CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
9de JAARGANG
VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1928
NUMMER 2540
DSGHE COURANT
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 38936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd rijn
Per kwartaali 2^0
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
V De beteekenis van het geloof
Te Lunteren is het elfde congres ge
houden van de Gereformeerde Studen
tenbeweging.
Zooals vanzelf spreekt leverde het
menu voor dit congres in hoofdzaak
zeer wetenschappelijke gerechten.
Maar er waren ook meer op de prac-
tijk gerichte onderwerpen aan de orde.
Tot deze behoort, naar onze meening,
het referaat van ds. J. vj. Woelderink,
van Hoornaar, over „De beteekenis
van het geloof'. Ook hierin werd het
wetenschappelijke niet gemist. Maar
oaarnaast sluit het opmiddellijk aan
op de gewaarwording van elk Chris
ten.
Spr. begon met een herinnering aan
een lezing van Carry v. Bruggen,
waarin zij beweerde, dat de band, die
oe Joodsche natie samenbindt, niet de
Joodsche religie is, maar de Joodsche
wetten en inzettingen. Deze beschou
wing, volgens welke de wet buiten de
religie staat, is o.a. voortgekomen uit
wat het Joodsche farizeeïsme van de
wet heeft gemaakt. Het maakt n.l. de
wet los van den levenden God, en
aardsche grootheid, door den mensch
te benaderen. Zoo kan men conform
de wet zijn en toch zonder God leven.
Het Christelijk farizeeïsme ontneemt
op dezelfde wijze het Woord Gods zijn
luister en doet het geloof zijn beteeke
nis verliezen.
Hier wordt een waarheid verkon
digd die wij maar al te zeer in de prac-
tijk van het leven zien. Een uiterlijke
wettische levensregel daar wil ieder
nog wel van hooren, maar God te die
nen omdat hij ons als zijn bezit be
schouwd en beschouwen moet daar
wil men niet aan.
Gelooven om Gods wil niet om ons,
dat, zoo toonde de referent verder aan,
is de kern.
Het ware geloof bedoelt het karak
ter aan te geven van de relatie, waar
in de Christen staat tot zijn God.
Juist omdat het geloof een relatie ka
rakteriseert, kan het nooit zonder zijn
object zijn en wijl het zijn object be
doelt te eeren, plaatst het zijn object
op den voorgrond en treedt zelf op den
achtergrond. In verband daarmee is
veroordeeld de stelling: het komt er
niet op aan wat wij gelooven, slechts
dat wij gelooven.
Wijl alle openbaring Gods in Chris
tus Jezus tot ons komt door het Woord
kan als object des geloofs ook het
Woord Gods genoemd worden. Hier
dreigt echter het gevaar om het
Woord Gods los te maken van de le
vende Godsopenbaring en te verlagen
tot een redelijke, logische waarheid.
Daarin wordt de beteekenis van het
geloof uiteengezet als ons te plaatsen
midden in de realiteit der Godsopen
baring. De tijd der bijzondere open
baring is niet voorbij; de nieuwe be
deeling is juist boven alles de bedee
ling der bijzondere openbaring.
Men zij op zijn hoede voor de evolu
tionistische beschouwing der openba
ring, ook als zc in een gereformeerd
kleed wordt gestoken. In de evolutio-
'rist'sche beschouwing is enkel plaats
voor een zuivering van het religieus
bewustzijn, dat is b1"voor de idee
van den éénen, waarachtigen God,
maar dat is iets anders dan de ken-
ris van dien God uit kracht van bij
zondere openbaring, d.i. de kennis des
geloofs. Daarom mag de waarheid, in
den zin, waarin we clat woord gedurig
gebruiken, de ware leer niot vereen
zelvigd worden met de levende Gods
openbaring; men kan de waarheid
ir.aken tot voorwerp vari onderzoek,
men kan zich opmaken haar te verde
digen of te bestrijden, maar de levende
Godsopenbaring ligt niet onder ons
bereik, men kan haar niet tot object
van onderzoek maken; ze is enkel ob
ject des geloofs.
Hier is kostelijke waarheid, die
vocral in onze dagen vr.n zoo groot
gewicht is, duidelijk gemaakt.
Niet religie, maar Godskennis, niet
geloofswetenschap maar geloof heb
ben we noodig. Niet de goddelijke ze
geningen is het waarnaar wij mjoeten
streven maar naar het bezit van het
kindschap Gods.
En de weg daartoe is alleen te vin
den in den weg der Godsopenbaring.
STADSNIEUWS.
CLASSIS LEIDEN DER GEREF.
KERKEN.
Gisteren we^d in de Kerkeraadskamer
Hooigracht 99 alhier, de vergadering ge
houden van de classis Leiden der Geref.
Kerken.
Namens de roepende Kerk van Sassen-
heim werd de vergadering geopend door
Ds. A. M. Boeijinga. Naar toerbeurt werd
als praeses aangewezen Ds. N. H. Koers,
van Noordwijk aar» Zee, als assessor Ds.
H. P. Ingwersen van Katwijk aan Zee, als
Scriba Ds. H. J. Kouwenhoven van Lei
den.
Voor het eerst waren ter vergadering
aanwezig Ds. J. J. Dijk van Leiderdorp
en Ds. J. C. Rullmann, van Wassenaar,
die door den praeses werden welkom ge-
heeten.
Door ps. W. Bouwman werd een uitge
breid rapport over de Zending uitgebracht
dat met groote belangstelling werd aan
gehoord en waarin belangrijke mededee-
lingen werden gedaan.
Door de Particuliere Synode is aan de
classis medegedeeld, dat de zaak te O.
door baar ter behandeling is teruggezon
den naar de classis. De classis kwam na
breedvoerige bespreking tot een uitspraak
welke naar het schijnt een voor de par
tijen bevredigende oplossing biedt.
De vergadering werd te ongeveer 5 uur
gesloten.
FILMAVOND VOOR DE MILITAIREN.
Gisteravond werd in de Stadsgehoorzaal
weder een avond gehouden, uitgaande van
het comité tot ontspanning van herha-
lingsplichtige militairen. De opkomst was
bijzonder goed. Zeer vele militairen en
ook vele burgers hadden aan de uitnoo-
diging gehoor gegeven zoodat de zaal voor
drie kwart was bezet.
De voorzitter van het comité, de heer J.
Bosch opende de bijeenkomst op gebrui
kelijke wijze en sprak daarna een kort
openingswoord, waarin hij in verband
met het feit, dat dezen avond vertoond
zou worden „Het mijnbedrijf onder- en
bovengronds te Heerlen", er op wees, dat
ons kleine Nederland groot gemaakt wordt
door dergelijke internationaal beroemde
bedrijven. Het bedrijf van Philips, de K.
L. M., het mijnbedrijf, het zijn bedrijven,
die onzen roem ver over de grenzen bren
gen. Spr. heette verder in dit openings
woord allen hartelijk welkom en dankte
hen voor de groote opkomst.
De hoofdschotel voor dezen avond was
de vertooning van de film, waarvan we
zooeven den titel noemden. Op uitgebrei
de en interessante wijze vertoont ze het
geweldige bedrijf te Heerlen, van welks
grootschheid wij geen begrip hebben, als
we het nooit hebben gezien. We volgen
den weg van de mannen die diep in de
aarde het zwarte goud gaan delven, van
af het oogenblik dat ze van huis gaan,
totdat ze weer bij moeder de vrouw te
rugkomen, en ook van de kolen yolgen
we den langen weg van dat ze in het in
gewand der aarde worden losgemaakt,
totdat ze klaar zijn om gebruikt te wor
den. Vooral te bewonderen is het arbeids-
systeem, waarbij elke seconde wordt pro
ductief gemaakt zonder overmatige in
spanning van den arbeider.
Uit alles bleek, dat de militairen van
deze vertooning genoten. Het is dan ook
een van de mooiste bedrijfsfilms, die wij
ooit gezien hebben. Vanaf het eerste be
gin tot aan den laatsten meter blijft ze
boeien.
De avond werd verder opgeluisterd door
muziek van het strijkensemble „Musica",
onder leiding van den heer Plu, dat niet
weinig heeft bijgedragen tot het welsla
gen van den avond.
VOOR DE OPENBART SCHOOL.
Naar Het Volk verneemt, ligt het in het
voornemen van het Comité van Actie voor
de Openbare School binnen eenigc dagen
een openbare vergadering te houden, al
waar de klassen-combinatie bij het open
baar onderwijs, doorgevoerd naar aanlei
ding van het voor eenige weken g-nomen
raadsbesluit, aan een bespreking zal wor
den onderworpen.
Met name moet de practisch toepas
sing van genoemd raadsbesluit tot ernsti
ge ontstemming hebben geleid, zoo zegt
het bericht.
CONCERT VAN DEN BOND VAN
LEIDSCHE ZANGVEREENIGINGEN.
In Musis Sacrum is gisteravond onder
de auspiciën van bovengenoemden bond
een concert gegeven, dat beide wat het
bezoek en wat de uitvoering zelf betreft,
een groot succes is geworden. In jaren
heeft men een zoo groot publiek in den
tuin niet bij elkaar gezien. Nog voor den
aanvang was de laatste stoel reeds bezet
en velen moesten zich met een staanplaats
tevreden stellen.
Achtereenvolgens beklommen de tent,
de leden van het Neutraal Gemengd Koor
„Amicitia" (dir. Th. Polman), het Mannen
koor „De Vereenigde Zangers", dat dit
maal voor het eerst onder leiding van den
nieuwen directeur, den heer H. B. van
Sijll uit Rotterdam stond, de Chr. Zang-
vereen. „Zang zij onze Leus" (dir. A. Tel-
jeur), de Mannenzangvereen. „Kunst na
Arbeid" (dir. W. Hoogzaat), het Dames
koor „Euphonie" (dir. D. van Wouw) en
de Chr. Zangvereen. Kerkkoor „Ex Ani
mo" (dir. H. W. de Wolff).
De prestaties der deelnemende vereeni-
gingen, die ieder twee liederen ten ge-
hoore brachten, waren goed en zonder te
vervallen in een vergelijkende critische
beschouwing, mogen we verklaren, dat
men algemeen ingenomen was met het
kunstgenot dat de zang der bij den bond
aangesloten vereenigingen gisteren bo
den. En met genoegen constateeren wij,
dat indien de bond met het concert dat
gisteren in Musis Sacrum werd gegeven,
beoogt het bevorderen van de belangstel
ling voor goeden zang en het bevorderen
van de saamhoorigheid onder de aange
sloten vereenigingen, men daarin op zeer
bevredigende wijze is geslaagd.
Niet alleen onder het publiek, dat rus
tig was ondanks het feit, dat het voor een
gedeelte van acht tot tien uur moest blij
ven staan, maar ook onder de zangeres
sen en zangers heersche een uitstekende
stemming. Het was jammer, dat vooral
van den zang der minder sterk bezette
koren soms veel verloren ging bij dit
tuinconcert, want alle nummers die giste
ren werden gezongen, zaten er bij de ver
schillende koren goed in en werden uit
stekend voorgedragen. En het applaus dat
na ieder nummer weerklonk, was dan ook
ten volle verdiend.
Het was voor velen een zeer genotvol
le avond.
VEREENIGING CHR. ONDERWIJZERS.
Vergadering in het Nutsgebouw op 15
Sept. 6 uur. Agenda: 1. Opening. 2. Mede-
deelingen. 3. Onderwerp: Het leven van
Francesco Campana, door den heer J. J.
de Die. 4. Pauze. 5. Rondvraag en slui
ting.
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Maandagmiddag a.s. half 3 zal de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken voor
Rijnland vergaderen in het gebouw der
Kamer, Stationsweg 43, alhier.
Agenda:
1. Opening.
2. Benoeming eener Commissie tot on
derzoek der geloofsbrieven van den heer
H. Buurman.
3. Rapport der Commissie voornoemd.
4. Installatie.
5. Notulen.
6. Ingekomen stukken.
7. Mededeelingen.
8'. Vaststelling adres ontwerp Drankwet.
9. Bespreking der afdeeling Klein-bedrijf
inzake verkoop op straat.
10. Aanschaffing van codes en even-
tueele beschikbaarstelling van codes door
ingeschrevenen.
11. Snellere en goedkoopere inning van
kleine vorderingen.
12. Verslag der Actie inzake het gebruik
van schelpkalk.
13. Rijkswegenplan.
14. Wegenwet.
15. Rondvraag.
16. Huishoudelijke vergadering.
17. Sluiting.
POLITIEDIPLOMA.
Voor het examen politiediploma van
den Alg. Ned. Politiebond is geslaagd de
heer H. Th. van Klink, agent van politie
le kl. alhier. De heer van Klink, die reeds
in het bezit was van het gewone diploma,
verwierf nu het diploma met aanteeke-
ning.
DE LEIDSCHE WINKELSTAND.
Een ieder die vóór de verandering wel
eens eer. bezoek bracht aan de bakkerij
van den heer L. Bogaards in het perceel
Heerenstraat 4, zal zich zeker verwonde
ren over de algeheele metamorphose, die
hier heeft plaats gehad. Reeds dadelijk
valt op de mooie stofvrije etalage waarin
de lekkernijen verleidelijk ten toon zijn
gespreid. De winkel zelf is frisch en ge
zellig en geheel ingericht naar de eischen
van den tijd.
In de vitrine-toonbank en in de opstan
den langs den wand treft men aan de ar
tikelen die in de banketbakkerij van den
heer Bogaards zelf zijn gemaakt, juweel
tjes van banketbakkerskunst en verder
worden verkocht speciaal de Droste-arti-
kelen en overigens alles wat in de branche
te pas komt.
De restauratie is tot stand gekomen
door de firma's v. d. Stel, Boisotkade, Le-
zwijn, v.h. Christiaanse, 3 Octoberstraat,
en Schoondergang, Mare, die respectieve
lijk hebben gezorgd voor het timmerwerk,
het schilderwerk en de winkel- en bakke
rijinstallatie. Deze firma's hebben hun
werk afgeleverd tot voile tevredenheid
van den heer Bogaards.
We wenschen hem intusschen goede
zaken.
Ten nadeele van de Wed. P., wonen
de in de Verwerstraat, is de muntgas
meter gelicht. Een bedrag van 3.10 is
ontvreemd.
BINNENLAND.
HOFBERICHTEN.
M. M. de Koningin-Moeder was voor
nemens hedenmiddag een bezoek te
brengen aan de R. K. Ziekenverpleging
St. Jan te Laren (N. H.).
H. M. de Koningin-Moeder zal bij
haar bezoek a.s. Zaterdagavond aan
Amsterdam vergezeld worden door de
hofdames baronesse van Ittersum en
jonkvrouwe Van de Poll, door den
particulier-secretaris van H. M., Six-
ma baron van Heemstra, en door den
kamerheer, Jhr. de Jonge van Zwijns-
bergen.
Z. K. H. de Prins heeft het voor
nemen op Vrijdag 28 dezer een bezoek
te brengen aan een gedeelte der Zui
derzeewerken, en wel de werken, die
aan of nabij de Noord-Hollandscbe
kust ondernomen worden.
OPENING DER STATEN-GENERAAL
Zooals gemeld, zal ook dit jaar Prin
ses Juliana met de Koningin en den
Prins plaats nemen in de statiekoets,
waarin naar de grafelijke zalen zal
worden gereden ter opening van het
nieuwe zittingsjaar der Staten-Gene-
raal.
De stoet zal geheel zijn samenge
steld als de vorige jaren en den ge-
bruikelijken weg volgen.
Zooals reeds dezer dagen werd be
richt, lag het in het voornemen, dit
maal ook het corps mariniers te Rot
terdam te doen deelnemen aan het eer
betoon en het afzetten van den weg,
hij de opening der Staten-Generaal op
Dinsdag 18 dezer.
Nader wordt thans medegedeeld,
dat een deel van het corps de eere-
wacht zal vormen aan de Ridderzaal,
bij aankomst en vertrek van de Ko
ningin, den Prins en Prinses Juliana.
Een ander gedeelte van het korps
mariniers, ter sterkte van 50 hoofden,
onder bevel van een luitenant, zal
dienst doen aan weerszijden van de
Heulstraat en aan een zijde in het
Noordeinde, n.l. het gedeelte langs het
gebouw der Nederlandsche Bank.
De mariniers zullen in groot tenue
gekleed zijn.
Overigens wijkt het aandeel, dat mi
litairen bij de plechtigheid zullen heb
ben, niet af van het programma van
vorige jaren.
Een afdeeling van de Vrijwillige
Landstorm zal aan de afzetting van
een gedeelte van het Voorhout mede
doen, aansluitende aan de grenadiers,
en bereden detachementen.
TWEEDE KAMER.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen
tegen Dinsdag 18 September te 3 uur.
Aan de orde is dan: Aanbieding der
Rijksbegrooting voor 1929 en het op
maken van de nominatie voor het
voorzitterschap.
DE NIEUWE BURGEMEESTER VAN
ROTTERDAM.
De benoeming van Mr. P. Drooglee-
ver Fortuyn, lid van de Tweede Ka
mer en van den Haagschen gemeente
raad, en oud-wethouder van de resi
dentie, tot burgemeester van Rotter
dam, is thans officieel afgekomen.
Bij Kon. Besluit van 12 dezer is de
benoeming geschied met ingang van
den ook reeds genoemden datum van
15 October.
De begrootingsdebatten, die om
streeks het einde van October en het
begin November plegen te worden ge
houden, zullen dus reeds onder de
leiding van den nieuwen burgemees
ter kunnen plaats hebben.
GENERAAL SNIJDERS NAAR INDIë
Men meldt aan het Haagsche Aneta
kantoor:
Generaal b. d. C. J. Snijders, zal zich
Woensdag 19 September a.s. per trein
van 14.63 Staatsspoor uit Den Haag
op reis naar Genua begeven en van
daar per m.s. „Christiaan Huygens"
naar Batavia reizen, teneinde gevolg
te geven aan de uitnoodiging van de
Ned. Indische Vereen, 'voor Lucht
vaart om de opening der luchtverkeers
diensten op Java te kunnen bijwonen.
Deze opening zal vermoedelijk in
de twee helft van October plaats vin
den.
De generaal denkt ongeveer een
maand in Ned. Indië te vertoeven.
PROT. CHR. TEHUIS VOOH
MILITAIREN TE BREDA.
Men schrijft ons:
Met klem verzoeken de ondergetee-
kenden de belangstelling van de le
zers van dit blad voor een Christelijke
Nationale zaak bij uitnemendheid.
Zooals reeds eerder in dit blad werd
medegedeeld, vormde zich te Breda
een Comité tot Steun van het Prot.
Chr. Tehuis voor Militairen, dat zich
ten doel stelt gelden te verzamelen,
om te komen tot de oprichting van 'n
nieuw, goed ingericht, gezellig Tehuis.
Het bestaande Tehuis toch voldoet
niet meer aan de eischen, welke aan
een dergelijke inrichting gesteld moe
ten worden. Het gebouw maakt een
vervallen indruk; de conversatiezaal
is bij druk bezoek, en met name ge
durende de herhalingsoefeningen, veel
te klein. Een aparte lees- en schrijf-
zaal is er niet.
In Breda, een groote garnizoens
plaats, waar behalve verschillende
wapens en dienstvakken, ook onder-.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/* cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei
Bi) contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden* worden da-
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De burgemeester van Wonbrngge
neemt afscheid van den Raad.
De benoeming van mr. P. Droog-
leever Fortuyn tot burgemeester van
Rotterdam is thans officieel.
Het vliegtuig van kapitein Koppen
is te Boedapest geland en vandaar
naar Sofia vertrokken.
Buitenland.
De besprekingen over de vervroegde
Rijnland ontrnim ing.
Briand is uit Genève naar Parijs
vertrokken.
Ongerustheid in Lnxemburg over
het Fransch-Belgisch militair verdrag.
Rede van den heer H. Colijn in de
tweede Commissie der Volkenbonds
vergadering.
De viering van het vijfjarig dictator
schap van Primo de Rivera.
Nog meer overblijfselen van de La
tham gevonden?
scheidene opleidingsscholen met de
daaraan verbonden oefendetachemen
ten gevestigd zijn, vertoeven jongelui
uit alle oorden des lands. Bovendien
is het een stad met veel verleiding
voor onze jonge soldaten. Een goed en
aantrekkelijk Tehuis is dus beslist
noodzakelijk.
Een Tehuis, waar onze jonge lands-
zonen van Christelijken huize opge
roepen, om in een vreemde stad Ko
ningin en Vaderland te dienen, een
omgeving aantreffen, waarin zij kun-
huis.
Doch zulk een Tehuis strekt niet al
leen tot persoonlijken zegen.
Het geldt hier ook een Nationaal
Christelijke zaak.
In het Tehuis toch wordt, naar den
eisch van Gods Woord, aangespoord
tot gehoorzaamheid aan en eerbied
voor het gezag en wordt de liefdes
band tot Koningin en Vaderland ver
sterkt.
In het Tehuis wordt ook een dam
opgeworpen tegen alle propaganda,
welke onder jeugdige militairen op
velerlei wijze wordt gevoerd om de
weerkracht van ons volk te ondermij
nen en te vernietigen.
Om het gestelde doel te bereiken is
veel, heel veel geld noodig. Velen toon
den reeds hunne belangstelling door
het toezenden van grootere en kleini-
re giften.
Er is echter nog veel meer noodig.
Dringend roepen wij daarom de wel
willende medewerking in van allen,
die dit lezen, teneinde ons Comité in
staat te stellen op den 30sten Novem
ber e.k., wanneer het Tehuis voor
Militairen te Breda 50 jaren bestaan
zal hebben, het Tehuisbestuur een zoo
danig bedrag aan te bieden, dat het
beoogde doel verwezenlijkt zal kunnen
worden.
Bijdragen kunnen per postwissel
gezonden worden aan den penning
meester van het Comité, den Majoor
der Mil. Administratie, R. G. G. Rie-
gen of overgeschreven op diens giro
nummer 34018.
UITVOERING VAN DE VOGEL WET
1912.
Door den Minister van Binnenland-
sche Zaken en Landbouw is een Kon-
Besluit uitgelokt (K. B. van 8 Sept.
1928, Stbl. 363) houdende wijziging van
het K. B. tot uitvoering van verschil
lende artikelen der Vogelwet 1912.
De inhoud bepaalt zich in hoofd
zaak tot het volgende:
le. schrapping van het smelleken
uit de lijst van schadelijke vogels art
1);
2e. herziening van de wetenschap
pelijke namen der vogelsoorten;
3e. schrapping uit de lijst van vo
gels, welke voor de kooi mogen wor
den gevangen van: de leeuwerik, de
pestvogel, het fratertje, het barmsijsje,
het kleine barmsijsje, de Europeesche
kanarie, de groote goudvink en de
rietgors;
4e. beperking van den vangtijd van
1 October tot 15 December;
5e. duidelijke voorschriften worden
gegeven met betrekking tot netten en
het meten der mazen.
In het bijzonder wordt de aandacht
erop gevestigd, dat bovenbedoeld be
sluit in werking treedt op 16 Decem
ber 1928, zoodat vóór dien tijd de vroe
gere bepalingen blijven gelden.
Op 16 December wordt de vangst ge
sloten en bij de opening van het vang-
seizoen 1929 zullen dus voor het eerst
