CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belaoorukste nieuws in dit Nummer.
9«e JAARGANG
MAANDAG 20 AUGUSTUS 1928
NUMMER 2518
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden ÉsSflihJ? Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone AdverlentiSn per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiên bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
De beo wist het.
Gij kent hem niet dien zwarten
praat-graag met gelen snavel, de vo
gel met vieze gewoonten, verzot op
zoete papaja?
Jammer, want hij is in zijn mooie
kooi die hij telkens weer ergerlijk be
vuilt toch een vriend des huizes.
De beo babbelt over alles en nog
wat mee. Dingen die men zuchtende,
in zichzelf gekeerd, spreekt heeft hij
gehoord en vertelt ze over.
In een artikel in het Kerkblad voor
cle Geref. Kerk in Indië, dat Mevr. J.
C van AndelRutgers, de echtgenoo-
te van Solo's Missionaris, die vroeger
als verpleegster met dr. Scheurer sa
menwerkte, aan de nagedachtenis van
dr. Scheurer wijdt, lezen wij:
„Toch, vooral in den laatsten tijd,
toen hij ziek was, hoorden we hem wel
eens zeggen: „ik ben zoo moe". Hij
zal het wel meer gezegd hebben, dan
wij het hoorden, tenminste de beo, die
op den overloop van zijn huis hing,
zei het ten slotte ookl"
Het teekent zoo juist de toestand,
waarin dr. Scheurer verkeerde. Ziek,
ernstig ziek, sleepte hij zich voort,
want het werk vroeg om den persoon,
geheel den persoon.
O, wat hebben wij toch veel te dan
ken aan dr. Scheurer en veel verloren
in hem.
De beo verklapte het dat „Jan" zoo
moe was. Daarop reageerde mevr.
Scheurer. Hoor hoe mevr. Van Andel
het vertelt:
„Onvermoeid was de dokter, ook al
was zijn lichaam oververmoeid. Op al
le uren van den dag en van den nacht
kwamen de menschen hem halen,
soms voor patiënten in de stad, dik-
v ijls ook voor verre desa's. Dan was
hij in zijn kracht. Dan kon hij met de
meest primitieve middelen toch zijn
doel berèiken. Uren reden we soms
in den donkeren nacht in een rijtuig
met vier paarden, zooals toen nog de
gewoonte was. En na zoo den halven
nacht bezig te zijn geweest, stond hij
toch 's morsrens weer klaar voor de
polikliniek. No? hoor ik mevrouw
Scheurer eens op een avond zeggen:
„Jan, je kan nu heusch niet met die
menschen mee, je bent zelf onwel".
Maar dr. Scheurer was niet tegen te
houden: „Vrouw, al moest ik er heen
kruipen, ik laat ze niet in den steek".
Zoo was Scheurer. Daaraan is mid
dellijk te danken, dat de Medische
dienst ingang vond. Zonder dat taai
volharden, was waarschijnlijk de po
ging gestaakt voor de eerste scheme
ring van den nieuwen uag aanving.
Van die schier onoverkomelijke moei
lijkheden vertelt mevr. Van Andel:
„Moeilijk was het we? van de me
dische verzorging der bevolking in
het begin. Moeilijk ook het vinden en
eenigszins geschikt mal n van perso
neel voor het ziekenhuis. Om met het
laatste te beginnen: tegenwoordig
overtreft de aanmelding voor verple
gers en verpleegsters verre het aantal
beschikbare plaatsen in de ziekenhui
zen. 25 jaar geleden was het bijna on
mogelijk geschikt personeel té krij-
r'o;'holen waren er vóór 1900 maar
weinig. Meisjes gingen nog heel niet
naar school. Vrouwen, de lezen en
schrijven Konden, waren een groote
zeldzaamheid. Het gebeurde meer dan
eens, dat dr. Scheurer een of andere
weduwe uit de desa aannam om bij
de verpleging te helpen, en dat ze
eerst nog moest leeren .zen.
En dan de patiënten. Ellende en
z'ekte was er genoeg. Maar de ruen-
.>-'•1.en kenden het ziekenhuis niet. Ze
dachten, dat de dokter 'tijd met een
mes klaar stond; of dat een zieken
huis een plaats is, waar men iets moet
innemen om spoedig te sterven; of
ook wef, dat het een doorgangshuis
naar Suriname of Deli was.
Ze kwamen eerst allen met zicht
bare kwalen: uitgestrekte heen won
den, of andere wonden, waarbij ze
controleeren konden, wat er aan ge
beurde. En niet alleen de patiënten:
als de dokter aan het verbinden was,
stond soms de heele familie van den
patiënt c h.n, en kregen ze uit
eg over ..t cr gebeurde. Maanden
duurde het soms, eer zulke patiënten,
die dikwijls ook ondervoed waren, het
ziekenhuis genezen konden verlaten.
Langzamerhand won dr. Scheurer
het vertrouwen. Hij stond voor ieder
klaar. Hij ging altijd mee, als men
hem kwam halen. Wel was het soms
moedeloos werk. Bij kraamvrouwen
werd hij geroepen, meestal als het te
laat was: Lij ernstige rieken, als cr
ongeveer geen hoop meer was, en vele
doekoens hun wijsheid en krachten al
tevergeefs beproefd hadden. We had
den soms het gevoel, dat de bevolking
wel moest gaan denken: als men den
dokter roept, dan gaat het eerst recht
mis.
Toch was er vooruitgang.
Wat een geluk, toen de eerste ty-
phuspatiënt was opgenomen. Wat een
voldoening, dat de menschen ook voor
inwendige kwalen om hulp kwamen,
dat ze zelfs de operaties niet meer
vreesden. Wat een conferenties met
femilie in uitgebreiden zin: ooms,
tantes, grootvader, enz. eer er tot ope
ratie kon worden overgegaan. Het
aantal oogpatiënten nam toe.
Aanstaande moeders lieten zich op
nemen in het ziekenhuis. De vrou
wenzalen werden te kleinl
Kwamen de zieken hem bedanken,
dan was 't: de dokter kan niet: God
geeft ons wijsheid, Jezus is 't die ge
nezing geeft. Vertrouw op Hem. Met
hoevelen heeft hij niet gesproken en
gebeden.
Het ging in dien eersten tijd in het
ziekenhuis heel zuinig toe. De subsi
dies waren zeer gering. Medicijnen
moesten dikwijls in groote hoeveelhe
den gekocht worden. Het kostte wel
eens moeite heel noodige dingen aan
te schaffen. Wat een vreugde, als er
dan een extra gift kwam. Of als een
milde gever voor een heel jaar de
melk voor de patiënten betaalde. Kin
derlijk blij was de dokter; dat waren
feestdagen voor hem. Toch bij alle
zuinigheid voelde hij voor de men
schen. De kooplui wisten, dat de dok
ter nog wel eens een kwartje extra
betaalde; de andongkoetsiers kregen
het liefst van hem zelf hun geld.
Veel later nog, nadat hij al jaren
weg was, wisten de menschen nog al
lerlei van hem te vertellen. De heer
Ngarpah, hoofd van de moskeeschool
in Solo in 1913, vertelde ons, dat hij
eens bij dr. Scheurer in het ziekenhuis
was geweest. Wat hem daar het meest
getroffen had, was, dat de dokter voor
de genezing van een wond bij een der
patiënten het overbrengen van een
stukje gezonde huid op de wond noo-
dig achtte, en dat hij daarvoor toen
van zijn eigen huid gebruikte. ,.Hij
had de Javanen lief" was het oordeel
van dezen man".
Mevr. Van Andel eindigt haar arti
kel met aan te halen haar laatste be
zoek aan den zieken dokter op hun
jongste verblijf in Holland.
„Toen we zouden gaan zoo
schrijft zij kwam dr. Scheurer nog
overeind met iets van het oude vuur
in zijn oogen; met opgeheven hand,
als om het er in te hameren, zei hij:
„hard werken, hoor, dat is de ordinan
tie voor ons".
Wat moet voor zulk een geest het
maandenlang stilliggen op het ziek
bed een beproeving zijn geweest.
Wat zal daarna het ontwaken in
Gods nabijheid heerlijk zijn geweest".
Ongetwijfeld, Gods beloften falen
niet. Scheurer juicht voor Gods troon.
Zijn werk blijft onder ons in dankbare
herinnering.
Zijn voorbeeld staalt en verplicht.
STADSNIEUWS.
GEMEENTEBESTUUR—GEREF.
SCHOOLVEREENIGING.
Be gemeen/te in het ongelijk.
Bij Kon. Besluit van 1 Augustus j.l.
is ongegrond verklaard het be
roep van het gemeentebestuur van
Leiden, tegen de beslissing van Ged.
Staten van Zuid Holland van 19 Sept.
1927, waarbij, met gegrond-verklaring
van het beroep der Geref. Schoolver-
eeniging tegen het besluit van den
Gemeenteraad van Leiden van 30 Mei
1927, het bedrag der vergoeding, waar
op deze Vereeniging op grond van ar
tikel 100 der Lager Onderwijswet 1920
over het jaar 1925 aanspraak kan ma-
ken voor hare school aan de Hoog-
landsche Kerkgraeht 20a alhier, is
vastgesteld op 1893,07.
Men zal zich wellicht herinneren,
dat B. en W. aan den Raad voorstel
den het salaris van de boventallige
onderwijzeres, Mej. G. H. Schreuder,
van 1 Mei 192531 December 1925 niet
te vergoeden, omdat naar hun mee
ning de slotwoorden van artikel 100,
2de lid der wet „en tot twee jaren daar
na" niet van toepassing waren voor 't
geval een boventallige leerkracht ver
vangen werd.
De Raad ging, ondanks verzet van
enkele leden der rechterzijde, o.a. de
heeren Huurman en Wilmer met B.
en W. mede.
Het Bestuur der Gereformeerde
Schoolvereeniging, van zijn goed recht
overtuigd, ging in beroep bij Gedepu
teerde Staten van Zuid Holland en
zag dit beroep gegrond verklaard,
waarop de Raad op voorstel va u B. en
W. op zijn beurt in beroep ging bij de
Kroon.
Dit heeft niet mogen baten.
Ook de Kroon besliste, dat het Be
stuur der Geref. Schoolvereeniging in
dezen de wet op zijn zijde had.
Waar in de schriftelijke en monde
linge discussie B. en W. vooral hun
argumenten ontleenden aan de ge
schiedenis van het onderhavige arti
kel 100, 2e lid, en daarbij zelfs terug
gingen tot een Kamerdebat van 1919
vooral de heer Huurman heeft deze
argumentatie bestreden daar is het
wel van belang kennis te nemen van
de volgende overweging van de Kroon
„dat echter noch de woorden der
wet, noch de geschiedenis van de tot
standkoming van het artikel voor de
ze beperkte opvatting die van het
gemeentebestuur n.l. ruimte laat".
Hiermede is het laatste van de reeks
geschillen tusschen het gemeentebe
stuur van Leiden en het bestuur der
Gereformeerde Schoolvereeniging ge
durende de jaren 1923—1927 tot op
lossing gebracht.
Sedert September 1927 zijn geen ge
schillen meer voorgekomen.
VERLICHTING ENDEGEEST.
Aan het Electrotechnisch Bureau M.
E. Zitman alhier is door de gemeente
opgedragen het verlichten van ver
schillende paviljoens en een geheele
terreinverlichting in kabel voor de
stichtingen Endegeest, Rhijngeest en
Voorgeest.
JUBILEUM BIJ DE FA. PIECK.
Ter aanvulling van ons bericht be
treffende de vier jubilarissen bij de
N. V. F. Pieck, kunnen wij nog mede-
deelen, dat aan Mej. v. d. Voorden en
aan den heer Fleur werden aangebo
den door het atelierpersoneel, resp. 'n
eiken dressoir en een rookfauteuil met
rooktafel met garnituur.
Den heer Bergsma werd een bloem
stuk aangeboden.
ZILVEREN JUBILEUM.
Heden herdacht de heer H. van der
Laken zijn 25-jarig jubileum als por
tier aan het Academisch ziekenhuis.
De jubilaris werd van morgen per
auto van huis gehaald en in tegen
woordigheid van velen van het perso
neel op zeer hartelijke wijze toege
sproken door den directeur van het
Acad. Ziekenhuis, den heer Maas, die
hem een geschenk in couvert aanbood.
Hedenmiddag hield de jubilaris een
druk bezochte receptie.
Tal van blijken van belangstelling
gewerden hem voorts dezen dag.
PARK-CONCERT.
Programma van het concert in het
Kooipark op Dinsdag 21 Augustus, des
avonds te 8 uur:
1. Prins Hendrik-marsch, Geijp.
2. Festival Ouverture, Lentner'
3. Loreley paraphrase, Nesvadba.
4. Traumbilder, Fantaisie, Lumbeij.
5a. „O! Sole mio", di Capna.
6b. „La Czarina", Goume.
6. Maritano, wals, Dellinger.
7. Parkconcert-marsch, Geijp.
EXAMENS.
Voor het examen Duitsch L. O. slaag
de te 's-Gravenhage onze stadgenoote Mej.
A. J. Molt.
Voor het Practijkexamen Nijverheids
onderwijs slaagden te 's-Gravenhage de
heeren J. Verhoeff te Voorhout en N. de
Water, alhier.
POSTKANTOOR LEIDEN.
Lijst van onbestelbare brieven en brief
kaarten waarvan de afzenders onbekend
zijn; terug ontvangen in de le helft van
Augustus 1928.
Brieven Binnenland.
Beijers, Zeist W. Brand, Warmond
G. Dam, Nieuwpoort Mej. H. L.
Eling, Arnhem Katholieke Illustratie,
Haarlem J. Kerkhof, Breda J. F. Le-
feber, Naarden Tante Lize, Amsterdam
Nijgh Ditmar, Ha<tg Rijksverzeke
ringsbank, Amsterdam Spoorweg Pen
sioenfonds, Utrecht Turmac afd. Re
clame, Amsterdam Mej. C. Trumpie,
Dordrecht Karei Vollaerts. Milligen
M. 't Zand, Amsterdam.
Briefkaarten Binnenland.
P. v. Brussel, ITaag W. Bonte, Haag
L. Borsje Schouten, Scheveningen
de Grauw, A. de Jong, Blari-
cum Mevr.'W. Kraal, Zeist J. Link,
Noordwijk Mej. A. v. d. Mee, Amster
dam Toos Pietlot, Haag Jongeheer
P. v. d. Reijden, Fam. E. v. d.
Schroer. Student Smit. Gro
ningen Mej. T. Weeren,
Brieven Buitenland.
Mevr. D. de Gelder Terguson, Genua
Mr. A. L. Hermans, Antwerpen Post-
lagerd, Essen—Ruhr D. II. Immink, Sa-
latiga ~f Olga Poplavaky, Liege.
Briefkaarten Buite ilaud.
J. Brooks. Brooklyn Josefine Taart,
Wien Houang Kiers, Ixellea Mevr.
J. Peerenboom Bakker, Interlaken C.
M. Schilt, Brussel L. van Setta, Zalx-
burg Th. Strater, Bochum.
5 briefkaarten zonder adres.
BURGERLIJKE STAND.
Ondertrouwd:
J. Brugman, jm. 19 jaar en K. Teijnj
jd. 21 jaar. F. H. v. Meurs, jm. 24 jaar
en L. J. v. d. Sluis, jd. 25 jaar. A. Hen
zen, jm. 24 jaar en M. C. Weyers, jd.
24 jaar. J. Bouman, jm. 24 jaar en M.
J. Rademaker, jd. 20 jaar. A. J. Roos,
jm. 26 jaar en J. Scharloo, jd. 22 jaar.
J. Brussel, jm. 23 jaar en M. v. Zijp, jd.
22 jaar. H. J. P. v. Blanken, gesch. 45
jaar en J. Th. v. Kuijk, jd. 40 jaar. E.
G. F. Reichenfeld, jm. 27 jaar en A. J.
Bakker, jd. 22 jaar. J. B. v. d. Kley,
jm. 31 jaar en A. W. Kamerling, jd. 28
jaar. H. v. d. Weerthof, jm. 24 jaar en
A. G. Groeneveld, jd. 23 jaar. L. v. Ber-
kel, jm. 25 jaar en P. Faas, jd. 25 jaar.
J. C. Sloos, jm. 22 jaar en J. E. v. Bie
zen, jd. 24 jaar. J. J. v. Soest, jm.
28 jaar en C. I. Dingjan, jd. 29 jaar.
W. Bodry, jm. 24 jaar en A. Krassen-
burg, jd. 24 jaar. P. Rijsdam, jm. 21
jaar en M. Trouwee, jd. 20 jaar. M.
Knol, jm. 24 jaar en J. M. Poelgeest,
jd. 21 jaar. A. Bresier, jm. 30 jaar en
M. Brieër, jd. 22 jaar. J. D. de Vroede,
jm. 24 jaar en J. A. Molenaar, jd. 22
jaar.
Door de politie zijn in bewaring
gesteld een tweetal minderjarige Tsje-
cho-Slowaken, die zich zonder middel
van bestaan hier te londe bevonden.
Zij zullen weer naar hun land ge
transporteerd worden.
Aangehouden zijn de 23-jarige W.
die verleden week tegen de wil van de
bewoonster, in een woning aan den
Ouden Rijn was binnengedrongen, en
C. W., die verleden week op de Hooi
gracht den arrestant van een agent
ontzet had.
Zaterdag is door een onbekend
gebleven persoon aan de Boommarkt,
het 7-jarig meisje, E. M., dat daar in
het water gevallen was, gered.
BINNENLAND.
HET DEPARTEMENT VAN
DEFENSIE.
Men meldt uit Den Haag:
In verband met de aanstaande ver
eeniging van de Departementen van
Oorlog en van Marine tot het Depar
tement van Defensie zijn de eerste en
de zesde afdeeling van het Departe
ment van Oorlog (de juridische afdee
ling en de afdeeling intendance) over
gebracht naar het gebouw Hofweg 2,
waar de bureaux van de vesting Hol
land waren gevestigd en zijn de vrij
komende lokalen in het gebouw van
het Departement van Oorlog aan het
Plein thans ingenomen door den Ma
rinestaf en de afdeeli.ic personeel van
het Departement van Marine.
De bureaux van de vesting Holland
worden tijdelijk ondergebracht in de
woning, bestemd voor den Directeur
der Landsdrukkerii. om later te ver
huizen naar het gebouw van het De
partement van Marine aan het Lange
Voorhout.
DE RAMP OP STAATSMIJN
„HLNDRIK".
Daar gebleken is, dat de Directie
der Staatsmijnen zich niet bevoegd
acht om zonder toestemming van den
Minister rapport over de oorzaak van
liet massaongeluk op Staatsmijn Hen
drik aan de vakbonden en de pers te
verstrekken, heeft de Alg. Ned. Mijn-
werkersbond zich thans t den Minis
ter van Waterstaat gewend met een
adres, waarin verzocht wordt om de
Directie der Staatsmijnen en Staats
toezicht te machtigen den vakbonden,
wier leden bij deze ramp betrokken
zijn, een afschrift der rapporten te
verstrekken.
Verder wordt er in dit adres op ge
wezen, dat bij het plaats gevonden
onderzoek geen vertegenwoordigers
der vakbonden zijn toegelaten en ook
ce arbeidercontroleurs van den Ned.
Mijnwerkersbond de rapporten niet
hebben ontvangen of inzage daarvan
hebben verkregen.
FOLKLOREDAG TE BORCULO.
Op 25 Augustus heeft er in Borculo.
l ekend door zijn cycloon van een
ptar jaren geleden, maar ook zonder
dien cycloon een zeer belangwekkend
stadje, een groot folklorefeest plaats.
Een optocht, die niet minder dan 100
groepen omvat, zal een volledig beeld
geven van het Graafschapscte volks
leven op het platteland en in de stad
jes. Zaterdag 25 Aug: o: 2 uur wordt
(ie optocht gehouden. Er is gezorgd
voor extra-treinen. Men verwacht een
grooten toeloop.
Binnenland.
Dubbele moord te Hilversum.
Commissie van voorlichting over
promotierecht aan de Theol. School te
Kampen benoemd.
Ernstig spoorwegongeluk te Delft.
Buitenland.
Geen Doitsche regeeringscrisis in
verband met de pantserkwestie.
Vermoedelijk Poolsch-Litausche on
derhandelingen te Kowno.
Een cycloon boven Algiers.
Maandag 27 dezer zal te Parijs de
onderteekening van het anti-oorlogs
verdrag plaats hebben.
Berichten van de Gitta di Milano.
R.-K. KRANKZINNIGENGESTICHT
TE NOORDWIJKERHOUT.
Het eerste paviljoen van het nieuwe
R.-K. Krankzinnigengesticht voor
Vrouwen te Noordwijkerhout is gereed
eü zal dezer dagen worden betrokken
door patiënten uit het gesticht te Ven-
raay.
BUITENLAND.
HET ANTI-OORLOGSVERDRAG.
Demonstraties bij het vertrek van
Kellogg.
Bij het vertrek van Kellogg uit New
York hebben Zaterdag ongeveer 200
leden van de Anti-imperialistische Li
ga op de pier een demonstratie gehou
den tegen het Kellogg-pack
De onderteekeningsplechtigheid.
26 Augustus zal aan de gevolmach
tigden, die naar Parijs komen, om het
Kellogg-paet te onderteekenen, een
feestmaal worden aangeboden ter eere
van Kellogg.
Maandag 27 Augustus zal de plech
tige onderteekening plaats hebben,
gevolgd door een diner en diplomatie
ke receptie, terwijl 28 Augustus de ge
volmachtigden door den president der
republiek zullen worden ontvangen
in het hotel Rambouillet. waarna zij
cp een receptie in het stadhuis genoo-
digd worden.
Ter onderteekening zullen naar Pa
rijs komen de gevolmachtigden van
Duitschland, Vereenigde Staten, Bel
gië, Ierland, Tsjecho-Slowakije, Polen,
Canada, Engeland, Nieuw-Zeeland,
Unie van Zuid-Afrika, Australië en
Japan.
Stresemann's tactiek.
Betreffende de uitnoodiging van dr.
Stresemann voor de onderteekening
van het pact-Kellogg wordt uit Berlijn
gemeld, dat de uitnoodiging tot den
minister persoonlijk is gericht. Er zul
len dan ook geen andere leidende
ambtenaren van het departement van
tuitenlandsche zaken den minister
vergezellen.
Eenigerlei onderhandelingen met
de Fransche regeering over kwesties
van algemeen© politiek staan dan ook
niet op het programma, maar desniet
tegenstaande zal er vermoedelijk toch
wel gelegenheid zijn zoodanige onder
handelingen te voeren.
De toestand van Chamberlain.
Naar gemeld wordt, is de toestand
van Chamberlain thans zoover voor
uitgegaan, dat hij naar zijn landgoed
in het graafschap Sussex is kunnen
gaan.
DE DUITSCHE PANTSERKRUISER.
De soc.-dem. partij-instanties bijeen.
In het gebouw van den rijksdag be
gon Zaterdagochtend de gemeen
schappelijke zitting van den partij
raad en de rijksdagfractie der sociaal
democratische partij.
De beraadslagingen waren hoofdza
kelijk gewijd aan de medewerking van
(ie sociaal-democratische ministers tot
den houw van den pantserkruiser.
Aan de door Crispien gepresideerde
zitting namen circa 170 personen deel,
o.w. de rijkskanselier Hermann Mul
ler, de minister van financiën Hilfer-
ding en de minister van binnenl.
zaken Severing, alsmede het grootste
deel van de sociaal-democratische
rijks dag leden.
De besprekingen hadden een ver
trouwelijk karakter. Naar medege
deeld wordt, betoogde de rijkskanse
lier, dat de bouw van het pantser
schip volgens de vroegere besluiten
van rijksdag en rijksraad niet verhin
derd kan worden, zonder dat het ge
vaar zal ontstaan, dat de tegenwoor
dige regeeringscoalitie zal uiteenval
len
