CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Belanurijkste nieuws in dit Hommer.
9«» JAARGANG
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1928
NUMMER 2516
IDSCIE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2,50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 3778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentlën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dnbbel tariel
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da*
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Strijd voor vacantie.
Er is een tijd geweest, en die ligt
nog slechts betrekkelijk kort achter
ons, waarin aan vacantie voor arbei
ders niet gedacht werd. Dat was niet
noodig, meende men.
De onderwijzers hadden hun zomer-,
hun Kerst- en Paasch- of Pinkster-
vacantie; de dominees kregen een paar
vrije Zondagen en ook voor de ambte
naren, vooral de hoogere, werd een
vacantie noodzakelijk geacht, doch
dat ook de „gewone" menschen wel
eens behoefte hadden aan een onder
breking van den dagelijkschen arbeid,
tegenover deze gedachte stond men
vreemd. Hoogstens gebeurde het nog
wel eens, dat de gezamenlijke werk
lieden en bedienden van een onderne
ming onder leiding van hun chefs een
dagje uitgingen, waarvoor ze dan wel
heel dankbaar mochten zijnl
Sinds dien „goeden ouden tijd" is er
heel wat in de wereld veranderd. Va
cantie is thans niet slechts een voor
recht van enkele „intellectueelen",
doch breede groepen van arbeiders
deelen daarin. In vele collectieve con
tracten is vastgelegd, dat de arbeiders
recht hebben op een aantal vacantie-
dagen met behoud van loon.
Helaas, dat men in sommige bedrij
ven, zooals o.a. de bouwvakken, zoo
ver nog niet is. De loodgieters staken
reeds drie maanden om een bepaling
betreffende het toestaan van 6 dagen
vacantie in het collectief contract op
genomen te krijgen.
De Rijksbemiddelaar heeft pogingen
aangewend om het conflict te doen be
ëindigen en als compromis voorgesteld
3 dagen vacantie, doch dit voorstel
werd door de patroonsorganisatie ver
worpen. Zoo duurt de staking onver
minderd voort.
Het is wel zeer treurig, dat de door
voering van een rechtvaardigen
wensch der arbeiders steeds op zooveel
verzet stuit, waardoor bij velen het
denkbeeld van den klassenstrijd ver
sterkt wordt. Ook al zijn meerdere pa
troons persoonlijk van het billijke van
ae gestelde eischen overtuigd, dan nog
wil de werkgeversorganisatie van geen
toegeven, en zelfs van geen vergelijk
weten.
Hoe deze staking ook zal eindigen,
vroeger of later zal ook deze groep ar
beiders in het bezit van enkele vrije
dagen komen, want het is zooals het
Fransche spreekwoord zegt: „Les idéés
marchent", d.w.z. de gedachten ma
ken voortgang. Het kan niet anders,
of men zal ook in werkgeverskringen
tot de overtuiging moeten komen, dat
het een billijke eisch is, wanneer de
arbeiders vragen enkele dagen per
jaar vrijaf te mogen hebben om van de
natuur te genieten, hun familie te be
zoeken of hoe zij die dagen verder
willen doorbrengen. Dan zullen zij
daarna, gesterkt naar lichaam en
geest, weer met frisschen moed aan
den arbeid tijgen.
STADSNIEUWS.
HET PILGRIM FATHERS GENOOT
SCHAP.
De jaarvergadering van het Pilgrim
Fathers Genootschap alhier zal plaats
hebben op 8 September a.s. Bij die ge
legenheid zal tevens des namiddags
te 3 uur in tegenwoordigheid van le
den en gasten van het Genootschap de
onthulling plaats hebben van den ge
denksteen voor John Robinson opge
richt in de doopkapel der Pieterskerk
door de General Society of Mayflower
Descendants in America.
Na afloop van deze plechtigheid,
waarbij door Hollanders en Amerika
nen het woord zal worden gevoerd en
waarbij o.a. ook de Amerikaa.nsche
Gezant te 's-Gravenhage, Mr. Tobin,
en de Nederlandsche gezant te Was
hington, Dr. van Royen, hopen tegen
woordig te zijn, wordt een bezoek ge
bracht aan het Jan Pesynshof, de
plaats waar John Robinson van 1611
1625 gewoond heeft.
Te 4 uur wordt in de Pieterskerk
een godsdienstige samenkomst gehou
den, waar Prof. Dr. A. Eekhof, Leiden,
een historische toespraak zal houden,
en Rev. Dr. Edgar F. Romig, New-
York, zal preeken. Aan de leden en
gasten van het Genootschap wordt
daarna een thee aangeboden in het
Akademiegebouw te Leiden.
Voor de plechtigheden in de Pieters
kerk en het Jan Pesynshof hebben de
heer L. Mens, organist der Pieterskerk
en een koor onder leiding van den
heer Hannivoort, hunne welwillende
medewerking toegezegd. Tot de gods
dienstoefening in dö Pieterskerk te 4
uur is voor ieder vrije toegang. Een
beperkt aantal toegangskaarten voor
de onthullingsplechtigheid, tevens
recht gevend op een gereserveerde
plaats in de godsdienstoefening, zijn
voor belangstellenden beschikbaar, en
kunnen worden aangevraagd bij den
Secretaris van het Genootschap, Prof.
Dr. D. Plooij alhier, en vanaf 1 Sep
tember a.s. bij den koster der Pieters
kerk.
TRAMVERTRAGING.
Van de Electrische tram van de
N.Z.H.T.M., welke hedenmorgen te 9.19
uur uit Den Haag naar Leiden is ver
trokken, is even voorbij de Zilverfa-
hriek te Voorschoten de motorwagen
defect geraakt, waardoor de tram niet
verder kon. Na een half uur te hebben
stilgestaan is de tram door een volgen
de uit Den Haag komende tram naar
Leiden opgeduwd.
DE LEIDSCHE WINKELSTAND.
Zoo langzamerhand begint zich de
Hooigracht -te ontpoppen als een win
kelstraat van niet geringe beteekenis.
Vooral in den laatsten tijd werden
telkens nieuwe winkels geopend en
het laat zich aanzien, dat binnen niet
al te langen tijd degenen, die serieus
gaan „winkelen", ook de Hooigracht
in hun wandeling zullen moeten be
trekken.
Een van de oudste zaken van de
Hooigracht is die van de firma A. v.
d. Ouweelen, die, klein begonnen,
thans verschillende perceelen be
slaat en overal bekend staat als een
oude, conservatief-degelijke en toch
vooruitstrevende zaak.
Thans heeft de zaak weer een be
langrijke uitbreiding ondergaan. Van
een gedeelte, dat vroeger als pakhuis
werd gebruikt, is thans een mooie
show-room gemaakt, waar men rustig
de nieuwste snufjes op dit gebied kan
bewonderen. De haarden staan er op
gesteld in schoorsteenmantels, waar
mede de kamer rondom is betimmerd
en men vindt er behalve deze haar
den, waarvan sommige (vooral de
nieuwe Jaarsma haard met de dub
bele afdekking, waardoor het afbran
den absoluut voorkomen wordt), zeer
de aandacht trekken, verschillende
soorten moderne kachels en wat ver
der bij verwarminginstallatie be
hoort. Rustig en gemakkelijk kan men
zijn keus bepalen en de verschillende
typen van haarden enz. met elkaar
vergelijken. Er is iets voor iedere
beurs en de naam van de firma waar
borgt een technische en coulante be
diening.
DE STAND DER WERKLOOSHEID.
Het aantal werkloozen, ingeschreven
hij den Gem. Dienst voor Sociale Za
ken, bedroeg op 15 Augustus 1928: 426,
terwijl op 17 Augustus 1927 dit aantal
525 bedroeg.
Door de politie zijn aangehouden
de 18-jarige P .v. L. en de 18-jarige J.
V., beiden te Leiden, die te Schevenin-
gen een gouden ring hadden gevonden
en deze in de Bank van leening tracht
ten te beleenen.
Bij de politie is een damesrijwiel
te bevragen, dat onbeheerd op straat
is aangetroffen.
BINNENLAND.
BORSTBEELD VAN DE KONINGIN.
De beeldhouwer Falise heeft aan het
Departement van Binnenlandsche Za
ken en Landbouw een door hem ont
worpen bronzen beeld van IT. M. de
Koningin aangeboden.
Minister Kan sprak zijn groote be
wondering uit over dit kunstwerk en
heeft den heer Falise in een eigenhan
dig schrijven zijn groote erkenteiijk-
hed betuigd voor dit geschenk, dat in
de hal van het Departement wordt ge
plaatst.
DE NOORSCHE KROONPRINS TE
IJMUIDEN.
Kroonprins Olav van Noorwegen,
die tijdens de Olympische Spelen te
Amsterdam vertoefde, heeft incognito
een bezoek gebracht aan den nieuwen
sluisbouw te IJmuiden.
De kroonprins, die vergezeld was
van zijn adjudant, werd op de terrei
nen van den sluisbouw rondgeleid
door den hoofdingenieur van den
Rijkswaterstaat, den heer Heyning en
den vice-consul van Noorwegen te
IJmuiden.
ONDERSCHEIDING.
H. M. de Koningin heeft het Groot
kruis van de Orde van Oranje Nas
sau verleend aan den heer,, Pavel Bard-
eek, afgetreden gezant van Tsjecho-
Slowakië.
BUITENL. ONDERSCHEIDING.
De heer Nico M. Dirkzwager ie 's-
Gravenhage is bevorderd tot Ridder
eerste klasse St. Olav's orde van Noor
wegen.
GRIFFIER VAN DE STATEN VAN
NOORD-BRABANT.
In de gisteren gehouden zitting van
de Provinciale Staten van Noord-Bra
bant is tot griffier benoemd de heer
Vincent Cleerdin, letterkundige en
hoofdcommies ter provinciale griffie.
Hij verwierf 34 stemmen, terwijl
no. 1 van de voordracht, mr. H. J. M.
Loeff, burgemeester van Drunen, 24
stemmen verwierf.
DE RIJKSMIDDELEN.
De Rijksmiddelen hebben wat de ge
wone bronnen betreft in Juli f 40.72
millioen opgeleverd, zijnde f 1.7 mil
lioen minder dan verleden jaar, waar
van bijna f 1.3 millioen op rekening
van de inkomstenbelasting komt.
Sedert 1 Januari valt er een vermin
dering van ruim f 4.5 millioen waar te
nemen.
De successierechten hebben f 7.7
millioen minder opgebracht en de in
komstenbelasting f 3.3 millioen min
der. Hiertegenover zijn de invoerrech
ten met f 3.2 millioen gestegen en de
registratierechten met f 3.4 millioen.
VERHOOGING VAN DEN MELKPRIJS
In verhand met de schaarschte in
d'en melkaanvoer en de voortdurende
stijging der kaasprijzen heeft de melk
handel te Amsterdam de in- en ver
koopsprijzen der melk, met ingang
van Maandag 20 Augustus met één ct.
per liter verhoogd.
BOND VAN CHR GEREF.
KNAPENVEREENIGINGEN.
Dinsdag kwam bovengenoemde
Rond in zijn vierde Bondsvergadering
te Utrecht bijeen. De Voorzitter, de
heer H. v. d. Berg, uit 's-Gravendeel,
opende de vergadering met gebed, na
dat gezongen is Ps. 84 3. Daarna leest
hij Ezech. 22 24—31.
Na een hartelijk welkomstwoord
aan de vele aanwezigen, hield hij de
openingsrede: „Levende Muren", naar
aanleiding van het voorlaatste vers
van het voorgelezen Schriftgedeelte.
Na de openingsrede brengt de heer
A. M. v. d. Kruk ('s-Gravenhage) zijn
jaarverslag uit, dat in een opgewek-
ten toonaard stond. In het afgeloopen
Bondsjaar traden niet minder dan 8
vereenigingen tot den Bond toe. Mede
dc-or de activiteit van het Bondsbe-
stuur werden nieuwe vereenigingen
opgericht. Ook nam daarmee de op
lage van het Bondsorgaan toe, welks
inhoud en uitvoering den lof der ver
gadering verwierf. Verblijdend is even
zeer, dat ruim 80 pCt. der kerkeraden
den Bond financieel steunt.
Aan de hand van het in het Orgaan
afgedrukte verslag van den penning
meester-administrateur, den heer
Abr. Trommel ('s-Gravenhage) werd
c!it besproken. Het tekort zal gedekt
trachten te worden door collecten en
giften. Op de vergadering kwamen
daartoe reeds een paar giften in.
De aftredende bestuursleden, de
heeren H. v. d. Berg, A. M. v. d. Kruk
en Abr. Trommel, werden allen met
bijna algemeene stemmen in hun func
ties herkozen, en namen, staande de
vergadering, die herbenoeming aan.
Na de pauze refereerde de heer D.
Henstra, theol. student te Apeldoorn,
over: De behandeling der Bijb. Gesch.
op de Knapenvereeniging.
De voorzitter sprak een kort en har
telijk slotwoord, bracht een woord van
dank voor lietgéen is verricht en
wenschte allen in hun arbeid onder de
jeugd den zegen des Heeren toe.
Nadat was gezongen Ps. 119 17,
eindigde de heer D. Henstra de zeer
goed geslaagde vergadering met dank
gebed.
INTERNATIONALE
TELEGRAAFCONFERENTIE.
Het Hoofdbestuur der Posterijen en
Telegrafie deelt het volgende mede:
Op 10 September a.s. zal te Brussel
een internationale telegraafconferen-
tie bijeenkomen, die zich zal bezighou
den met het vraagstuk der codebepa
lingen, aangezien de bestaande voor
schriften, welke op uitspreekbaarheid
berusten, in de toepassing dikwijls
aanleiding tot moeilijkheden geven.
Deze aangelegenheid is voorbereid
door een internationnaal studiecomité.
Een der voorstellen v. dit comité is om
de maximumlengte der codewoorden
terug te brengen van 10 op 5 letters en
verder geen voorwaarden aan de sa
menstelling van 't codewoord te stel
len. De verkorting zal gepaard moeten
gaan met een verlaging van het tarief
per woord.
Daar evenwel het adres en de onder-
te ekening van een codetelegram on
der hetzelfde tarief zullen vallen als
de codewoorden van den tekst, doch
btrekend blijven naar den voor ver
staanbare taal bestaanden maatstaf
van 15 letters voor een woord, is het
duidelijk, dat het totaal aantal woor
den van een codetelegram volgens de
nieuwe telling niet tweemaal zoo
groot, doch iets minder dan het dub
bele zal zijn, waardoor, om de tele-
gramkosten op hetzelfde bedrag te
houden, het tarief per woord niet
moet worden vastgesteld op de helft
van het vroegere tarief, doch op iets
meer dan de helft.
Bijvoorbeeld: een telegram bestaan
de uit 2 adraswoorden, een inhoud
van 6 codewoorden, elk van 10 letters,
en 1 woord onderteekening, samen dus
9 woorden, kost bij een tarief van f 1
per woord f 9. Bij de nieuwe schrijfwij
ze zal het totaal aantal woorden wor
den: 2 (adres) 12 (inhoud) 1 (on
derteekening) 15. Per woord zou
dan moeten worden berekend: 9/15
gulden f 0.60, dus 3/5 van het vroe
gere tarief. Hieruit volgt, dat de ver
laging zeker niet kan zijn 50 pCt., al
staat evenmin vast, dat zij precies 40
pCt. zal zijn.
Het streven der Nederlandsche de
legatie zal er in ieder geval op gericht
zijn te verkrijgen, dat door de nieuwe
regeling geen nieuwe lasten op het te-
legrafeerend publiek worden gelegd.
INTERNATIONALE LUCHTVAART
TENTOONSTELLING.
Aan de Internationale Luchtvaart-
tentoonstelling, die van 7 tot 28 Oct.
a.s. te Berlijn zal plaats vinden en
waaraan 18 staten zullen deelnemen,
zal van Nederlandsche zijde worden
deelgenomen door een collectieve af
deeling, waarvan deel uitmaken: de
afdeeling Luchtvaart van het Departe
ment van Waterstaat, Gemeente Am
sterdam, Gemeente Rotterdam, Rijks
studiedienst voor de Luchtvaart, Kon.
Ned. Luchtvaart Mij., N.V. Nederl.
Vliegtuigenfabriek en Fr. Koolhoven,
terwijl deze Nederlariische afdeeling
onder leiding staat van de Nederland
sche Vereeniging voor Tentoonstellin
gen.
BEZOEK VAN EEN CHILEENSCH
OORLOGSSCHIP.
Te Rotterdam is aangekomen het
Chileensche opleidingsschip „Jeneral
Baquedano".
Aan de lunch, die de Nederlandsche
regeering gisteren aan commandant
en officieren heeft aangeboden, heeft
c!e Chileensche zaakgelastigde, de heer
Ewing, de rede van vice-admiraal
Zegers Rijser als volgt beantwoord:
Het is een groote eer voor mij, heden
namens de Chileensche regeering te
mogen spreken om Z.Exc. admiraal
Zegers Rijser dank te zeggen voor zijn
vriendelijke woorden en hartelijke ont
vangst, bereid aan de officieren van
het oorlogsschip Jeneral Baquedano.
Zulk een mooie ontvangst verwondert
mij niet, omdat de Nederlandsche gast
vrijheid een van oudsher befaamde
traditie heeft en de gansche wereld
weet, hoe hartelijk vreemdelingen
worden ontvangen, wanneer zij de bui
tenkans hebben naar Nederland te ko
men. Het verheugt mij bijzonder, Ne
derlandsche en Chileensche officieren
bijeen te zien, allen zonen der zee,
broeders van hetzelfde beroep, den
zelfden weg volgende en bezield door
dezelfde gevoelens van liefde voor de
zee en voor hun vaderland.
Ik ben er van overtuigd, dat de
commandant en officieren van de Ba
quedano nimmer de gelukkige dagen
zullen vergeten, in dit land doorge
bracht, op dezen bodem, aan de zee
ontrukt door de geestkracht van zijn
zonen, verrijkt door den arbeid van
zijn inwoners, verdedigd en groot ge
maakt door de dapperheid van zijn
bevolking. Vol bewondering voor dit
land, welks grootheid de grenzen van
zijn grondgebied overschrijdt, hef ik
mijn glas op in naam van den presi
dent van Chili, op den voorspoed en de
welvaart van Nederland en zijn roem
rijke marine.
Het gemeentebestuur van Rotter
dam heeft den commandant en de of
ficieren van het Chileensche oplei
dingsschip Jeneral Baquedano uitge-
noodgd voor een boottocht door de
Botterdamsche havens, welke tocht
van 2 tot 4 uur hedenmiddag zou du
ren. Na afloop hiervan heeft een ont
vangst ten stadhuize plaats.
Vanavond 8 uur wordt den comman
dant en den officieren een diner aan
geboden in het stadhuis. De heer
Ewing, de Chileensche zaakgelastigde,
behoort mede tot de genoodigden.
Kolonel J. Oele, commandant van
het korps mariniers, heeft de man
schappen van de Jeneral Baquedano
ir staat gesteld om per sightseeïng-
car een tocht naar Delft, Den Haag en
I. e i d e n te maken.
Binnenland.
De Rijksmiddelen hebben in Juli 17 ton
en sedert 1 Januari ruim 4% millioen
minder opgebracht dan verleden Jaar.
Ongeluk met een mitrailleur in de
Harskamp.
Fabrieksbrand te Beverwijk.
De as. vergadering van het Pilgrim
Fathers Genootschap.
Buitenland.
De publicatie van het Fransch-Engel*
sche vloot compromis is uitgesteld.
Bij een spoorwegongeluk in Joego-Sla*
vië zijn rnim 100 personen omgekomen.
Het antwoord van Litanen aan Polen.
Groote boschbranden in Spanje.
Londen is gebleken weerloos te zijn te
gen een luchtaanval.
De Duitsche communisten willen een
referendum over den bouw van den pant*
ser kruis er.
De katholiek Baron Tibbaut tot voor
zitter der Belgische Kamer gekozen.
Mailboot met 250 pasagiers bij de Call-
iornische kust gestrand.
De vlieger Bert Hassel gestart voor een
vlucht van Amerika naar Zweden.
POSTERIJEN, TELEGRAFIE EN
TELEFONIE.
De diensten der Posterijen, Telegrafie
en Telefonie hebben over de maand Juli
1928 opgebracht respectievelijk ƒ4.257.872,
ƒ659.815 en ƒ5.174.740, tegen ƒ4.510.204,
ƒ584.960 en ƒ4.783.920 over dezelfde
maand van het vorige jaar.
In totaal bedroeg de opbrengst over de
eerste zeven maanden van 1928 respectie
velijk ƒ26.947.940, ƒ4.282.819 en ƒ16.431.675,
tegen ƒ28.373.927, 4.067.222 en ƒ15.168.450
in 1927, terwijl de raming over 7 maanden
voor 1928 beliep resp. ƒ26.034.454, ƒ4.005.167
en ƒ12.765.667.
Bij een gelijkmatige verdeeling over de
maanden van het jaar van ongelijk vloei
ende inkomsten zou de opbrengst hebben
bedragen over Juli resp. ƒ3.906.700,
672.062 en 1.994.869 en over de eerste
zeven maanden van het jaar ƒ26.526. 341,
ƒ4.228.744 en ƒ13.251.804.
De vermindering, welke de ontvangsten
van den postdienst, vergeleken bij het vo
rige jaar, onderging, vindt haar oorzaak
in de verschillende tariefsverlagingen, die
in het begin van 1928 werden ingevoerd.
NED.-INDIë OP DE JAARBEURS.
De koloniale afdeeling op de van 4 tot
en met 13 September te Utrecht te houden
XlXe Nederlandsche Jaarbeurs, zal voor
een groot deel gewijd zijn aan 't verkeer,
meer in het bijzonder aan de telegrafische
en telefonische radio-verbinding met Ne-
derlandsch-Indië.
Verschillende toestellen zullen in wer
king te zien zijn.
Op den openingsdag der Jaarbeurs zul
len van de Jaarbeurs af eenige autoritei
ten een kruisgesprek, met Nederlandsch-
Indië voeren. Het eerste kruisgesprek zal
plaats hebben tuschen den burgemeester
van de Jaarbeursstad Utrecht en den bur
gemeester der Jaarbeursstad Bandoeng.
Het ligt voorts in de bedoeling op een
aantal werkdagen Aneta-persnieuws op te
vangen van Bandoeng en dit door den
luidspreker in de koloniale afdeeling te
verspreiden.
FRIESCHE STERREKUNDIGEN.
Ter gelegenheid van het feit, dat 27
Augustus voor 100 jaar te Franeker
Eise Eisinga, de maker van het beken
de planetarium, is geboren, is in in het
Friesch Museum te Leeuwarden een
kleine tentoonstelling ingericht van
zaken betreffende de zoo verdienste
lijke wis- en sterrekundigen, die Fries
land vooral in de 18e en de eerste helft
der vorige eeuw heeft opgeleverd.
Tot de oudste tentoongestelde in
strumenten behoort een fraai, koperen
astrolabeum, in 1906 te Leeuwarden
vervaardigd door den student Pibol-
jualtherus, die daarbij volgde de door
den Deen Tycho Brahe in het jaar 1600
gedane waarnemingen.
Eenige telescopen herinneren aan
Jan Pieters van der.Bildt, den voor-
treffelijken instrumentmaker der voor
malige Franeker Academie. Geboren
in 1709 te Vrouwenparochie op het
Bildt, wist deze aanvankelijk voor tim
merman opgeleide werkman het zoo
ver te brengen, dat hij zelfs namens
den koning van Pruisen opdracht ont
ving voor de levering van een grooten
Newtoniaanschen telescoop. Ook de
Friesche boer Roelof Hessels Homme-
ma, wist zich onder leiding van Argen
