensleer nader hoopt uiteen te zetten. Het onderwerp voor dezen avond was „De heerschappij", waarhij spr. uitging van Ps. 47 vs. 15: „Deus ipse re get nos in saecula" (God zelf regee- re ons in eeuwigheid). Na eerst een kort overzicht te heb ben gegeven van het behandelde in de vorige conferenties, ontwikkelde spr. een tweetal gedachten en behan delde vóór de pauze: Gods heerschap pij in hoofd en onderdanen, en na de pauze: Gods heerschappij is voor immer. Uit de Evangeliën en d-e Handelin gen der Apostelen blijkt, dat Petrus tijdens Jezus' omwandeling en ook na de opstanding de eerste plaats innam onder de apostelen. Dit wordt tegen woordig ook door niet-katholieke theologen, als prof. Harnack e.a., er kend, hetgeen spr. met citaten aan toonde. Verschillende malen is van de apostelen sprake op de volgende wij ze: „Petrus en die met hem waren" en dergelijke uitdrukkingen meer, het geen zoo iets zeggen wil als: de veld heer met zijn troepen. Als Petrus ge vangen genomen wordt, is er groote- beroering in de kerk en wordt dag en nacht voor hem gebeden, terwijl we daarvan niet lezen bij de gevangen neming en marteldood van Jacobus, die toch bisschop der Jeruzalemsche gemeente was. Als het Evangelie aan dc heidenen moet gepredikt worden, krijgt Petrus een visioen; als er een geschil is, pres.deert Petrus het apos telconvent; als Paulus in Klein-Azië ktiken gesticht heeft, worden deze later clcor Petrus op een inspectiereis bezocht. De opvolgers van Petrus, de pausen, namen dezelfde vooraanstaande plaats in de oude Chr. Kerk In. Spr. hoopt dit in zijn lezing „De stem van Ro me's oudste kerken" voor de 3de eeuw aan te toonen. Na de pauze wees spr. er op, dat in tegenstelling met het Oude Verbond, dat voor een enkel volk en een tijd is, het Nieuwe Verbond is voor alle vol ken en voor alle tijden. Daarom be hoort het tot het wezen der Kerk, dat zi, eeuwig is. Christus heeft aan zijn apostelen toegezegd den Geest der Waarheid; daarom bezit de Kerk de waarheid. Zij is onfeilbaar. Dit wil niet zeggen, dat zij zich niet vergissen kan op het gebied van historie, geologie of sterren kunde. Het wil ook niet zeggen onzon- cligheid, want er zijn pausen geweest, die een ergerlijk leven geleid hebben. Maar het beteekent, dat Jezus Zijn Kerk de waarheid heeft gewaarborgd, evenals Isaïas (Jesaja) en Jeremias onfeihaar waren als zij optraden met de profetie des Allerhoogsten. Die onfeilbare kerk is Christus' Bruid voor eeuwig, want God regeert ons in eeuwigheid. Volgende week Maandag houdt pa ter Hendrichs zijn laatste conferentie. MUSEUM VAN OUDHEDEN. Langs den spoorweg Maastricht-Sit- tard wordt vanwege de Staatsspoor wegen een strook grond ter verbree ding van den spoorbaan afgegraven. Hierbij werden op eenige punten scherven van prae-historisch aarde werk gevonden. Op tijdig bericht van de autoriteiten in Elsloo kwam terstond een der as sistenten van 's Rijks Museum van Oudheden ter plaatse en kon daar de aanwezigheid van hutkommen, zooals h.v. bij Caberg en Stein reeds vroeger hij opgravingen van genoemd museum werden aangetroffen, constateeren. Een groote hutkom met belangrijke vondsten uit deze neolithische periode werd door hem uitgegraven en maat regelen werden getroffen, dat bij voort zetting der afgraving geen overblijfse len konden verloren gaan. In den volgenden zomer hoopt men 't onderzoek hier op uitgebreide schaal te kunnen voortzetten. DE SOCIALE TAAK VAN DEN GENEESHEER. Op uitnoodiging van de Studenten- vt reen. voor Soc. Lezingen heeft gisteravond dr. L. Heyermans, direc teur van den Gemeentelijken Genees kundigen en Gezondheidsdienst te Amsterdam, in het klein auditorium der Universiteit alhier voor een talrijk gehoor een lezing gehouden over: De sociale taak van den geneesheer. Spr. schetste, welke beteekenis de preventieve geneeskunde heeft voor de volksgezondheid, waarvoor als krachtige wapenen kunnen dienen: de zuigelingenzorg, het geneeskundig schooltoezicht, de bestrijding der ge slachtsziekten, die der tuberculose enz. Het is voor eiken medicus duide lijk, dat hij daarin een voorname rol moet spelen. Doch voor den student in de geneeskunde is het niet duide- dijk, dat hij. later de moeilijke taak op zich heeft te nemen, nauwelijks na het verlaten van de universiteit, te controleeren bij arbeidsverzuim, te keuren biji aanstelling en ontslag, schatting te verrichten van validiteits- percentage, enz. Wil hij als controlee rend geneesheer zijn werk goed ver richten, dan zal hij op de hoogte moe ten komen van de kennis der beroeps ziekten en de bedrijfshygiëne. Nauwelijks verlaat hij de univer siteit ,of hij maakt kennis met de toe passing van do Invaliditeitswet, On gevallenwet, enz. Slaat hij de courant op, dan ziet hij dat zelfs de nict-ge- neeskundigen de volle belangstelling hebben- voor de opleiding van geeste lijk en lichamelijk onvol waardigen. Kortom, hij zal ervaren, dat het aan de universiteit geleerde voor hem van groote waarde zal zijn, zoolang hij te maken heeft met den zieke als indi vidu, en zoo lang hiji zich bepaalt tot het diagnostiseeren van ziekten en het voorschrijven van medicamenten. Berperkt hij zich hiertoe, wat nog wel geschiedt, dan wordt de genees heer onwillekeurig wel wat buiten het sociale leven geplaatst. Hij blijft indi vidualist en al de groote bewegingen gaan langs hem heen. In de practijik gewend zijn aandacht te besteden aan het genezen van ziekten, zal de toe passing der preventieve geneeskunde niet altijd zijn volkomen instemming vinden, en de organisatie der preven tieve geneeskunde in den vorm van gezondheidsdiensten, geneeskundig schooltoezicht, enz., doorvoelt hij niet in haar diepe sociologische, zelfs eco nomische beteekenis. De geneeskun dige wordt dan te veel vakman en is dan te weinig algemeen cultureel mensch. Verbetering is niet gemakkelijk, Binnenland. De vliegtuigen naar Indië door de ge volgen van regens opgehouden. Het conflict in de aardewerkindnstrie te Gonda. Een vroaw in Overschie verbrand. De „Graf Zeppelin" is gisteravond te half elf Amsterdamsche tijd te Lakehurst aangekomen. Buitenland. Een politieke rede van MacDonald te Berlijn. Algemeene staking te Lodz. De honding van Japan ten aanzien van het Britsch-Fransch vlootcompromis. De heropening van het Roemeensche parlement. Successen der Elzasser autonomisten bij de verkiezingen in Frankrijk. omdat zijn werkzaamheden te veel van zijn aandacht en energie opslor pen. Toch gelooft spr., dat er veel verbeterd zou worden indien het on derwijs aan de universiteit het indivi dualistisch karakter verloor en als althans de sociale hygiëne behoorlijk werd onderwezen. Dit wordt nu gedo ceerd al of niet als onderdeel van de algemeene hygiëne. Doch teveel wordt hierbij het zwaartepunt nog gelegd op de bacteriologie en serologie. Met de instelling van een afzonder* lijken leerstoel voor de sociale hygiëne zijn wiji er nog niet, al heeft dit mid del natuurlijk zijn waarde. Het is nu eenmaal zoo dat men zonder de opne ming van het leervak in de examen- eischen geen studenten op de college banken ziet. Het gevolg is, aldus besloot spr., dat de arts, als hij klaar is, of een af zonderlijken leergang moet volgen, om zich te bekwamen in de sociale hygiëne, of wel, hij blijft er altijjd. haloorig tegenover staan ,tot schade van hemzelf, tot schade van de be volking en tot schade van het aanzien van den geneeskundigen stand. Prof. Dr. G. J. HEERING. Naar het Handelsblad mededeelt, is prof. Heering ongesteld en zou tenge volge van een maagbloeding eenigen tijd rust moeten houden. Een spreek- beurt in de Rem. Kerk te Amsterdam Zondagavond kon hij niet waarnemen waarom in zijn plaats prof. Van Bakel optrad. Indien zijn gezondheidstoe stand zulks toelaat zal prof. Heering op 6 November a.s. te Assen in de Ned. Herv. Kerk een rede houden over „De taak der kerk in de vredesbeweging". Na afloop is er gelegenheid tot het stellen van vragen. VOORZITTER CHR. BESTURENBOND Naar wij vernemen heeft de heer J. B. H. Grotenhuis ontslag genomen als voorzitter van den Chr. Besturenbond. Het heengaan van den heer Groten huis beteekent voor de Chr. Vakbe weging in Leiden een groot verlies. Ieder die den heer Grotenhuis kent weet welk een geweldige hoeveelheid arbeid de heer Grotenhuis kon verzet ten, weet ook, dat hij de motorische kracht was. Hij was de woordvoerder, maar ook de voornaamste organisator Wiji spreken de hóóp uit, dat de va cature spoedig moge worden vervuld en dat de nieuwe functionaris de gave moge ontvangen om op krachtige en doeltreffende wijze de leiding over te nemen. ONDERWIJZERSVERGADERING. De Vereeniging van Onderwijzers en Onderwijzeressen in de Inspectie Leiden zal haar algemeene vergade ring hebben op Dinsdag 23 Oct., a s., des voormiddags te 9 uur precies, in de zalen der Stadsgehoorzaal. De Huishoudelijke vergadering heeft plaats te 9 uur in den Foyer. Punten van behandeling: 1. Opening door den Voorzitter. 2. Notulen ter visie. 3. Ingekomen stukken 4 Verslag Kascommissie. 5. Rekening en verantwoording van den Penningmeester. Kleine Pauze, (i. Demonstratie over kleurmiddelen door een vertegenwoordiger van Gimborns inktfabrieken te Doorn. 7. Lezing van den heer R. Swierstra. Onderwerp: „Ontwikkeling en ge bruik van de Radio. Pauze. 8. In het Bioscooptheater „Trianon", Breestraat: Lezing met filmvoor stelling van den heer P. de Graaf. Onderwerp: „Vogelleven in de Nieuwkoopsche plassen. 9. Rondvraag en sluiting.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1