CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dii nummer bestaat uit IWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
9«« JAARGANG
DONDERDAG 6 SEPTEMBER 1928
NUMMER 2533
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da*
gelijks geplaatst ad. 40 cents
alhier, als opvolger van jhr. De G'ijse-
laar.
V Allereerst verdraagzaamheid?
„Allereerst verdraagzaamheid" met
een vraagteeken. De uitspraak is van
het Liberale Handelsblad. Maar wij
plaatsen het vraagteeken.
Het Handelsblad is van meening,
dat de Kerkeraad der Chr. Geref. Gem.
van Amsterdam-West niet alleen on-
practisch handelde, maar ook verre
overschreed de toelaatbare grens voor
den Christelijken geest gesteld, die al
lereerst zich in verdraagzaamheid
moet uiten. Deze Kerkeraad heeft den
moed gehad zich tot Hare Majesteit
de Koningin te wenden, met een uiting
van leedwezen over het feit, dat H.
M. de Olympische Spelen op Zondag
met haar tegenwoordigheid eerde en
de prijzen uitdeelde.
„Wij laten ieder gaarne vrij zoo
zegt het blad in zijn idee van Zon
dagsheiliging. Indien men een be
perkten Zondagsdienst wenscht
voor treinen en trams, kunnen wij
ons begrijpen, dat dit gevraagd
wordt terwille van de Gereformeer
de beambten, wien het gedwongen
werken op Zondag tegen de borst
stuit, al kan in de practijk bun
wensch ook niet vervuld worden.
Maar wij eischen dan toch ook voor
andersdenkenden de vrijheid op om
hun handelingen zoo in te richten
als zij zelf willen, in de week en op
Zondag, in de eerste plaats voor het
Hoofd van den Staat, dat dien dag
de hooge taak, het land te vertegen
woordigen, zoo vorstelijk vervulde,
zoowel tegenover de groote binnen-
landsche sportwereld, als tegenover
het geheele buitenland. Geen gere
formeerde behoefde tegenwoordig te
zijn en geen der aanwezigen kon
zich dus gekrenkt voelen. En den
afwezigen ging het niets aan. Nie
mand heeft hun belet, dien dag in
allen vrede ter kerke te gaan
trouwens, op Zondagochtend was
het Stadion gesloten en niemand
heeft hun gezegd op welke wijze zij
verder den wekelijkschen rustdag
moesten gebruiken.
Wij nemen gaarne aan, dat deze
protestanten meenden hun plicht
te doen door openbaar het Hoofd
van den Staat te verwijten, dat dit
niet was als zezelf. Maar het resul
taat is verdrietig voor den Chris
telijken geest in Nederland".
Hebben wij niet het recht om bij
den eisch „allereerst verdraagzaam
heid" een vraagteeken te stellen?
Wanneer wij zeggen, dat ons stads-
plantsoen voor alle ingezetenen is en
dat zich ieder daarin vrij kan en mag
bewegen, dan spreken wij daarmede
een waarheid uit die ieder onmiddel
lijk toestemt. Maar die vrijheid is er
geen om aan ieder ingezetene zijn
plantlust, of spitlust, of rijlust, of
welke andere particuliere liefhebberij
men ook moge heben, in dat park te
doen botvieren. Neen daarvoor is dat
park niet. De vrijheid is er beperkt
men moet het park gebruiken op de
wijze waarvoor het gesteld is.
Het staat niet aan ons, dat te bepa
len, ook al hebben wij als lid van de
gemeenschap on9 als deelgenoot in
het bezit van dat park te beschouwen.
Welnu, mogen wij niet met evenveel
recht vragen of de dag des Heeren niet
op dezelfde wijze ons bezit is? Wij
hebben niet het recht om op dien dag
onze neigingen bot te vieren. Wij zijn
vrij om dien dag héél veel te doen wat
ook ons gemoed kan streelen, maar
wij mogen het karakter van den dag
niet aantasten.
Helaas, dat nooit door een vrijzinni
ge van welke schakeering ook, dat coit
zal worden erkend.
Niet allereerst verdraagzaamheid,
maar allereerst gehoorzaamheid. Ge
hoorzaamheid door ieder.
STADSNIEUWS.
PRINSES JULIANA.
Naar wij vernemen, stelt H. K. H.
Prinses Juliana zich voor, om het no
vicaris van de vrouwelijke studen
ten mede te maken.
Jhr. Mr. Dr. N. C. DE GIJSELAAR.
Naar het Leidsche Corr. Bureau
verneemt, heeft jhr. mr. dr. N. C. de
Gijselaar het voornemen te kennen
gegeven, binnenkort als lid van de
Eerste Kamer te bedanken.
GEDENKSTEEN JOHN ROBINSON.
Naar wij vernemen zal Zaterdag bij
de onthulling van den gedenksteen
van John Robinson in de Pieterskerk
alhier de Amerikaansche gezant, de
Hon. Richard M. Tobin, een rede hou
den.
INTERN. ARTSENCURSUS.
De tweede internationale artsen
cursus in dit jaar over allergische
ziekten, welke, zooals reeds is gemeld,
omstreeks half September onder lei
ding van prof. Storm van Leeuwen
zou worden gehouden, is vastgesteld
op 15 en 16 dezer.
R. K. BOND VAN MELVEE-
HOUDERS.
Onder voorzitterschap van den heer
J. C. Paardekooper vergaderden gister
morgen in „Amicitia", Westeinde te
's Gravenhage de kringen Den Haag
Rotterdam en Leiden van den R. K.
bond van Melkveehouders, ter bespre
king van den melkprijs.
De notulen van de vorige vergade
ring werden goedgekeurd.
De Voorzitter deelde mede, dat van
den Zuid Hollandschen Melkhandel 'n
schrijven is ingekomen, waarin wordt
medegedeeld, dat hij bereid is, na de
verhooging met 1 cent per 1 Septem
ber, met ingang van 7 September den
melkprijs met nog cent te verhoo-
gen.
Moeten de melkveehouders hierme
de genoegen nemen, of moet nog actie
gevoerd worden om dien halven cent
verhooging ook met 1 September te
doen ingaan, vroeg de voorzitter.
De vergadering meende, dat het niet
de moeite loonde, om voor die zes da
gen nog actie te gaan voeren.
Besloten werd onder protest de hal
ve cent verhooging met ingang van 7
September a.s. tot 1 October te aan
vaarden en niet tot staking der melk-
levering over te gaan.
De verhooging sedert 1 September
zal dus in totaal 1M cent bedragen.
Na de rondvraag sloot de voorzitter
de vergadering op de gebruikelijke
wijze.
H. B. S. VOOR MEISJES.
Voor het toelatingsexamen tot de H.
B. S. met 56-jarigen Cursus voor
Meisjes aan de Garenmarkt is alsnog
geslaagd Johanna D. Langhout, leer
linge 'van de Geref. School voor L. O.,
Hoogl. Kerkgracht, alhier.
CURATOR UNIVERSITEIT.
Naar wij vernemen, zal jhr. li.
A. van Kurnebeek, commissaris cier
Koningin in Zuid-Holland, v.'oi'den
benoemd tot curator der Universiteit
VERSLAG OPENBAAR SLACHT
HUIS.
Aan het heden verschenen verslag
omtrent het openbaar slachthuis en
den Keuringsdienst van vee en
vleesch over het jaar 1927, ontleenen
wij het volgende:
In de samenstelling van de Commis
sie van Beheer kwam in zooverre een
wijziging, dat het lid, de heer J. Wil
brink, die voor een herbenoeming niet
meer in aanmerking wenschte te ko
men, in de Raadszitting van 6 Sep
tember werd vervangen door den heer
J. A. van der Reijden.
Groote uitbreidings- of verniewings-
werken kwamen in het afgeloopen
jaar aan het Slachthuis niet tot stand.
Bij het opmaken van dit verslag
werd door den Gemeenteraad echter
reeds besloten, om over te gaan tot
uitbreiding van het keuringslokaal, en
tot den böuw van een nieuwe garage
en een verkooplokaal voor voorwaarde
lijk goedgekeurd vleesch. Door een en
ander zal in een dringende behoefte
worden voorzien.
Het groote plan om te geraken tot
een belangrijke vergrooting van het
koel- en voorkoelhuis, eventueel met
een daaraan te verbinden vriesruim-
te, heeft nog geen vasten vorm gekre
gen. Zoowel de daaraan verbonden
kosten, alsmede de vraag, op welke
wijze dit belangrijke vraagstuk zal die
nen te worden opgelost, waren oorzaak
dat nog geen ontwerp kon worden in
gediend.
Ook in het afgeloopen jaar bleef 't
slachthuisbedrijf in omvang toenemen
Het aantal slachtingen overtrof weer
belangrijk dat van het vorige jaar. Dit
moge uit de volgende cijfers blijken.
In 1927 werden aan onze inrichting
geslacht 34648 dieren, tegen 30769 over
1926.
Slachtingen voor export naar het
buitenland hadden niet plaats.
Des te meer verheugt het echter,
dat ten behoeve van de hier ter stede
gevestigde fabrieken van verduur
zaamd vleesch het aantal slachtingen
zulk een belangrijke vooruitgang ver
toont. Met name werden voor dit doel
over het afgeloopen jaar 14600 varkens
geslacht, tegen 11808 stuks over 1926.
Vergelijking met de cijfers over '26
doet voorts zien, dat in de rubrieken
koeien, nuchtere kalveren en varken
een belangrijke toename is te consta-
teeren, terwijl het aantal schapen
aanmerkelijk is achteruit gegaan.
Dit laatste houdt waarschijnlijk ver
band met de stijging der prijzen, in
verband met de export-invloeden. Het
grooter aantal geslachte runderen
vindt o.a. verklaring in het feit, dat
het verbruik van bevroren vleesch al
lengs afneemt. Het minder groote prijs
verschil dan vroeger tusschen het bui-
tenlandsche in inlandsche vleesch,
speelt hier een overwegende rol.
Het grootste aantal slachtingen op
één dag bedroeg voor runderen 43,
voor kalveren 64, voor paarden 14 en
voor varkens 169.
Wat de vee- en vleeschkeuring be
treft, werd in het afgeloopen jaar in
het bijzonder aandacht gewijd aan den
toestand van de slagersbedrijfsloka-
len te Leiden en in de bij onzen Keu
ringsdienst aangesloten buitengemeen
ten.
Teneinde een spoedige uitvoering te
dien opzichte van de wettelijke bepa
lingen zooveel mogelijk te bevorderen,
werden na onderzoek ter plaatse Ie
waargenomen gebreken, respectieve
lijk de aan te brengen verbeteringen,
aan de belanghebbenden schriftelijk
medegedeeld.
Over het algemeen had dit het ge-
wenschte succes. Alleen moest bij som
migen, die, om welke reden ook, eenig
uitstel hadden gevraagd, nu en dan op
spoed worden aangedrongen.
Op een enkele uitzondering na, mag
worden geconstateerd, dat aan 't eind
van 1927 de hier bedoelde lokalen, als
slagerswinkels, werkplaatsen, zoute-
rijen, enz., aan de gestelde eischen
voldeden.
Dat de keuring vooral ten platten-
lande hier en daar nog te wenschen
overliet, bleek weer herhaaldelijk bij
het onderzoek van te Leiden ingevoerd
vleesch. Ofschoon de Vleeschkeurings-
wet feitelijk niet toelaat, dat dit
vleesch bij invoer in een andere ge
meente, anders dan op bederf wordt
onderzocht, moest niettemin, wegens
het aantreffen van ziekelijke afwijkin
gen, die blijkbaar hij de eerste keuring
over het hoofd waren gezien, nu en
dan, op die gronden tot afkeuring wor
den overgegaan.
In verband met het feit, dat verschil
lende belanghebbenden in de meening
verkeerden, dat ingevoerde vleesch-
waren in blik niet ter keuring behoe
ven te worden aangeboden, werden
maatregelen genomen, om naleving
van de verordening op dit punt zoo
veel mogelijk te bevorderen.
De daarbij ondervonden tegenstand
leidde tot het opmaken van tal van
processen-verbaal.
Ten einde zooveel mogelijk aaii de
bezwaren van de winkeliers en fabri
kanten tegemoet te komen, zal in dien
zin een wijziging van de voorschriften
worden overwogen, dat voortaan niet
alle blikken meer voor de keuring be
hoeven te worden geopend.
In de buitengemeenten vormde het
groote aantal noodslachtingen weder
om het zwaartepunt van den dienst.
Op oogenblikken van groote drukte
moest, meer nog dan 't vorige jaar,
van de hulp van den adjunct-directeur
worden gebruik gemaakt. Toch kwam
een groote verbetering tot stand door
de oprichting van de z.g.' noodslacht-
plaatsen in de buitengemeenten. Zoo
wel uit hygiënisch oogpunt, als met
het oog op de belangen van den dienst
zijn dit buitengewoon nuttige inrich
tingen. Immers hierdoor wordt bereikt
dat de dieren in een goed ingericht lo
kaal worden afgeslacht en gekeurd en
't voor de consumptie geschikt bevon
den vleesch onder hygiënisch gunstige
omstandigheden wordt bewaard.
De keuringen op de boerderijen zijn
daardoor komen te vervallen, even
eens grootendeels de bezoedeling van
den bodem aldaar, en het gevaar, dat
de voor de keuring belangrijke orga
nen verdwijnen.
In één opzicht levert de nieuwe
toestand echter ernstige moeilijkhe
den op. Met name heeft de geschetste
centralisatie van de noodslachtingen
ten gevolge, dat de afgekeurde dieren
die voorheen bij de eigenaars op de
hoeve werden begraven, thans groo
tendeels nabij de noodslachtplaatsen
moeten worden geborgen. De hier be
doelde begraafplaatsen zijn dan ook
overvol. Het behoeft nauwelijks be
toog, dat de buitengemeenten met
groot verlangen naar de oprichting
van een destructeur uitzien en met
bekwamen spoed op het afsluiten van
een contract met de Ned. Thermo-Che-
mische Fabrieken bij Leiden aandrin
gen.
Van hetgeen aan het Openbaar
Slachthuis werd afgekeurd, zoomede
omtrent de redenen, die daartoe heb
ben geleid, wordt een overzicht gege
ven op een 8-tal als bijlagen toegevoeg
de staten, terwijl een soortgelijk over
zicht van het voorwaardelijk goedge
keurde vleesch wordt gegeven. Ook
met betrekking tot den buitendienst
zijn overeenkomstige gegevens neerge
legd in een drietal staten.
Wegens overtreding van de Veror
dening op het gebruik van het Open
baar Slachthuis werden opgemaakt 11
processen-verhaal, waarbij in 8 geval
len veroordeeling plaats had, terwijl
in drie gevallen een schikking werd
getroffen.
In de buitengemeenten werden ter
zake van overtreding van den Vleesch
keuringswet opgemaakt 12 processen-
verbaal, alle door ambtenaren van den
Keuringsdienst, met het volgende re
sultaat.
Veroordeeling had plaats in 8 geval
len ,in 1 geval werd een schikking ge
troffen, terwijl in drie gevallen na
de veroordeeling appèl werd aange-
teekend.
Met betrekking tot de financieele
uitkomsten van het bedrijf worde op
gemerkt, dat uit de overzichten van
de baten en lasten en balans en ver
lies- en winstrekening blijkt, dat het
afgeloopen exploitatiejaar alleszins
gunstig is te noemen. Hiertoe heeft
vooral ook medegewerkt het feit, dat
de verlaging der tarieven op een later
tijdstip in werking is getreden, dan
bij het ontwerpen der begTooting was
gedacht.
Het voordeelig saldo van het Open
baar Slachthuis, te storten in de ge
meentekas bedroeg 34436,02 (ge
raamd was 27200), dat van de ijsfa
briek 15563,98 (geraamd was 18800
gulden).
JUBILEUM.
Don 15den September a.s. hoopt de
heer A. van Hoven, koster der Geref.
Kerk aan de Oude Vest, te mogen her
denken 12Yi jaar als zoodanig werk
zaam geweest te zijn.
SPRING NIET OP DE RIJDENDE
TRAM I
Gisterenavond wilde op het stations
emplacement alhier de 27-jarige sla
ger B. Dolle uit Zoeterwoude op de in
beweging zijnde electrische tram naar
Katwijk springen. In zijn haast drong
het niet tot heüi door. dat hij zich aan
den linkerkant bevond, waar de toe
gang tot het tramrijtuig is afgesloten.
Hij is toen komen te vallen en met zijn
hoofd tusschen d© tram en een hek
terecht gekomen. Ernstig gevfond is
bij naar het Academisch Ziekenhuis
overgebracht.
Bij de politie zijn inlichtingen te
hekomen omtrent een heerenrijwiel,
dat onbeheerd op de Hoogl. Kerkgr.
is aangetroffen.
BINNENLAND.
HOFBERICHT.
Naar aanleiding van een daarom
trent verspreid bericht, wordt mede
gedeeld, dat noch H. M. de Koningin,
noch Prinses Juliana aanwezig zul
len zijn bij de plechtige overdracht
van het gerestaureerde kerkglas te
Gouda in 1567 door Prins Willem
van Oranje geschonken op Woens
dag 19 September e.k.
Daarentegen zal wel Z.K.H. de Prins,
die eere-voorzitter is van het eere-co-
mité te dezer zake, bij de plechtigheid
tegenwoordig zijn.
TENTOONSTELLING ZWOLLAND.
Prins Hendrik heeft bericht, dat hij
wederom de tentoonstelling Zwolland
zal bezoeken Vrijdagmiddag drie uur,
ter gelegenheid van het concours hip-
piqe.
Dinsdagavond is een maaltijd gehou
den voor de voorzitters en secretaris
sen der talrijke commissies, keur
meesters, enz. van de tentoonstelling
Zwolland, waarbij tevens aanzaten de
commissaris der Koningin in Overij-
sel, Mr. A. E. baron van Voorst tot
Voorst, en de burgemeester van Zwol
le. Mr. Dr. I. A. van Roijen.
In zijn tafelrede wees de voorzitter
R. G. A. Z. baron van Haersolte, op de
groote heteekenis van het vereeni-
gingswezen tot goede voorlichting van
den landbouw; tevens schetste hij het
ontstaan der Zwolland.
De Commissaris der Koningin
wenschte den voorzitter geluk met zijn
benoeming tot officier in de Oranje-
Nassau-orde.
Na den maaltijd werd een vertoo
ning van de Bruiloft van Kloris en
Roosje gegeven in de open lucht.
CHRIST. WERKGEVERSVEREEN.
Gisteren werd te Amsterdam de
jaarlijksche algemeene vergadering
gehouden van de Chr. Werkgeversver-
eeniging in Nederland, onder presi
dium van'den heer F. L. v. d. Bom, al
daar.
De morgenvergadering, die voor de
pers niet toegankelijk was, was geheel
gewijd aan huishoudelijke zaken. De
jaarverslagen van secretaris en pen-
Binnenland.
Prinses Juliana zal den groentijd
der Leidsche studenten meemaken.
De koninklijke familie te Zwolle.
De Oranjefeesten in de dorpen om
Leiden.
De jaarvergadering der Chr. Werk
gevers-Vereeniging.
Buitenland.
Rede van Minister Beelaerts van
Blokland ter Volkenbondsvergadering.
Het aangekondigde onderhond tus
schen Hermann Müller en Briand
heeft gisterenavond plaats gehad.
De begrafenis van minister Boka-
nowskL
De Fransche ministerraad besloot
tot instelling van een luchtvaart-mi
nisterie.
Overstroomingsramp in Korea.
ningmeester, de heeren mr. H. H. Ste-
neker van Amsterdam en B. van Ees*
teren van s-Gravenhage, werden
goedgekeurd en laatstgenoemde gede
chargeerd voor zijn beheer. De aftre
dende bestuursleden, de heeren J. F.
II. Spier van Amsterdam en Jurriëns
Veldkamp van Groningen werden her
kozen. Tenslotte werd een vertrouwe
lijke bespreking gevoerd over het con
cept-program van actie.
Na rondvraag werd de vergadering
op gebruikelijke wijze gesloten.
Te half drie ving de openbare jaar
vergadering aan. De voorzitter, de
heer F. L. v. d. Bom, hield een ope-,
ningsrede, waarin hij de eigen doel
stelling der vereeniging nog eens aan
gaf en opwekte om onder Gods zegen
verder te gaan tot verwerkelijking van
het ideaal.
Hierna refereerde de heer A. Reyers,
notaris te Rotterdam over „De econo
mische beteekenis van Ned.-Indië voor
ons land", waarop eenige discussie
volgde.
Te 5 uur ontving het gemeentebe
stuur van Amsterdam in de Koop
mansbeurs de algemeene vergadering,
waarbij over en weer enkele vriende
lijke woorden gewisseld werden.
Te half zeven vereenigde men zich
aan een gemeenschappelijken maaltijd
in het gebouw der Amsterdamsche
Maatschappij voor Jongemannen,
waarna om half negen een reünie
volgde voor de leden met hun dames.
Heden wordt onder leiding van ir.
F. L. v. d. Bom Jr., ingenieur bij de
Zuiderzeewerken, een excursie naar
deze werken gemaakt via Medemblik
er. Volendam.
EX-GOUVERNEUR BRANTJES.
Naar het Huisgezin uit Den Haag
verneemt, zal de gewezen gouverneur
van Curasao, Mr. N. J. L. Brantjes,
die op weg is naar Nederland, wor
den benoemd tot officier van justitie
bij de rechtbank te Maastricht.
I
HAAGSCH GERECHTSHOF.
Bij den aanvang van de strafzitting
van het'Gerechtshof te 's-Gravenhage
heeft gisteren mr. Bekker eenige
woorden van gelukwensch tot het Hof
gesproken. Spr. merkte op, dat het een
herdenkingsdag was, aangezien dien
dag de eerste strafzitting wordt ge
houden na het 500-jarig bestaan van
het Hof. Toevallig had spr. een boek in
handen gekregen, waarin wordt ver
meld, dat op 3 Juni 1428 het Hof van
Holland werd ingesteld, welk Hof op
18 Augustus 1428 met zijn werkzaam
heden aanving. Aangezien dit feit op
dien dag onopgemerkt is voorbij ge
gaan, wenschte spr. thans het Hof met
dit jubileum te complimenteeren.
De president, jhr. mr. von Weiler
betuigde voor deze woorden zijn er
kentelijkheid, ofschoon hij er bij moest
opmerken, dat de juistheid der door
mr. Bekker gereleveerde data be
twisting onderhevig is.
Daarna werd met de gewone werk
zaamheden voortgegaan.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
Ip de week van 26 Augustus tot en
met 1 September zijn in ons land aan
gegeven 32 gevallen van buiktyphus,
waarvan 6 in Haarlem, 3 in Rotterdam,
3 in Kerkrade. 2 in Amsterdam en 2
in Maarssen, verder 298 gevallen van
roodvonk, waarvan 133 in de provincie
Zuid-Holland en 51 in Rotterdam, 17
in Leiden en 10 in Groningen, voorts
46 gevallen van diphtheritis, 5 van
nekkramp en 3 van besmettelijke kin
derverlamming.
