CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit IWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
H. M. de Koningin-Moeder.
Belannriiksle nieuws io dit Nummer.
9d» JAARGANG
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1928
NUMMER 2503
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
weer agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22l/« cent
Ingezonden Mededeelingen dnbbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Adyertentiên bij vooruitbetaling
▼an ten hoogste 30 woorden* worden da*
gelijke geplaatst ad* 40 cents
V Religiositeit en godsdienst.
In vele moderne kringen, niet het
minst bij hen die zich „religieus-so
cialist" noemen, wordt veel geschermd
met de woorden „religie" en „reli
gieus". En wat men daaronder dan
verstaat is zoo vaag, dat niemand er
houvast aan heeft.
Een eenvoudig inzender in „de Blij
de wereld", blijkbaar met een goed in
zicht begaafd, zet nu deze begrippen
eens goed en duidelijk uiteen.
„Religie" en „religieus", meent hij,
„hebben zoetjes aan in ons land een
beteekenis en inhoud gekregen, die
geen verband meer houden met ja
zélfs in tegenstelling staan tot wat we
onder onze zuiver Nederlandsche
woorden: „godsdienst" en „godsdien
stig" verstaan.
„Eenvoudig en kort ojoschreven zou
ik willen zeggen: religie is de
ctnheidsbeleving met het Al. Gods
dienst is: de erkenning en aanbidding
ecner Hoogere Macht, die we God
noemen, en aan wie we bewustheid,
wil, leiding en bestiering toekennen.
Religieus-zijn is vrijwel alles wat
onder gemoeds- en schoonheidsstem
ming is in te deelen. Wie maar een
zelfstandig naamwoord met een hoofd
letter schrijft (de Stem, het Leven enz.
enz.) is al religieus: wie even stil is,
is religieus. Wie een roos of een
vrouw beschouwt is religieus, ja in de
„Blijde Wereld" stond eens vermeld
van een dier moderndenkenden, die
iedereen religieus noemde, wiens hart
en longen goed functionneerden! Van
daag of morgen wordt de tienduizend-
koppige menigte, die in het Stadion
aan de voetbalaanbidding deelneemt,
religieus genoemd. Men leest al van
de religie der spieren en van zeker
Italiaan las ik eens, dat naar zijn mee
ning de toekomst zou zijn de „religie
der snelheden". De dwaasheid van het
moderne religieus-zijn kan iiiet beter
worden geteekend dan de inzender in
„de Blijde Wereld" 't hier doet.
„De zwakheid onzer religieus-socia
listische beweging", zegt hij, „ligt m.i.
ook hierin, dat wij zijn een mengel
moes van relgieuse en godsdienstige
mensehen. Een vijfjarige ondervinding
als secretaris eener afdeeling van het
R S. V. geeft mij in deze wel eenig
recht van spreken. Je ontmoet reli
gieuze menschen, die geen godsdien
stig lied kunnen aanhooren of mee
zingen, weer anderen laken 't in een
spreker (ze zijn heusch zeldzaamhe
den, dit soort sprekers), wanneer hij
voorgaat in het gebed, nc - anderen
kunnen geen orgelspel .cnieten, in 't
kort de geestelijke magen dezer reli
gieuze menschen zijn tegen de minste
openbaring van echte godsdienstig
heid niet bestand".
„Laten allen", besluit de schrijver,
voor wie het geen slavernij beteekent
zich in dienst van God te stellen en
die, als uitvloeisel hunner christelijk-
godsdienstige opvattingen, persoonlij
ke toewijding en offervaardigheid stel
den boven persoonlijke bevrediging,
deze in Nederland zoo gansch en al
veranderde woorden: „religie en reli
gieus" vermijden en overlaten aan wie
ik hierboven schetste".
Zie, dat zijn verstandige woorden.
Hier wordt duidelijk en ondubbelzin
nig het verschil, ja de tegenstelling
0egu.en tusschen eligiositcit
van allerlei moderne vevoelsmenschen
en hetgeen men-in goed NcVHandsch
onder „godsdienst" verstaat. Veel be
gripsverwarring zou voorkomen wor
den, indien mën dit onderscheid in
het oog hield.
STADSNIEUWS.
VERJAARDAG H. M. DE KONINGIN-
MOEDER.
Ter gelegenheid van den verjaardag
van H. M. de Koningin-Moeder wap
perde heden van de openbare gebou
wen, en ook van tal van particuliere
huizen onze driekleur.
Op de Korenbeurs was men van
daag druk bezig alles in gereedheid
te brengen voor het concert, dat het
Leidsch muziekcorps, directeur de
heer J. C. Geyp daar vanavond van
8.1510.15 zal geven.
De Korenbeurs zal dan van gemeen
tewege worden verlicht.
Naar wij vernemen zond de Chr.
Oranjevereeniging heden aan H. M. de
Koningin-Moeder te Soestdijk het vol
gende telegram:
„De Leidsche Chr. Oranjevereeni
ging, verheugd met heel ons Volk
om de 70ste verjaardag van Uwe
Majesteit, wenscht Uwe Majesteit
van harte geluk met dezen dag en
Duld, Koninklijke vrouw, dat Nederland U huldigt
Met blijk van liefde en dank en eerbied, diep en groot,
Het is aan U 't behoud van 't Hoog geslacht verschuldigd.
Dat uit te sterven dreigde, en opbloeide uit Uw schoot.
U zegent uit zijn graf de Koning, wien Ge een zegen
Des Hemels zijt geweest op 't afgaand levenspad;
U zegent van Haar Troon, aan Uwe hand bestegen,
De Dochter, die in U de vroedste Moeder had;
U zeeg'ne van omhoog de God, dien we U zien eeren,
Met wat gelukkigst maakt en opheft boven 't stof!
Hij was Uw Sterkte en Licht bij zorgen en regeer en.
Zijn Vrede blijve Uw deel, met aller braven lof!
NIC. BEETS.
bidt God, dat Hij Uwe Majesteit nog
vele jaren zegene en tot zegen stelle
in het midden van een klein Volk,
dat de onvergetelijke moeder en
grootmoeder van het Koninklijk ge
zin liefhebbend draagt op zijn groot
hart.
H. THOMAS, Voorzitter.
L. BOEKKOOI, Secr.
HET BEZOEK VAN AARTSHERTOG
ALBRECHT.
Naar wij vernemen, zal Aartshertog
Albrecht van Habsburg a.s. Woensdag
met eenige leden der vereeniging tot
huisvesting van Hongaarsche Kinde
ren aanzitten aan een noenmaal ten
huize van den burgemeester, die, zoo
als men weet, Ned. zaakgelastigde te
Boedapest is geweest.
De overige leden der deputatie zul
len aan een noenmaal in Huize Bruins
aan het Rapenburg aanzitten.
VACANTIETIJD.
De inwoners van Leiden worden in
hun eigen belang aangeraden, indien
zij met vacantie gaan en tijdelijk el
ders vertoeven, hun tijdelijk adres op
te geven aan den Directeur van het
Postkantoor, en tevens te zorgen, dat
hun brievenbus zoodanig is afgesloten,
dat het niet mogelijk is van buiten af
er iets in te werpen.
WERKLOOSHEIDSZORG.
Op 1 Augustus 1928 bedroeg het aan
tal werkloozen, ingeschreven bij den
Gem. Dienst voor Sociale Zaken 383,
terwijl op 3 Augustus 1927 het aantal
537 bedroeg.
GEREF. GEMEENTE.
Uit het tweetal predikanten, waar
van in ons blad van Dinsdag j.l. mel
ding gemaakt is, is tot herder en
leeraar dezer gemeente beroepen Ds.
M. Hofman te Krabbendijke.
KINDERZENDINGSFEEST.
Gistermiddag werd op het landgoed
„Oud-Poelgeest" liet 10de Kinderzen-
dingsfeest gehouden. Des morgens liet
het zich niet aanzien dat het feest
ditmaal zou slagen want voor zulk
een feest was het weder bepaald
slecht. Het bestuur heeft zelfs nog
overwogen het feest op één of meer
andere plaatsen te houden, maar om
nog een nieuwe regeling te treffen
waren de bezwaren te groot en de tijd
van voorbereiding te kort.
Toch waren, toen de voorzitter, de
heer F. J. B a r e n s, om twee uur
opende alle plaatsen bezet en de feest-
igangers van Leiden, Rijnsburg en
Katwijk aan Zee in grooten getale op
gekomen.
In het openingswoord werd medege
deeld, dat Ds. H. Ph. Ingwersen, van
Katwijk aan Zee, tot zijn grooten spijt
verhinderd was, maar gelukkig had
zich ter elfder ure Ds. D. Kuilman
van Leiden bereid verklaard te komen
spreken. Het onderwerp was: „Iets uit
het jeugdleven van prof. Alb. Schweit
zer" Op prettige wijze wist spr. zijn
gehoor van begin tot eind te boeien en
liet vooral uitkomen, dat Alb. Schweit
zer nooit tot zulk een groot werk on
der de negers in Afrika in staat ge
weest was als hij niet die kostelijke
eigenschappen van getrouwheid en
eerlijkheid had bezeten, die hem in
zijn jeugd reeds kenmerkten. Hij wist
door God geroepen te zijn en toen hem
dit duidelijk werd gaf hij zijn eigen
idealen nrijs werkte hard om zich
voor te bereiden voor de geweldige
taak, die hem wachtte cn waaraan hij
zich geheel gaf.
Het kinderkoor van Katwijk aan
Zee, onder leiding van den heer N. van
Beelen zong, begeleid door een mu
ziekkorps twee mooie liederen. Ook
aan liet eind deed .dit kinderkoor zich
nog eens hooren, alleen was het jam
mer. dat de begeleiding wat sterk was
Na de pauze, waarin bet cantineper-
soneel het verbazend druk had en ze
ker een woord van lof verdient voor
zijn geweldige prestatie, heklom zen
deling J. van M u y 1 w ij k het
spreekgestoelte, die zijn gehoor voer
de naar Nieuw-Guinea en vertelde van
de trouw van enkele christen-papoea's
voor hun zendelingen. Een vijandige
stam werd verwacht met minder gun
stige bedoelingen, ook voor do zende
lingen, maar ongevraagd, ja zelfs t»ij-
na afgewezen, hebben de christenen
hen trouw bewaakt en overal vriende
lijk ontvangen. Wel bleek, dat het
evangelie den mensch verandert en
wanneer de mensch zich laat leiden
door Gods geest er zich eigenschap
pen openbaren, die men vroeger tever
geefs zou gezocht hebben, Getrouw
heid is toch óók een vrucht de-s geestes.
Na de tweede pauze was het weder,
dat tot nu toe goed was geweest, ver
anderd. Eerst enkele druppelen, later
veel harder viel de regen neder en
terwijl de derde spreker, zendeling A.
van Dijk, die op West-Java gearbeid
heeft, de geschiedenis van Sarma ver
telde, werden velen genoodzaakt zich
terug te trekken van de spreekplaats.
Dat was zeer jammer, daar in deze ge
schiedenis zoo heerlijk uitkwam het
zoeken van een menschenziel naar
vrede, overal tevergeefs, maar einde
lijk toch rust vond in het evangelie
van Gods genade.
De heer J. F. de Heer moest met
bet oog op het weder zijn slotwoord
zeer bekorten. Na allen gedankt te
hebben, die iets hadden hijgedragen
tot het welslagen van dit feest werd
gezongen: 'k Wil U, o God, mijn dank
betalen", en ging spreker voor in dank
gebed.
Was de opkomst uit Leiden minder
groot dan andere jaren, vanwege de
verschillende jubilea der Zondags
scholen, uit Rijnsburg en Katwijk aan
Zee w-aren velen opgekomen en was
bet weder aanlokkelijk geweest onge
twijfeld zou de belangstelling ook
grooter geweest zijn. Toch waren er
naar schatting wel 1500 deelnemers.
DE LEIDSCHE WINKELSTAND.
Hedenavond 7 uur heeft in het per
ceel Breestraat 77 op den hoek van
de Diefsteeg de heropening plaats van
v. d. Zand en's Schoenhandel, tot
heden gevestigd in de Lange Diefsteeg
No. 17.
Deze verplaatsing is in meer dan
één opzicht een verbetering, zoowel
wat stand betreft alsook om de meer
dere ruimte, waardoor de groote sor-
teering van schoenen en laarzen, waar
over de firma beschikt, beter tot haar
recht komt.
De nieuwe winkel maakt een uit
stekenden indruk en we kunnen ieder,
die vast in zijn schoenen wil staan, 'n
bezoek bij den heer v. d. Zanden aan
bevelen.
Men vindt er schoenen in alle mo
dellen, maten en prijzen; voorts ook
een speciale afdeeling voor menschen
met gevoelige voeten.
De verbouwing van het nieuwe per
ceel geschiedde onder leiding van de
he eren Mugge en Van Klaveren; de
stoffeering is verzorgd door de hee-
ren J. Jansen en A. v. Weeren en de
electriciteit is aangelegd door den
heer W. Zwart.
Allen hebben eer van hun werk.
We wenschen den heer P. J. van der
Zanden, wiens zaak binnen kort haar
halve eeuwfeest hoopt te vieren, ook
in den nieuwen winkel veel succes.
Met verlof keert uit Indië terug
de heer K. L. Camerik, geboren alhier,
ambtenaar le klasse bij den dienst der
In- en Uitvoerrechten en Accijnzen.
Aangehouden is de koopman M.
K., wiens aanhoudin0 door den Ofi-
cier van Justitie was verzocht wegens
dierenmishandeling, te Roermond ge-
De politie alhier heeft heden
nacht zwervende aangetroffen den
minderjarige H. V. uit Amsterdam, die
op weg was naar Rotterdam. Hij is
naar Amsterdam teruggebracht.
W. heeft bij de politie aangifte
gedaan, dat zekere B. in zijn huis huis
vredebreuk heeft gepleegd.
BINNENLAND.
EEN GESCHENK VOOR
H. M. DE KONINGIN MOEDER.
Door een groep Utrechtsche dames
zou heden aan H. M. de Koningin-Moe
der een geschenk worden aangeboden
in den vorm van een monumentalen
stoel, geheel uit de hand vervaardigd
cn naar oud-Hollandsch model. Het
weefwerk en kunstnaaldschilderwerk
werd vervaardigd door mej. v. Gor-
kom. Het kunstnaaldwerk vertoont in
de rugleuning de wapens van Neder
land en Waldeck Pyrmont met in
Binnenland.
Begrafenis Mevr. Schaper.
De jaarvergadering der Gerefor
meerde Drankbestrijding.
Buitenland.
Militaire bedrijvigheid in Polen en
Lithauen.
Geen Engelsche Kabinetscrisis.
Treinbotsing in Frankrijk
Bomaanslag te Sofia.
Een geheimzinnige brief gevonden,
die de onderteekening van Nobile
draagt
Nobiie's aankomst te Rome.
Treinbotsing in Frankrijk,
Een Fransch vliegtuig maakt bij
Amsterdam een noodlanding.
sierlijke letters: „Je Maintiendrai" en
„Palma sub ponder© crescit".
PRINS EN PRINSES DE BOURBON.
In Den Haag zijn aangekomen prins
en prinses Louis de Bourbon en hun
dochter prinses Madeleine de Bourbon
BEGRAFENIS
VAN MEVROUW SCHAPER.
Te Groningen had gisteren op de
begraafplaats Esserveld de begrafenis
plaats van mevr. Schaper-Meyer, die
Zondag te Voorschoten door een aan
rijding om het leven kwam.
Aanwezig waren deputaties van ge
west en afcleéling Groningen en het
gewest Drente der S. D. A. P., terwijl
de heer Rugge de Eerste Kamer-frac
tie vertegenwoordigde.
Het woord is gevoerd door den heer
D. Bartels, burgemeester van Hooge-
zand, namens de partij-instanties, de
arbeidersbeweging en vrienden.
Verder sprak de heer Frederiks, van
Hoogeveen, als vriend.
De beer Schaper dankte geroerd voor
de belangstelling.
De kist was bedolven onder bloemen
DE RIJKSVERZEKERINGSBANK.
Het Haagsche correspondentiebu
reau meldt:
In het verslag van de commissie tot
onderzoek naar de mogelijkheid van
vereenvoudiging e.. bezuiniging in de
organisatie der sociale verzekering,
dezer dagen als onderdeel van een
verslag der bezuinigingscommissie-
Pop gepubliceerd, wordt o.a. medege
deeld, dat een reeds aangevangen ge-
dachtenwisseling met den wiskundi
gen adviseur der Rijksverzekerings
bank is moeten worden gestaakt orn
aat deze de hem welwillend geboden
gelegenheid tot amendeering van den
in de notulen vervatten tekst van het
door hem gezegde had gebruikt tot een
ongevraagd schriftelijk oordeel over
de wijze, waarop de commissie haar
taak opvatte. Mede naar aanleiding
van beschouwingen in de pers over de-
zo aangelegenheid hebben wij ons tot
den voorzitter der commissie, den heer
II. A. van IJsselsteyn, gewend met de
vraag of deze ons omtrent dit incident
nadere inlichtingen zou kunnen geven
cn den inhoud zou kunnen mededee-
len van den brief van den wiskundig
adviseur der R.V.B., waarop in het ge
roemde verslag gedoeld wordt. De
beer v. IJsselsteyn merkte in de eerste
plaats op, dat, ofschoon de commissie,
waarvan hij voorzitter is geweest, of
ficieel niet ontbonden is, zij hij het in
dienen van haar rapport heeft mede
gedeeld, dat zij meende, hiermede
baar taak volbracht te hebben, zoodat
zij zich als gedefungeerd beschouwde.
Wat de bewuste aangelegenheid be
trof. heeft de commissie den wiskun
dig adviseur, den heer K. Lindner, ge
hoord in een vergadering van 20 Sept.
1^26. Van die vergadering zijn notu
len gemaakt. Overeenkomstig het ge-
biuik, notulen van bijeenkomsten der
commissie, waarin personen gehoord
werden, aan de betrokkenen toe te
zenden, ten einde deze in de gelegen
heid te stellen zoo noodig wijzigingen
daarin aan te brengen, is zulks ook
ten opzichte van den heer Lindner ge
schied.
De heer Lindner heeft daarop 10
October 1926 een brief geschreven niet
aan de commissie, doch aan den heer
mr. dr. H. L. v. Duyl, lid van het be
stuur der Rijksverzekeringsbank, «lie
van de commissie deel uitmaakte. In
dit schrijven zeide de heer Lindner:
„Indien u mocht meenen, dat kennis
neming van dit schrijven voor het
werk der commissie van belang zou
kunnen zijn, verzoek ik u haar van
der. inhoud in kenni9 te stellen.