CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belanoriikste nieuws in dit Nummer.
9de JAARGANG
VRIJDAG 22 JUNI 1928
NUMMER 2467
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week I 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden ©jlxCfr Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22V> cent
Ingezonden Mededeeüngen dubbel tariei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
V Het volk regeere.
Neen, de gedachte, de wensch, de
eisch zoo ge wilt, is niet van ons. Is
evenmin voor zoover wij weten van
eenige partij. Want zooals het werd
geuit waarover zoo aanstonds meer
komt het naar onze meening niet
met het program van eenige partij
overeen, tenzij men de organisatie, die
het weekblad „De Bezem" uitgeeft,
als zoodanig mocht willen beschou
wen. Doch dan moge de opmerking
dienen, dat de Fascistische gedachte
hier nog te weinig parlementair ge
oriënteerd is om van een partij te
lr.unnen spreken.
Wie dan deze stelling poneert?
Of hij fascist is. of fascistische nei-
neigingen heeft?
Op beide vragen een kort antwoord.
Wie het is?
In Voorschoten, Wassenaar en Rijns
burg verschijnt om de 14 dagen een
Advertentieblad voor deze drie ge
meenten. Het blad draagt geen naam
dan alleen „Advertentieblad voor
Voorschoten, Wassenaar en Rijns-
burg". Het heeft verder een drietal
advertentie-adressen aan den kop. In
het feit, dat van deze adressen de
firma Bins en Zoon te Voorschoten
het eerst wordt genoemd en voorts en
kele geruchten die ons bereikten, mee-
nen wij grond te mogen zoeken om te
veronderstellen, dat ter plaatse waar
deze firma zetelt, ook de hoofdzetel
van het blad moet gezocht worden.
Intusschen merken wij op, dat deze
gedeeltelijke anonimiteit niet bevorder
lijk is voor een goede correspondentie
met de buitenwereld. Vooral is dit na-
deelig als een blad zich gaat begeven
buiten het terrein waarop, naar luid
van den kop, zijn werkzaamheden lig
gen.
Zoo gaat nu ook dit advertentieblad
zich begeven op het pad van de volks
voorlichting. Dat is naar onze mee
ning steeds gevaarlijk. Want welke
lichtbron zal daarbij gebruikt worden?
In de handen van onbevoegden zijn
de meeste dezer lichtbronnen niet
zonder gevaar.' Zijn de handen niet
onbevoegd, welnu wie geeft dan de
keur? Hoe kunnen wij weten dat een
bevoegde daar achter staat. Naam
noch kwaliteit, noch afkomst wordt
ons geopenbaard.
Dat inderdaad het gevaar hier aan
wezig is, dat een onbevoegde hier de
verlichting bedient, meenen wij te
mogen constateeren aan de explosieve
vlam die in „Het volk regeere" van 15
Juni aan den dag kwam. Inderdaad
men zou haast zeggen een fascistische
explosie. Htt artikel begint met deze
stelling:
„Onze moderne samenleving heeft
vooral tengevolge, dat de aanraking
van den mensch met de werkelijk
heid steeds geringer wordt. Dit is
het gevolg hiervan, dat de onderlin
ge economische verhoudingen steeds
ingewikkelder worden. Het gebrek
aan contact van de menschen met
de werkelijkheid heeft tengevolere.
dat velen als voor den een of anderen
maatregel de wenschelijkheid vast
staat, zich niet het minst bekomme
ren over de economische mogelijk
heid".
Deze stelling wordt zonder meer ook
overgebracht op staatkundig terrein.
Groepen en personen die buiten het
werkelijke leven staan, wordt er ge
zegd. die deelen de lakens uit. Als een
voorbeeld van ondoelmatigheid wordt
het ontwerp Ziektewet aangehaald.
„Inderdaad zoo wordt dan
verder betoogd staat men hier
voor de kern van een groot maat
schappelijk vraagstuk. De belang
stelling voor dit vraagstuk: hoe aan
de werkwijze van Regeering en Par
lement een vorm kan worden gege
ven, wstarin meer tot uiting komen
de eischen van het maatschappelijk
leven, komt op de meest verschillen
de wijzen tot uitdrukking".
Terwijl sommigen uitgewerkte plan
nen maken zitten anderen in lijdelijk
heid neer die gemakzuchtig de zaak
maar laten loopen. Gevolg, zoo wordt
geredeneerd, dat de invloed van dege
nen die aan de stembus hun levens
positie, hun materieel bestaan dan
ken, ongebreideld voortgaat.
Nadat met instemming een afkeu
rend oordeel van Mr. Zimmerman
over onze politieke constellatie is aan
gehaald, wordt dan ten slotte be
toogd:
„Gelukkig leeft echter nog in el-
ken kring, in eiken stand, het zui
ver onpolitiek beginsel: van vrijheid
in bedrijf, van vrijheid in vrije be
schikking over eigen befcit en van
vrijheid in aanwending van eigen ar
beidskracht. Ieder mensch streeft
naar bevrediging zijner inaterieele
en geestelijke behoeften; die behoef
ten en de wijze waarop naar haar
bevrediging gestreefd wordt, ver
schillen en zullen wel altijd blijven
verschillen. Wie te dien aanzien ge
lijk denken en gevoelen, gaan sa
men bij de oplossing v^,n economi
sche en sociale vragen, en vandaar
nu eenmaal de verschillende groe
pen en standen, doch de samenle
ving als geheel wil het vrijheids
beginsel, als prikkel voor het le
venswerk en het levensgeluk van
allen, niet missen. Maar daarom zal
ook -inderdaad het volk zelf moeten
regeeren; zal datgene wat in den
huidigen staat van zaken als ,yk1as-
senpolitiek" wordt gevoeld, zijn voe
dingsbodem voor een groot deel
moeten verliezen. Alleen dan zal
de burgerij een meer direct aandeel
krijgen in de behartiging harer be
langen; zal de beteekenis van kie
zersgunst evenredig afnemen en is
medewerking rechtstreeks, aan. de
regeling van zijn belangen, voor el-,
ke bevolkingsgroep, verzekerd!"
Nu is het wel erg gemakkelijk om
bij een gasverlichting een flinke groo-
te vlam te krijgen. Je draait hier of
dtar maar een fitting af, houdt er een
lucifer aan en het brandt dat het een
aard heeft. Maar laat ons dan ten
minste uit de buurt blijven als zoo iets
staat te gebeuren. Wij houden ons lie
ver bij het goed verzorgde, met dege
lijke kennis in elkaar gezette, verlich
tingsmiddel.
Hoe n.l. die volkswil tot uiting zal
moeten komen blijft een raadsel. Dat
het onpolitiek beginsel van vrijheid in
bedrijf en vrije beschikking over het
eigen bezit en vrijheid In aanwending
van eigen arbeidskracht het beter zal
weten dan de overheid de wij thans
hebben, vermogen wij niet te zien.
Dat na de hevig oplaaiende explo
sieve vlam al dadelijk een Egyptische
duisternis over den schrijver kómt,
bewijst hij door te zeggen dat. wie ge
lijk denken samenwerk ng zoeken en
vandaar groepen en standen, maar
dat het. geheel (wie zijn dat?) vrijheid
wil.
Welk „volk" bedoeld wordt dat zal
moeten regeeren is ons ook niet dui
delijk geworden. Evenmin wat bedoelt
wordt met „klassenpolitiek".
Wij zijn erg benieuwd aan welke
kraan ons „boendertje" of „kwastje"
of „krabbertje" want een „bezem" is
het niet, nu straks weer morrelen zal.
Voorloopig blijven wij op een af
standje en zullen alvast de brandweer
waarschuwen. Je kan nooit weten
v/at het nog wordt!
STADSNIEUWS.
LEIDEN'S UNIVERSITEIT.
Onder den titel „The University of
Leiden" is, in opdracht van de Uni
versiteit, bij den uitgever S. C. van
Doesburgh alhier een in het Engelsch
geschreven boekje verschenen, dat be
doelt een propagandageschrift te zijn
voor onze Academie, en tegelijk voor
onze stad, in het buitenland.
De schrijver wordt niet genoemd,
doch op iedere bladzijde blijkt, dat hij
een uiterst bekwaam man is, volko
men thuis in de geschiedenis en in het
beden van Leiden en zijn hoogeschool.
Het is een boekje van 44 bladz., op
kunstdrukpapier gedrukt, waardoor
de talrijke mooie foto's zeer-goed tot
haar recht komen.
Het eerste hoofdstuk handelt over
de stichting der Universiteit, die door
den Prins van Oranje aan de stad ge
schonken werd, nadat zij met held
haftigheid het beleg van* de Spanjaar
den had weerstaan. Reeds vijf maan
den na Leiden's Ontzet, n.l. den 8sten
Februari 1575 kon de Universiteit ge
opend worden.
Daarna wordt de oudste ontwikke
ling der Universiteit geschetr1 Zij.
werd, behalve een bolwerk der Cal
vinistische theologie, tegelijkertijd een
triomf van het humanisme. Het was
de groote Scaliger, die van 1593 tot
zijn dood in 1609 hier doceerde, die
den stoot gaf tot de studie der Oos-
tersche talen, waardoor Leiden weldra
biroemd werd. Ook Jan van der Does,
die zulk een groot aandeel had aan de
stichting der Universiteit en haar eer
ste curator was, was een volbloed hu
manist, gelijk zoowel uit zijn lijf
spreuk „Ante omnia Musae" (voor al
les de Muzen) blijkt als uit de wijze
waarop hij zijn naam verlatijnschte:
„Janus", en niet „Johannes", Dousa.
Vervolgens wordt een overzicht ge
geven van de ontwikkeling der stad
en achtereenvolgens genoemd het
stadhuis, de Burcht, de Breestraat, de
Pieterskerk, de Hooglandsche kerk,
het Gravenstein, het Gerecht het
Templum Salomonis, Rapenburg en
Steenschuur, het Waterschap Rijnland
met het Gemeenlandshuis en tenslot
te- de Lakenhal, een herinnering aan
Leiden's lakennijverheid.
In een volgend hoofdstuk wordt
over de oudere Universiteitsgebouwen
gehandeld. Eerst was de Universiteit
ondergebracht in het klooster van St.
Barbara, twee jaren later in het Ba-
gijnhof, beide aan 't Rapenburg, daar
na, in 1581, in het voormalige klooster
van de Witte Nonnen van St. Domini -
cus, waar ook nu nog het hoofdge
bouw der Academie gevestigd is.
Daarna wordt een overzicht gegeven
van de inrichting en den toestand der
Universiteit sinds 1800, waarna nog in
ec-n afzonderlijk hoofdstuk over „stu
die en studenten" gesproken wordt.
De schrijver handelt tamelijk uit
voerig over het „Leidsch Studenten
Corps", memoreert dan de Vereeni
ging van Vrouwelijke Studenten,
waarvan H. K. H. Prinses Juliana
thans lid is en deelt voorts mede, dat
de R.-K. studenten in een afzonderlij
ke club zijn georganiseerd. Hier ware
ook een vermelding der Gereformeer
de (S.S.R.), Christelijke (N.C.S.V.) en
Vrijzinnige (V.C.S.B.) studenten-orga
nisaties op haar plaats geweest.
Tenslotte worden nog in een hoo'fd-
stuk over de tegenwoordige ontwikke
ling der Universiteit de verschillende
a<ademische instellingen, musea, e.d.
opgesomd, waarna nog gewezen wordt
op de geschiktheid van Leiden als
studiestad, omdat het er rustig is
(„a great thing for study") en ook om
dat het gunstig gelegen is en gemak
kelijk te bereiken.
Uit dit korte overzicht zal den le
zer, hopen wij. gebleken zijn, dat dit
nieuwverschenen geschrift veel in
teressants bevat, voor vreemdelingen,
doch ook voor Leidenaars.
LEIDSCHE CHRISTELIJKE RADIO-
VEREENIGING.
Daar met den dag het Radioamateu
risme opgang maakt acht bovenge
noemde vereeniging zich verplichit,
om opnieuw een Radio-cursus te ope
nen en gaf ze gisteravond haar eerste
Cursusavond. Voor een dankbaar ge
hoor werden verschillende goed ge
slaagde proeven gedemonstreerd, met
instrumenten, welwillend in bruik
leen afgestaan door den heer Alders-
hof alhier.
Radioamateurs en toestelbezitters
raden we ten zeerste aan om dezen
zeer interessanten cursus te volgen,
welke eiken Donderdag om de 14 da
gen wordt gehouden in de Clubzaal
der vereeniging zaal 3 van gebouw
Prediker. Men kan zich opgeven hier
voor aan het secretariaat Tulpenstraat
11, alhier.
Hieronder geven we een overzicht
der te behandelen onderwerpen in den
volledigen cursus radiotechniek (met
demonstraties) van bovengenoemde
Vereeniging.
Ie Avond. Het begrip electriciteit.
Electronen. Statische electriciteit. Dy
namische electriciteit. Het opwekken
daarvan. Geleiders en niet-geleiders.
Ionisatie. De Leidsche flesch.
2e Avond. Stroombronnen. Mag
netisme. Spanning. Stroomsterkte.
Weerstand. De Wet van Ohme. De
Voltmeter. De Ampèremeter. De tele
foon.
3e Avond. Gelijkstroom. Wissel
stroom. Phaseverschuiving. Capaciteit.
Inductie en Zelfinductie. Condensato
ren. Electrolyse.
4e A v o n d. De Rumkorffinductor.
Transformatoren. Electr. ontladingen.
Electr. slingerkring. Hoogfrequente en
laagfrequente trillingen. Golflengte,
entenne en aardleiding. De vonkzen-
der.
5e Avond. Het waarneembaar
maken van aethertrillingen. De cohe
rer van Branly. De electrolytische de
tector. De kristal detector. Afstemmen.
Een kristalontvanger.
6e Avond. De 2 electrodenlamp.
De 3 electrodenlamp. Het vacuum. Ge-
lijkrichting. Ongedempte trillingen.
Het ontvangen.
7e A v o n d. De 3 electrodenlamp als
generator. De telefoniezender. Ont
vangtoestel met 3 electr. lamp. Terug
koppelen. Spoelen. Ondergolven. De
modulatie.
8e. Avond. Transformatoren. De
lamp als 1. f. versterker met trans
formator. Idem bij weerstandsverster
king. Luidspreker.
9e Avond. De lamp als hoog freq.
versterker. De begrippen: versterkings-
factor, stijlheid, inwendige weerstand
van lampen, Hunne bijzondere eigen
schappen.
10e Avond. De gelijkrichter voor
het laden van accu's en de accumula
tor. Het plaatstroomapparaat. Gelijk-
richting. Afvlakking.
11e Avond. Het bouwen van meer-
lamps radio-toestellen. De 4 electrode
lamp. De A 442 en B 443 van Philps
Afschermen. Bijzondere eigenschap
pen.
12e Avond. Over verschillende
luidsprekers. Geluidsleer. De hoorn
luidspreker. De conus luidspreker. De
acro-pbone. De dynamische luidspre
ker.
Over wisselstroomvoeding van een
radio-toestel en over wisselstroom
lampen.
De op deze cursus te behandelen
onderwerpen zullen door vele proeven
en demonstraties worden verduidelijkt.
Men zie de advertentie voor eiken
lesavond.
DE GROENTIJD.
De groentijd van het Leidsch Stu
dentencorps zal dit jaar aanvangen
Woensdag 12 September en 14 dagen
duren.
DR. H. R. WOLTJER UIT INDIë
TERUGVERWACHT.
Dr. H. R. Woltjer. conservator aan
het Natuurkundig Laboratorium al
hier, die tijdens het verblijf van prof.
dr. J. Clay hier te lande, ongeveer
een jaar, diens colleges aan de Tech
nische Hoogeschool te Bandoeng heeft
gegeven, wordt a.s. Zondag hier te
lande terugverwacht.
PROF. HAZEU.
Prof. dr. G. A. J. Hazeu, hoogleeraar
in de Javaansche taal- en letterkunde
aan de Universiteit alhier, die tegen
het eind van dezen academischen cur
sus om gezondheidsredenen eervol ont
slag heeft gevraagd, heeft dezer dagen
aan de Universiteit zijn laatste colle
ge gegeven Overeenkomstig den
wensch van prof. Hazeu is dit college
vcrloopen zooals elk ander college,
dus zonder dat dit het kenmerk van
een afscheidscollege droeg.
Te zijnen huize zal de hoogleeraar
rog gedurende een tweetal weken aan
enkele studenten private colleges ge
ven. Ook zal hij nog deelnemen aan
een of twee promoties aan de Univer
siteit alhier.
LUSTRUM-KAMP 1928 L.C.J.O.P.
Verschenen is „Kampjool", het 2e
kampboekje, uitgegeven door de
kampcommissie van de Leidsche Chr.
Jeugdorganisatie „Phebe", ter gele
genheid van het lustrum-kamp 1928
van 411 Augustus, dat in O ver veen
zal worden gehouden. Het kampter
rein is een prachtig stuk natuur
schoon met duin èn bosch, dicht bij
het strand der Noordzee en heeft in
den omtrek vele bezienswaardighe
den. Het belooft een genotvolle kam-
peerweek te worden.
„Kampjool" bevat een aantal inter
essante artikeltjes en verder veel
practische gegevens voor kampeerders
en het programma voor de kampweek.
Het ziet er aantrekkelijk uit en is
verlucht met enkele, foto's.
Het kamp is bestemd voor jongens
van 1216 jaar en deze wekken we
gaarne op er aan deel te nemen. Die
het reeds eenmaal meegemaakt heeft,
zal ook nu niet achterblijven en die
het nog niet heeft meegemaakt moet
nu beslist het aangifte-formulier in
vullen. Het is een week van heerlijke
gezonde levensvreugde, waarop men
steeds met groot genoegen zal terug
zien.
Een weekje van vrijheid
Een weekje van jool
Vergeten dan alles
Vergeten de school.
PADVINDERS.
Ter gelegenheid van het 10-jarig be
staan van troep I van „De Nederland-
sche Padvinders", afd. Leiden, zullen
a.s. Zaterdag onderlinge wedstrijden
gehouden worden en wel voor de wel
pen te Katwijk en voor de verkenners
en voortrekkers te Noordwijkerhout.
Deelgenomen wordt door de troepen
I, II en III.
EEN INTERESSANTE VANGST.
Of liever een vangst op een interes
se nte manier.
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag voor Pinksteren is ingebroken in
het' vrachtgoederenbureau op het sta
tion van de Ned. Spoorwegen. De po
litie, die ter plaatse 'n onderzoek in
stelde vond een paar vingerafdruk
ken, die ze echter niet kon terugvin
den in haar administratie en daarom
rondzond bij verschillende politie's in
andere plaatsen.
Thans heeft de politie van Amster
dam bericht gezonden, dat ze de vin
gerafdrukken heeft herkend als toebe-
hoorende aan den 28-jarigen Duit-
scher, zich noemende A. H. J„ die
momenteel vertoeft i.. het Hui9 van
Bewaring te Den Haag, terzake van
een diefstal te Delft gepleegd, waarbij
hij door een schot werd gewond.
Binnenland.
De TheoL Schooldag te Kampen,
De Koningin ln Zweden.
Buitenland.
Men verkeert nog steeds in ongerustheid
over het lot van Amnüdsen.
Een laatste poging van Hermann Mül*
Ier tot kabinetsvorming in Duitschland.
De rede van Poincaré over de stabili
satie.
De Joego-Slavische oppositie heeft be
sloten het kabinet te verlaten en eisch t
het aftreden der regeering.
De echtscheiding van Prins Carol en
Prinses Helena is uitgesproken.
Morgen wordt Tsjang Tso Lin begraven.
Wij vermeldden, dat geslaagd zou
zijn als onderwijzer, de heer N. van
Zwieten; dit moet evenwel zijn de
heer N. van Zuilen te Leiden.
DE STAND DER WERKLOOSHEID.
Bij de Arbeidsbeurs stonden op 20
Juni j.l. ingeschreven 435 werkzoeken
den. Op denzelfden datum van het 1927
bedroeg het aantal ingeschrevenen 532.
AUTOTOCHTJE OUDEN VAN DAGEN
Omtrent het autotochtje voor Ouden
van Dagen vernemen wij nog het vol
gende:
Reeds verklaarden zich verscheide
ne auto-bezitters tot medewerking be
reid, toch hopen wij op meerdere
aanbiedingen.
De tocht zal plaats vinden op 3 Juli.
Vertrek 2 uur.
Het Comité verzocht en verkreeg de
medewerking van eenige Vereenigin-
gen voor Wijkverpleging, voor het uit-
noodigen der bejaarde gasten.
Deze uitnoodiging toch dient met
omzichtigheid te geschieden, waarbij
zoowel met den lichamelijken toe
stand der genoodigden, als met de
wenschen der auto-bezitters rekening
zal worden gehouden.
De besturen van enkele Wijkver-
ecnigingen waren verhinderd de be
spreking bij te wonen, doch ook op
hunne medewerking wordt gehoopt.
De auto's zullen de oudjes van huis
afhalen, en komen te 2 uren samen
op de Papegracht, vanwaar de tocht
zal beginnen.
Het Comité houdt zich ook voor
giften aanbevolen, teneinde de reizi
gers onderweg een kleine versnape
ring te kunnen aanbieden.
EXAMEN CHR. KWEEKSCHOOL.
In de gisteren door ons gepubliceer-
den uitslag van de gehouden examens
aan de Chr. Kweekschool alhier, is
een abuis ingeslopen.
POSTKANTOOR LEIDEN. 1
Lijst van onbestelbare brieven en
briefkaarten, van welke de afzenders
oi bekend zijn; terugontvangen in de
le helft van de maand Juni 1928.
Brieven Binnenland.
Amsterdam, J. van, Vechten; Be
stuur Isla fonds, Burgemeester,
Oegstgeest; Meindersma. H. P., Rot
terdam; Palm, Mevr. N., Haag; Post
kantoor letter A. B., Oegstgeest; Veen-
boer, Zevenhuizen.
Briefkaarten Binnenland.
Bock, de, Haarlem; Deuren, J. F.
van, Leiden; Potman, Hengelo (O.);
Rombout, Fam„ Amersfoortscheweg,
Strafgevangenis B 1/9, Amster
dam; Westendorp, Mevr., Baarn.
Brieven Buitenland.
Hotel Barreau, Bollendorf; Vadut
Mattinutiano, Triest; Wuffling, Frau
van, Honnef.
Briefkaarten Buitenland.
Bonnet, Miss, Vancouver; Elfring,
fam. P„ Wernigerode.
Vier briefkaarten zonder adres.
Proces-verbaal is opgemaakt
door den Dienst van Sociale Zaken
tegen A. v. E., terzake oplichting van
steungelden.
Tegen V.'. F. L. is proces-verbaal
opgemaakt wegens diefstal van kope
ren lagers ten nadeele van. de fa. K.
en L.
Dezer dagen vervoegde zich bij
zekere K. alhier een onbekend persoon
van naar schatting ongeveer 30 jaar,
die voorgaf namens de Lichtfabrieken
te komen en toestellen demonstreerde,
ter besparing van gas. K. kocht een
dergelijk toestel maar vernam later,
dat de man met de Lichtfabrieken
niets uitstaande had. Men zij gewaar
schuwd.
Uit het water langs de Boom-
markt is opgevischt de mast van een
schuit.