CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Oil gammer bestaat Dit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belanorijkste nieuws in dit Hummer. 9<f« JAARGANG WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1928 NUMMER 2508 LEIDSCHB COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. i 230 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22Vi cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Geleidelijke verschuiving. De bijzondere school regel, de open bare aanvulling. Dat is naar Anti-re- lutionaire opvatting het meest ge- wenscht. Wij aanvaarden daartoe de consekwentie, dat dan ook iedere groep van ouders in staat moet worden ge steld, om, wanneer aan de wettelijke eischen kan worden voldaan, zelf een school naar him keuze te stichten. Wij durven daartoe de concurrentie op onderwijsgebied gerust aan. Daar voor hebben wij ook al weer, naast de onmiddellijke geestesleiding van do ouders, die krachtens belijdenis Chris telijk onderwijs voor hun kinderen begeeren, een historischen grond. Er is schier geen terrein, waar Gods alge- meene genade langer werkt dan in de opvoeding der kinderen. Het kan bij een mensch tot veel verval komen, ter wijl hij toch nog voor zijn kinderen uitstekend zorgt. Zoo nu ook in de schoolopvoeding. Vaak is het als het ware bij intuïtie, dat ouders het bijzonder onderwijs be geeren boven het openbaar. Vraagt ge naar de innerlijke drijfveeren, dan zal meermalen blijken, dat er volstrekt geen overeenstemming bestaat tus- schen den grondslag der school en de levenshouding vn deze ouders. Maar toch Christelijk Onderwijs. Dat is werking van algemeene ge nade in verreweg de meeste gevallen. Dien voorsprong moeten we dank bar aanvaarden. Deze geleidelijke verschuiving van openhaar naar bijzonder onderwijs vol trekt zich allerwege, voltrekt zich ook op merkbare wijze in Leiden. Daarvan getuigt het voorstel van B. en W. aan den Raad in ingekomen stuk No. 153. V Geleidelijke opheiiing. In het advies van B. en W. aan den Raad komt ook nog een eigenaardige kwestie aan de orde. De Plaatselijke schoolcommissie, 'n gemengte commissie, een organische Commissie door de wet gevorderd, een Commissie, die ook bijna uitsluitend uit paedagogen bestaat, hetzij als on derwijzer of als vooraanstaande school bestuursleden, is voor de onmiddellij ke opheffing van een of meer scholen. Daarentegen is de ten vorigen jare ingestelde raadscommissie voor on- derwijsaangelegenheden voor geleide lijke opheffing. Burgemeester en Wethouders scha ren zich aan de zijde van de laatste Commissie. De voornaamste reden die B. en W. ter verdediging van dit standpunt aan voeren, is, dat bij geleidelijke ophef fing de school nog in de behoefte blijft voorzien. Naarmate de behoefte door de geleidelijke verschuiving van open baar naar bijzonder onderwijs vermin derd, naar die mate worden de klassen kleiner. Zij stellen zich dan voor, door combinatie van klassen onder één on derwijskracht de school allengs te doen verminderen. Komt er daarentegen, hetzij door lief de voor het openbaar onderwijs, hetfcij door aanwas der bevolking weer groo- ter behoefte, dan heeft men de school immers nog? Een niet genoemd bezwaar, n.l. dat de ongebruikte lokalen dan renteloos staan, komt ons niet van zooveel ge wicht voor, omdat deze lokalen wel een andere bestemming vinden, in veel gevallen zelfs aan het bijzonder onderwijs in gebruik gegeven worden. Maar er is nog een ideëel voordeel dat naar onze meening gewicht in de schaal legt, al wordt het in het voor stel ook niet genoemd. Door geleidelijke ofheffing toch nood zaakt men zoowel het openbaar als het bijzonder onderwijs tot een zekere con currentie. Wij verheugen ons daar over evenzeer voor het bijzonder als voor het openbaar onderwijs. In den edelen wedstrijd, om van on ze kinderen goede en bekwame bur gers te maken, kan men moeilijk te ver gaan. Dat is een niet te versmaden voor deel van de geleidelijke opheffing der binnenkort overbodige scholen. V Opleidingsschool of eind onderwijs. Een factor, die veel minder tot te vredenheid stemt, is, dat de opleidings scholen goed bezet zijn, daarentegen de scholen voor eindonderwijs sterk onderbevolkt. Maar, naar het ons voorkomt, gaat het voorstel van B. en W. ook in de richting om eerlang dat proces niet weinig in de hand te werken. Immers van de A-sch<?len, die in Maart nieuwe leerlingen aannemen, wordt nu die van de Duivenbodestraat opgeheven. De verwachting, dat ouders, die daarvan gebruik gemaakt zQUden hebben nu andere A-scholen voor hun kinderen zullen zoeken, lijkt ons min der juist. Integendeel, wij verwachten eerder uitstel tot September tot de toelating op de B-school. Maar dan wordt de verleiding groot om dan niet een school voor eind-on- derwijs, maar een opleidingsschool te kiezen. Daarmede wordt dan het pro ces van opleidingsschool-eindonder- wijsschool met een nieuwe phase ver rijkt. Daarom lijkt het ons niet ondien stig, dat ernstig overwogen wordt om zoo mogelijk eerder een B-school dan een A-school te sluiten. De Leidsche behoefte, die blijkbaar bestaat, om toelating van leerlingen in Maart en September mogelijk te ma ken, dient zoo royaal mogelijk bevre diging te vinden. Maar ook en dat sta op den voor grond geen opleidingsschool is on ze leus en zeker geen eenheidsschool, wier uitgesproken bedoeling alleen is alle leerlingen voortgezet onderwijs te doen genieten. Integendeel, het on derwijs moet naar de behoefte worden ingericht, niet naar een af getrokken ideaal. STADSNIEUWS. VOORLOOPIGE REKENINGCIJFERS. Wij ontvingen van de Gemeentesecreta rie de voorloopige cijfers der gemeente rekening over 1927. Wij ontleenen daar aan het volgende: Gec one Dienst. Ontvangsten over 1927 8.427.847.02 Uitgaven over 1927 8.058.642.26 Batig slot 369.204.76 Kapitaaldienst. Ontvangsten over 1927 5.373.318.73 Uitgaven over 1927 6.440.451.06 Nadeelig slot 1.067.132.32 Winsten van bedrijven over hA jaar 1927. Sted. Lichtfabr., afd. Gas 325.478.04 y2 Idem afd. Electriciteit 469.648.49 Openbaar Slachthuis 50.000^- Gestichten „Endegeest" e.a. 100.000 Het nadeelig saldo van den Gem. Rei- nigings- en Ontsmettingsdienst bedraagt: Gemeente-Reiniging 180.493.05 Ontsmettingsdienst 4.067.09 Vuilverbranding 44.156.12 Totaalƒ228.716.27 De uitvoerige rekening bespreken wij later. DE VLIEGENDE FIETS. Wij ontvingen hedenmorgen bezoek van een blonde Germaan, de heer G. A. Hut uit Amsterdam. Deze energieke jongeman, zoo mogen wij na een gesprek met hem, hem voor stellen, heeft het lumineuze idee opgevat een vliegtuig te construeeren dat door voetbeweging zal worden voortbewogen, zoowel door de lucht als over straat. 't Was niet dit toestel, maar een re clame-karretje dat voor ons bureau stil hield. Een vliegtuigrompje op een onder stel van fietswielen en een heusche vlieg- tuigschroef er voor, was al. Maar de theorie zegt, dat bet toestel dat de heer Ilut zal bouwen (als hij de centen n.l. ƒ940 heeft) op de straat een snelheid van 32 35 K.M. zal kunnen ontwikkelen en iii de lucht 60 65 K.M. Theoretisch zal het 125 K.G. kunnen heffen. Lukt de proef, dan zal dus een normaal gebouwd man ook nog een beetje bagage mee kunnen nemen. Toen wij aan den heer Hut vroegen, of hij met dit toestel een demonstratie dacht te geven, deelde hij ons mede, dat het al leen zijn bedoeling was om een of ander vermogend Leidenaar te bewegen hem een bedrag van 940 voor te schieten en als de proef mocht slagendoch dat blijft een verrassing. Wij geven dezen wensch door. Mocht een onzer lezers er iets voor gevoelen, het adres van den heer Hut is Nieuwe Nieuw- straat 231 te Amsterdam. GOEDKOOPE TREIN NAAR BREDA EN OISTERWIJK. Blijkens een advertentie ih dit num mer zal op Donderdag lü Augustus a.s. vanwege de Nedèrlandsche Spoor wegen weder een goedkoope trein rij den naar Breda en Oisterwijk en terug. Deze trein bestaat uit wagens twee de en derde klasse en gaat vanaf de stations Amsterdam (C. S.), Haarlem. Hi-legom, Lisse, Noord wij kar hout, Lei den, Den Haag, Delft, Schiedam, Rot terdam (D. P en Beurs), Hoek van Hol land, Maassluis, Vlaardingen, Vlaar- dingen-Oost, Utrecht (C. S.), Vleuten, Harmeien, Wloerden, Oudewater, Gou da, Moordrecht, Nieuwerkerk en Ca- ptlle aan den Ysel. De prijzen bedragen voor heen en terug: van Amsterdam C. S. t./m. Noordwijkerhout naar Breda 2e klas f 3.80, 3e klas f 2.70, naar Oisterwijk 2e klas f 4.65, 3e klas f 3.30; van de overige stations naar Breda 2e klas f 2.50, 3e klas f 1.80, naar Oisterwijk 2e klas f 3.35, 3e klas f 2.40. De trein vertrekt uit Hillegom C.46, uit Lisse 6.52, uit Noordwijkerhout 7.09, uit Leiden 7.30, en komt aan 9.32 te Breda, vertrekt vandaar weder te 10.39 naar Oisterwijk en komt aan te Oisterwijk te 11.12. De terugreis vangt aan te 19.07 uit Oisterwijk en te 19.56 uit Breda. Aan komst te Leiden te 22.04. De verkoop van plaatskaarten, tot een beperkt aantal, vangt aan Donder dag 9 en eindigt Woensdag 15 Augus tus a.s. ten 15 uur, of vroeger indien het vastgestelde aantal plaatskaarten zal zijn uitgegeven. Deelnemers kunnen zich bij het ne men van een plaatskaart tegen regen verzekeren. Voor verdere bijzonderheden zie men de biljetten. We kunnen een reisje naar het s« hoone Brabantsche land met zijn opgeruimden volksaard van harte bij onze lezers aanbevelen. PROF. Dr. A EEKHOF. Bij Kon. Besl. is alsnog benoemd, buiten bezwaar van 's Rijks schatkist, tot gedelegeerde der Nederl. Regeering bij het Vide Intern. Congres van His torische Wetenschappen van 14 tot en met 18 Augustus te Oslo te houden, dr. A. Eekhof, hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit alhier. PAST OP DE ZAKKENROLLERS Een inwoner van Leiden is in het Nieuwe Stadion 100 Marken, 120 Deen- sehe en 800 Noorsche kronen ontrold. EXAMEN FRANSCH L. O. To Utrecht geslaagd J. Pilon, Leiden. EXAMEN ENGELSCH L. O. Te Utrecht geslaagd W. F. A. Eiker bout, Leiden. BURGERLIJKE STAND. Geboren: Gerrit Jacob, z.v. J. G. Moraal en L. W. Poeliejoe. Geertrui, d.v. A. P. Beij en A. P. Zandvliet. Christianus Andrs., z.v. L. W. Abspoel en A. Wesdijk. The- odorus, z.v. T. Overdij'k en C. Poeliejoe Dirk, zv. C. Bontje en L. van Staden. Andries, zv. J. Nievaart en M. E. van Rijn. Antje, dv. A. Huijsman en C. C. van Verre. Hendrik Frederik Cornelis, zv. H. F. Grondel en J. H. de Kok. Es ther, d.v. T. D. van den Bosch en M. G. van Velzen. Thera. Catha. Gera. Ma ria, dv. N. Bakker en M. Huigsloot. Daniël Adrianus, zv. I. van d. Putten en C. Cornet. Jeannette, dv. A. J. Ccho- neveld en E. Kop. Nellie, d.v. C. de Wilde en P. M. P. Sjardin. Karei, zv. K. van Staden en A M. Klinkhamer. Johannes Abraham, zv. A. v. d. Walle en C. J. Rooijakkers. Coenraad Theo- door, zv. P. C. Maas en M. C. Vroom. Cornelis Adrianus, zv. J. A. Bernsen en C. H. van Vliet. Theodorus Johan nes, zv. T; H. D. Bousie en J. Klink hamer. Elizabeth, dv. S. H. Munnik en E. van Eyk. Jozef Jacobus, z.v. J. J. de Kleijnen en A. Wigmans. Johanna Cornelia, dv. W. v. Bliterswijk en H. M. Warmendam. Johanna Eliza. Anna, dv. J. J. Leenslag en A. Robijn. Karei Philippus, z.v. K. P. Eickhoff en J. van Dijk. Abraham Albertus, z.v. A. A. O- wel en H. Blansjaar. Marinus, zv. B. van Leeuwen en J. M. Weber. Dirk, zv. T. v. d. Voort en C. J. Koenen. Jaco bus, zv. D. v. d. Mey en N. Versloot. Willem Aris, zv. C. J. v. Houweninge Graftdijk en E. Coenen. Johanna Fran- cisca, dv. J. Stouten en L. A. Magnus. Jannetje, dv. C. Roelandse en M. Cam- bier. Lena Jacoba, dv. L. Arnold en M. H. van Rijn. Brouno Johann Hein- rich, zv. T. J. Derichs en M. H. C. Sprunkert. Wilhelmina Diederika, dv. D. A. Burggraaff en W. den Duik. A- drianus Jacobus, zv. H. J. van Rijn en A. van Benten. Lydia Prlscilla, dv. F. v. d. Reyden en A. C. Rihot. Gehuwd: J. Bekooy, jm. en W. C. Kwestroo, jd. A. Schenk, jm. en A. J. W. Cleef, jd. L. de Vogel, jm. en A. Nievaart, jd. J. v. d. Klugt, jm. en C. A. M. Hendriks jd. W. Duk, jm. en C. Crama, jd. P. Zwanenburg, jm. en G. Boogert, jd. P. J. v. Leeuwen, gesch. en A. Vermeu len, jd. H. Th. D. de Groot, jm. en C. J. L. v. d. Steen, jd. W. P. Demmenie, jm. en H. M. Koppeschaar, jd. M. J. Wesselman, jm. en S. M. de Vrind, jd Overleden; A J. Marck, man 78 jaar. J. P. J. v. de Poel-de Zwart, vr. 32 jaar. J. Feen- stra, man 78 jaar. S. C. Boot, dr. 2 w. C. J. v. Bemmelen, man 63 jaar. F. H. Zirkzee, dr. 72 jaar. C. E. Planjer-Ma- zurel, vr. 80 jaar. J. A. Francken, wedr 79 jaar. H. Sier a, zn. 6 mnd. L. de Graaf, dr. 6 w. J. W. van Beek, man 70 jaar. H. M. v. Brugge, zn. 4 weken. W. W. v. d. Wiel, man 63 jaar. S. de Vries-Visser, vr. 78 jaar. M. C. H. v. d. Bos, dr. 2 jaar. Met de Staatscourant 152 zijn ver zonden de Konnklijk goedgekeurde statuten van de N.V. Hollandsche Constructiewerkplaatsen alhier. BINNENLAND. DE KONINGIN EN DE OLYMPISCHE ATHLETEN. Hedenavond te negen uur zal H.M. de Koningin ten paleize op den Dam eenige duizenden athleten en officials ontvangen uit alle landen, die aan het Olympisch tournooi deelnemen. Tien sportsmen van elk land zijn uitgenoodigd. Tot het tien tal behooren wat Nederland betreft o.a. de dames Gisolf (athletiek) en Braun (zwem men). De wedstrijden, waarbij de Koningin aanwezig zal zijn. Het N. O. C. bericht: Het ligt in de bedoeling van H.M. de Kóningin de volgende Olympische wed strijden bij te wonen: Op 9 Augustus de dressuurproeven in het Sportpark te Hilversum. Op 10 Augustus des morgens vroeg de uithoudingsproeven (Military) voor ruiters in de omstreken van Hilversum. Op 11 Augustus des morgens de zware dressuurproeven in het Sportpark te Hil versum. Des middags de ruiterspelen in het Olympisch Stadion te Amsterdam. Op 12 Augustus des middags de ruiter spelen in het Olympisch stadion te Am sterdam. Waarschijnlijk zal Hare Majesteit heden de zeilwedstrijden op de Zuiderzee bijwo nen. MGR. DR. A. M. A. J. ARIöNS t Gisteravond te ongeveer 6 uur is te Amersfoort in het Retraitehuis over leden Mgr. Dr. Anton Marie August Ariëns, pastoor te Maarssen. Gistermiddag heeft Mgr. Ariëns nog bezoek gehad van den voorzitter der Tweede Kamer. Jhr. Dr. Ruys de Bee- renbrouck, met wien hij zich nog en kele oogenblikken heeft onderhouden. Kort daarna trad echter een inzin king in en is de overledene niet meer bij kennis geweest. Mgr. Ariëns werd 26 April 1860 te Utrecht geboren. Hij studeerde o.a. te Rome, waar hij ook promoveer de tot doctor in de theologie (1855). Het volgende jaar werd hij benoemd tot kapelaan te Enschedé. In 1889 behoorde hij tot de oprich ters van de R. K. arbeidersvereeniging en in 1895 van het Kruisverbond. In 1901* volgde zijn benoeming tot pastoor te Steenderen en in 1908 te Maarssen, waar hij tot zijn dood werk zaam bleef. Dr. Ariëns is o.a. ook redacteur ge weest van „De Katholieke Werkman", „De Kruisbanier" en „Sobrietas" en gaf een boek uit „Naar Leo's gouden priesterfeest", en een werk over Dr. Schaepman. In 1919 benoemde de Paus hem tot geheim kamerheer. Later ontving hij de onderscheiding „Pro Ecclesia et Pontefice" en Ridder in de Orde van den Nederlandschen Leeuw. WETHOUDERSVERKIEZING TE HAARLEM. „Het Volk" meldt, dat in de Maandag avond gehouden vergadering van de S.D.- raadsfractie uit den Haarlemschen ge meenteraad mr. J. Gerritsz is aangewezen tot wethouder van openbare werken en volkshuisvesting, als opvolger van den heer M. A. Reinalda. Mr. Gerritsz is de leider der S.D.-fractie. DE DUITSCHE REPUBLIEK EN DE EX-KEIZER. Het republikeinsche klachtenbureau te Berlijn heeft, volgens het Hbld. naar aanleiding van telegrammen van den gewezen keizer uit Doorn, zich ge wend tot den Nederlandschen minis ter-president en er hem opmerkzaam op gemaakt, d. door deze voortdurende politieke activiteit van Wilhelm II niet alleen het gstrecht van Nederland wordt misbruikt, maar tevens een be dreiging voor den Europeeschen vre de wordt geschapen. Voorts ziet het bureau in deze actie een poging om het tegenwoordige po litieke stelsel in Duitschland te onder mijnen. Binnenland. Mgr. Dr. Alphons Ariens ls overleden. De voorloopige cijfers der Leidsche ge- meenterekening over 1927. Vulkanische uitbarsting en vloedgolf op Flor es. Buitenland. Chamberlain zal niet naar Genève gaan. Nieuwe onderhandelingen tnsschen Po len en Litauen op 30 Augustus te Genève. Pelgrimstocht naar de slagvelden van het Westelijk front Italiaansche dnikboot gezonken; red dingspogingen. Volgens Nobile zijn vrijwel alle weten schappelijke doeleinden der Nooidpool- oxpeditie bereikt. In antwoord hierop heeft het klach tenbureau van Minister de Geer een brief ontvangen, waarin de minister mededeelt, dat de aandacht v. de Ne- derlandsche regeering op deze aan gelegenheid gericht blijft. DE BEZOEKEN VAN DE Z.G. „ROODE AUTO" OP ZONDAG. Door den heer Braat zijn aan den mi nister van Binnenlandsche zaken en land-i houw de volgende vragen gesteld: Is het den minister bekend, dat door de socialisten, speciaal des Zondags, met de z.g. „roode auto" door de dorpen wordt rondgereden, en van af den wagen op openbare wegen en pleinen partijreclame- speeches worden afgestoken, hetwelk vaak hinderlijke volksopeenhoopingen en verstopping op de verkeerswegen veroor zaakt? Acht Zijne Excellentie het niet juist, dat de Zondag en de openbare wegen niet de dag en de pleats zijn om voor dergelijke doeleinden te gebruiken? Is Zijne Excellentie bereid te bevorde ren: I. dat des Zondags geen politieke mee tings gehouden kunnen worden? II. dat nimmer toestemming verleend worde om politieke speeches te houden op openbare wegen en pleinen? NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN. Het personenvervoer is, naar gemeld wordt, in de maand Juli j.l. op onze spoor wegen zeer druk geweest, aanmerkelijk drukker dan in de maand Juli van het vorige jaar. Niet alleen, dat het gewone reizigers- vervoer in Juli drukker was, doch ook het bijzondere spoorwegvervoer was in Juli belangrijk meer dan het vorige jaar. De talrijke ingelegde goedkoope treinen met- en zonder regenverzekering hadden een druk vervoer, en het aantal bedevaart- treinen was veel grooter dan vorige ja ren. Behalve al deze extra-treinen, is dit jaar het kindervervoer grooter dan ooit. Gewoonlijk was dit vervoer einde Juli af- geloopen, doch dit jaar is het voor het eerst anders, want thans heeft dit ver voer nog steeds in ongekende massa plaats. In deze maand loopen er nog ver schillende geheele of gedeeltelijke kinder- treinen. Een en ander is oorzaak, dat vrijwel het geheele wagenpark van de Nederlandsche Spoorwegen in gebruik is, hetgeen hoe wel tot nu toe aan alle aanvragen voldaan kon worden voor den betrokken dienst allerlei 'moeilijkheden oplevert. LUCHTVAART. LUCHTVERKEER OP DE VLIEGVELDEN. Schiphol, de luchthaven van Amsterdam werd gedurende de maand Juli 1928 aan gedaan door' 813 vliegtuigen van het re gelmatig burgerluchtverkeer en door 193 militaire vliegtuigen van leger en marine, terwijl 49 extra vliegtuigen aankwamen en vertrokken. Voorts had er een aantal- proef- en rondvluchten plaats, terwijl het aantal pleiziervliegers 1147 bedroeg. Waalhaven, de luchthaven van Rotters dam, werd gedurende die maand aange daan door 412 verkeersvliegtuigen en door 92 militaire, terwijl er 42 speciale vluchten (proef- en photovluchten) met KXAL-ma- chines plaats hadden. 131 vluchten met Pander-vliegtuigen van de Rotterdamsche Aero Club en 116 vluchten met particu liere vliegtuigen. Het aantal pleiziervlie gers bedroeg 1467, waarvoor 212 vluchten werden uitgevoerd. Het aantal bezoekers bedroeg 5L562 (4174 schoolkinderen), waarvan 24.404 ge durende de dagen van de yliegfeeaten op de Waalhaven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1