CHRISTELIJK DAC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Hummer. 9de JAARGANG DINSDAG 25 SEPTEMBER 1928 NUMMER 2549 ABONNEMENTSPRIJS' in Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. i 2.50 Per week J 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 Leiden iöÉlsQp Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse Vrijzinnigheid in het ge drang. Na de Joodsche Hoogere Burger school in Amsterdam, krijgen we nu ook het Vrijzinnig Chr. Lyceum in Den Haag. Zijn de Joden ongeveer zonder uit zondering .althans in ons land, Libe raal en dus tot voor kort nog alge meen voor neutraal o-penbaar onder wijs, de Joodsche H.B.S. is een uiting van een drang naar afzondering, naar bewaring van het geestelijk stand punt. Rabbijn Sarlouis, voorzitter van het centraal comité der Centrale Organi satie voor de religieuse en moreel© verheffing der Joden in Nederland, sprak in zijn openingswoord van een historische bijeenkomst. En in derdaad mag deze nieuwe school gel den als een teeken des tijds, als een bewijs te meer van den separistischen geest, die in de geloovige Joden meer en meer doordringt. Rabbijn Sarlouis herinnerde er ook aan, dat het streven naar een bijzon dere Joodsche H.B.S. ook door den opperrabbijn en de rabbijnen in hun predikatiën is gesteund. Nu kan men over de practische vraag of in Amsterdam inderdaad behoefte bestond aan een Joodsche H.B.S. verschillend denken. Het blijkt zelfs dat heel veel Joden die behoef ten niet gevoelen. Ook o.a. uit het ge ring aantal leerlingen (14) waarmede de school geopend werd kan dat wor den afgeleid. Maar als uiting van godsdienstig bewustzijn verdient het onze aandacht. Reeds dadelijk werd van verschil lende zijden deze actie bestreden. Van de zijde van het openbaar onderwijs werd alle mogelijke moeite gedaan om de Joodsche leerlingen te behou den, zoo o.a. door Zaterdagsluiting der school voor zoover de leerlingen in meerderheid Joodsch zijn. Ook de Liberale pers beijverde zich om deze Joodsche actie als onnoodig te bestempelen. Thans zien wij ten aanzien van het Vrijzinnig Chr. Lyceum weer het zelfde. Wanneer, zoo wordt in de N. R. Crt. gezegd, het vrijzinnig Protestantsc-he levensbeginsel temidden van zijn om geving een zoo kenmerkend eigen stempel draagt, dat een vrijzinnig Protestantsch jongmensch zich op een niet-vrijzinnig Protestantsch ly ceum voelt als een kat in een vreemd pakhuis, is er reden tot isoleermig. Maar zoo wordt dan gevraagd zou een vrijzinnig Protestantsch ly- ceïst onder het regime van prof. Casi- mir, dr. Gunning of dr. De Vletter zich inderdaad zoo gevoelen? Het eenige, wat een vrijzinnig Christelijk lyceum tot zekere hoogte zou kunnen rechtvaardigen, is de welomschreven geloofsformule. Het zou in letterlijken zin een navolging moeten worden van de orthodoxe S'hool met den Bijbel; een confessio- neele school, met een belijdenis, waar bij de kinderen, of althans de ouders zich, alvorens toegang te krijgen, zou den moeteft conformeeren. Maar bezit men momenteel zulk een vrijzinnig Christelijke belijdenis, waaraan de schapen der nieuw te stichten instel ling kunnen worden onderkend van de hokken van Casimir, Gunning, De Vletter e.d.? Maar naar verluidt, lij den juist heden ten dage de vrijzin nige Christenen onder het gebrek aan scherpe omlijning. Te Barchem, in de jeugdbeweging en elders acht men juist zulk een scherpe omlijning thans uit den boo ze, omdat er een dooreenloopen van kleuren bestaat, van welk procédé men meer zuivering verwacht dan van afzondering. Men zoekt en vindt elkaar en vooral met de ethische or thodoxie is er van weerszijden een alleszins vruchtbare wisselwerking. Men voelt hier de Vrijzinnigheid in bet gedrang komen. De theorie is nog steeds, geen omlijning, maar samen voeging. Vooral de school, de open bare school, waaraan de natie gehecht is, moet dat parool dienen. Daar tegenover ziet men maar al te zeer zich de kansen ontglippen. „Het is", zegt de Vrijzinnige ds. Kleyn, „in onzen tijd onontbeerlijk, zich te organiseeren, om invloed te oefenen en weer verbinding te krijgen met de algemeene cultuur. De roep cn begeerte is thans naar organisatie, naar samenwerking en naar het be reiken van een zekere eenheid, opdat men kracht kan oefenen in de wereld, ten bate van de beginselen welke be leden worden". Daarop antwoordt dan de N. R. Crt. aldus: „Voortreffelijk! Laat die vrijzinnig Christelijke beweging propageeren en organiseeren. Maar kan zij het geld en de kachten niet beter concentreeren op het eigenlijke, kerkelijke gebied? De kerkelijke strijd, de radio, de jeugdbeweging worden belemmerd door een tekort. De vrijzinnig Chris telijke gemeenschap beschikt niet over den offervaardigen rijkdom, wel ken zij de orthodoxie benijdt. Kan men dan de f 40.000 niet doeltreffen der aanwenden dan voor den bouw van een sectarisch lyceum? Kerk, jeugdwerk, aether desnoods, voor de sectarische propaganda en het sectarisch isolement. Maar de school is, althans onder vrijzinnigen (het woord thans in den ruimen zin ge nomen) nog bijna het eenige gebied, waar de in hokjes verdeelde Neder- landsche natie gelegenheid erlangt, het confessioneel etiket een oogenblik te vergeten". En toch de symptomen zijn er dat dit terrein afbrokkelt. Ook de «school wordt het terrein waarop ook de Vrij zinnigheid kleur bekennen moet. Dat is hetgeen de Vrijzinnigheid bedroeft maar ons verblijdt. STADSNIEUWS. GEMEENTEZAKEN. Verkoop van gronden. Reeds geruimen tijd werden onder handelingen gevoerd met de N. V. Leidsche Exploitatie-Maatschappij van Onroerende Goederen in zake den ver koop van een gedeelte van het gron- dencomplex aan en nabij den Zoeter- woudschen Singel, dat wel wordt aan geduid met den naam „Zuiderzicht". De te koop gevraagde grond en die van het nit te voeren stratenplan be hoort voor verreweg het grootste ge deelte tot de terreinen, die de gemeen te in eigendom verkreeg tegen 2.29 per vierk. Meter en voor een klein ge deelte tot de perceelen, die zij bij raadsbesluiten van 20 November 1919 en 23 November 1925 resp. voor 2.25 en 1.50 per vierk. Meter aankocht. Op een kaart zijn de aan de ven nootschap te verkoopen bouwblokken aangegeven, terwijl daarop mede zijn aangeduid de aan te leggen straten, door welken aanleg de wijken aan en bij de Heerenstraat een belangrijk betere en kortere verbinding naar den Zoeterwoudschen Singel en via de K ore vaar straat, naar de binnenstad verkrijgen. Ten behoeve van den geprojecteer- den weg langs de trambaan zal de oostelijke vleugel van bet huis „Zui derzicht" dienen te worden afgebro ken. Langs de trambaan zal de vennoot schap heerenhuizen (ééngezins-wonin- gen) bouwen met een gemiddelde huurwaarde van 650.terwijl ver der ééngezins-, alsmede beneden- en bovenwoningen met een gemiddelde huurwaarde van 350.zullen wor den gesticht. Het bouwplan, totaal pl. m. 173 woningen omvattende, ongere kend de winkels, beoogt derhalve ook de stichting van een aanzienlijk aan tal kleinere middenstandswoningen, door welker toevoeging aan den wo ningvoorraad de belangen van de volkshuisvesting ten zeerste worden gediend. Met de vennootschap werd nu, be houdens 's Raads goedkeuring ten aanzien van de hoofdpunten, overeen stemming verkregen op de volgende basis Prijs: De vennootschap betaalt voor den grond, vormende de bouwblokken alsmede voor den grond, reeds aange legd als en nog bestemd voor straat voorzoover de kosten van deze straten voor rekening van de koopster komen, een prijs van 2,75 per M2. Vermits de bouwblokken een opper vlakte hebben van plm. 22.600 M2. en de stratengrond een van plm. 8700 M2., is deze koopsom verschuldigd over een oppervlakte van plm. 31300 M2. De opbrengst is dus 86,075. Verdeeling kosten stratenaanleg: De stratenaanleg is tusschen de koopster en de gemeente aldus ver deeld, dat straten, welke ter weerszij den worden bebouwd, geheel, en stra ten, die aan een zijde van de bebou wing grenzen voor de halve breedte doch ten hoogste over 10 M. ten laste van de Maatschappij komen. De rest blijft dan voor rekening van de gemeente, doch de kosten daarvan kunnen uiteraard worden gelegd op de overblijvende bouwblokken, die im mers eveneens de waarde van bouw rijp terrein verkrijgen. Deze verdeeling sluit zich aan bij de vroegere gevallen en is in overeen stemming met de practijk bij den aan leg van straten. Overeenkomstig dezen maatstaf nu, neemt de maatschappij van de reed- aangelegde en nog aan te leggen stra ten voor hare rekening een gedeelte van plm. 870Ö M2., terwijl dan het res tant, groot plm. 9500 M2. ten'laste van de gemeente komt. Het aandeel der vennootschap in de kosten van straataanleg, hetwelk zij dus aan de gemeente, behoudens nade re verrekening met de werkelijke kos ten, is verschuldigd, bedraagt 76750, d.i. bijna 9 per M2. straatoppervlakte, naar de volgende specificatie: a. eigenlijke straataanleg en riolee- ring 8700 maal 7,50 is 65250. b. ophooging en uitvoering 11500. Te samen 76750. De koopsom bedraagt 86075, zoo dat in totaal is verschuldigd 162825. De kosten van straataanleg, riolee- ring, ophooging en uitvoering voor re kening van de gemeente komende, kunnen, naar boven afgerond, even eens geschat worden op 9 per M2. of in totaal op 9500 maal 9 is 85500. Dit bedrag wordt ongunstig beïn vloed, doordat in de berekening is op genomen de geheele te verlengen Ko ninginnelaan, die een grootere breedte heeft dan normaal ten laste van den grond kan worden gebracht. Zondert men van de 30 M. breede Koninginnelaan 20 M. uit (10 M. komt ten laste van de koopster en van de overige 20 M. wordt 10 M. gemaakt speciaal voor de verkeersbelangen, terwijl de rest behoort te drukken op de zuidelijke bouwblokken), dan kun nen de bestratingskosten voor de ge meente worden gesteld op 56700. Hierbij is dan nog in het oog te hou den, dat de meest waardevolle bouw blokken aan de gemeente verblijven. Het aan te vragen crediet voor den straataanleg bedraagt, blijkens boven staande gegevens, 85500 en 76750 is 162250. Wijze van betaling: v Bij het passeeren van de koopaicte wordt in mindering van de koopsom en van de te vorderen bestratingskos ten, tezamen bedragende 162.825, een som van 50.000 in contanten betaald, terwijl voor het verder verschuldigde ad 112S25 onder zekere voorwaarden eerste hypotheek tozen een rente va:. 5 pet. op het verkochte bouwterrein wordt verleend. Bij het voorbereiden van een derge lijke transactie werden B. en-W. ge leid door de gedachte,, dat de gemeen te gebaat is bij een zoo spoedig moge lijk van de hand doen tegen een be hoorlijken prijs van het terreinencom plex, daar nu door de gemeente op den grond uiteraard een niet onbelangrijk renteverlies wordt geleden en het zeer onzeker is, of het steeds mogelijk zal blijken, dat voortdurend toenemende renteverlies ten volle in den verkoop prijs te verdisconteeren. Bovendien worden, gelijk hiervoor reeds bleek, de belangen van de volks huisvesting en daarmede die van de gemeente, ten zeerste door de uitvoe ring van het voorgenomen bouwplan gediend. Waai*, zooals in het rapport van de voormalige Commissie van Beheer voor het Grondbedrijf terecht wordt betoogd, de gemeente voor uitgifte stuk voor stuk veel minder goed ge outilleerd is dan een particuliere maatschappij en zij zich in dat geval aan een niet te bepalen risico zou bloot stellen, moet de thans geboden gelegenheid, om een zeer groot gedeel te van den grond ineens te verkoopen, ernstig in overweging worden geno men. Wat nu de koopsom in het bijzonder betreft, ontvangt de gemeente voor den te verkoopen grond, in bouwrijpen staat, een som van 162.825, waarbij echter in het oog is te houden, dat de koopster nog heeft te rekenen op ren teverlies, hetwelk den kostprijs niet onbelangrijk kan verhoogen. Neemt men, in verband met het voorgenomen tijdvak van bebouwing een renteverlies aan van twee jaren 5 pet., hetgeen niet aan den ruimen kant is, dan stijgt de prijs reeds met 16.000 en wordt de kostprijs plm. 8 per M2. Deze kostprijs zou derhalve ook voor de gemeente gelden, indien zij zelve den grond in exploitatie wil de brengen. Gezien deze uitkomst en daarbij ge voegd de stellige verwachting, dat de ten laste van de gemeente komende kosten van straataanleg geheel kun nen worden omgeslagen over de niet af te stane bouwblokken, waar onder die ten noorden van het huis „Zuiderzicht" aan den Zoeterwoud schen Singel en langs de trambaan, moet een prijs van 2,75 per M2. voor den te verkoopen ruwen grond in zijn geheel, dus ook voor de minder gun stig gelegen bouwblokken, alleszins aannemelijk worden geacht. In het onderhavige geval nveenen B. en W. geen bezwaar te moeten maken tegen de bovenomschreven wijze van betaling van koopsom en kosten van straataanleg. In de waarde van het. bouwterrein wordt voldoende dekking voor een eerste hypotheek tot 't voor gestelde bedrag gevonden, terwijl een alleszins behoorlijke rente wordt ge maakt. Het vergemakkelijken van de verkrijging van crediet is voor de aan vraagster factor geweest bij de calcu latie van den koopprijs en vormt daar van dus een integreerend deel; voor de gemeente is de verstrekking van hypotheek een soliede belegging met behoorlijk rendement en na vier jaar zal zij het grootste gedeelte van het nog in den grond vastgelegde kapi taal in de gemeentekas zien terugge vloeid. Op grond van een en ander zouden B. en W. het niet in het belang van de Volkshuisvesting, noch in het financi eel belang van de gemeente hebben geacht, om den verkoop en daarmede de stichting van een belangrijk aantal woningen alleen op dit punt te laten afstuiten. Voor de verder aan den verkoop te verbinden voorwaarden, waaronder bepalingen inzake het tijdstip van aanvang en voltooiing van den bouw, het vereischte van goedkeuring van het bouwplan uit architectonisch oog punt, enz., verwijzen B. en W. naar de in de Leeskamer ter visie liggende stukken. Van den heer F. L. J. Lourijsen, ar chitect te 's Gravenhage, kwam voorts een aanvrage in om van den grond, welke werd uitgezonderd van den ver koop aan de Leidsche Exploitatie-Mij. van Onroerende Goederen, aan zijn na te noemen lastgevers te verkoopen een perceel, groot plm. 3080 M2., gelegen aan den Zoeterwoudschen Singel en den geprojecteerden weg langs de trambaan. Gegadigden hebben het voornemen, om op het voorste gedeelte aan den Zoeterwoudschen Singel bij gunstige exploitatie-voorschriften een flatge bouw te stichten, terwijl het overige gedeelte van het terrein zal worden bebouwd, langs de trambaan met hee renhuizen en aan den evenwijdig met den Singel geprojecteerden weg met beneden en bovenhuizen of kleine hee-- renhuizen. Met deze wijze van bebou wing kunnen B. en W. zich alleszins vereenigen; in het bijzonder zouden zij de totstandkoming van een flatge bouw op dit punt van den Zoeterwoud schen Singel toejuichen. De waarde van het voorste gedeelte op 15 en die van het achterste ge deelte op 9 per M2. stellende, werd door het College voor het geheele ter rein als gemiddelde prijs 12 per M2. gevraagd, welke prijs is gebaseerd op bouwrijpen grond, zoodat de kosten van den stratenaanleg, welke door en voor rekening van de gem-eente ge schiedt, daarin reeds zijn begrepen. Genoemde prijs van 12, dien be langhebbenden accepteerden, werd voorts door hun becijferd met inacht neming van het beginsel, dat getracht moést worden de voor rekening van de gemeente gebleven straatkosten te vinden uit den verkoop van de aan haar verbleven terreinen. Dat in casu de prijs van 12 kon worden ver kregen, is 'n aanwijzing, dat onze ver wachting met betrekking tot het eind resultaat van den grondenverkoop zal worden bevestigd. Ten behoeve van den aanleg van den weg langs de tram zal nog een ruiling van eenige strookjes grond met de Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg- Maatschappij dienen plaats te hebben. Een ruiling van grond moet even eens met de bouwvereeniging „Tuin- stadwijk" plaats hebben. Voor den aanleg van de straat ten noorden van de Koninginnelaan, in bet verlengde van de Seringenstraat en voor de afronding van het aan die geprojecteerde straat gelegen bouw blok behoeft de gemeente de beschik king over eenige strooken grond, waar tegenover aan „Tuinstadwijk" kan worden afgestaan het stukje bouwter rein, waardoor ook de grens van haar eigendom een regelmatigen loop ver krijgt. In de plaats van het aan de gemeen te over te dragen perceeltje bouwter rein met den voor straat bestemden .grond verkrijgt de vereeniging een strook bouwgrond van ongeveer gelij ke grootte van tenminste dezelfde waarde terug. Onder mededeeling tenslotte, dat hun College, althans in casu, aan ver koop den voorkeur geeft boven uit gifte in erfpacht, stellen zij den Raad, in overeenstemming met de adviezen van de voormalige Commissie voor 't Grondbedrijf, van de Commissie van Fabricage en van de Commissie van Financiën voor om in voren genoem den zin te besluiten. DE MENSCHENZOON. Gisteravond hield pater F. Hendrichs s.J. in de St. Petruskerk de tweede zij ner conferenties over „den Menschen- zoon". Zijn onderwerp was dezen avond: „De vervulling", waarbij hij uitging van Matth. 21 9 ..Benedictus ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22Vï cent Ingezonden Mededeeiingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden* worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Binnenland. Bezoek van de Kon. Familie aan de Volkstuintjes te Amsterdam. Bestrijding van T.B.C. onder het rund vee Vergadering van den Nationalen Bond van Bezwaarden. De onderhandelingen inzake de staking aan de Schelde worden voortgezet Kapitein Koppen is te Batavia aange. komen. Buitenland. Verhooging van de Volkenbondsbegru«- ting. De inhoud van het Italiaansch—Griek- sche vriendschapsverdrag. Het antwoord van Amerika inzake het Britsch-Fransche vlootcompromis. Nadere bijzonderheden over den thea- terbrand te Madrid. qui venit in nomine Domini" (Geze gend Die komi in den naam des Heeren). Spr. ontwkkelde een tweetal ge dachten: le. Jezus van Nazareth is de vervul ling van de verwachting over den Menschenzoon; 2e. Zijn opdracht draagt bet karak ter, waarmede zij in de oude voor spellingen is voorgesteld. Er is 'n tijd geweest, maar die is nu voor de ernstige wetenschap voorbij, dat men Jezus hield voor een legen darische filguur; de historische onder zoekingen hebben evenwel geleerd, dat tijdgenoot en opvolgende geslach ten een ontwijfelbaar getuigenis ge ven betreffende de historiciteit van Jezus. Spr. noemde in dit verhand als oudste getuigen betreffende 't Chris tendom de geschiedschrijvers Tacitus, Suetonius en Flavius Josephus. Ook neemt men na de studiën van den mo dernen hoogleeraar Adolf Hamack te Berlijn weer algemeen aan, dat de 4 Evangeliën van tijdgenooten van Christus afkomstig zijn. Dit blijkt uit oe citaten uit de Evangeliën, die we vinden in de „leer der apostelen" (pl.m. 70 na Chr.), de geschriften van Clemens, Barnabas, Papias, e.a. Ook het feit, dat de dwaal leeraars zooals Mardon en Ebion, redeneerden van uit de Evangeliën is een bewijs voor het bestaan dezer laatste en bet gezag dat zij genoten. Justinus schrijft aan keizer Marcus Aurelius, dat van den aanvang af in de samenkomsten der Christenen gedeelten van de Evange liën voorgelezen werden. Uit dit alles volgt toch wel, dat de Evangeliën historie bevatten! Jezus getuigt, blijkens de Evange liën, dat de Vader Hem gezonden heeft. Doch hoe weten wij dat dit geen zelfbegoocheling is? Daarvoor geeft Hij ons een teeken: bet wonder. Al leen God kan een wonder doen; bier- uit volgt, dat wie een wonder verricht waarheid spreekt, anders zou God Zijn Woord niet met een wonder be vestigen. Door wonderen heeft Jezus bewe zen, dat Hij kwam in den naam des Heeren, dat Hij van God een opdracht ontvangen had: om op aarde waar heid te brengen en verzoening voor der wereld zondenschuld. De volgende week zal pater Hen drichs spreken over den persoon van den Menschenzoon. NEDERL. SPOORWEGEN. Met ingang van 7 October a.s. wordt: tusschen de stations Haarlem en Leiden bij K.M. 21.150 een nieuwe bal- te (stopplaats), genaamd Heemstede- Aerdenhout, in dienst gesteld en in verband daarmede de halte (stop plaats) Woestduin opgeheven; het station Halfweg voor den reizi- gersdienst gesloten; de naam van het station Nieuwer- sluis gewijzigd in Nieuwersluis-Loè- nen en die van de halte Loepen-Vree land in Vreeland. COLLECTE CHR. GEZONDHEIDS- EN VACANTIEKOLONIES. Woensdag 26 Sept., hoopt de afd. Leiden der Vereeniging voor Chr. Ge- zondheids- en Vacantiekolonies een collecte te houden, ten bate der afdee- lingskas. Deze collecte wordt zeer in uw milddadigheid aanbevolen, om dat met uw hulp de af deeling in staat zal zijn, meer zwakke kinderen van ouders, die niet in staat zijn zelf de verpleging te bekostigen, uit te zen den naai* de koloniehuizen der Ver eeniging.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1