CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
9d» JAARGANG
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per weekI 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 SfjyJaiJw Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da-
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Een voorbeeld.
Zoodra in onze vertegenwoordigen
de College's de taak van de Overheid
tot handhaving van de Christelijke
grondslagen van ons volksbestaan ter
sprake komt, hoort men in den regel
van links onmiddellijk de opmerking
Geef ons toch wat toe; waarom zoo
streng vastgehouden aan die traditie.
Omgekeerd zijn het de sociaal de
mocraten, die steeds weer voor zich
opeischen het recht om in het open
haar te mogen betoogen, ook al wordt
daarmede inbreuk gemaakt b.v. op de
Zondagsrust en daardoor Zondaghei
liging onmogelijk gemaakt.
Nu is hierbij op te merken, dat door
ons nimmer aan de actie der sociaal
democraten, voorzoover ze zich bin
nenskamers openbaart, iets in den
weg is gelegd. Integendeel, wij eischen
voor ieder Nederlander het recht op,
om de inspraak van zijn geweten te
volgen, mits met eerbiediging van
ieders rechten en gevoelens.
Maar zoodra men van de overzijde
de macht in handen heeft, wordt met
de gevoelens van deze zijde liefst niet
meer gerekend.
Zien wij het niet in dien schrijnen-
den vorm in ons land, omdat hier
nog factoren werken, die ook uiterst
links nog niet durft op zij zetten, in
het buitenland zien wij dat wel.
De Berlijnsche gemeenteraad hied
zich onlangs bezig met het commu
nistische voorstel tot het verbieden
der bedestonden en Bijbellezingen in
de ziekenhuizen.
Bij de besprekingen ging het nu en
dan zeer opgewonden toe. De voorzit
ter moest een communist tot de orde
roepen. Het lawaai werd tenslotte zoo
groot, dat men den voorzitter niet
meer kon verstaan.
Het voorstel der communisten werd
tenslotte met de stemmen der sociaal
democraten en communisten aange
nomen. Tegen stemden de D.-nat., D.
V. P., Centrum, Ec. partij en demo
craten.
Dat is een voorbeeld tot leering.
Trouwens, in Rusland hebben wij
de voorbeelden voor het grijpen ge
had. De sociaal democraten mogen
dit voorbeeld onthouden, zoodra zij
ons voorhouden, dat het niet toestaan
van Zondags-optochten in hun stelsel
niet past. Wij zien het aan Berlijn, dat
sociaal democraten en communisten
als het er op aan komt, heel rustig
den voet dwarszetten en met de hei
ligste gevoelens van anderen niet re
kenen.
V Goudsche herrie.
Gouda deed de laatste jaren nog al
eens van zich spreken. Niet alleen op
politiek terrein was er oneenigheid,
zoo zelfs dat een burgemeester op den
loop ging, ook op Kerkelijk en Maat
schappelijk gebied was er een toestand
die vaak verre van gezond was.
In dat milieu groeien steeds onge-
wenschte planten. Wat nu gezien
wordt is daarvan een bewijs.
Eenige jaren geleden kwam in den
Baad ter sprake de oprichting van een
storting- en ophaaldienst van gemeen
tewege. Geruimen tijd werd er niet
meer over gesproken, totdat bij de be
handeling der laatste gemeentebegroo-
tin in April 1.1. werd meegedeeld, dat
de oprichting van een gemeentelijken
dienst zeer aanstaande was.
J.l. Zaterdag nu bevatten de Goud
sche bladen advertenties, waarin het
bestuur der Nutsspaarbank te Gouda
aankondigde, dat het een ophaal- en
stortingsdienst voor de belastingen
enz. had opgericht. Tot de bestuursle
den der Nutsspaarbank behooren de
Ij teren G. J. J. Pot en C. J. M. Kroon,
resp. gemeente-secretaris en ontvan
ger te Gouda. Maandag verscheen
daarop in eenige Goudsche bladen een
ingezonden stuk, waarin de burgerij
werd aangeraden, zich niet aan te slui
ten bij den dienst der Nutsspaarbank,
doch te wachten op de oprichting van
een dergelijke dienst van gemeentewe
ge, in welk ingezonden stuk de hou
ding van de lieeren Pot en Kroon werd
gelaakt. In de R.-K. plaatselijke cou
rant was het ingezonden stuk onder
tekend door een der R.-K. Wethou
ders, in het socialistisch en het neu
trale orgaan door het raadslid Oiver
hand (S.D.A.P.). De drie stukken wa
ren gelijkluidend.
Thans hebben B. en V". en zulks
i* wellicht een unicum in den lande
bij de igezetenen huis aan huis een
h-culaire doen bezorgen, waarin de
burgerij wordt aangeraden zich niet
aan te sluiten bij den dienst van de
Nutsspaarbank en..., deze circulaire
i> door den heer Pot in zijn ambtelijke
kwaliteit als gemeente-secretaris ge-
tee'eend.
Nogmaals, hier hebben wij een plant
die alleen groeien kan in een bodem
die door verschillende invloeden door
en door verziekt is.
Wie hier en elders een plaats in het
Bestuur van stad en land inneemt ne
me aan Gouda een waarschuwend
voorbeeld.
STADSNIEUWS.
VOORBRACHT VAN PROF. DE HAAS
De Leidsche hoogleeraar in de na
tuurkunde, prof. dr. W. J. de Haas,
heeft heden, op de Pinksterbijeen
komst van de Société Frangaise de
Physique, daartoe door het bestuur
uitgenoodigd, in de universiteit de
„Sorbonne" te Parijs een voordracht
gehouden over de geleiding van meta
len.
Prof. de Haas ving zijn voordracht
aan met op te merken, dat men de
e'ectronen-geleiding op tweeërlei wij
ze kan bepalen. Volgens de eerste ma
nier opgevat stelt men zich voor, dat
eiectronen als een gas zich vrij tus-
schen de metalen-atomen kunnen
voortbewegen. Volgens de tweede wij
ze, dat de eiectronen van atoom op
atoom in het metaal overgaan. Spr.
meent dat de tweede wijze het meest
de waarheid nabij komt; terwijl het
eerste beeld theoretisch op bewonde
renswaardige wijze is uitgewerkt,
stuit de ontwikkeling van het tweede
beeld op groote mathematische moei
lijkheden. Het is waarschijnlijk, dat de
e-ectronen. van atoom op atoom over
gaan, tegelijk een rijtje atomen door-
loopen. Deze rijtjes 'worden langer en
veelvuldige!', naarmate de tempera
tuur lager wordt. In het gebied van
het vloeibaar helium hij de supra-
conductieve metalen worden deze rijt
jes waarschijnlijk door een andere oor
zaak gevormd dan bij hoogere tempe
raturen. Bij deze zeer lagere tempera
turen moet er een diepere oorzaak zijn
voor een nauwkeurig synchronisme.
Spr'., wijlen prof. Kanurlingh Onnes
en dr. Sizoo hebben samenwerkend
vertragingsverschijnselen, voor wat
den electrischen weerstand betreft, ge
vonden voor metalen bij supra-conduc-
tieven toestand. Deze hysteresisclie ver
schijnselen wijzen er op, dat niet ieder
electron zelf een rol vervult, doch
dat een groep eiectronen, in casu
waarschijnlijk lange rijen, werkzaam
zijn. Dit suggereert de idee, dat de
supra-conductieve toestand door den
stroom zeiven, waarvoor zij geldt, ge
schapen wordt. Er treedt dan een nieu
we phase van de vaste materie op, een
phase die zoowel stabiel als labiel kan
zijn.
Mocht deze zienswijze juist zijn, dan
is het zeer goed mogelijk, dat de bo-
vengeleidende toestand, welke voor de
electronengeleiding zoo gewichtig is,
van geen gewicht is voor de warmte-
geleiding, de specifieke warmte en de
elasticiteitsconstanten, hetgeen niet
zegt, dat de veranderingen van den
elastischen toestand van een metaal
geen invloed zouden Inbben op de su-
pra-conductiviteit.
Ten slotte wees spr. op de proeven,
genomen door dr. Sizoo in zijn labora
torium. Spr. toonde hierbij aan dat de-
zo proeven, welke betrekking hebben
op de verdeeling van stroomen in een
supra-conductief net, ofschoon niets
nieuws opleverend, toch verrassend
zijn door haar instructief karakter.
GEVAARLIJKE PROEFNEMING.
Gistermiddag te ongeveer 1 uur wer
den in de vuurwerkfabriek van de fa.
Kat alhier plotseling twee knallen ge
hoord. Het bleek, dat de chauffeur P.
II. buiten medeweten van zijn patroon
bezig was met het vervaardigen van
vuurwerkfluitjes met pikrinezuur,
oaarbij bijgestaan door de tienjarige
P. v. S. Toen hij dit zuur met een ko
peren pen in een huls wilde duwen
vloog de huls uit elkaar. De beide aan
wezige personen werden verwond.
Van H. werden de vingers van de lin
kerhand gespleten, terwijl hij verder
verschillende brandwonden bekwam.
Ook v. S. bekwam verschillende,.hoe
wel niet ernstige, brandwonden, voor
al aan het hoofd. Beiden zijn door den
E.H.D. naar het Ac. Ziekenhuis ge
bracht.
DE KLINIEK VOOR VERLOSKUNDE.
De nieuwe kliniek voor verloskunde
en de daarbij behoorende polikliniek
van prof. dr. P. C. T. van der Hoeven
op het terrein van het nieuwe Acade-
risch Ziekenhuis zullen Maandag 4
Juni in gebruik worden genomen.
De ingebruikneming zal zonder
eenige officieele plechtigheid geschie
den.
ONGELUK.
Gistermiddag omstreeks half vijf
liep een jongen achter een met zware
balen beladen wagen in de Groene-
steeg. toen één dei- halen losraakte en
op den jongen terecht kwam. Hij werd
ernstig gewond, brak o.a. een dijbeen
en is door den E.H.D. naar het Aca
demisch Ziekenhuis overgebracht.
De baal kwam in haar val tevens
tegen een winkelruit terecht die ge
heel vernield werd.
WAARSCHUWING.
De Commissaris van Politie alhier
vestigt nogmaals de aandacht op de
navolgende waarschuwing, voorko
mende in „De Rotterdammer" van 25
April j.l.:
„De Secretaris van den Armen
raad te Amsterdam ontraadt, mede
op grond van inlichtingen van den
Hoofd-Commissaris v. Politie te Den
Haag, het verstrekken van finan-
cieelen steun aan de stichting „Zon
neschijn" aldaar, voor welke de heer
C, Waterland te Amsterdam met
inteekenlijsten rondgaat".
Gisterenmiddag heeft alhier een
colporteur dier instelling verschillen
de ingezetenen bezocht. Tegen hem is
pro ces-verbaal opgemaakt, ter zake
het houden van een collecte zonder
daartoe vergunning te hebben.
Gisteren slaagde te Utrecht voor
bet theoretisch gedeelte van het exa
men voor de Hoofdacte van Bewaar
schoolonderwijzeres Mej. H. J. van
Wieringen, onderwijzeres aan de Be
waarschool aan de Heerensingel.
Zij ontving haar opleiding van den
beer G. Bakema en Mej. N. de Rave.
Toen Mej. J. R. gisteren op de
Turfmarkt uit de autobus, die haar
v. Lisse hierheen had gebracht, stapte,
miste ze haar koffer, die ze in de bus
had neergezet. Ze heeft hiervan bij de
politie aangifte gedaan. De koffer be
vatte onderkleederen.
Aangehouden is door de politie
alhier C. F. B., verdacht van diefstal
van f 2. Na verhoor is de man weder
op vrije voeten gesteld.
Op last van de rechtbank is he
denmorgen door de politie alh.ier uit
een perceel op de Garenmarkt met ge
weld een vijfjarig kind gehaald en
overgebracht naai' het Kinderhuis
Voordorp.
BINNENLAND.
BEZOEK VAN DE ZWEEDSCHE
KONINKLIJKE FAMILIE.
Naar aanleiding van berichten, dat
de Koning van Zweden in Augustus
naar Amsterdam zou komen ter bij
woning van de Olympische Spelen,
wordt van bevoegde Zweedsche zijde
vernomen, dat van de komst van Ko
ning Gustaaf zelf niets bekend is.
Het gerucht is zeer waarschijnlijk
ontstaan doordien wel eenige leden
v&n de Koninklijke Zweedsche familie
in de. eerste week van Augustus de
Hoofdstad zullen bezoeken.
Aan de Olympische Spelen neemt
dan n.l. deel een groep Zweedsche of
ficieren in de afdeeling paardensport,
kV, deze equipe zal onder leiding staan
van den generaal-majoor Graaf von
Rosen.
Met het oog hierop worden te Am
sterdam verwacht de ouders van Prin
ses Astrid, die met den Belgischen
kroonprins gehuwd is, n.l. Prins Karei
cn Prinses Ingeborg van Zweden;
voorts prinses Martha, een zuster van
prinses Astrid, prins Gustaaf Adolf
van- Zweden, prinses Margaretha,
prins Axel van Denemarken en een
graaf Bernadotte.
HET VLOEKVERBOD TE ZELHEM.
Door den kantonrechter te Terborg
i- de koopman S. J. B. wegens overtre
ding van het vloekverbod te Zelhem,
veroordeeld tot f2 boete of 1 dag hech
tenis. Dit is het eerste vonnis, hoewel
er naderhand al meer processen-ver
baal zijn opgemaakt te dezer zake,
meldt de „Zutphensche Courant".
DE VEENDAM.
Naar de directie van de Holland
Amerika-lijn meedeelt, zal de Veen-
nam waarschijnlijk 16 Juni opnieuw
van New-York naar Rotterdam ver
trekken. Het grootste gedeelte van de
passagiers, die het schip op zijn onder-
b' oken thuis, .is vervoerde, vertrekt
Zaterdag a.s. met de Nieuw-Amster-
am van N^w-Ycrk.
JOHAN BRAAKENSIEK 70 JAAR.
Gisteren is de bekende teekenaar en
i' lustrator Johan Braakensiek 70 jaar
geworden. De viering geschiedde uit
sluitend in huiselijken kring.
NED. INDONESISCH VERBOND.
Het Nederlandsch Indonesisch Ver
bond heeft besloten zijn eerste drie-
jaarlijksch congres te houden op de
Indische tentoonstelling te Arnhem en
wel in de tweede helft van Juni. Aan
het congres zal dan een excursie van
de leden naar de tentoonstelling zijn
verbonden.
Tijdens het congres, dat ook voor
riet-leden van het Verbond toeganke
lijk zal worden gesteld, zullen de In
donesische leden een Indonesischen
kunstavond geven van authentieke
YVajangdansen.
De te behandelen onderwerpen zijn:
De Indonesiërs in Nederland: de Ne
derlanders in Indonesië; nadere be
schouwingen over de beginselen van
het Nederl. Indonesisch Verbond.
IN- EN UITVOER VAN GOEDEREN.
De Minister van Financiën brengt
ter kennis van belanghebenden, dat
met ingang van 1 Juni 1928 in alle bij
de douane-administratie in te leveren
aangiften tot in-, uit- of doorvoer van
goederen, in het vak betreffende het
haven verkeer, hij in- of uitvoer per
spoor en bij doorvoer per spoor met
üverlading steeds moet worden ver
meld: bij invoer per spoor als plaats
van lossing het Nederlandsche station,
alwaar het spoorvervoer volgens den
buitenlandschen vrachtbrief eindigt;
er: bij uitvoer per spoor als plaats van
i/.'lading het Nederlandsche station, al
waar het spoorvervoer volgens den in
ternationalen vrachtbrief aanvangt.
In" geval bij doorvoer of invoer en de
wederuit .oer on eenztlfden vracht
brief beide per spoor geschieden, dient
geen plaats van lossing of lading ver
meld te worden.
CHR. JONGE VROUWEN.
De Wereldbond van Chr. Vereenigin-
gen van Jonge Vrouwen houdt in Juni
zijn wereldconferentie te Boedapest.
Ongeveer 80 landen zullen er verte
genwoordigd zijn door een 400 afge
vaardigden. Presidente van dezen
Wereldbond, waarbij ongeveer een
millioen leden zijn aangesloten ,is la
dy Palmoor.
GOEDKEURING ONDERHANDSCHEN
VERKOOP AAN ARNHEM.
Bij het afdeelingsonderzoek dei-
Tweede. Kamer van het wetsontwerp
tot goedkeuring van den onderhand-
schen verkoop aan de gemeente Arn
hem van een oppervlakte aan den
rechteroever van den Bijn bij Malbur
gen, gaven sommige leden te kennen,
dat bij hen bezwaar bestond tegen den
inhoud van artikel 7 van de overeen
komst. Dit artikel bevat naar hun oor
deel een staatsrechtelijk niet geoor
loofde overeenkomst over het recht
van belastingheffing. Bovendien acht
ten zij het in strijd met artikel 176 der
Grondwet, hetwelk bepaalt, dat in het
stuk van belastingen geen privilegiën
kunnen worden verleend. Andere le
den wezen er op, dat deze bezwaren al
leen den vorm van het artikel kunnen
betreffen en niet den materieelen in
houd.,
MEDISCH ADVISEUR DER R. V. B.
Bij Kon. besluit is op verzoek eervol
ontslagen met dank voor de door hem
aan de sociale verzekering bewezen
diensten dr. P. H. van Eden, als me
disch adviseur bij de Rijksverzeke
ringsbank.
Benoemd is tot medisch adviseur bij
de Rijksverzekeringsbank de heer V.
Gravestein, thans controleerend ge
neeskundige bij die instelling, onder
toekenning van eervol ontslag als zoo
danig.
Benoemd is tot controleerend ge
neeskundige bij de Rijksverzekerings
bank dr. P. Wijga, than3 assistent con
troleerend geneeskundige bij die in-
sielïing.
De nieutve adviseur is bijna 61 jaar
oud. Hij studeerde te Amsterdam en
ging, na 1893 tot arts te zijn gepromo
veerd, als officier van gezondheid naar
Ned.-Indië. Tijdens den mobilisatietijd
was hij hier gemobiliseerd, waar hij
als overste gepensionneei'd werd. In
1922 aanvaardde hij zijn functie als
controleerend geneeskundige, chef dei-
medische afdeeling voor de Invalidi
teitswet.
SPOORWEGTARIEVEN EN GROOTE
GEZINNEN.
Door het bestuur van het R. K.
Werkliedenverbond vverdon aan de
directie der Nederlandsche Spoorwe
gen twee verzoekschriften gericht:
In het eerste wordt de aandacht er
op gevestigd, dat door de Belgische
Spoorwegen dezer dagen de reeds be
staande bepalingen omtrent reistarie-
ven voor groote gezinnen weer belang
rijk zijn verbeterd.
Volgens de nieuwe bepalingen wordt
aan gezinnen met ten minste vier
kinderen beneden den leeftijd van 21
jaar in alle klassen een reductie op
de gewone personen-tarieven gegeven
van 50 pet. (gehuwde kinderen en kin
deren van 21 jaar worden bij de be
oordeeling der grootte van het gezin
niet medegerekend).
Verder wordt voor kinderen van 4
tot 10 jaar een reductie gegeven van
15 pet.
Voor zoover adr. bekend, bestaat in
ons land alleen deze reductie, dat
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnenland.
De behandeling der motie-Sannes in
de Tweede Kamer.
De teekenaar Braakensiek werd 70
jaar.
Vergadering Algemeene Nederland
sche ZuivelbonJ.
Twee verzoekschriften aan de Ne
derlandsche Spoorwegen.
Buitenland.
De vier hoofdbeküaagden in het
autondmistenproces te Colmar veroor
deeld. j
Ernstige demonstraties te Colmar.
Schending van de Italiaancche vlag
te Innsbrück.
De reorganisatie van het Belgische
leger.
Tsang Tso Lin heeft voor Peking
den staat van beleg doen afkondigen.
voor kinderen tusschen 4 en 10 jaar
de helft van het gewone tarief bere
kend wordt. Het gevolg daarvan is,
dat voor groote gezinnen de lasten,
aan het reizen verbonden, zoo zwaar
drukken, dat sléchts zelden gereisd
kan worden. Daardoor zijn groote ge
zinnen, die ook in andere opzichten
zoo zwaar den druk van het leven ge
voelen, slechts weinig in de gelegen
heid familieleden in andere plaatsen
te bezoeken, te profiteeren van na
tuurschoon, dat buiten bun woon
plaats te vinden is, kunnen kinderen
uit groote gezinnen minder dan ande
re gebruik maken van onderwijs-in-
richtingen, die buiten hun woonplaats
bestaan.
Is een maatregel, als door de Belgi
sche spoorwegen ingevoerd van groot
belang voor de groote gezinnen, het
wil adr. voorkomen, dat bet belang
der spoorwegen er eveneens door ge
diend wordt of ten minste niet door
wordt geschaad. Adr. beveelt den
maatregel der Belgische spoorwegen
in de bijzondere aandacht van de di
rectie aan en verzoekt voor de Ned.
Spoorwegen een bepaling in denzelf
den geest in te voeren.
De tarieven in de stations
wachtkamers.
In bet tweede verzoekschrift wordt
de aandacht van de spoorwegdirecties
gevraagd voor de tarieven in de derde
klasse wachtkamers der stations, wel
ke veel te hoog zijn.
Voor zoover adr. hekend hij noemt
slechts één voorbeeld kost op bijna
alle stations een broodje met kaas in
de 3de klasse wachtkamer 20 cent,
welke prijs in geen behoorlijke ver
houding staat tot den kostprijs.
Adressant veronderstelt, dat de prij
zen verband houden met de pacht
sommen of wellicht omgekeerd, dat
hooge pachtsommen betaald worden,
omdat de restaurateurs de kans heb
ben aan een publiek, dat dikwijls de
gelegenheid mist om zich elders van
het noodige te voorzien, hooge prijzen
in rekening te brengen.
Een dergelijke exploitatie der stati
onsrestauraties kan niet overeenkom
stig den opzet zijn. Deze restauraties
behooren er te zijn ten gerieve van het
reizend publiek en mogen niet ge
bruikt worden als gelegenheid om de
spoorwegmaatschappij en (of) restau
rateurs ten koste van het reizend pu
bliek aan onevenredig hooge inkom
sten te helpen. ijijf
Aan den minister van waterstaat
werd verzocht het tot stand komen
der gevraagde prijsverminderingen te
willen bevorderen.
CIVIELE PROCEDURES TEGEN DEN
HEER VAN DER STEL.
De rechtbank te Zutphen wees gis
teren vonnis in de civiele procedure
van den heer J. G. van Goor, adjunct
directeur der gasfabriek te Zaandam,
tegen den heer A. v. d. Stel te Apel
doorn.
De rechtbank verklaarde, dat ge-
daagde's daad, bestaande in het schrij
ven en publiceeren van dagbladartike
len, voor zoover enkele alinea's daar
van betreft, voor eischer beleedigend
is. Gedaagde werd veroordeeld om
aan den eischer een bedrag van f 10 te
betalen. Ook de kosten van het geding
begroot op f 190,75, komen voor zijn
rekening.
In he civiele zaak van den heer J. v.
Hoeve, directeur van de Gemeentelijke
Lichtbedrijven te Castricum tegen den
Lier A. v. d. Stel, werd gedaagde even
eens vèroordeeld tot betaling van een
\ergoeding ten bedrage van f 10 en de
kosten van bet geding, begroot op
190.25.
