CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Oil nummer bestaat uit IWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
9<f«> JAARGANG DINSDAG 19 JUNI 1928 NUMMER 2464
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Jwjgjsnlv Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waai agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. 1 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
V Huurniveileering.
Nu eenige maanden verstreken
zijn sedert de opheffing der Huurcom-
missies en \ius de gewone wet van
vraag en aanbod op de woningmarkt
baar rechten heeft doen gelden, komt
een vraagstuk opnieuw naar voren
dat ernstige aandacht vraagt.
De Minister heeft reeds een en an
der maal de Gemeentebesturen voor
gelicht over de wijze waarop de Be
geering den woningbouw wil steunen.
Echter heeft de Regeering tot heden
Dog geen vrijheid kunnen vinden dat
door ons bedoelde vraagstuk der huur
niveileering ter hand te nemen. Waar
schijnlijk zullen daaraan formeele
moeilijkheden verbonden zijn. die niet
zoo spoedig overwonnen worden. Maar
dan moet toch het beginsel gehand
haafd en getracht worden de moeilijk
heden op te lossen.
Reeds in 1927 schreef het Tijdschrift
vc or Volkshuisvesting en Stedebouw.
het orgaan van den Nationalen Wo
ningraad, o.m.:
„De practische beteekenis van de
jongste circulaire is dat enkele ver-
eenigingen, die een niet te onbelang
rijk aantal oude en goedkoope wo
ningen bezitten, de te hcoge huren
van haar nieuwe, dure woningen kun
nen verlagen. Dat dit er niet zoo heel
veel zijn, is duidelijk wanneer men
bedenkt, dat tot en met 1916 (het laat
ste crisisjaar, waarin de bouwkosten
nog onder het thans geldend peil ble
ven) voor ongeveer 25000 en na 191G
voor ongeveer 100000 woningen voor
schotten zijn verleend. Voorts beden
ke men dat niet alle vereenigingen
met oude woningen ook nieuwe wo
ningen hebben, dat bij enkele vereeni
gingen het batige saldo op de oude
woningen reeds aan de huren der
nieuwe woningen en bij andere ver
eenigingen aan de bijdrage op de
nieuwe woningen ten goede komt.
Van een algemeene huurniveileering
i" dan ook geen sprake. Toch zal deze
er moeten komen. Met de Regeering
zijn wij van oordeel dat er geen enke
le reden is om woningen, die toevallig
onder gunstige omstandigheden zijn
gebouwd, steeds tegen lage prijzen
t«» blijven verhuren. Doch dan moet
men de gonsequentie hiervan ook aan
vaarden "voor de woningen, onder bij
zonder ongunstige omstandigheden
gebouwd. Deze kunnen evenmin steeds
een hooge huur blijven doen. Huur
niveileering, d.w.z. verhooging van te
lage en verlaging van te hooge huren
tot zij een zeker peil hebben bereikt,
zal dus moeten gelden voor alle wo
ningen, hetzij onder ongunstiger, hetzij
onder gunstige omstandigheden ge
bouwd. Er is geen enkele reden om
haar te beperken tot woningen van die
vereenigingen. die beide soorten be
zitten en bereid zijn binnen het raam
van haar organisate aan zulk een ni
velleering mede te werken.
Intusschen. door de jongste circu
laire zullen voor enkele vereenigingen
de huurmoeilijkheden worden ver
licht en, in afwachting van de meer
algemeene en ingrijpende maatrege
len. welke ons een algeheele oplossing
van het huren-probleem zullen bren
gen en die in bovengenoemd rapport
zullen worden aangegeven, kunnen
we er genoegen mee nemen".
Nu de Minister juist dezer dagen
veer de gemeentebesturen ten platte-
lande een aanschrijving heeft doen
toekomen kan het nuttig zijn om ook
dit onderwerp .nogmaals in de aan
dacht van Z.Exc. aan te bevelen.
STADSNIEUWS.
EEN RAAr V' L.
Naar wij van goedingelichte zijde
v. i nemen, zijn er bij het college van
B en W. plannen in bewerking om te
komen tot den bouw van een nieuwe
Raadszaal.
De bestaande Raadszaal is, sedert
de uitbreiding van het aantal gemeen
teraadsled .i, te klein gebleken.
Een tweetal Raadsleoen heeft men
reeds cm plaat®'" 'm mven in
't middenvak, in de onmiddellijke na-
lr"'"eid van de stenog. fen.
De pers, die aan verschillende, langs
de wanden geplaatste tafeltjes een
bescheiden plaatsje vindt heeft vaak
7 cveel last van de vele interrupties
en samensprekingen der heeren-ge-
meenteraadsleden, dat de nauwkeuri
ge weergave van het gesprokene daar
onder ernstig lijdt.
De publieke tribune, die vooral bij
de besrootingsdebatten van Lekere zij
ne wordt ...-01" gewerkt, is onge.eer
ccn halve meter verwijderd van de ze-
els der Raadsleden, en laat niet na.
vooral bij een agitatievolle zitting, een
hinderlijken invloed op den gang van
zaken uit te oefenen.
Het geheel veroorzaakt een gedruk
te stemming, zoodat de bouw van een
nleuWe, ruimere Raadszaal noodzake
lijk moet worden geacht en geen over
bodige weelde is te noemen.
Zijn wij goed ingelicht, dan zou het
plan bestaan de t ~enwoordige Com
missiekamer met aangrenzende ver
trekken om te bouwen tot Raadszaal.
Deze zaal ligt eveneens aan de Bree-
straat, doch in den rechtervleugel van
het Stadhuis, tegenover de Wolsteeg
Deze laatste mededeeling geven wij
echter onder de grootst mogelijke re
serve.
WIJKC~30UW STILLE 31JN.
De uitslag van de verloting tot aan
schaffing van een nieuw rrgel in het
YVijkgebouw Stille Rijn 13, luidt als
volgt: Hoofdprijs op No. 75 en vervol
gens: 368, 407, 192, 487, 552, 188, 534,
270, 526, 72, 5C, 265, 369, 235, 185, 586;
136. 182, 128, 329. 558, 134, 52. 102, 275;
76. 424, 13, kT8, 254. 10. 70, 155, 63.
De prijzen zijn af te halen Dinsdag
en Woensdagavond (19 er 20 Juni a.s.)
Langegracht 75. Degenen die dan voor
dezen Evangel.-arbeid iets wenschen
af te zonderen kunnen dat dan gelijk
tijdig doen. Het Bestuur rekent op al
ler steun. Het adres van den Penning
meester is: Van Limburg Stirumstr. 16
WALTHER, LIPSIA, LIPSIADDI
MERZ EFFICIëNTE KANTOOR
ARTIKELEN.
De vooroordeelen, die bestonden,
toen de schrijfmachine haar intrede
in de wereld deed, zijn reeds lang
overwonnen, zoodat tegenwoordig 'n
zakenman, die zichzelf respecteert,
geen brief meer verzendt, die met de
hand geschreven is.
Anders gesteld is het met de reken
machine, die nog lang niet in alle be
drijven gebruikt wordt, wat toch ze
ker wel verwonderlijk is, daar deze
machine in de laatste jaren zoodanig
geperfectionneerd is, dat ze vele voor
deden biedt boven de oude methode
van het ingespannen en vermoeiend
rekenen met eigen hersens.
De rekenmachine is een stel stalen
hersens, die onvermoeibaar zijn, geen
fouten maken en vlugger werken,
waardoor dus veel noodeloos tijd- en
geldverlies, veel ergernis efi verspil
ling van kostbare energie voorkomen
wordt.
Dit alles bleek ons hedenmorgen
uit een domonstratie, die gegeven
werd vanwege de boek- en papierhan
del „Beka". Hoogewoerd 100, alhier, in
hotel Centraal op de Breestraat.
Gedemonstreerd werden een viertal
soorten rekenmachines.
De Lipsiaddi is een klein eenvoudig
machinetje, dat optelt en aftrekt zon
der moeite en zonder fouten en waar
bij het resultaat direct zichtbaar is.
Bij een iets grooter model van deze
machine treft men een apart controle
systeem aan, waardoor men eventuee-
le fouten, die men zelf maakt, oogen
blikkelijk kan achterhalen.
De Lipsia is een grooter model re
kenmachine. waarmede men ook kan
deelen en vermenigvuldigen.
De Walther-rekenmachine is een
toestel, waarop men alles kan bereke
nen, waarop men deelingen tot in 5
decimalen nauwkeurig kan uitvoeren
waarop men renteberekeningen kan
maken, enz. enz., in één woord, waar
op men de meest ingewikkelde bere
keningen met eenvoudige handelingen
in weinig tijd uitvoert.
Ook wordt gedemonstreerd met de
Merz-schrijfmachine, een geheel nieuw
type, die evenveel presteert als een
groote bureaumachine en even stabiel,
maar kleiner, lichter en billijker in
prijs is.
Êen aparte machine van het kleine
Lipsiaddi-type treft men aan voor be
rekeningen met Engelsch geld, die
heel wat zorgen en moeite kan be
sparen.
We kunnen niet nader op alle voor-
deelen van de genoemde machines in
gaan, maar raden elk zakenman en
ieder, die dagelijks berekeningen
moet maken aan eens naar Hotel Cen
traal te gaan, waar zonder eenige ver
plichting de machines gedemon-'
streerd worden, heden, morgen en
overmorgen, van 1021 uur.
PROF. DR. P. J. BLOK.
Prof. Dr. P. J. Blok. oud-hoogleeraar
.in de vaderlandsche geschiedenis aan
de Universiteit alhier, die met het oog
op zijn gezondheid ongeveer een
maand te Lugano heeft vertoefd is
hier ter stede terug gekeerd.
DR. RASSERS.
Dr. R. J. F. Rassers, secretaris der
gezondheidscommissie, die in het Dia-
conessenhuis een operatie heeft on
dergaan, heeft deze inrichting nage
noeg geheel hersteld kunnen verlaten.
De alhier tot semi-arts bevorder
de student J. H. Hulshoff is bestemd
tot reserve-officier van gezondheid bij
het leger hier te lande.
Gisterenmiddag ongeveer 5 uur
werd op de Haarlemmerstraat, ter
hoogte van de St. Ursulasteeg de 76-
jarige mej. P., wonende in 't Stevens
hofje, door een luxe auto, bestuurd
door den heer H., aangereden. Bij on
derzoek bleek, dat de aangeredene
doof was en de auto niet hoorde aan
komen. De aangeredene werd aan
haar hand bloedend verwond. Volgens
ooggetuigen treft den bestuurder geen
schuld.
Gisteren is door de politie de
straatmuzikant C. v. A. aangehouden,
die nog voor 5 boete, subs. 5 dagen
hechtenis opgeschreven stond.
Hij zal zijn straf moeten uitzitten
Gistermiddag 6 uur is bij de wed.
v. M. aan de Haarlemmerstraat door
een stelletje halfdronken lui een ruit
ingegooid
Een onderzoek naar de daders is
ingesteld.
Gisteravond half elf is op den La
gen Rijndijk de 50-jarige D. P. aange
reden door den motorrijder v. W. uit
Leiden.
D. P. kwam te vallen en moest met
een gebroken enkel naar het Zieken
huis vervoerd worden.
Op den Zijlsingel is gisteravond
kwart voor 9 door een onbekend geble
ven wielrijder de 11-jaVige wielrijder
H. v. I. S. aangereden.
Hij bekwam een vleeschwond onder
de knie en werd door den E. H. D.
naar het Acad. Ziekenhuis gebracht.
BINNENLAND.
Mr. D. FOCK 70 JAAR.
Heden viert mr. D. Fock te s-Gra-
venhage, bekend figuur in ons poli
tieke leven, thans voorzitter van den
Vi ijheidsbond, zijn 70sten verjaardag.
Mr. Dirk Fock, die als schier geen
ander staatsman in ons vaderland
vele hooge openbare functies bekleed
de, werd 19 Juni 1858 te Wijk bij Duur
stede geboren.
Hij ontving zijn opleiding aan de
Universiteit te Leiden en was na zijn
promotie van 1880—1890 achtereenvol
gens als advocaat werkzaam te Sema-
rang, Batavia en Rotterdam.
In 1900 kwam hij in de Prov. Staten
van Zuid-Holland om in 1901 in de
Tweede Kamer zitting te nemen. Ook
van den gemeenteraad van Rotterdam
en het college van Ged. Staten van
Zuid-Holland maakte de jarige deel
uit. In 1905 trad hij in het ministerie-
De Meester op als Minister van Kolo
niën, als hoedanig hij zich op het ge
bied van het onderwij? naam maakte;
ci der zijn bewind werden v mbachts-
scholen gesticht te Batavia, Semaranr
en Soerabaja, terwijl duizend goüver-
nementsscholen voor L. O. werden
gesticht. In 1909 trad mr. Fock op als
gouverneur van West-Indië om in
1915 wederom in de Tweede Kamer
zijn intrede te doen, die hem in 1917
tot haar voorzitter koos, In 1920 ten
s'otte werd mr. Fock benoemd tot
Gouv.-Gen. van Ned.-Indië a's hoeda
nig hij in 1920 werd opgevolgd door
jhr. mr. A. C. D. de Graeff,
Uit alle kringen der bevolking heeft
men zich opgemaakt, den verdienste
lijken magistraat te huldigen. Een
eere- en een uitvoerend comité is daar
toe gevormd. Daarin hebben ook on
derscheiden figuren van A.-R. en C.-H.
huize zitting genomen.
STEUN VOOR WONINGVERBETE
RING TEN PLATTELANDE.
De Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid heeft aan de gemeentebe
sturen een circulaire gezonden, waar
in wordt méegedeeld, dat voor verbe
tering van woningen in plattelands
gemeenten of landelijke gedeelten van
andere gemeenten, die niet aan re
delijke eischen van bewoonbaarheid
voldoen en die met naai* verhouding
geringe kosten afdoende kunnen wor
den hersteld, bij wijzj van proef, aan
gemeenten op haar verzoek steun uit
"s Rijks kas kan worden verleend.
Rijksbijdragen tot een maximum
van f 200 per woning, in eens, verleend
ten behoeve van verbetering van wo
ningen, die door de eigenaren worden
bewoond en steeds onder voorwaarde,
fiat de betrokken gemeente voor de
v< rbetering boven en behalve de rijks
bijdrage nog een gelijke bijdrage uit
cc gemeentekas geeft.
Van rijkswese kunnen tevens op den
voet der Woningwet voorschotten wor
den verstrekt om te voorzie., in de na
aftrek van de bijdrager van Rijk en
gemeente voor de verbetering noodi*.
gelden.
Het bedrag der rijksbijdrage zal,
binnen de grens van f 200 per woning,
voor elk geval afzonderlijk worden be
paald, met dien verstande, dat de bij
dragen van Rijk en gemeenten teza
men in geen geval meer zullen bedra
gen dan de helft van de kosten van
v. rbetering, en iL„t reke-.ing kan wor
den gehouden met de inkomsten van
het gezin van den eigenaar-bewoner.
De verbetering moet zoodanig zijn,
dat een naar het oordeel van den Mi
nister bevredigende toestand, die de
kosten rechtvaardigt, wordt verkregen
VOLKENBONDSARTSEN NAAR
NEDERLAND.
De hygiënische afdeeling van den
Volkenbond heeft voor dit jaar o.m.
een reis georganiseerd van artsen, die
ir Duitschland, België, Frankrijk.
Hongarije, Nederland en Servië studie
zullen maken van de vraagstukken der
hygiëne van he. platteland. De tocht
is op 27 Mei aangevangen en eindigt
den 20en Juli, te Genève. Het bezoek
aan ons land zal geschieden van 25
30 Juni. Aan de reis nemen deel ge
neeskundigen uit Duitschland, Oos
tenrijk, België, Bulgarije, Denemarken,
Estland, Frankrijk, Guatemala, Hon
garije. Ierland (Vrijstaat), Italië, Ja
pan, Litthauen, Polen, Portugal, Roe
menië, het koninkrijk der Serven,
Groaten en Slovenen, Tsjeclio-Slowa-
kije en de Vereen. Socialistische Sov
jet-republieken.
De voorzitter van den Gezondheids
raad zal het gezelschap 25 Juni a.s. in
zijn gebouw te Den Haag ontvangen
en een korte beschrijving van onze hy
giënische Staatsinrichting geven.
Daarna vertrekt men over Katwijk en
Noordwijk, waar enkele voorbeelden
van platïelands-woningbouw in oogen-
schouw genomen zullen worden, naar
Noord-Holland ter bezichtiging van
de Provinciale drinkwatervoorziening
en enkele boerderijen, het ziekenhuis
to Beverwijk enz. Te Amsterdam
wordt een bezoek gebracht aan den
Keuringsdienst voor die G.meente en
hare omstreken. De tocht gaat verder
naar Bussum tot bezichtiging van een
model-boerderij, naar het abattoir te
Uithoorn en het Volks- en zwembad
te Heemstele. Daarop volgt een be-
zr ek aan Drente, teneinde de voorzie
ningen op het gebied der Volksge
zondheid in oogenschouw te nemen.
Gp den terugkeer wordt Utrecht aan
gedaan tot een bezoek aan het Cen
traal Bureau van het Groene Kruis al
daar als voorbeeld eener organisatie
van ziekenverpleging op 't platteland.
Tenslotte zal het gezelschap in den
omtrek eenige instellingen in het be
long van het kind bezoeken.
2£ Juni is het gce' hap te Den
Haag terug om den volgenden dag
zijn reis voort te zetten naar België.
WATERLOODAG IN DEN HAAG.
In de Groote Kerk te 's-Gi\ -cnhage
hebben de Chr. Vereenigingen Bijbel,
Cranje en Nederland en Bijbel en
f-anje gisteravond den sla? bij Water-
lc o feestelijk herdacht. De kerk was
met een groote, aandach.ig luisteren
de schare menschen bezet.
Als spreker zou optreden dr. M. H.
A. v. d. Valk uit Rotterdam. Op het
allerlaatste oogenblik had de kerke-
raad der Ned. Herv. Gemeente echter
bezwaar gemaakt teegen het optreden
van dezen predikant, zoodat nu Ds.
W. Bieshaar de feestrede heeft uitge
sproken.
LUCHTVAART.
DE „ITALIA"
Nobile in gevaar?
Volgens een bericht uit Kopenhagen
zijn op de Citta di Milano nieuwe
S O.S. roepen van Nobile ontvangen.
Nobile berichtte, dat een ontzetten
de storm boven het kamp woedt en
het ijs daardoor gevaar loopt stuk te
slaan.
De tocht van Larsen en Lutzow.
Over den verkenningstocht van dc
vliegers Larsen en Lutzow wordt aan
oo „Msb.", d.d. gisteren het volgende
gr meld:
De „Citta di Milano" seinde om 4
uur hedenmorgen:
Larsen en Lützow zijn na hun ver
kenningsvlucht aan boord van de
Braganza" teruggekeerd.
Ondanks het feit, dat het zicht uit
stekend was en dat de vliegers onge
veer een uur gevlogen hebben boven
de zone, waar zij de groep-Nobile
meenden te zullen vinden, zagen zij
niets van haar.
Nobile seinde echter direct, dat hij
de vliegtuigen gezien had en gaf te
vens zijn positie aan, die belangrijk
verschilde van die, welke drie dagen
geleden werd opgegeven. Het door
hem aangeduide punt ligt onge\ er
5 mijlen ten Oosten van Foynd-eiland
er. ongeveer 8 mijlen van dat, hetwelk
vroeger werd aangegeven.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/i cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Betansrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
H. M. de Koningin en de Prinses te
Stockholm.
Volkenbcndsartsen ïn ons land.
Bollenland.
Nobile heeft een S.O.S.sein gegeven.
Er woedt een ontzettende storm boven
zijn kamp.
De geslaagde Oceaanvlncht van de
„Friendship".
Inzake de Duitsche regeeringsvor-
ming zijn nog steeds geen vorderingen
gemaakt.
Een nieuwe wet tegen den gods
dienst in Rusland.
De dochter van Raspoetin heeft eca
actie tot schadevergoeding ingesteld.
Het wetsontwerp inzake het vrou-
wenkisrecht is door het Hoo^erhuis
aangenomen.
Deze nauwkeurigaanduidingen
zullen het mogelijk maken, de groep-
Ncbile bij nieuwe verkenningen ie
vinden.
Larsen deelde nog mede, dat liij de
volgende route had afgelegd: Noord
kaap, kaap Platen, Repseiland, terwijl
I.ützow op 89 graden 40 minuten een
rcute gevolgd had naai het Zuiden
van Karei XII-eiland, terugkeerende
over kaap Platen. Hij volgde hét spoor
van de slede, die op 1° dezer van Wah-
lenbergbaai vertrokken was en zag de
sïedevaard.-rs kampeeren bij het eiland
Scresby. Hij constateerde de aanwe
zigheid van twee geleiders.
Uit de berichten door de vliegers
meegedeeld blijkt, dat in de zone,
waar de groep der drie naar het land
marcheerende Italianen zich moet be
vinden, het ijs zéér geschikt is voor
den marsch.
De twee dappere vliegers hebben
een anderen motor in een der toestel
len gezet en zullen hun vlucht hervat
ten, teneinde met behulp van hun meer
preciese gegevens het kamp van Nobi
le op te zoeken, die meedeelt, dat de
weers- en ijsgesteldheid thans zeer
gunstig zijn. Nobile vraagt verder om
raad hoe zijn scheenbeenbreuk te be
handelen.
De hulp der vliegers.
Het Noorsche Telegraafbureau
meldt, dat Maddelena, die wegens mist
bad moeten terugkeeren naar Vadsoe,
gisterenmiddag om half een opnieuw
van daar is vertrokken naar Spitsber
gen. Hij is daar gisteravond 8.45 e
Kingsbay aangekomen.
Een Wolff-bericht uit Stockholm
meldt, dat de Italiaansche vlioaer,
majoor Penzo gisteren met zijn Dór-
nier Wal-vliegtuig van Lulea aan de
Bothnische Golf naar Tromsoe is ver
trokken.
De Zweedsche en Finsche vliegtui
gen zijn gistermiddag om 4 uur 25
raar Spitsbergen vertrokken.
Het vliegtuig Latham met Guilbaud
er, Amundsen is om vier uur uit Trom
soe vertrokken. Het is mooi weer.
Het Finsche watervliegtuig is we
gens te zware belasting naar Tromsoe
teruggekeerd.
DE VLIEGTOCHT VAN DE
FRIENDSHIP.
De eerste vrouw, die ever den Ocaan
vloog.
De vliegtocht van de Friendship is
geslaagd. Gisiermildag te 12.40 is zij
te Llanilly in Wales geland.
In het vliegtuig zaten vier personen,
namelijk de Boslonsche vliegster -juf
frouw Earhart, Wilmer Stultz, L. B.
Ellsworthy en een mecanicien.
Na de voortreffelijk gelukte landing
werd juffrouw Earhart door haar me
dereizigers en de in de haast bijeenge
roepen locale autoriteiten gelukge-
wenscht met het feit, dat zij de eerste
viouw is, die den Oceaan per vliegtuig
was overgestoken.
Kapitein Stultz vertelde daarna, dat
de vliegers slecht weer hadden gehad
c-n zelfs mist en regen op het grootste
deel van den tocht, maar dat de motor
van de Friendship geen oogenblik ge
faald had. Hij deelde mee, dat hij we
gens benzinegebrek had moeten lan
den, wat in zoover toch ook weer zijn
goede zijde had gehad, want nu had
den de vliegers den Oceaan binnen het
etmaal overgestoken om precies te
zijn in 21 uur en 40 minuten en dit
record zou niet zoo spoedig verbeterd
worden.
Na het nazien van den motor en het
innemen van benzine zijn de vliegers
teen te half zes weer opgestegen,
waarheen wilden ze niet zeggen, maar
