CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
9*> JAARGANG
DONDERDAG 12 JULI 1928
NUMMER 2485
CHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd cijn
Per kwartaal. 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 ffiÊTgsl Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën pet regel 22',» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij ro oruitbe taling
ran ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer hestaai uit IWEE Bladeo.
EERSTE BLAD.
V Een mooie regeling.
In vele gemeenten ook de Sleutel
stad weet daarvan te getuigen kost
het de grootste moeite om in verval
verkeerende of reeds onbewoonbaar
geworden woningen, welke nog niet
bouwvallig zijn, weer in behoorlijk be
woonbaren toestand te krijgen.
Komt het al een enkele maal voor,
dat onfril van den eigtnaar de oor
zaak is, in de meeste gevallen is on
macht de reden.
Voor de gemeentebesturen die be
schikken over beperkte middelen is
het slechts in enkele gevallen moge
lijk om de noodige verbeteringen met
gemeentesteun te forceeren.
In dien toestand poogt, blijkens zijn
circulaire van 7 Juni j.l., de Minister
van Arbeid, Handel en "ijverheid ver
betering te brengen. Grondslag van
deze hulp is het scheppen van de
mogelijkheid van 't verleenen van
rijkssubsidie tot een maximum be
drag van f 200 per woning, onder voor
waarde dat de gemeen4^ een gelijke
subsidie geeft, en om voorts een voor
schot te verleenen tot een bedrag van
de helft der kosten van verbetering.
Elke aanvraag wordt afzonderlijk
beoordeeld. Het gemeentebestuur moet
zich garant stellen yoor de terugbeta
ling van het voorschot. Als onderpand
van het voorschot, dat in 15 jaar moet
worden afbetaald, hetzij in afnemende
of gelijke jaarlijksche lermijnen. het
zij in annuïteiten, wordt een hypo
theek gevestigd op het te verbeteren
pand. Deze hypotheek wordt na 10-
jaar geroyeerd.
Het is den eigenaar verboden:
a. de woning met eenig zakelijk
recht of eenigen anderen last te be
zwaren;
b. in het gebruik of de bestemming
der woning verandering te brengen of
de woning te verhuren;
c. de woning te verbouwen.
Wordt zonder toestemming van B.
en W. de woning van bestemming ver
anderd, verbouwd of verhuurd, dan is
het voorschot en de bijdrage terstond
op vorderbaar.
Indien de verkoop geschiedt met
goedkeuring van Burgemeester en
Wethouders, behoeven de bijdragen
niet geheel te worden teruggestort,
doch kan 1/10 van het totaal-bedrag
worden behouden voor elk geheel jaar,
dat sedert de toekenning is verloopen.
Met overeenkomstige toepassing van
deze laatste bepaline heeft geheele of
gedeeltelijke terugbetaling der bijdra
ge alsmede terugbetaling van het res
tant van het voorschot plaats, indien
bi. overlijden van den eigenaar der
woning binnen 10 jaar na de toeken
ning der bijdrage, het gezin wordt ont
bonden.
Met verbetering der woning moet
worden aangevangen binnen drie
maanden na de beslissing.
Wij meenen. dat hier een middel is
aan de hand gedaan om op krachtige
wijze in den toestand van vele slechte
woningen verbetering te brengen. Wij
bevelen overweging gaarne aan.
STADSNIEUWS.
NIET VAN DE FRACTIE
VOORZITTERS.
Dr. Van Es deelt ons mede, dat de
Maandag j.l behandelde motie niet
was o iderteekeni door hem als frac
tie-voorzitter omdat dit de heer Huur
man is maar als raadslid.
Overigens blijkt, dat de onderteeke
naren var de indiening geen fractie
zaak maakten, noch voor iedere frac
tie afzonderlijk, noch voor de rechter
zijde in haar geheel.
BEGRAFENIS PROF. VüRTHEIBL
Zooals wij gisteren reeds kort konden
meedeelen heeft aan het graf Prof. Hui-
zenga het woord nog gevoerd. Na het
moeitevolle leven van den overledene te
hebben geschetst en daartegenover zijn
groote liefde voor zijn vak en zijn leerlin
gen, vervolgde de hoogleeraar:
Van zijn scherp vernuft en zijn groote
geestkracht getuigt zijn laatste werk. dat
tusschen zijn voorlaatste en laatste ziekte
voltooid is. n.l. „Smeekelingen" van Ae
schylus, dat als een zijner beste werken
wordt beschouwd.
Spr. besloot met een woord van troost
tot de familie.
Vervolgens heeft de heer van Itallie, lee-
raar aan het gymnasium te Den Haag,
prof. Vürtheim geschetst als een voortref
felijk leermeester en heeft hij hem dank
gebracht voor het vele, dat hij van hem
heeft mogen ondervinden.
Nadat er bloemen in het graf waren ge
strooid. dankte de schoonzoon van den
overledene, dr. Huetjng, voor de laatste
eer aan den overledene bewezen.
Een groot aantal kransen en bloemen
dekte de baar.
BEZOEK AAN DE LEIDSCHE
LICHTFABRIEKEN.
Naar wij vernemen zijn de deelne
mers aan de eerste serie cursussen in
electro-techniek, gegeven aan onderwij
zers(essen) uit de gemeenten Wad-
dinxveen, Zevenhuizen, Moerkappelle,
Nieuwkoop, Nieuwveen, Zevenhoven,
Ter Aar, en Leiden, uitgenoodigd om
op Zaterdag 14 Juli a.s. een bezoek te
brengen aan dé Leidsche Lichtfabrie
ken.
Aan het bezoek zal vooraf gaan de
vertooning van de paedagogische film
„Van kolen tot electriciteit" in het bi
oscope-theater „Trianon", Breestraat,
Leiden, v.m. 10 uur.
Verder zijn tot bijwoning van een
en ander uitgenoodigd de Colleges
van Burgemeester en Wethouders van
de genoemde gemeenten en de betrok
ken inspecteurs van het L. O.
STAND DER WERKLOOSHEID.
Op 11 Juli 1928 stonden ingeschre
ven bij den Gem. Dienst voor Sociale
Zaken 438 werkloozen. terwijl op 13
Juli IC 2? dit aantal 564 bedroeg.
DE BRAND BIJ VROOM EN
DREESMAN.
Omtrent de brand bij Vroom en
Dreesman. waarvan we reeds gisteren
mededeeling deden, vernemen we nog,
dat- deze brand is uitgebroken in een
aan de hoofdmagazijnen grenzende
opslagplaats voor meubelen.
Door het spoedig en krachtig ingrij
pen van de brandweer is het vuur tot
deze opslagplaats beperkt gebleven.
De schade, voornamelijk waterscha
de, is vrij groot, doch wordt door ver
zekering gedekt.
De commissaris van politie, de heer
Meyer, de gemeente-secretaris Mr. Dr.
van Strijen, de commandant en de on
dercommandant van de brandweer
waren op het terrein aanwezig.
Het geheele stratenblok. waar het
gebouw gevestigd is, was door de po
litie afgezet.
De oorzaak is nog onbekend.
Men vermoedt, dat er door het per
soneel is gerookt, hoewel dit wordt
ontkend.
Van kortsluiting, zooals aanvanke
lijk werd gedacht is geen sprake.
OFFERBLOK GELICHT.
Ongeveer een week geleden is in de
R. K Kerk aan den Haagweg een of
ferblok gelicht, waaruit ongeveer 40
ontvreemd zijn.
Thans zijn door de 's Hertogenbos-
sche politie de daders te Eindhoven
overvallen en in bewaring gesteld.
Ze hebben nog meer op hun kerf
stok.
H. B. S.-EXAMENS.
LEIDEN, 11 Juli. (H. B. S. voor
meisjes met 5-jarigen cursus).
Geslaagd de dames J. Bloemink, M.
J. Duyverman, P. A. G. de Gooyer, S
L. L. I. A. Janssens, S. Neisingh, E. v
Nes en J. M. Seret.
LOCAAL RLT^STrr.EFOONNET
LEIDEN
Opgaaf van nieuwe aansluitingen in
de maand Juni 1928
2551 K. Been, Buitenruststraat 1.
2440 C. J. van Dorth, Hooge Rijndijk
99.
2541 Fa den Houten. Heerengracht 56
2615 L. F. Kruijt, Mariënpoelstr. 27.
2627 E. W. T. Postel, Witte Singel 38.
2411 J. Raaymakers, Papengracht 32-
2267 Prof. Dr. G. G. J. Rademaker, Pr.
Hendriklaan 34, Oegstgeest.
2C28 A. Reekers. Hooge Rijndijk 68.
2626 Fa C. J. Rosin, Hoogewoerd 58.
441 G. Sassen, Maredijk 45.
2574 M. Schreuder, Oegstgeesterlaan
35.
2522 J. N. Vreeburg. Watersteeg 2a.
473 W. van. der Werf, Rijnsburger-
weg 42a.
Gisteren is op den Stationsweg
alhier de 52-jarige Mej. E. uit Nieuw-
Vennep aangereden door een autobus-
bestuurd door J. H.
Mej. E. bekwam een kneuzing aan
den voet en is in het Acad. Zieken-
hri« verbonden.
BINNENLAND.
DE KONINGIN-MOEDER NAAR DE
NENIJTO.
De Koningin-Moeder is voornemens Vrij
dagmiddag een bezoek te brengen aan de
Nijverheidstentoonstelling te Rotterdam.
H.M. zal zich van Utrecht per trein naar
Rotterdam begeven; aankomst aldaar te
1 uur 6 min. Omstreeks 5 uur zal de ko
ningin moeder naar Soestdijk terugkeeren
BURGEMEESTER WYTEMA
OVERLEDEN.
Gistermiddag te ongeveer half zes
is te Rotterdam overleden mr. dr. J.
Wytema, burgemeester van Rotterdam
sinds 15 September 1923. De burge
meester was reeds maanden lang ziek
tengevolge van een in Maart j.l. opge
dane pleuris, na influenza, waarvoor
hij reeds tevergeefs genezing in het
buitenland had gezocht. Mr. Wytema
was voordien burgemeester van Dor
drecht.
Mr. dr. Jan Wytema is op 30 Mei
1871 te Appingedam geboren, hij is de
zoon van een zeer bekwaam genees
heer. In zijn jeugd heeft hij de 'essen
gevolgd aan het Gymnasium te Gro
ningen, waarna hij een rechtenstudie
liep aan de Universiteit aldaar. In
Juli 1895 is hij gepromoveerd op stel
lingen; drie jaren later werd hij doc
tor in de Staatswetenschappen op het
pioefschrift „Goeclerenprijzen en munt
wezen". In hetzelfde jaar werd hij be
noemd tot gemeentesecretaris van As
sen. In 1901 werd de heer Wytema
door de gemeente Schiedam benoemd
tot gemeente-secretaris, maar ook in
d« ze plaats zou hij niet lang blijven.
Hij heeft daar namelijk zijn echtge-
noote, die de dochter was van den
burgemeester Versteeg, leeren kennen
en toen hij met haar in het huwelijk
trad moest hij op grond van art. 97 der
Grondwet zijn ambt neerleggen. Zes
jrren lang heeft dr. Wytema toen de
functie waargenomen van hoofdcom
mies ter Provinciale Griffie van Noord-
Holland in Haarlem, doch toen in 1909
de plaats van gemeente-secretaris van
Haarlem vacant kwam, keerde hij
spoedig tot het zoo door hem geliefde
gemeentewezen terug*.
Eerst in 1920 volgde zijn benoeming
tct burgemeester van Dordrecht 15
September 1923, toen mr. Zimmerman
als burgemeester van de Maasstad af
trad, werd ten tweede male de burge
meester van Dordrecht tot de plaats
vt.n eerste burger van Rotterdam ge-
rcepen. Nu, na vijf korte jaren, die aan
hem zware psysieke eischen hebben
gesteld, heeft de dood een einde ge-
aan dit zeer werkzame leven.
Toen dr. Wytema nog burgemeester
was van Dordrecht verkeerde de Mer-
wedestad in een periode van stilstand,
die zij trots vele energieke pogingen
niet te boven kon komen. Toch waren
reeds symptomen van nieuw ontwa
kend leven op handels- en scheep
vaartgebied duidelijk merkbaar. Onder
zijn leiding werden vele maatregelen
genomen, die de economische positie
van Dordrecht in den lande krachtig
versterkten. O.a. nam in die dagen
Dordrechts gemeenteraad het besluit
financieele medewerking te verleenen
voor de van Rijkswege aan te leggen
waterweg naar zee, in aansluiting op
den Nieuwen Waterweg.
Zijn ambt te Rotterdam was een ont
zaglijk zware taak. De omvang van de
lijst der stedelijke instellingen en be
drijven is zoo groot, dat de eerste bur
ger van de Maasstad zich geplaatst
ziet voor een bijna niet te overkomen
berg van moeilijkheden.
De overledene was ridder in de orde
van den Nederlandschen Leeuw.
Begrafenis op kosten der gemeente.
Naar wij vernemen zal de begrafenis
van het stoffelijk overschot van burge
meester Wytema Zaterdagmiddag a.s.
plaats hebben. Vertrek van sterfhuis
aan den Westzeedijk te drie uur, aan
komst op de begraafplaats Crooswijk
te ongeveer 4 uur.
Gisteravond laat is een buitengewo
ne vergadering belegd door het college
van B. en W. en besloten hedenmiddag
om 3 uur een buitengewone raadsver
gadering te houden, waar het woord
zal worden gevoerd door den waarn.
burgemeester mr. A. de Jong en door
het oudste raadslid, den heer Huber.
Voorgesteld zal worden de begrafe
nis van burgemeester Wytema op kos
ten der gemeente te doen plaats heb
ben en de feestelijkheden ter gelegen
heid van het 600-jarig bestaan van
Rotterdam geen doorgang te doen vin
den. De aan dit jubileum verbonden
sociale maatregelen, als het verleenen
van ondersteuningen aan werkloozen,
zullen echter wel ten uitevoer worden
gebracht.
Ook het vuurwerk, dat Vrijdagavond
op de Nenijto zou worden ontstoken is
afgelast.
GEREF. ZONDAGSSCHOOLVEREEN.
„JACHIN".
Onder presidium van prof. dr. F. W.
Grosheide, van Amsterdam, kwam de
Gereformeerde Zondagsschoolvereeni-
ging „Jachin" gistereen in „Amicitia"
te Leeuwarden in jaarvergadering
bijeen.
Aan de jaarvergadering ging Dins
dagavond in de Koepelkerk ouder ge
woonte een bidstond vooraf. Voorgan
ger was ditmaal dr. C. Bouma, van
Zwolle.
De morgenvergadering was gewijd
aan huishoudelijke zaken.
Na een openingswoord van den
voorzitter kwamen allereerst de jaar
verslagen aan de orde. Die van se
cretaris en penningmeester, de heeren
ABoot, van Groningen, en Koster, van
V althermond, werden goedgekeurd.
Het verslag over de uitgaven werd uit
gebracht door den heer A. Verleur,
van Schoten, en dat over de „Boekbe-
cordeeling", door Ds. J. A. Tazelaar
van Rotterdam. De aftredende be
stuursleden, de heeren J. den Boeft,
te Gorinchem, en Ds. J. P. Tazelaar,
em. predikant te Haarlem, werden
herkozen. In de morgen vergadering
werden afgedaan voorstellen van De
venter, en Hengelo van eer internen
aard, terwijl de secretaris kort inleid
de het onderwerp „ouderavonden voor
de Zondagsschool".
In de middagvergadering hield Ds.
J P. Tazelaar, em. predikant te Haar
lem, en lid van het hoofdbestuur, een
referaat over „Kan de film het Zon
dagsschoolwerk dienen?"
Referent verdedigde de volgende
stellingen:
1. De film is, als een van de schoon
ste uitvindingen der 20ste eeuw, gave
van Gods algemeene genade.
2. Is de beteekenis van de film voor
de wetenschap ontegenzeggelijk groot,
de vermaaksfilm werd echter zulk een
jammerlijk middel om jong en oud op
het verkeerde pad te drijven, dat de
uitdrukking: „het bioscoop-kwaad"
spreekwoordelijk is.
3. Daarom is de bioscoop thans een
plaats, waar de Christen niet tehuis
behoort en waarvan onze leerlingen
zooveel mogelijk moeten worden af
gehouden; weshalve het roeping is,
ook op de Zondagsschool tegen dit
kwaad voortdurend ernstig te waar
schuwen.
4. Het verfilmen van onderwerpen,
aan den Bijbel ontleend, moet in bet
algemeen worden afgekeurd, wijl de
Bijbelsche tafereelen te heilig zijn om
op de rolprent vertoond te worden.
5. Bijzonderlijk moet alles, wat het
leven des geloofs betreft, hier ge
weerd; slechts worde wat het geogra-
phische en natuurkundige, wat land
en leven betreft, verfilmd.
6. Als krachtige factor tot het geven
van aanschouwelijk onderwijs worde
de waarde van de film niet onder
schat; zoo kan zij, onder den zegen
des Heeren, een middel zijn in den
dienst van het Evangelie.
7. Er worde echter slechts bij uitzon
dering gebruik van gemaakt. De le
vendige bevattelijke, rustige vertelling
van de Heilige Historie is en blijve de
groote kracht van het Zondagsschool-
or derwijs.
Op het referaat volgde een geani
meerde discussie.
DE ZIEKTEONGEVALLEN OP DE
„IN SULINDE".
We lezen n de „N. R. Crt.":
Gisterochtend hebben we twee brie
ven uit Indië, Maandag 1.1. ontvangen,
gezien, waaruit valt op te maken, dat
aan boord van de Insulinde ook op de
uitreis reeds gevallen van besmettelij
ke keelontsteking zijn voorgekomen.
De Insulinde is 2 Mei van hier ver
trokken en 2 Juni te Tandjong Priok
gearriveerd. De bedoelde brieven zijn
gedateerd 10 Juni en 12 Juni en behel
zen de mededeeling, dat een jong-
mensch uit Rotterdam, dat een betrek
king ging aanvaarden in de petroleum
op Java, met een keelaandoening naar
het hospitaal te Weltevreden is ge
bracht. Behalve dezen jongen man
waren nog 27 andere 2e klasse-passa
giers met dezelfde ziekteverschijnselen
in ziekenhuizen opgenomen.
De ons getoonde brieven zijn niet
van de hand van den jongen man zelf.
de een is door een vriend geschreven,
die hem kwam afhalen, m de andere
Belanorijksle nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
H.M. de Koningin-Moeder bezocht Vrij
dag (e Nenijto.
Burgemeester Wytema van Rotterdam
overleden.
Jaarvergadering van Jachin en Barli-
mens.
Te Arnhem overleed Ds. J. G. Kunst,
Gerei, predikant aldaar.
Ernstig tramongelnk met doodelijken
afloop te Oegstgeest
Bnlfenland.
De Malmgeen-groep der Nobile-expedi-
tie op twintig mijl afstand van de Krassin
gevonden.
Polen wendt zich met betrekking tot de
kwestie met Litauen wederom tot den
Volkenbondsraad.
De te Genève aangenomen conventie en
protocollen inzake in- en uitvoerverbo
den reeds door vele staten, ook Neder»
land, geteekend.
Antwoorden op het anti-oorlogspact van
Kellogg.
De Kroatische boerenpartij zou besloten
hebben, een afzonderlijk parlement van
Kroatië te Agram bijeen te roepen.
is wel in den ik-toon gesteld, maar
blijkbaar door iemand uit het hospi
taal geconcipieerd. In beide wordt de
keelaandoening als licht voorgesteld,
maar er treedt toch in aan den dag,
dat na een verblijf van tien dagen de
zieke nog niet in staat was zelf de pen
ter hand te nemen. Uit de ziektever
schijnselen in den brief vermeld, is de
gevolgtrekking te maken, dat een se
rumbehandeling is toegepast.
Het hoofdbestuur van den Centralen
Nederl. Ambtenaarsbond deelt mee,
dat het den directeur-generaal der
posterijen en telegrafie heeft verzocht,
maatregelen te nemen tot algeheele
desinfecteering van de door het stoom
schip Insulinde meegebrachte mail.
JUBILEUM BURGEMEESTER VAN
ZWIJNDRECHT.
Het zilveren ambtsjubileum van bur
gemeester Doorn is gisteren te Z*..ijn-
drecht luisterijk gevierd. De gemeente
zag er feestelijk uit. De heer Doorn
heeft tal van gelukwenschen, bloemen
en andere geschenken ontvangen; de
schoolkinderen hebben hem toege
zongen en van velerlei zijde is hij toe
gesproken. De receptie te zijnen huize
was zeer druk bezocht.
Gisteravond is de burgemeester in
een openbare raadsvergadering ge
huldigd.
LANDELIJKE CENTRALE VOOR
JEUGD ARBEID OP GEREF. GROND
SLAG.
Op uitnoodiging van het Bestuur
van bovengenoemde Centrale kwamen
op 9, 10 en 11 Juli j.l. in het gebouw
der Internationale School voor Wijs
begeerte te Amersfoort een aantal be
stuursleden van bij haar aangesloten
organisaties alsmede eenige belang
stellenden in de Geref. Jeugdbeweging
ir. Congres bijeen.
De voorzitter, prof. dr. T. Hoekstra,
opende de vergadering, liet zingen
Psalm 77 7, las Psalm 77 12—21 en
ging voor in gebed.
In zijn openingswoord heette de
voorzitter vervolgens allen welkor ca
deelde de reden mee. waarom het vo
rig jaar geen congres was uitgeschre
ven. Spr. wenschte den Jongelings- en
Meisjesbond geluk met het pas gevier
de jubileum, zijn blijdschap uitspre
kend over het feit, dat bij de herden
king zoo met nadruk er op was gewe
zen, hoe het God de Heere is, die door
middel van deze organisaties groote
dingen tot stand heeft willen brengen.
Deze gedachte moeten wij steeds vast
houden de Heere heeft onze bonden
opgericht, ze in stand gehouden en rij
kelijk gezegend. Ze wordt ons zeer
duidelijk in Psalm 77 gepredikt, zoo
als spr. met een enkel woord aantoon
de. In deze gedachte moeten wij ook
nu worden gesterkt: al het werk onzer
organisaties is het werk Gods en wij
als Zijn knechten en dienstmaagden
hebben ons in Zijn dienst te schikken.
Door deze gedachte bezield, kunnen
wij vol vertrouwen de toekomst te
gemoet zien, ook al wisselen de per
sonen, die in onze organisaties leiding
geven.
Het eerste onderwerp van behande
ling was: „De algemeene ontwikkelng
onzer Gereformeerde Jeugd", dat inge
leid werd door Ds. P. Ch. van der Vliet
van Utrecht.
Inl. gaf allereerst een omschrijving
