DAG-AGENDA.
Door de Nederlandsche regeering werd gisteren aan den Commandant en officieren van het Chileensche oplei
dingsschip te Den Haag een lunch aangeboden. V.l.n.r. zittend: Consul-generaal van Chili; Schout bij Nacht Ja
ger; Burgemeester Patijn van Den Haag; Zaakgelastigde van Chili; Adm. Zegers Rysser; de Commandant van
het schip; Snouck Hurgronje, secr.-gen. Buitenlandsche Zaken; de le Officier van het schip.
De avond- nacht- en Zondagsdienst
der apotheken wordt van Maandag
13 Aug. tot en met Zondag 19 Aug. a.s.
waargenomen door de apotheek van
den heer C B. Duyster, Nieuwe Rijn
18, Telef. 523.
Roelofs, te ontwikkelen tot maker van
goede astronomische instrumenten.
Hij werkte aan een groote Leidsche
telescoop. Van hem staat er hier een
in 1830 te St. Annaparochie gemaakte
68 C.M. lange telescoop op voet.
Van Argen Roelofs, die den ring van
Saturnus bespiedde met een zelf ont
worpen kijker, ligt er een teekening,
voorstellende de maaneclips van 12
November 1780. Hij leefde en stierf te
Hijum, waar hij het boerenbedrijf uit
oefende.
Het planetarium van Eisinga is ver
tegenwoordigd door fraaie gravures.
In 1785 ontving de Franeker Academie
van den Frieschen stadhouder een
buitenlandsch planetarium ten ge
schenke, dat ter tentoonstelling aan
wezig is. Het geheel, ook het als meu
bel sierlijk bewerkte stel, werd door
Wrighten Cole te Londen vervaardigd
„at the orrery in Fleetstreet". Daar
naast staat weer Friesch werk. Een
beweegbaar tellurium dat in de vorige
eeuw behoorde tot de bezienswaardig
heden van Workum. Aldaar is het in
1841 gemaakt door den gemeente—ar
chitect A. J. Bokma.
Dikwijls bestond er nauw verband
tusschen de planetaria als astronomi
sche uurwerken en de gewone klokken
en horloges. Astronomische horloges
zijn er reeds uit de 17e eeuw en be
kend zijn de astronomische staande
klokken met hun prachtige wijzerpla
ten en kasten van palissander- of
wortelnotenhout. Ook de Harlinger
uurwerkmaker Tjeerd Ratsma maak
te dergelijke in de 18e eeuw. Op de ten
toonstelling zijn ze helaas slechts door
een afbeelding vertegenwoordigd. Wel
is er een tot dit genre behoorende, in
teressante astronomische pendule, in
1853 gemaakt door den Beetgumer
molenmaker R. B. Gelder. Een sierlijk
uurwerk.
Behalve plaatwerken en boeken die
nen tot opluistering eenige merkwaar
dige en fraaie zakzonnewijzers, zonne-
ringen, enz. Hieronder 16e-eeuwsche
exemplaren met ingegraveerde Frie-
sche familiewapens. AL curiositeit is
nog te noemen een teekening voorstel
lende een groep in de buurt van
Leeuwarden kampeerende sterre-
kundigen, die vóór zonsopgang met
telescopen de zoogenaamde planeten-
conjunctie van 8 Mei 1774 bespiedden.
Vooral in Friesland was die conjunctie
met schrik en beven verwacht. Men
vreesde dat er dan eenige verandering
in de beweging der aarde en planeten
zou ontstaan. Liedjeszangers maan
den de goede gemeente bij voorbaat
aan tot boete en rouw. De overheid
moest zelfs ingrijpen door de liedjes
zangers vast te zetten en de liederen
bij de drukkers in beslag te nemen.
Een deskundig bericht in de Leeuwar
der Courant van 16 April 1774 diende
verder om de gemoederen gerust te
stellen.
BUITENLAND.
HET FRANSCH-ENGELSCHE
VLOOT-COMPROMIS.
De publicatie uitgesteld.
Om redenen in verband met de di
plomatieke usances is volgens een be
richt uit Parijs, de publicatie van het
Fransch-Engelsche maritieme accoord
voorloopig uitgesteld.
HET POOLSCH-LITAUSCH GESCHIL
Het Litausche antwoord aan Polen.
Het Litausche Telegraafagentuur
publiceert de antwoordnota van de Li
tausche regeering op het afslaan van
de uitnoodiging voor Koningsbergen
door Polen «en het Poolsche voorstel
om de voltallige Poolsch-Litausche
conferentie te Genève te houden.
In het Litausche antwoord wordt er
de nadruk op gelegd, dat het Poolsche
voorstel om de conferentie op 30 Au
gustus te Genève bijeen te roepen tij
dens de afwezigheid van den minister
van buitenlandsche zaken door den
directeur der afdieeling Oost van het
Poolsche ministerie van buitenland
sche Zaken gedaan is en dat een. der
gelijk voorstel slechts rechtstreeks
van den minister van buitenlandsche
zaken kan uitgaan of ten minste in
zijn naam kan worden gedaan.
Zonder zijn bevestiging kan het der
halve niet in behandeling word enge-
nomen.
Een dergelijk voorstel zou ook de
Litausche delegatie zeer onaange
naam treffen, want op denzelfden dag
beginnen de werkzaamheden van den
Volkenbond, welke de geheele aan
dacht der deelnemers in beslag zal
nemen. Voor de Poolsch-Litausche
conferentie zou het onder dergelijke
omstandigheden onmogelijk zijn, zich
onvoorbereid met de Poolsch-Litau
sche aangelegenheden bezig te hou
den
In ce nota wordt voorts gevraagd,
mede te deelen, of de Poolsche dele
gatie een zuiver formeele zitting be
oogt of dat de Poolsch-Litausche con
ferentie volgens haar bestemming toe-
scanden zal scheppen, waaronder een
grondige arbeid mogelijk schijnt.
DE DUITSCHE PANTSERKRUISER.
De Communisten willen een referen
dum.
Het hoofdbestuur van de Duitsche
Communistische Partij heeft gister
middag besloten, de communistische
rijksdagfractie opdracht te geven bij
den Rijksdag een voorstel in te die
nen om een volksstemming te doen
houden over den bouw van den pant
serkruiser.
De bedoeling van dit communisti
sche voorstel is natuurlijk de sociaal
democraten in moeilijkheden te bren
gen.
HET PRESIDIUM DER BELGISCHE
KAMER.
Baron Tibbaut tot voorzitter gekozen.
Tot voorzitter der Belgische Kamer
werd gisteren ter vervanging van den
socialist Brunet gekozen de katholiek
Baron Tibbaut, tot ondervoorzitters de
katholiek Pirwez, de liberaal Lemon-
nier en de socialisten Hallet en Meys-
mans.
Tibbaut werd gekozen met 131 stem
men, terwijl 21 leden blanco stemden.
DE LUCHTMANOEUVRES BOVEN
LONDEN.
Churchill's landhuis in de
(theoretische) asch.
De luchtmanoeuvres boven Londen
zijn nog niet geëindigd, maar reeds
kan worden'gezegd, dat de aanvallen
van Oostland ondanks zware verliezen
groot succes hebben gehad en dat ver
scheidene deelen van Londen, theore-
thisch althans zijn vernield.
Een groote overwinning is door de
Westlandsche verdedigers behaald op
het eskader zoogenaamde Vossen, d. z.
uiterst snelle bommenwerpers. Het es
kader werd uiteengeslagen en vernie
tigd.
Churchill's landhuis te Westerham-
werd theoretisch in de asch gelegd.
Londen weerloos bij een eventueelen
werkelijken luchtaanval.
Volgens de verklaring van een des
kundige, gepubliceerd door de„Star",
is de conclusie, welke valt te trekken
uit de deze weken gehouden luchtma
noeuvres boven Londen, voor de ian-
den op het continent een schitterende
demonstratie, dat Londen open ligt
voor een luchtaanval en de daarmee
gepaard gaande verwoesting.
Ongelukken.
Een vliegtuig, dat deelnam aan de
luchtmanoeuvres, is na in brand te
zijn gevolgen bij Richmond neerge
stort. Het werd volkomen vernield,
maar de piloot, die er met een para
chute uitsprong, kwam ongedeerd op
een dak terecht.
Een groot bombardementsvliegtuig
moest wegens een motordefect bij
Grays in Essex landen. Ook hierbij
bleven bestuurder en waarnemer on
gedeerd.
GOEDKOOPER SPOORREIZEN IN
ENGELAND.
Om de concurrentie der autobussen.
In hun strijd tegen de concurrentie
der autobussen zijn de Engelsche
spoorwegen weer een stap verder ge
gaan, door het verkrijgbaar stellen
van week-end biljetten, die vijf in
plaats van vier dagen geldig zullen
zijn tegen sterk verminderde prijzen
De minimum-tarieven zijn verlaagd
tot 4 sh. voor de eerste en 2 sh. 6 d.
voor de derde klasse, van resp. 8 sh. 6
d. en 5 sh. 3 d. De andere prijzen zijn
naar verhouding verlaagd.
De tarieven zijn thans lager dan de
gemiddelde autobus-tarieven.
SPOORWEGONGELUKKEN IN
JOEGO-SLAVIë.
Talrijke dooden.
Volgens een bericht uit Belgrado
is op het traject Nisj-Uskub gisteren
middag een personentrein ontspoord
ten gevolge van een breuk in de rails.
De trein viel van den spoordijk naar
beneden, waarbij 13 wagons vernield
werden.
Volgens de eerste berichten zouden
er ruim 100 personen gedood of zwaar
gewond onder de puinhoopen liggen.
De laatste berichten melden, dat reeds
20 dooden en 30 zwaargewonden ge-
horgen zijn.
Nader wordt nog gemeld, dat in de
laatste 24 uur in Joego-Slavië nog twee
andere ernstige spoorwegongelukken
hebben plaats gehad. Van de locomo
tief van een sneltrein is tusschen Bel
grado en Nisj een ketel ontploft, toen
men een nieuw soort kolen probeerde.
De machinist en een hoogere spoor
wegambtenaar werden gedood, twee
andere ambtenaren levensgevaarlijk
gewond.
Bij Uskub ontspoorde voorts Don
derdag een draisine, waarbij vier
spoorwegambtenaren ernstig gewond
zijn.
GROOTE BRANDEN IN SPANJE.
Een schade van 2.500.000 gulden.
Geweldige boschbranden, welke een
omvang hebben genomen van bijna
i00 v'erkante K.Mwoeden nabij de
vesting Gerona aan den vroet der Py
reneeên. Het vuur, dat verscheidene
buurtschappen bereikt heeft, ver-
v. eestte reeds tien gebouwen en een
kerk. Er zijn troepen door de autorl
t' i ten uitgezonden om de vlammen te
bedwingen, doch zij kunnen zich
slechts beperken tot het voorkomen
van de uitbreiding.
Men schat de tot dusver aangerichte
schade op ongeveer 2% millioen gul
den.
TYPHUS TE PARIJS.
Ondeugdelijke watervoorziening.
Wanneer het warm is komt te Parijs
elk jaar typhus voor, welke hoofdza
kelijk aan het slechte water wordt toe
geschreven. Volgens de plaatselijke
statistiek treedt de besmettelijke ziek
te vooral de laatste weken met groote
hevigheid op. De laatste tien dagen
zijn er zeventien personen aan typhus
overleden tegenover vier in de vooraf
gaande tien dagen.
Men heeft een begin gemaakt met de
verbetering van de Parijsche water
verzorging. In de komende vijf jaar
wil men een nieuwe waterleiding uit
het Loiregebied aanleggen.
DE ARBEID IN DEN SOVJETSTAAT.
Onrustbarende achteruitgang van de
productie.
Een aantal communistische leiders van
verschillende trusts geven de laatste da
gen in de Sovjetpers inlichtingen over den
onrustbarenden achteruitgang der pro
ductie gedurende de laatste maanden. De
voorzitter van den Zuid-Russischen staal-
trust, Joegastal, beschuldigt hoofdzakelijk
de arbeiders en geeft o.m. de volgende bij
zonderheden:
In April stonden gedeelten van fabrie
ken achttien keer stil wegens bedrijfssto
ringen, waardoor bijna 7000 ton materiaal
verloren ging; in Juni bedroeg het aan
tal storingen 28 en gingen daardoor 32.000
ton verloren. Gedeeltelijk hebben bij zul
ke storingen ook de arbeiders schuld. Vol
gens de Russische wetten krijgen n.l. de
arbeiders hun loon uitbetaald ook gedu
rende den tijd, dat zij niet kunnen wer
ken door bedrijfsstoringen, terwijl als
loon geldt het gemiddeld, verdiende over
de laatste drie maanden. Het is dus voor
de arbeiders voordeelig zich eenige maan
den flink in te spannen en een hoog ge
middelde te halen, om daarna den tijd,
dat zij niets te doen hebben, door te ko
men. Aldus de communistische directeur.
Een ander nadeel is het geweldige ver
loop, dat in de hand gewerkt wordt door
een andere bepaling, waarbij de arbeider
na 55^ maand werk recht heeft op twee
weken verlof en op het loon van twee we
ken, indien hij ontslag neemt, zonder ver
lof gehad te hebben. Dientengevolge zijn
er in een maand tijds op de mijnen te Sta-
lino 1.5 maal het aantal werkzame arbei
ders aangenomen.
De ongehoorzaamheid der arbeiders
neemt ernstige vormen aan. In een mijn,
waarin 6 pet. mijngas geconstateerd was,
en de ingenieur den toegang verboden
had, zijn de mijnwerkers op eigen initia
tief gaan werken, omdat de kool er zacht
was, en men derhalve hooge productie en
hoog loon kon bereiken. Uit het Koez-
metskbassin komen berichten dat de ar
beiders er vergaderingen beleggen om te
beslissen of ze de voorschriften der tech
nici en administratie zullen opvolgen.
De schrijver dringt aan op een krachtig
ingrijpen van regeerings- en partijorga
nen. om dezen ongewenschten toestanden
onmiddellijk den kop in te drukken.
TITELS IN HET ROODE LEGER.
Eerst afgeschaft, thans weer ingevoerd.
Na de bolsjewistische revolutie werden
alle titels in het leger afgeschaft. Langza
merhand bleek echter deze toestand on
houdbaar en na veel strijd heeft de Revo
lutionaire Oorlogsraad een surrogaat van
de vroegere titels ingevoerd. Om de starre
communisten niet al te sterk tegen het
hoofd te stooten, werd het woord „titel"
vervangen door het woord „categorie",
maar practise!* komt het op hetzelfde
neer. Bovendien hebben de bolsjewistische
redacteurs van het nieuwe reglement het
oude tsaristische reglement trouw gevolgd
en nu en dan zelfs woordelijk overgeno
men.
Tot nu toe was de positie van een offi
cier van het Roode Leger onzeker. Wel
werden al spoedig bepaalde eis'chen aan
de nieuwe officieren gesteld en werd er
paal en perk gesteld aan de benoeming
van arbeiders, die niets van de militaire
wetenschap afwisten, tot officier, maar
de positie bleef onzeker. Een officier, die
een hoogere functie kreeg, kon te allen
tijde door den commandant van een di
visie of van een legercorps afgezet wor
den en een lagere betrekking krijgen. Het
gevolg hiervan was, dat er in het Roode
Leger naast jeugdige regiments- en divi
siecommandanten vaak oudere compag
nies- en bataljonscommandanten waren.
Het nieuwe reglement dat 1 October in
werking treedt, maakt hieraan een einde.
Voor het verkrijgen van een bepaalden
rang moet men 'n door de wet voorge
schreven minimalen tijd onder de wapens
hebben doorgebracht. Alleen een speciale
commissie is gerechtigd een officier zijn
betrekking te ontnemen. De salarissen
zijn nu zoo geregeld, dat met het stijgen
van den rang ook het salaris stijgt. De of
ficieren krijgen bovendien het recht op
bepaalde, door de wet omschreven, sup
plementaire vergoedingen. Zelfs het insti
tuut van oppassers, dat vroeger door de
bolsjewiki zoo fel bestreden werd, wordt
nu, zij het in ge wijzigden vorm en onder
een andere benaming, weer ingevoerd.
MAILBOOT BIJ CALIFORNIë AAN
DEN GROND.
250 personen aan boord.
In de nabijheid van kaap San La-
zaro (Californië) is de mailboot „Ecua
dor" met 250 personen aan boord aan
den grond geloopen.
Verschillende schepen zijn onder
weg om hulp te bieden.
WEDEROM EEN NIEUW SCHIP VAN
STAPEL GELOOPEN.
Te Bremen is gistermiddag het zus
terschip van het Woensdag te Ham
burg van stapel geloopen stoomschip
„Europa", waarbij de Amerikaansche
gezant te Berlijn^ Schürman de doop
plechtigheid verrichtte, van stapel ge
loopen.
De rijkspresident Von Hindenburg
doopte het schip met den naam „Bre
men".
In Engelsche bladen wordt op het
kort na elkaar te water laten van deze
twee groote schepen gewezen als een
bewijs voor het herstel van de Duit
sche scheepvaart.
INTERNATIONAAL CONGRES VAN
ORIËNTALISTEN.
Maandag over een week komt te Oxford
het 17e internationaal congres van oriën
talisten bijeen, dat door ingeveer 600 ge
leerden zal worden bezocht.
De meeste landen laten zich officieel
vertegenwoordigen en vrijwel alle groote
universiteiten en oriëntalistische genoot
schappen zenden afgevaardigden.
Het laatste congres is voor den oorlog
te Athene gehouden in 1912.
KORTE BERICHTEN.
Het programma der plechtighe
den bij gelegenheid van de on&ertee-
kening van het Kellogg-pact te Panjs
zal eerstdaags aan den Franschen mi
nisterraad worden voorgelegd.
De onderhandelingen tot bijleg
ging van het conflict in de katoen
spinnerijen in Britsch-Indië, dat reeds
zes maanden duurt en waarbij 150.000
man zijn betrokken, zijn mislukt.
Het Belgische koningspaar heeft
de terugreis uit den Congo naar Bel
gië aanvaard.
De Canadeesche eerste minister
gaat naar Parijs om het anti-oorlogs
verdrag te onderteekenen.
Tusschen de Vereenigde Staten
en Egypte wordt onderhandeld over
het sluiten van een arbitrageverdrag.
De ex-koning van Griekenland
heeft geweigerd gevolg te geven aan
het verzoek van de Grieksche monar
chisten met een proclamatie deel te
nemen aan den verkiezingsstrijd.
De Russische legatie te Berlijn
spreekt het bericht tegen, dat Trotzki
zich op het oogenblik in de Duitsche
hoofdstad zou bevinden.
Smuts, de vroegere premier,
heeft in een rede verklaard, dat Zuid-
Afrika zijn grenzen voor de immigra
tie wijd open moest zetten, omdat ver-
Radio-Programma.
WAT ER VANAVOND TE HOOREN IS
HUIZEN, 340.9 M.
I"""(Na 6 nnr n.in. 1870 M.).
N. C. R. V.
,5.00 Concert. Mej. Cor Möllenkanr
alt; de heer G. v. Ravenzwaay,
harmonium en piano.
6.15 Muziekbespreking door den heer
G. v. Ravenzwaay, van nieuw
verschenen uitgaven.
K. R. O.
7.00 Halfuurtje nieuwste gramofoon-
platen.
y. p. r. 0.
735 Med&deelingen van het V.P.R.
O.-Peasbureau.
740 Mevr. Suz© van 't Lindenhout-
Tak, viool; mevr. Hora ^dema,
violoncel; Gor Lemaire, p^ano.
7-5° Spreker: Br. K. F. Proos!:, Zwol
le. Onderwerp: Iets over Ibsen's
Bouwmeester Solnes.
8.15. Largo.
HILVERSUM, 1071 M.
A. V. R. O.
6.00 Tijdsein van de A.V.R.O.-klok.
6.00 .Vooravondconcert.
7.15 Boekbespreking.
7.45 Politieberichten.
8.Ó0 Tijdsein van de A.V.R.O.-klok.^
8.15 Aansluiting Kurhaus Schevenin-
gen. Het Residentieorkest akv.
Prof. Georg Schnéevoigt.
9.00 Verplicht stoppen De Bildt.
10.10 Persberichten van Vaz Dias.
10.30 Muziek.
königs w usterh., 1250 M.
5.20 Concert.
10.50 Muziek.
LANGENBERG, .469 M
6.20 Muziek.
8.35. Concert
Daarna laatste berichten.
DAVENTRY, 1604 UL
5.35 Kinderuurtjo.
6.20 Muziek.
6.50 Eerste algem. nieuwsbericht.
7.05 Muziek.
7-35 Be grondslagen der muziek.
8.20 Muziek.
9.50 Berichten aan zeevarenden.
10.10 Concert.
11.05 Een verrassing^
11.20 Muziek.
PARIJS, (Radio), 1750 M.
8.20 Landbouwberichten.
8.35 Koersen en mededeelingen.
8.50 Concert.
Daarna nieuwsberichten.
meerdering van de blanke bevolking
de beste oplossing voor het probleem
der armoede onder de blanke bevol
king zijn zou.
LUCHTVAART.
EUROPA-RONDVLUCHT.
Gistermorgen is op het vliegveld
Tempelhof te Berlijn de bekende zeil-
vlieger Martens tezamen met den
vlieger Weber met een vliegtuigje,
voorzien van een motor van slechts 35
P.K. gestort om een rondvlucht door
Europa te ondernemen. Het doel van
deze rondvlucht is propaganda te ma
ken voor de I.L.A., de Internationale
Luftfahrt Ausstellung, die van 7 tot
28 Oct. te Berlijn zal plaats hebben.
Dienovereenkomstig is het vliegtuigje
ook „I.L.A." gedoopt.
De tocht gaat via Keulen naar Pa
rijs, dan naar Londen, Brussel, Am
sterdam, Koningsbergen, Praag, Wee-
nen, Boedapest, Triest, Rome, Milaan,
Marseille, Barcelona, Madrid, Bor
deaux, Genève, Hamburg, Kopenha
gen, Oslo, Stockholm, Helsingfors, Re-
val, Moskou, Smolensk, Riga, Kowno,
Koningsbergen en vandaar naar Ber
lijn terug.
Martens is voornemens op 19 Aug.
van Londen naar Nederland te komen.
Hij zal eerst Amsterdam en daarna
Rotterdam aandoen. Het ligt in zijn
bedoeling van Rotterdam in een non-
stopvlucht naar Tilsit in Oost-Pruisen
te vliegen teneinde het wereklafstand-
record voor licht-motorige vliegtuigen
op zijn naam te brengen.
GENERAAL NOBILE.
Nobile zal volgende week voldoende
hersteld zijn om een bezoek te kunnen
afleggen hij de moeders en echtgenoo-
ten van de slachtoffers van de Italia-
ramp.
Van officieele goedkeuring van zijn
plan om deel te nemen aan het verde
re reddingswerk is nog niets bekend.
OCEAANVLUCHT
ILLINOIS—ZWEDEN.
■Uit Rockford (Illinois) wordt gemeld
d.d. gisteren:
De vlieger Bert Hassell is beden-
morgen vroeg gestart naar Cockrane
in Ontario, vanwaar hij zijn vlucht
naar Stockholm via Groenland zal
voortzetten.
Hij wordt vergezeld door zijn vriend,
Parker Cramer, die als mede-bestuur
der zal optreden. De bedoeling is, te
Reykjavik een tusschenlanding te ma
ken.
Nader wordt gemeld, dat de vlieger
Hassell te Cochrane in Ontario is aan
gekomen. Hij zal hier zijn benzine
voorraad aanvullen.
UIT DE OMGEVING.
OUDE WETERING.
I>e Muziekvereeniging „Prinses
Juliana", welk© in rechten nog stee, s
'bestond, al hebben we in geen jn.ca
feitelijk iets van haar bestaan gemene
is fihjapg. [np^r; vernemen, met algt in.
