CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belanorijkste nieuws in dit Nummer.
NUMMER 2473
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. f 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknei Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22V> cent
Ingezonden Mededeellngen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
V Bovenbouw en onderbouw.
Onze Sociaal-Democratische Neder-
landsche medeburgers redeneeren nog
al eens zoo, alsof met het aanvaarden
van de sociaal-democratische theorie
van de maatschappij-structuur, ineens
alle maatschappelijke problemen zou
den zijn opgelost.
Als men slechts de socialisatie van
productie en consumptie aanvaardt,
dan is de ellende van werkloosheid, en
wat dies meer zij, verdwenen.
De criminaliteit is tot nul geredu
ceerd, indien we slechts zorgen, dat de
menschen in behoorlijke sociale ver
houding met elkander kunnen leven.
De zedelijkheid wordt tot paradijs
hoogte weer opgevoerd, indien wij
slechts de menschen ontheffen van
de knellende zorgen voor het vleesch
en hen in vrijheid doen streven naar
de behoeften van hur hart.
Met andere woorden; die bovenbouw
wentelt wel mee, als gij maar zorgt,
dat de onderbouw in orde is.
Gelukkig dat met deze theorie, die
op sommige punten en door sommige
aanhangers van deze leer maar al te
dikwijls in practijk gebracht wordt,
toch niet alle sociaal-democraten mee
gaan.
Het populair wetenschappelijk bij
voegsel van „Het Volk" geeft daar
geheel anders vaak dan de andere
pagina's van het socialistisch hoofd-
organ soms opmerkelijke getuige
nissen van.
Zoo lazen wij deze week een recen
sie van Ds. W. Banning van een uit
het Amerikaansch (Engelsch) vertaald
boek van Lindsey en Evans getiteld
Opstandige Jeugd", waarin Ds. Ban
ning met ernst opkomt tegen de ver
wildering der zeden en tegen de mid
delen in dit boek ter genezing aanbe
volen.
Wel kan hij zich niet ontworstelen
aan een verheerlijking van het wtrk
van den A. J. C., leide: Koes Vorrink,
die een vrije kameraadschappelijke
omgang tusschen de sexen, «loor zelf
tucht in het rechte spoor te houden,
voorstaat. Maar hij veroordeelt toch
de lichtzinnige moraal die ook, en
vooral, in socialistischen kring gepro
pageerd wordt.
„Nu verbaas ik mij er meer dan
eens over, zoo zegt hij dat .be-
trekkelik zo weinig socialistiese
theoretici zich piet deze dinr n be
zig houden. Zonder enige twijfel is
hier een uiterst belangrijk sociaal
vraagstuk, waarbij de zelfstandige,
onafhankelike positie van de mo
derne vrouw een belangrijke rol
speelt; dat ekonomiese faktoren
meedoen, is dunkt mij ook wel dui-
delik. Maar bovendien: wanneer
het socialisme een kuituur-vernieu
wende macht zal zijn, heeft het ze
ker ook op het seksuele gebied een
en ander te louteren. Hier zitten wij
natuurlik midden in vragen van so
ciale en persoonlike moraal; en ook,
wanneer men menen mocht, dat de
gebieden van de z.g. bovenbouw wel
meewentelen, wanneer de ekono
miese onderbouw zich socialisties
vervormt, dan zou ons dat niet ont
heffen van de plicht, om nu reeds
dit terrein stelselmatig te bearbei
den. Wij hebben hier te doen met
een zo geweldig stuk mensenleed,
dat een socialist, die de waarde van
de mens immers hooghoudt, zeker
zijn verantwoordelikheid zal erken
nen".
Na te hebben aangetoond, dat in
J.-dsey's boek 'n aanklacht wordt in
gesteld tegen de zedelijke verwilde
ring van de Amerikaansche jeugd en
daarbij is uiteengezet, dat de schrij
ver een voorstander is van het mono
game huwelijk en van wat het huwe
lijk moet zijn deugd en reinheid, ver
volgt hij:
„Welke maatregelen prijst deze
schrijver nu aan, om uit de tegen
woordige chaos te komen? Aller
eerst: een revolutie in de opvoeding,
in deze zin: dat de ouderen bereid
moeten zijn, de jongeren zelf hun
leven te laten inrichten, nadat hun
de feiten van het geslachtsleven zijn
meegedeeld. Sympathie, begrip, ver
draagzaamheid heeft de jeugd no
dig, waarachtige opvoeding en reli
gie. aldus betoogt hij op meer dan
één plaats. Verder bepleit hij een
z.g. proefhuwelik: het recht van on
gehuwde, geschikte vrouwen om
buitenechtelike kinderen te bezitten;
een vergemakkeliken van de echt-
scheidingsprocedv'e".
Met deze theorie kan Ds. Banning
zich niet vereenigen.
Ik kan in dit korte bestek niet
uitvoerig op deze maatregelen en
hun motivering ingaan zoo zegt
hij Wel hecht ik er aan, met enige
nadruk af te wijzen, dat de jeugd
op het gebied van huwelijk en ge
slachtsleven eigen leven zal inrich
ten, „nadat hun de feiten zijn mee
gedeeld". Zo jeugd, over welke Lind
sey z'n materiaal verzamelde, is
die van de middelbare scholen, leef
tijd 1318 jaar. Het is, ten eerste,
psychologiese nonsens, dez, jonge
mensen midden in de diep ingrij
pende krisis der puberteitsjaren, de
normen voor het seksuele leven te
laten vaststellen. Hjt is, ten tweede,
een psychologiese vergissing, dat
„mededeling der feiten" beslissend
is voor de wilsrichtng".
Hooggestemd is zijn verwachting
niet. Misschien kunnen wij, zoo zucht
hij, in de gegeven omstandigheden
niet verder komen dan tot het in vol
le waarheid blootleggen der verschijn
selen en hun oorzaken. Maar, zoo ver
volgt hij, ik acht persoonlijk, zwijgen
misdaad. Hij wijst de gegeven oplos
singen alle af, maar meent toch dat
met de crisis van den overgang van
de burgerlijke naar de socialistische
maatschappij een wijziging in allerlei
levensvormen zal moeten gepaard
gaan.
Welke wijzigingen dat zijn waagrt
Ds. Banning niet aan te geven. Daar
zit dan ook de groote grondfout. Er is
geen wijziging mogelijk van dat eetfe
door den Schepper gelegd: En God
schiep den mensch. man en vrouw
schiep Hij hen. Dat is zoowel boven
bouw als onderbouw tegelijk.
STADSNIEUWS.
INSTALLATIE COM. VAN POLITIE.
De installatie vap den nieuw-be-
noemden Commissaris van Politie zal
a.s. Maandagmiddag half twee plaats
hebben in hei gebouw der Politie aan
de Zonneveldstraat. De Burgemeester
zal deze plechtigheid leiden.
DE N. Z. H. T. M.
In de conferentie tusschen de Di
rectie en de Vakorganisaties op Woens
dagmiddag j.l. werden de navolgende
meer belangrijke aangelegenheden
h< sproken.
In de eerste plaats kwam ter sprake
de inhoud van ontworpen dienstor-
dors omtrent de instelling van dienst
commissies (klein overleg) en de be
perking van de verstrekking van
werkkleeding. Ten aanzien van het
eerste onderwerp was de tijd van
voorbereiding voor de vakorganisaties
te kort geweest, zoodat te dier zake,
hetzij schriftelijk of mondeling, na-
dor overleg gepleegd zal worden, ter
wijl de Directeur toezegde, om te over
wegen aan het voornaamste bezwaar,
verbonden voor het betrokken perso
neel aan het tweede onderwerp, eeni-
germate tegemoet te komen.
De Directeur was in beginsel niet
bereid gevolg te geven aa.: het ver
zoek om het recht van beroep ook
open te stellen voor de lichte straffen
(als berisping, geldboete niet hooger
dan 1/4 dagbezoldiging, enz.), doch
zegde toe, deze zaak nog eens nader
te bespreken met de Afdeelingchefs,
die deze straffen, niet vatbaar voor
b<roep, zelfstandig opleggen.
Aan de hand van een gemaakt over
zicht werd door den Directeur aange
toond, dat de percentages van het
aantal le klasse ambachtslieden, 2e
klasse ambachtslieden en hulpwerk
lieden, werkzaam in de werkplaatsen
der Maatschappij, gunstig afsteken bij
die van de werklieden, werkzaam in
de fabrieken van andere particuliere
werkgevers. Voor elke groep is de ge
talsterkte ~>er werkplaats nauwkeurig
vastgesteld en daaraan moet de hand
worden gehouden. Voor de zeer bijzon
dere werkzaamheden moet uit den
aard der zaak het benoodigde aantal
le klassers aanwezig zijn, die derhal
ve niet altijd le klasse'werk verrich
ten; omgekeerd kunnen 2e klasse
werklieden, die le klasje werk kunnen
verrichten, en dit ook zoo nu en dan
doen, niet boven de vastgestelde ge
talsterkte tot le klasse werklieden
b*r.oemd worden.
Geen aanleiding bestond er om te
voldoen aan het verzoek van het per
soneel den diensttijd, bij andere trnm-
wegmaatschar>y'!ir,n doorgebracht be
dacht wordt aan de Haarlemsche
ï-mardentram en aan de Rotterdam-
sche paardentram te Leiden), te doen
medetellen bij de toekenning van
loonsverhooging wegens 25 dienstja
ren, op grond van de omstandigheid,
dat deze verhooging geregeld is bij
het Reglement Dienstvoorwaarden.
Wel wordt met eerstbedoelden dienst
tijd gehoel of ten deele koning ge
houden t.o.v. de gebruikelijke gratifi
caties.
Indien er geen overwegende admi
nistratieve bezwaren blijken te be
staan, dan is de Directeur bereid om
ee-nige gunstige bepalingen te treffen
ten opzichte van de verlofkaarten,
kaarten die geldig zijn op alle lijnen,
in exploitatie bij de Maatschappij, ge
durende den verloftijd van den be
trokkene. In hoofdzaak zullen de even-
tueele verbeteringen hierop neerkomen
dat de verlofkaart ook geldig zal zijn
op de vrije dagen, die onmiddellijk
aansluiten aan de verlofdagen en dat
daarvan meer dan eens (thans slechts
éénmaal) in een kalenderjaar gebruik
gemaakt kan worden.
-Aan het bezwaar, dat gaandeweg
een zeer grooi aantal plaatsbiljetten
aan de conducteurs moet worden ver
strekt, zal getracht worden tegemoet
te komen door de conduct, te voorzien
van een drukmachinetje; naar de te
genwoordige bruikbaarheid daarvan
zal een onderzoek worden ingesteld.
AUTOTOCHT OUDEN VAN DAGEN.
Dinsdag 3 Juli a.s. zullen een groot
aantal ouden van dagen in een vijftig
tal auto's een tochtje maken over
Wassenaar, Katwijk, Noordwijk, waar
hun versnaperingen zullen worden
aangeboden.
Het plan is blijkbaar met sympathie
door velen begroet, want niet alleen
stelden zoovelen hun auto gratis ter
beschikking, maar er kwamen ook
vele giften in bij liet Comité voor
versnaperingen.
De vlaggetjes om de auto's te ver
sieren worden ten geschenke aange
boden en een der bestuursters zal de
gasten op krentenbroodjes tracteeren.
De bejaarde gasten zullen aan hun
huis of hun gesticht om alf twee
worden afgehaald en de afrit van den
stoet zal plaats vinden op de Nieuwe
Kaasmarkt om 2 uur.
Van alle gestichten gaan mee, die
eenigszins kunnen. Ook vele hofjes
bewoners zullen van de partij zijn.
De verpleegden van het Minnehuis
uit de Kaarssemakerstraat zullen aan
dtzen tocht niet deelnemen, omdat d.e
.Regenten blijkbaar andere plannen
net hen hebben.
DE STAND DER ARBEIDSMARKT.
Bij de Arbeidsbeurs stonden op 28
Juni 1928 ingeschreven 445 werkzoe
kenden. Op denzelfden datum van
1 et jaar 1927 bedroeg het aantal in
geschrevenen 539.
KWEEKSCHOOL-EXAMENS.
Aan de Gemeentelijke Kweekschool
alhier slaagden de le groep, n.l. de da
mes L. C. Bokslag, Katwijk; A. Bou-
man, A. C. Kruis, C. Mol, alle drie
alhier; C. Ouwehand, Katwijk en W.
M. van Duuren, Bodegraven.
EINDEXAMEN GYMNASIUM.
(Verbeterd bericht).
Geslaagd 2e groep voor diploma B:
B. Allaart, Oegstgeest; O. van Bockel,
Helena Maria Boekwijt, Jeanne H. A.
Heringa, F. H. Parmeniier, Leiden; J.
Pös, Oegstgeest; H. J. Postel, Johanna
Pijnackei' Hordijk, Leiden.
Afgewezen geen.
KORFBAL.
Wij herinneren belangstellenden
aan den wedstrijd, welke morgen (Za
terdag) des namiddags te 4 uur op het
Gemeentelijk Sportterrein aan den
Nieuwen Vaart gespeeld wordt, tus
schen Pernix II te Leiden en Tonego
II te Wassenaar. Beide clubs zijn aan
gesloten bij den Chr. Kcrfbal-Bond in
Nederland.
BINNENLAND.
H. M. DG KONINGIN-MOEDER.
Gistermiddag heeft de Koningin-
Moeder een bezoek gebracht aan het
verbouwde ziekenhuis van de Vereen,
voor Ziekenverzorging te Baarn.
Zaterdag zal H. M. een bezoek bren
gen aan het te Hilversum gevestigde
tehuis voor oud-verpleegsters Ardjoe-
no, van den Ned. Bond voor Zieken
verpleging.
DE „MALVERSATIES" TE
ONSTWEDDE.
Woensdagavond is in dén ge
meenteraad van Onstwedde het rap
port inzake het financieel beheer der
gemeentebedrijven behandèld.
De conclusies waren: den directeur
der gasfabriek niet te vervolgen;
voorts den nog gedetineerden gemeen
te-architect te schorsen, het gemeen
teraadslid Linzel wegens overtreding
van art. 24 der gemeentewet te schor
sen en te trachten den chef-veldwach
ter Postma uit zijn functie te ont
slaan.
De burgemeester zeide toe in de
gemeentekas te zullen storten de kos
ten van een voor hem door gemeente-
personeel gebouwd kippenhok, terwijl
de gasdireoteur 240 aangiften ont
vangen, in de kas van het burgerlijk
armbestuur moet storten.
DE BIOSCOOPWET.
De beer Idzerda, lid der Centrale
Commissie voor Filmkeuring, oud
adviseur der Staatscommissie Bios
coopgevaar, heeft zich gewend tot den
Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw, met verzoek het bijeen
roepen der leden in de subcommissie
telkens ten getale van vijf, te regelen
volgens den rooster bij Algemeenen
Maatregel van Bestuur vast te leggen.
Requestrant grondt dit verzoek op
het feit, dat in een tijdsverloop van
drie en een halve maand, vele leden 6
maal, en hij daarentegen slechts één
maal door den voorzitter der Centrale
Commissie, den heer van Staveren, is
opgeroepen.
Een dergelijk willekeurig bijeenroe
pen, waarbij partijdigheid en opzet 'n
rol kunnen spelen, acht hij niet be
vorderlijk voor een juiste naleving der
Bioscoopwet.
NATIONALE SCHIETWEDSTRIJD.
Wij ontvingen het programma van
den 28sten Nationalen Schietwedstrijd
die van 12 tot en met 25 Juli a.s. te
Loosduinen wordt gehouden door de
Kon. Vereen, van Ned. Scherpschut
ters.
Er zijn zeer belangrijke prijzen be
schikbaar gesteld.
Het boekje, dat met een vijftal fo
to's is verlucht ziet er in zijn oranje-
omslag zeer aantrekkelijk uit.
BUITENLAND.
DE VOORSTELLEN VAN KELLOGG.
Een verklaring van Briand.
De Fransche minister van buitenland-
sche zaken, Briand, heeft aan een verte
genwoordiger van de Exchange Telegraph
Company te Parijs verklaard, dat de
Fransche regeering bereid is het nieuwe
Amerikaansche verdragsontwerp aan te
nemen; enkele ondergeschikte punten
dienen evenwel nog besproken te worden.
Indien deze wijzigingen worden aange
bracht, zal het verdrag binnenkort onder
teekend worden.
DE OPPOSITIE IN RUSLAND.
Zinowjef, Kamen el en anderen weer tot
de partij toegelaten.
Gisteren is te Moskou een besluit ge
publiceerd van het presidium van de cen
trale controlecommissie van de commu
nistische partij om Zinowjef, Kamenef,
Jefdokinof, Latjevitsj en 34 andere voor
aanstaande leden Van de oppositie van
Trotzki weer tot de partij toe te laten.
Gezegd wordt, dat deze menschen allen
hun dwaling erkend hebben en verklaar
den, dat zij hun connecties met de oppo
sitie verbreken en zich onderwerpen aan
de beslissing van de communistische par
tij en de communistische internationale.
DE DUITSCHE REGEERINGSVORBQNG.
Het nieawe kabinet.
Verdere onderhandelingen van den af
gevaardigde Müller hebben geleid tot het
resultaat, dat de afgevaardigde Wissell
(soc.) zich bereid verklaarde, het depar
tement van arbeid te nemen.
Naar uit democratische kringen verno
men wordt, valt er niet aan te twijfelen,
dat de fractie het goedkeurt, dat Koch
justitie neemt De centrumsfractie heeft
eveneens na langdurige besprekingen het
resultaat van de conferenties van haar
onderhandelaars goedgekeurd.
De ministeïlijst, welke den rijkspresi
dent gistermiddag om vijf uur voorgelegd
is, bevatte de volgende namen:
Hermann Müller (soc.) rijkskanselier;
v. Guérard (centrum), bezette gebieden en
verkeer;
Stresemann (Volkspartij) buitenland-
sche zaken;
Severing (soc.) binnenlandsche zaken;
Curtius (Volkspartij) economische aan
gelegenheden;
Hilferding (soc.) Financiën;
Koch (dem.) Justitie;
Gröner (partijloos) rijksweer;
Dietrich (dem.) Voedselvoorziening;
Schaetzl (B Volkspartij) posterijen;
Het ministerie benoemd.
Een telegram uit Berlijn meldt, dat vol
gens officieele bekendmaking de rijkspre
sident zijn goedkeuring heeft gehecht aan
de ministerslijst, die Hermann Müller, de
kabinetsformateur, hem gistermiddag
heeft voorgelegd en die wij boven afdruk
ten.
MUllers kabinet draagt een voorloopig
karakter.
De Berlijnsche draadlooze dienst meldt,
dat de Rijkspresident Hermann Müller
machtiging verleende, slechts een voor
loopig kabinet te vormen, dat tot den
herfst in functie zou blijven.
Be bijeenroeping van don Rijksdag.
Het Seniorenconvent van den Rijksdag
heeft den Rijksdag tegen Dinsdag van de
volgende week om drie uur bijeengeroe-
pen.
Binnenland.
HJkL de Koningin en Prinses Juliana
naar de Noordkaap.
Prof. Aengenent te Warmond ls tot bis
schop van Haarlem benoemd.
Rechtstreeksche telegrafische verbin
ding met Curasao.
Buitenland.
Verschillende leden van de Russische
oppositie zijn weer .tot de communistische
partij toegelaten.
Het Duitsche kabinet is officieel be
noemd.
De discussie over de vrijlating der El-
zasser Kamerleden door de Fransche Ka
mer verdaagd.
De presidentieele boodschap in Argen
tinië.
De a^s. presidentsverkiezingen in Mexico
Het reddingswerk aan de Pool hervat
Nadat Hermann Müller, de Rijkskanse
lier, zijn regeeringsverklaring zal hebben
voorgelezen, zal de Rijksdag tot Woens
dag uiteengaan.
UIT DE FRANSCHE KAMER.
De vrijlating der Elzasser Kamerleden.
Het gisteren in de Fransche Kamer ge
voerde debat over de vrijlating der ver
oordeelde Elzasser Kamerleden Ricklin
en Rossé was kort maar hevig en wekte
groote beroering in de Kamer, maar be
halve de socialisten steunden alle par
tijen van den aanvang af de regeering,
die de kwestie van vertrouwen had ge
steld en verdaging der discussie vroeg tot
aan het arrest van het Hof van cassatie.
Het debat liep alleen over de verdaging
maar gaf den Elzasser Kamerleden Wal
ter en Dahlet de gelegenheid heftige ver
klaringen af te leggen en te betoogen, dat
het handhaven der gevangenschap van
twee Elzasser Kamerleden schade zal
toebrengen aan het prestige van Frank
rijk in den Elzas en dat de ontevredenheid
der bevolking een moreele scheiding tus
schen Frankrijk en den Elzas zon uitlok
ken.
Deze woorden verwekten een langdurig
tumult en verontwaardigde protesten,
doch Walter vroeg opnieuw aan de ge
volgen te denken van een weigering der
regeering en smeekte edelmoedig te zijn
en niet den schijn te wekken alsof men
koos tusschen Poincaré en den Elzas.
De Kamer verloor haar geduld en over
stemde den spreker met uitroepen.
Met 420 tegen 150 stemmen werd tot de
verdaging besloten.
DE BURGEROORLOG IN CHINA.
Geeu uitzonderingspositie van Peking
meer.
De Chineesche nationalistische minister
van buitenlandsche zaken, Wang, ver
klaarde dat de metropolitaansche sfeer
van Peking afgeschaft is en onder het ge
zag geplaatst wordt van de autoriteiten
der provincie Tsjili. De houding van de
legaties ten aanzien van die verandering
telt niet mee.
Een vraag beantwoordend omtrent de
erkenning van het nationalistische China
door de mogendheden, zei Wang, dat „er
kenning" slechts een stijlfiguur is. Alle
Chineesche vertegenwoordigers in het
buitenland hijschen de nationalistische
vlag.
Wang verklaarde, dat hij binnenkort de
kwestie van de herziening der verdragen
zal aanpakken en voegde er bij, dat er
geen kans bestaat, dat de betrekkingen
met Sovjet-Rusland binnenkort weder
zullen worden aangeknoopt.
Nieuwe beroering.
Uit Tsjangtso wordt gemeld:
Generaal Tsjen Tsjien is in verzet ge
komen tegen de overheersching van Han-
kau. Hij is opgemarcheerd naar de pro
vincie Kiangsi.
Tsjang Kai Sjek is op de doorreis naar
Peking te Hankau aangekómen.
PRESIDENTIEELE BOODSCHAP IN
ARGENTINIë.
De verhouding tot den Volkenbond.
De boodschap van den president der
Argentijnsche Republiek, die bij de
opening van het parlement is voorge
lezen, stelt vast, dat de economische
en financieel© toestand werkelijk gun
stig is.
De betrekkingen met alle landen
zijn zeer hartelijk.
Argentinië staat de leer voor der
eerbiediging van de onafhankelijkheid
der Staten.
De boodschap vermeldt, dat de ver
tegenwoordiger van Argentinië te Ge-
nève opdracht gekregen heeft te ver
klaren, dat Argentinië de Monroeleer