Het ontwerp voor het nieuwe paleis van justitie te Weenen. De Weensche architect Hermich Ried heeft
sten prijs gewonnen met zijn ontwerp voor het nieuwe paleis van Justaie te Weenen.
Aan het einde der Week
De week in het buitenland heeft
vooral in vergelijking met de vorige,
toen de onderteekening van het Kel-
logg-pact plaats had, slechts weinig
belangrijke gebeurtenissen opgeleverd
De gebeurtenissen, die het meest
uitsteken zijn wel geweest de tragi
sche dood van den Franschen minister
van Handel, Bokanowski, die met zijn
vliegtuig te pletter is gevallen en de
opening van de 9de zitting van de Vol
kenbondsvergadering, twee wel zeer
verschillende dingen, die eigenlijk
moeilijk in één adem genoemd kun
nen worden.
De dood van Bokanowski, een staats
man van erkende bekwaamheid en 'n
krachtige persoonlijkheid, heeft in
heel Frankrijk een groote opwinding
veroorzaakt, die trouwens zeer begrij
pelijk is.
In de maand Juli zijn in Frankrijk
niet minder dan 18 dooden bij een
vliegongeluk gevallen en het schijnt,
dat Bokanowski zelf het slachtoffer
heeft moeten worden van het kwaad,
voor de verbetering waarvan hij noch
den tijd, noch de kracht heeft gehad,
het kwaad namelijk, dat geen voldoen
de leiding van de luchtvaart bestond.
Het gevolg van dit alles is geweest,
dat de Fransche Kabinetsraad beslo
ten heeft, om aan Doumergue, in de
eerstvolgende ministerraad, te houden
op 14 September te Rambouillet, een
besluit ter teekening voor te leggen
tot instelling van een ministerie voor
de luchtvaart en er tevens de bevoegd
heden van vast te stellen, een stap, die
ongetwijfeld toegejuicht moet worden
en die slechts de wrange bijsmaak
heeft, dat eerst verschillende men-
schenlevens ten onder moesten gaan,
voordat men zoover kwam, al valt het
aan den anderen kant niet te ontken
nen, dat de overheid niet de verant
woordelijkheid kan dragen voor wat
sommige waaghalzen bestaan te doen.
Wat de andere belangrijke gebeur
tenis, de opening van de 9de zitting
van de Volkenbondsvergadering be
reft, zij opgemerkt, dat deze vooral
staat in het teekeri van het pact van
Kellogg, (waartoe intusschen verschil
lende andere staten zijn toegetreden).
Dit kwam vooral ook uit in de rede
van Minister BeelaertS van Blokland,
onzen minister van Buitenlandsche
Zaken, bij de algemeen© beschouwin-
stige pers ontvangen.
Deze rede was, hoewel zij niet zoo
sensationeel was als^verleden jaar,
toen zij een overweldigenden indruk
heeft gemaakt, wederom zeer belang
rijk, en ze heeft dan ook een zeer gun
stige pers antvangen.
Minister Beelaerts sprak de hoop
uit, dat de Volkenbondsvergadering
het t'ot stand komen van het Kellogg-
pact en van het Fransch-Engelsche ac-
codrd inzake de vloot-beperkingsme-
thoden zal aangrijpen, om de ontwa-
penings-besprekingen te bespoedigen,
en verder bereidde hij menigeen een
groote verrassing, door van de delica
te kwestie van de bescherming der na
tionale minderheden te gaan spreken.
Hiervoor verdient onze minister, die
de eerste niet direct bij hdt vraagstuk
betrokkene was, die sinds 1921 dit pro
bleem durfde aanroeren en dat gedaan
heeft met groote voorzichtigheid en
tact, een woord van warme hulde.
Wat betreft het binnenland, moeten
we nog melding maken van de ope
ning van de 19de Nederlandsche Jaar
beurs te Utrecht.
Men zegt wel eens, dat het met het
Nederlandsche Jaarbeurs instituut
bergafwaarts gaat, maar wanneer men
zich vergewist van wat de heer W.
Graadt van Roggen, secretaris-gene
raal in den Raad van Beheer van de
Jaarbeurs, in een persconferentie van
deze zaak gezegd heeft, dan komt men
tot een geheel andere conclusie, n.l.,
dat een opgaande lijn te constateeren
is, die het gevolg is van de economi
sche waarde van het Jaarbeursinsti
tuut, waardoor het aanspraak mag
maken op het vertrouwen van de zar-
kenwereld.
Leidsche Penkrassen.
Amice,
Wanneer ze ook maar even in de
gaten krijgen, dat je een knobbel voor
een of andere bijzondere affaire hebt,
dan krijg je tien tegen een een ver
zoek om die gave maar eens ten nut
te van het algemeen aan te wenden.
'k Zou wel eens willen zien of het
ook zoo zou zijn, als er voor betaald
moest worden. In den regel is men
dan zoo scheutig niet, ik bedoel zoo
wel in de opdrachten als in de beta
ling.
Maar als je gewoon bent, om je ga
ven en talenten om niet ten nutte van
de gemeenschap aan te wenden, dan
wordt je overstelpt.
Zoo gaat het nu ook mij.
Moet je hooren.
Daar krijg ik van de redactie het
verzoek, of ik niet eens wat wil shrij-
ven over de begrootingsrekening over
1927, „want zoo wordt er heel leuk
bij gezegd jij schrijft graag over ge
meentelijke aangelegenheden".
Nou, dat laatste is niet heel ver bui
ten de waarheid.
Maar dat ze mij nu opdragen om
geheel pro Deo een zaakje op te knap
pen, waar de redactie voor betaald
wordt, neen maar, dat lijkt mij maar
half goed.
Maar ik heb tegen mezelf gezegd:
Veritas, jij mag niet weigeren, want
daar zal wel een bijzondere bedoeling
achter zitten. Ik kan dat nu nog niet
precies uitzoeken wat dat is, maar
daar kom ik wel achter.
LUCHTVAART.
DE VIJF POSTVLUCHTEN NAAR
INDIë.
Daar de vijf vliegtuigen, welke op
13, 20, 27 September, 4 en 11 October
met post aan boord naar Indië zullen
vertrekken, met hun bemanningen 12
September voor de laatste maal in Ne
derland bijeen zullen zijn, hebben de
Ned. Indische Luchtvaartmaatschap
pij en de Kon. Luchtvaartmaatschap
pij besloten, op dien dag, vandes na
middags 2 uur af, het publiek in de
gelegenheid te stellen, deze vliegtui
gen op het liegveld Schiphol in oogen-
schouw te nemen.
De beide maatschappijen hebben bo
vendien eenige overheden uitgenoo-
digd.
Escadrilles van Soesterberg en van
De Kooy met de commandanten
der Luchtvaartafdeeling en van den
Marine-luchtv. .aartdienst aan boord,
zullen op Schiphol neerstrijken, en de
Rotterdamsche Aero-Club zal met en
kele Pandervliegtuigen vertegenwoor
digd zijn.
Het eerste vliegtuig, onder comman
do van Koppen, zal Donderdag 13
September om 6 uur 's morgens met
zijn lading post en met den heer Zim-
mermann, hoofdredacteur van d'Ori-
ent, aan boorl, Schiphol verlaten.
Er wordt aan herinnert, dat de eer
ste vier vliegtuigen behooren aan de
Nederlandsch-Indische Luchtvaart
maatschappij en dus in Indië blijven,
teneinde aldaar dienst te doen op de
lijnen Batavia-Semarang-Soerabaia-
en Batavia-Bandoeng, welke eind Oc
tober worden geopend.
Het vijfde vliegtuig maakt deel uit
van de vloot der K. L. M. en keert uit
Indië, eveneens met post geladen, naar
Nederland terug.
Deze heen-en-weer-vlucht staat on
der commando van Aler, chef van dén
vliegtechnischen dienst der K. L. M.
VLIEGER MARTENS VERTROKKEN.
De bekende zeilvlieger Martens is
gisteren van het vliegveld Waalhaven
naar Tilsit vertrokken.
Te 7.30 uur werd de machine naar
buiten gebracht; de wind was zuide
lijk en het was mistig.
Op het terrein waren aanwezig de
heeren Martens met zijn mede-piloot
Weber, de oud-vlieger Van Meel, en de
heer A. Aler, die als sportcommissa-
rissen optreden.
Te 9 uur was de mist iets opgetrok
ken en de wind ging een weinig naar
het Westen. Het zag er toen naar uit,
Daarom, Amice, ik begin met de re
kening.
Dan wil ik je al dadelijk wijzen op
het betoog in den Raad door den
heer De Reede gehouden.
Dit raadslid zouden wij kunnen
noemen een onzer financieele speciali
teiten, want telkens als de financiën
aan. de orde komen, hooren wij ook
den heer De Reede.
Ik ben daar blij om, want naar
mijn besheiden meening, hooren wij
de stem onzer edelachtbaren veel te
weinig als het gaat over de stoffelijke
kern van alle vragen.
Nu kan men er over twisten, of de
opmerkingen van den heer De Reede
niet beter geplaatst waren in een be-
grootingsvergadering, in elk geval
was het volkomen juist, dat ze ge
maakt werden.
Er is iets, dat opheldering vraagt.
Wanneer wij de begrootingen en
de rekeningen van de laatste jaren
naast elkander leggen, dan zien wij,
dat alles heel netjes marcheert. Hier
en daar mag eens een sprongetje ge
maakt zijn ik kom daar straks op
terug maar overigens is alles ad
ministratief in orde. De boekhouder
is tevreden, omdat hij alles in cijfers
behoorlijk geordend voor zich ziet.
Maar of de accountant ook zoo'n te
vreden glimlach zal trekken, betwij
fel ik.
Wat toch is het geval.
Uit die cijfers blijkt heel weinig van
de wijze, waarop ons welvaren of on
ze achteruitgang berust. Ja, of wij
w e 1 varen dan wel of wij achteruit
gaan, dat blijft verborgen.
dat de vlucht, welke al dagen was uit
gesteld, zou doorgaan.
Maar te 9.30 uur was het weer een
dikke mist; de gezichten stonden toen
somber.
Te 10.20 uur was de mist echter op
geklaard.
Nog eenige formaliteiten werden
vervuld, handen werden gedrukt; er
werd proefgedraaid en na een goeden
start verhief zich de roode vogel in
Zuid-Westelijke richting. Men zag
hem een bocht maken naar het Oos
ten, nog eenmaal kwam de roode vo
gel over het vliegveld en daarna ver
trok hij in Oostelijke richting, nage
staard door de menschen van de K.
L. M.
In een gesprek met den heer Mar
tens, verklaarde hij vol lof te zijn over
de goede en vakkundige behandeling
die hij van de K. L. M. had ondervon
den.
Hij neemt de aangenaamste herin
neringen aan Rotterdam op zijn reis
mede.
NOODLANDING.
Wolff meldt uit Stendal:
Het vliegtuig D 1093 der Deutsche
Lufthansa, dat den dienst Amsterdam
-Berlijn onderhoudt, heeft in de buurt
van Letzlingen wegens een defect aan
een der drie motoren een noodlanding
moeten doen.
Er gebeurden geen ongelukken.
De passagiers zijn per trein verder
gegaan.
Het toestel zal pas na verwisseling
van den motor den tocht kunnen
voortzetten.
UIT DE OMGEVING.
AAREANDERVEEN.
De rietdekker de W. Jr., had het
ongeluk met zijn fiets, beladen met
riet en kluiven, te vallen. De man .viel
aoodanig, dat de lange ijzeren punt van
de kluif in zijn horst drong. Met moeite
kon hij zich huiswaarts begeven. Ge
neeskundige hulp moest worden inge
roepen.
TER AAR.
Het !Hoofd der Ohr. Herv. School
de heer K. de Roioii, benoemd -te Nieu-
werkerk a. d. IJssel, heeft na een ruim
6-jarig verblqf onze gemeente verla
ten. Hij werd in waardeerende woorden
toegesproken door Ds. Vlasblom enden
onderwijzer, den heer Kerkhoven. Het
schoolbestuur gaf hem uit erkentelijk
heid een Tapansch theeservies, ter
wijl de kinderen den beminden mees
Dat moet maar vertrouwd worden.
Gelukkig kunnen wij ook wel een
zeker vertrouwen stellen in de cijfers,
omdat ze een taal spreken, die even
eens van gezondheid getuigt. De pols
slag is krachtig en wanneer je de cij
fers van enkele jaren naast elkaar legt
ook rustig.
Maar toch is er een vraag naar het
h o e en waarom, waarop geen ant
woord volgt.
Daar heb je nu b.v., Amice, de waar
de onzer bedrijven, de z.g. goodwill,
daar kan ik maar niet achter komen.
Welke reserves zijn er gevormd en
waar zitten deze? In welke verhou
ding staan deze tot de taak, die ze
eventueel zouden moeten vervullen?
Dat zijn vragen, waar men in de
accountancy onmiddellijk mee komt.
Daarom was m.i. noodig een com
mercieel e balans van de geheele ge
meente. Maakte men die, dan zouden
alle bezittingen, vordering en schul
den daarop moeten voorkomen.
Ik geloof, dat de heer De Reede dan
ook zelf een antwoord zou gevonden
hebben op verschillende nu gestelde
vragen. Ook geloof ik, dat de wethou
der dan zou kunnen verwijzen naar
bepaalde cijfergroepeeringen, die meer
zeggen dan de algemeenheden, die
nu gehoord worden.
Wat de details aangaat, ontmoet ik
bij volgno. 87 een opmerking, die op
het eindcijfer een allesbeheerschen-
den invloed heeft. Daar wordt n.l. me
degedeeld, dat van Ged. Staten nog
steeds nietgoedgekeurd is de reke
ning over 1926.
Plet definitieve eindcijfer van dat
jaar is dus nog niet bekend. Dat kan
den eer-
tetr verrasten met 4 schilderöeö ea
■twee etsen.
Burgerlijke stand. Beval feu: CL
iGaits geb. Keyneveld, 2.; jM- v. ZwietöU
geb. Bakker, z.
Overleden: J. Mesman 14 pa.
BODEGRAVEN.
Komnginnefeesten.
De feestelijkheden, op Donderdag geor
ganiseerd door de Vereeniging tot vijf-
jaarlijksche herdenking der troonbestij
ging van H.M. de Koningin hebben hier
een bijzondere en verdiende belangstelling
genoten. De dag scheen niet zoo mooi te
worden als zijn voorganger, '3 morgens
regende het zelfs, maar gelukkig slechts
kort en toen de milde wind de booze wol
ken uiteen dreef kon zelfs van stralend
zonneweer bij bet historisch openlucht
spel worden gesproken.
's Morgens werden de feesten ingezet
met een muzikale omgang door het dorp
van de Beiérsche kapel, waarbij de vroo-
lijke marschen al aanstonds veel publiek
op de been brachten,
Om tien uur werden de verschillende
volksspelen gehouden voor jongens en
meisjes, voor welke wedstrijden veel be
langstelling bestond, zoowel van de zijde
der deelneemsters en deelnemers als van
die der toeschouwers.
Om elf uur begon de Ringrijderij waar
aan door 34 paren werd deelgenomen. De
meeste rijtuigen waren versierd, enkele
zelfs zeer mooi. De prijzen uitgeloofd voor
het schoonste geheel werden behaald
door: le prijs de heer A. C. van Aelst en
Mej. Splinter, 2e prijs de heer F. de Jong
en Mej. G. Prins, 3e prijs de heer F. Ver
woerd en Mej. Verwoerd.
De prijzen behaald met het ringrijden
waren als volgt: le prijs de heer en Mej.
H. van Vliet uit IJsselstein, 2e prijs de
heer H. van Eijk en Mej. M. van Dijk uit
Bodegraven, 3e prijs de heer P. van Leeu
wen uit Noorden en Mej. T. Vollering uit
Bodegraven en 4e prijs de heer en Mej.
G. en M. Gentenaar uit Bodegraven.
Het hoogtepunt van het feest was het
groote openluchtspel, dat op de Nieuwe
Markt om half drie werd opgevoerd. De
straten, toegang gevende tot de markt,
waren voor deze gelegenheid afgezet met
houten schuttingen, waarbij een smalle
ingang daar nu tot controle diende. Te
gen half drie waren alle ziplaatsen zoo
goed als bezet, terwijl daaromheen velen
bovendien een staanplaats hadden gevon
den. Het onderwerp van het openluchtspel
was de geschiedenis van Floris de Vijfde,
der Keerlen God, die zich daardoor de
haat der edelen op den hals had gehaald
en door hen werd verraden en gedood.
Dit gegeven was op zeer verdienstelij
ke wijze tot een spel verwerkt door den
heer A. Schilling, onderwijzer alhier. On-
nog eenige duizenden guldens ver
schil maken.
Alle belastingen brachten meer op
dan geraamd was met uitzondering
van de opcenten op de dividend en
tantième-belasting, die inplaats van
55 mille, maar ruim 42 opbracht.
Dat percentage-verschil is geweldig.
De toelichting is zoo sober, dat nie
mand zonder navraag kan uitmaken,
waaraan dit te wijten is.
Duidt 't op een zooveel mindere op
brengst dezer belasting, dan is het een
veeg teeken.
Was er misschien achterstand bij
den Rijksdienst?
Was er misschien bij de afsluiting
nog een belangrijke storting te wach
ten. Was ik raadslid, ik zou het ge
vraagd hebben.
Onder volgno. 147 zie ik, dat we in
Leiden ook al tobben met de gewetens
bezwaarden.
Wat zal er met den fiscalen hamer
geslagen zijn op die harde harten, al
vorens ze zoo murw waren, dat een
geheime storting volgde. Wat een la
rie toch!
Erger, wat een bedrog, met den
mantel der leugenachtigheid bedekt.
Een post, die ik elk jaar met een
zeker misnoegen aankijk, is de winst
op de gestichten.
Van de ellende en hét leed, dat daar
geleden wordt, plukt de gemeente jaar
lijks een ton. Dat is verkeerd en wat
meer zegt, de winst zou nog grooter
zijn, als alles eens ging door particu
liere handen.
Het cijfer op volgno. 156, de winst
van het waschbureau zou atoi kunnen
ge veer tachtig ingezetenen der gemeente
verleenden hun medewerking bij het spel
vtlat werd opgevoerd op een groot podium,
voorstellende het Kasteel van den heer
Herman van Woerden.
Door een speciale installatie van Phi
lips Radiof abri eken te Eindhoven was het
gesproken woord over het geheele terrein
te verstaan.
Des avonds werd om half zeven op de
Oude Markt een concert gegeven door de
muziekvereeniging „Eensgezindheid'1 te
Nieuwkoop onder leiding van den beer
F. van Diepenbeek.
Talrijke aanwezigen waren bier om
naar bet uitvoerige en goed afgewerkte
programma te luisteren.
Daarna werd om half negen nog op de
Nieuwe Markt een bioscoopvoorstelling
gegeven door Willy Mullens, die even
eens een talrijk publiek trok.
Gisteravond om 9 upr is alhier
uit de Wierioherschans de melkhamde-
Laax Stigter met een met melkbussen
beladen vrachtauto in dea Rjjip. gere
den. Hij aelf wist zich te redden, doch
het 11-jarig; aoontja van den landb.
iRruni, dat qp den wagen meereed, is
verdronken.
HÏLLEGOll.
Burgemeester D. Wentholt.
Betreffende den levensloop van wijlen
den heer D. Wentholt, burgemeester onzer
gemeente, wiens overlijden wij gisteren
meldden, kunnen wij nog de volgende bij
zonderheden mededeelen:
De heer D. Wentholt werd geboren te
Heiloo (N.-H.) op 13 October 1863. Hij be
zocht de lagere school en zette zijn stu
dies voort.
Zijn ambtelijke loopbaan ving aan in
1886, toen hij benoemd werd als ambte
naar ter secretarie in de gemeene Sloten
(N.-H.). Gedurende 6 jaar was bij daar
werkzaam totdat in 1892 zijn benoeming
volgde als burgemeester van Ouddorp (Z.-
H.). Slechts 3 jaar was burgemeester D.
Wentholt hoofd dier gemeente, want reeds
in 1895 volgde zijn benoeming tot burge
meester van Hillegom, zoodat Z.E.A. het
grootste gedeelte van zijn leven als hoofd
der gemeente Hillegom heeft doorgebracht.
Gedurende de vele jaren, dat burge
meester Wentholt hier zijn hoog ambt uit-*
oefende, heeft hij de Gemeente zien uit
groeien van een betrekkelijk klein dorp
tot een gemeente, die in handel, in zielen
tal en in ontwikkeling menige stad op
zijde streeft, en met welks wel en wee de
burgemeester en diens gezin immer heeft
medegeleefd.
Tijdens zijn bestuur werden bijna alle
tuinen in de gemeente voor de bloembol
lencultuur in gereedheid gebracht, zelfs
moesten gedeeltelijk de bosschen en dui
nen aan de cultuuruitbreiding worden
geofferd. Onder zijn leiding bekwam Hil
legom een gasbedrijf, werd een waterlei
ding gesticht, alsmede de N.V. Electrici-
teitsbedrijf Hillegom-Lisse-Sassenbeim.
Ook kwam een gemeentelijke Zwemin
richting tot stand, die weldra gevolgd
werd door een Badinrichting, terwijl ook
een abattoir spoedig zal verrijzen. De
oude dorpswal heeft plaats gemaakt voor
een practische Haven, die zich steeds uit
breidt.
Aan de verbetering der wegen werd on
der dezen magistraat bijzondere aandacht
geschonken, de hoofdstraten werden door
trottoirs als anderszins gemoderniseerd,
zoodat Hillegom thans een winkelstraat
bezit, zooals weinig plaatsen in den om
trek.
Burgemeester Wentholt onderscheidde
zich steeds als een man van hooge bescha
ving. Dat toonde hij zoowel in als buiten
de Raadszaal. Als voorzitter van den Ge
meenteraad toonde hij bijzondere gave,
zijn leiding was niet alleen altoos even
correct, doch immer hoffelijk, ook bij ver
schil van meening.
Ieder vond voor gegronde klachten bij
den burgemeester een willig oor; in telles
leefde bij met de burgerij mede en toon-
geven tot een nieuw debat over de
kansen van dit zonderlinge bedrijf.
Inplaats van 1200 kwam slechts
365 in.
Ik vermoed, Amice, dat onze stad
oök nog geheime vrienden heeft onder
de renteniers. Ik zie ten minste ook
nog een postje met-verzilverde cou
pons van vorige jaren, 't Is wei geen
groote som, slechts 632,50, maar het
kan een bewijszijn van het goede hart
dat men de arme gemeente toedraagt.
Tot slot nog een opmerking, dat Lei
den een geweldige som aan vlottende
schuld kan laten loopen.
B. en W. becijferen, dat zou moeten
worden geleend rond millioen gul
den. Wegens minder uitgegeven dan
geraamd, gaat hier af pirn 1.5 millioen
gulden. Dan hHjft dus nog 3L5 mflli-
oen.
De vraag rijst ook hier: waar komt
dat geld vandaan? In verhouding tot
het budget van de gemeente is het te
groot.
Zitten daar misschien de reserves
in? Zoo ja, dan is dat toch financieel
ongezond, althans om dat zoo lang te
laten loopen als nu gemeenlijk gebrui
kelijk is.
ET was nog wel veel meer van de
rekening te zeggen. Maar ze is reeds
voorloopig vastgesteld door den raad
en ligt nu zeker al broederlijk vereen n
naast die van 1926 op de tafel van
Ged. Staten.
Het stof der tijden geeft ze straks
een eerzame vergeten begraafplaats
Ais U en EÈ ons aandeel daarin zelf
moesten meedragen, zou het ande:^
gaan.
VERITAS.
