CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. 9d* JAARGANG MAANDAG 30 APRIL T928 NUMMER 2423 IDSCHf COURANT Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. I 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 V De twaalfde 19 jaar. Hebt gij er wel eens op gelet, dat onze Kroonprinses H. K. H. Prinses Juliana zoo God wil de twaalfde re- geerende Oranje-figuur in onze histo rie zal zijn? Zij viert heden haar 19en jaardag. Heel ons volk helaas neen niet lieel ons volk maar dan toch het grootste deel, neen een overweldigen de meerderheid van ons volk, jubelt dezen dag het „Oranje boven! Leve Juliana!" Hoe meer Prinses Juliana den vol wassen leeftijd nadert, hoe meer span ning er komt in de liefde tot het Oran jehuis, die zich als het ware op Haar en Haar moeder samentrekt. Wij vergelijken zoo gaarne op een dag als deze Haar en Haai Moeder met Haar doorluchte voorgeslacht en daarin dan met figuren als Juliana van Stolberg, Charlotte van Bourbon en Louise de Coligny, met Maria Stuart (de tweede, de gemalin van P»*ins Willem III) en vooral niet te vergeten onze geliefde Koningin-Moe der Erruma. Deze alle uit buitenland- sche vorstenhuizen tot ons gekomen hebben ieder op eigen wijze zich opge offerd aan Gemaal en nieuwe Vader land. Aan die namen gedenken wij met eerbied, in die Prinsessen eeren wij de nagedachtenis van een edelen geest, die onder Gods zegen een Oranjege- sla( lit heeft voortgebracht, dat eenig is in de historie der Vorstenhuizen. De straks genoemde Maria Stuart had den moed om terwijl haar man met eer. vloot naar Engeland voer op den hoogert Brielschen toren te klim men om den geliefden man na te sta ren Moge ook onze twaalfde Oranje evenzoo, figuurlijk rijzen in den toren van onze oprechte vaderlandsliefde om van daar te zien op het geliefde voorbeeld van de elfde Oranje-figuur en moge God Haar genade geven om reeds nu zich vertrouwd te maken met de hoog ernstige roeping die Haar wacht. Koninklijke Hoogheid, wij scharen ons rondom U en smeeken van den Potentaat der Potentaten om U te ge ven genade en gunst en een lang leven als Onze" Oranje der traditie ge trouw. V Radio-ruzie. Naast den Christelijken zender te Huizen hebben wij nog den zender te Hilversum, die wordt bediend door den Algem. Nederl. Radio Omroep (A.N.R.O.) later omgedoopt (of mis schien is dit minder juist, doch het fijne wordt niet bekend) in A.V.R.O. Van dezen Hilversumschen zender maakt gebruik, behalve de A.V.R.O., de V.A.R.A. de Socialistische organi satie. Deze V.A.R.A. zoo merkt „Het Volk" op heeft indertijd met den A.N.R.O. een cvereenkomst getroffen, waarbij zij o.a. recht kreeg op een aantal zenddagen per jaar hoven den Zaterdagavond en Zondagmorgen, welke dagen benut zouden worden voor uitzc - dingen van meetings, hoog tijdagen der beweging en den voor avond daarvan De socialisten ontleenen daaraan, naar zij meenen het recht om voor he denavond een uitzending te hebben. Dat was echter buiten den waard ge rekend want de A.V.È.O. kwam met een programma voor de feestviering ter gelegenheid van den verjaardag van Prinses. Juliana. Gevolg hevige ruzie. Het hoofdbestuur der Posterijen, onder welks toezicht de overeenkomst tusschen V.A.R.A. en A.N.R.O. is ge maakt, besli°te echter, dat dc avond van 30 April ter beschikking van den arbeidersomroep moet worden gesteld. Iloewel ook wij de ruil op zich'-slf niet zoo sympathiek vinden, dient men toch eerbied voor het recht te hebben. Gemaakte afspraken zijn er om te worden nagekomen. Zoo denkt er echter niet de Vrijzin nigheid over. De Courant, het Maan dagmorgen verschijnend blad van „De Telegraaf, Nieuws van den Dag", had zelfs den moed om het volgende be richt te verspreiden: Luistervinken! Stemt hedenavond af op buiten- landsche stations, nu de heer Van der Vegte, Minister van de Nederland- sche Kroon, de uitzending van het door de A.V.R.O. bij de gelegenheid van den verjaardag van Prinses Ju liana georganiseerde programma ver bood. zoodat op dezen nationalen feestdag door de Nederlands.he zend stations slechts partij-programma's kunnen worden uitgezonden". Daaraan wordt toegevoegd: „Door de groote meerderheid der luisteraars zal op den verjaardag der Prinses worden afgestemd op buiten- landsche stations. De „Oranje-avond", georganiseerd door de Christelijke Radiovereeniging, immers is te parti cularistisch om als volwaarde surro gaat te kunnen dienen. Het katholie ke volksdeel mag slechts op Huizen afstemmen wanneer de eigen sectari- sdhe omroep aan het woord is. Voor de andere luisteraars levert de enge basis der uitzending en het partijka rakter der toespraken eveneei.i on overkomelijke bezwaren op. Slechts het nationale programma der A.V.R.O. had ons volk, zoover niet antimonar- chaal gezind, in één aandacht, in één gelukwensch kunnen samenbrengen". Natuurlijk is dat niet waar. Ondanks dezen, door haat ingege ven, raad stemmen de luisteraars eer der af op Huizen, omdat daar tenmin ste nog liefde voor ons Vorstenhuis te beluisteren valt. Tot wel een hatend en hatelijk ad vies men door partij-haat al niet komt. STADSNIEUWS. PROF. DR. ALBERT SCHWEITZER. De Hooglandsche Kerk was Zater dagavond stampvol geloopen om Al- bert Schweitzer te hooren spreken. Dr. Riemens opende de bijeenkomst. „Wij hebben vroeger gehoord van een theoloog Schweitzer, die zeer be langrijke werken schreef", aldus spr. Later hoorden wij van de daden van een zendeling-arts Schweitzer, die te Lambarene in Afrika werkte onder het moordend klimaat van den eve naar. En even vertrouwd werd ons Lambarene als ons eigen Indië; wij beschouwden het haast als van ons, een soort vreedzame annexatie. Wij hoorden van een medicus Schweitzer, die meteen psycholoog en wijsgeer was.. En in alles wat deze zeilde Schweitzer doet, zit muziek. Komt het misschien ook daardoor, dat hij zich in het leven van een der grootste muzikale genieën, in dat van J. S. Bach heeft verdiept, over dezen een allervoortreffelijkst 5verk heeft ge schreven? A.s. Woensdag zullen wij in de Pie terskerk het spel van den orgelkun stenaar Schweitzer kunnen bewonde ren. In alles van hem zit muziek, en wel in het bijzonder muziek van de Christelijke liefde en barmhartigheid, die de disharmonie der primitieve vol ken wil oplossen in de harmonie van het Christendom. Nadat Dr. Riemens in korte woor den de beteekenis van dezen bijzon deren geleerde had aangegeven, heet te hij dezen welkom. Prof. Schweitzer sprak in mooi en klankvol Duitsch, terwijl Prof Heering hem tot tolk diende en het Duitsch in karaktervol Hollandsch weergaf. Het is ondoenlijk, om van de zeer boeiende voordracht van Prof. Schweitzer, toegelicht met lichtbeel den een overziiht in extenso te geven. Vele middelen zijn er, zei spr. welke tegen allerlei ziekten kunnen worden aangewend, maar wij mogen ze niet voor ons zelf houden. We moe ten ze uitdragen naar verre volkeren, die er van verstoken zijn. Daarom was spr. in 1913 zelf uitgegaan naar Lam barene, in aequatoriaal Afrika. Lambarene ligt 300 K.M. van de kust verwijderd, midden in het oer woud, onder een verzengenden zonne brand, veel erger dan in Ned. Indië onder den evenaar. Nadat hij een VA jaar gewerkt had, is hij ziek geworden en voor herstel van gezondheid naar Europa terug gekomen. In 1924 is hij opnieuw vertrokken en heeft er opnieuw 3 jaren gewerkt. En thans is hij opnieuw in Europa om opnieuw hulpmiddelen te verza melen, teneinde zijn missie met nog meer vrucht te doen slagen. Hoe noodig medische hulp noorig is naast de geestelijke hulp, werd ons uitvoerig aangetoond op het projectie scherm. De negerbevolking leeft er in een verregaanden staat van vervui ling en daarmede gepaard gaande af schuwelijke ziekten. Velen krijgen een gezwel aan- de voeten, dat om zich heen grijpt, het geheele been aantast en de menschen tot geraamte?! doel vermageren, tot de dood ze uit htm lijden verlost. Een andere ziekte is rle dysenterie, veroorzaakt door het gebruiken van slecht drinkwater, waarin gevaarlijke microben zitten. Veelal gaat dit ge baard met buikwaterzucht, waardoor de buik opzet als een trommel en het overige lichaam geheel wegteert. Ook de lepra, de melaatschheid, tast tal van menschen aan en bezorgt ze een afschuwelijk lijden. En eindelijk noemde Prof. Schweit zer nog de slaapziekte, een andere dan die in Europa bekend is. Zij wordt ver oorzaakt door den steek van een in sect, dat bacillen in het bloed brengt. die eerst hoofd- en gewrichtspijnen veroorzaken en later een onbedwing bare slaapzucht. Ondanks het laatste lijden de menschen onuitstaanbaar. Voor al deze ziekten, waarvan de gevolgen op het projectiescherm wer den aangegeven, bezit de medische we tenschap min of meer doeltreffende middelen, die door^Prof. Schweitzer met zijn helpers met succes worden toegepast. Wij zagen op het doek tevens, hoe de barakken van bamboestokken en pisangbladen werden gebouwd. De inrichting van het eerste hospitaal met primitieve hulpmiddelen ge bouwd, maar met een uitnemende medische verzorging, eischte veel zorg en veel ruimte. Want de zieken kwamen soms van vele dagreizen ver en het gebeurde, dat in Lambarene soms 8 verschillende negertalen wer den gesproken, waarvan sommige niet de minste verwantschap met de ande re vertoonden. Ten overvloede namen de zieken altijd hun begeleiders mee, zoodat ook voor dezen plaatsruimte moest zijn. We zagen den bouw van een nieuw en grooter hospitaal op een heuvel, waarvoor enorme woudreuzen in het oerwoud moesten worden geveld. Hecht en sterk werd dit meer gerie felijke gebouw onder leiding van een Zwitsersch bouwkundige opgericht, met een dubbel dak van boomblade ren en van gegolfd zink, dat uit Euro pa was aangevoerd. Hecht en sterk, omdat het bestand moest zijn tegen de tropische wervelstormen. Zoo kregen wij een uitzicht in het machtige en grootsche werk, dat deze buitengewone mensch daar verricht in de tropische oerwouden van aequato riaal Afrika, een werk, dat ons slechts met verwondering en eerbied kan ver vullen, voor iemand, die in Europa 'n schitterende positie kon innemen in de wereld van kunsten en weten schappen en die dat alles prijs geeft om arme wilden lichamelijk en zede lijk te redden. Aan het einde van zijn beschouwin gen merkte Prof Schweitzer op, dat de prediking van hét Evangelie een pre diking van toegepaste liefde moest zijn en daarom was op elke Zendings- post voor alles een ervaren medicus noodig. Dat alles eischt veel geld en geld geven is in dezen crisistijd soms heel moeilijk. Maar de Heere Jezus vraagt niet, of het moeilijk is, Hij zegt, dat het noodig is, ondanks de moeite. Spr. doet dus een beroep op de milddadigheid van zijn gehoor. Men moet niet alleen denken, men moet denken met het hart, dan komt het offeren vanzelf. Wie later nog iets mocht willen ge ven, kan zich wenden tot een der Lejdsche predikanten of anders tot den heer J. Eigenhuis te Apeldoorn, die voortdurend met Prof. Schweit zer in verbinding staat. Toen spr. aan het einde zijner rede was gekomen, nam Prof. Heering het woord, om Dr. Schweitzer in welspre kende termen te huldigen voor het geen hij deed in het belang der lijden de menschheid in zoo verre streken, en zijn werk van Christelijke barm hartigheid nog eens in de belangstel ling van de aanwezigen aan te heve len. Zijn arbeid vindt belangstelling bij allen, die vervuld zijn van liefde, hoe verschillend het dogmatisch in zicht moge zijn. Met blijdschap maakte spr. gewag van een gift, nog pas ontvangen van een Katholieke dame, die zich gedron gen gevoelde dezen arbeid te steunen. Mogen allen, bij alle verschil van rich ting, er zoo over denken. Een bijzonder woord van dank kwam ook toe aan Ds. Nauta, die een bijzonder werkzaam aandeel heeft ge had in de uitvoering van het plan Lei den in staat te stellen met Schweitzer en zijn werk kennis te maken. Bij de uitgang der kerk werd een schaal collecte gehouden, die ruim 1100 opbracht. GEREF. GEM. Ds. J. D. Barth te Bodegraven heeft voor het op hem uitgebrachte beroep naar de Geref. Gemeente al hier, bedankt. PRINSESSEDAG. Hoewel de feestelijkheden ter gele genheid van de verjaardag van H. K. II. Prinses Juliana natuurlijk haar brandpunt vinden in de Residentie, maakt toch ook onze stad zich op om de prinsesse verjaardag waardig te vieren. De festiviteiten zijn hoofdzake lijk verplaatst naar vanavond, wan neer de Clir. Oranjevereeniging haar feestelijke bijeenkomst zal houden in de Stadsgehoorzaal. Intusschen wordt er vandaag in de stad bijzonder druk gevlagd. Van alle openbare gebouwen en van zeer vele particuliere huizen waait de driekleur De trams van de H. T. M. en de N. Z. II. T. M. zijn gepavoiseerd. We hadden wel verwacht, dat de S. D. A.P. den moed zou gehad hebben om de roode vlag, die uit het Volks gebouw aan de Heerengracht uitge stoken is, voor dezen dag binnen te halen, wanneer ze niet durfde haar verwisselen met de nationale drie- kiem-. De Leidsche Ghr. Oranjevereeniging zond aan H. K. H. het volgende tele-* gram: Aan Hare Koninklijke Hoogheid, Prinses Juliana, 's Gravenhage. De Leidsche Christelijke Oranjever eeniging, gereed, om den rijken zegen van dezen dag dankbaar, en geestdrif tig te gedenken, biedt Uwe Koninklij ke Hoogheid met het Koninklijk Huis de hartelijkste gelukwenschen aan. Moge de God der vaderen, die wen- schen vervullenl Wij omringen het dierbare leven van Uwe Koninklijke Hoogheid met ons vurig gebed, en met onze onwan kelbare trouw. H. THOMAS, oorzitter. - L. BOEKKOOI. Secretaris. TENTOONSTELLING VAN OUDE KANT IN „DE LAKENHAL". Zaterdagmiddag werd na een mooie welkomstrede van Mr. J. Slagter, den Voorzitter der Leidsche Kunstvereeni ging, door onzen burgemeester, Mr. A. van de Sande Bakhuyzen, de tentoon stelling van Oude Kant in „De Laken hal" officieel geopend. Spr. stelde in het licht, dat deze ten toonstelling tot de beste behoort, wat de Leidsche Kunstvereeniging, die reeds zooveel voor de kunst heeft tot stand gebracht, in Leiden heeft ge daan. Spr. bracht haar hiervoor, zoo wel namens de commissie als in zijn kwaliteit van burgemeester hulde. Toen spr. als burgemeester naar Leiden terugkwam, vernam hij tot zijn spijt, dat de familie Siegenbeek van Heukelom haar woonplaats naar el ders had verplaatst. Het verheugt hem zeer, dat deze tentoonstelling Mej. Siegenbeek van Heukelom gele genheid heeft gegeven, blijken van be langstelling voor -Leiden te toonen. Spr. bracht haar hulde, voor het geen zij tot stand heeft gebracht. Met de beste wenschen voor het welslagen verklaarde spr. de tentoon- steling voor geopend. Deze tentoonstelling, die eenigszins buiten het kader valt van wat gewoon lijk wordt geëxposeerd, is niettemin een prettige verrassing, waarvoor wel een bijzonder woord van warme hul de toekomt aan Mej. A. Siegenbeek van Heukelom, die ideëel en practisch zooveel gedaan heeft om ze mogelijk te maken en zoo smaakvol in te rich ten. Men heeft de goede gedachte gehad in de drie zalen, welke voor de expo sitie dienen, bovendien een aantal schilderijen uit de 17de en 18de eeuw te hangen en verder eenige oude pren ten, die getuigenis zijn, hoe de fraaie kantweefsels werden gedragen. Zoo werd reeds onmiddellijk een smaakvol geheel gearrangeerd. De tentoonstelling geeft een vrij overzichtelijk beeld van de ontwikke ling der kant-industrie, van plm. het midden der 16de tot het midden der 19de eeuw. Enkele heel fraaie stalen borduur werk uit de 16de eeuw, die men moet beschouwen als de voorloopers van de latere klos- en naaldkanten, demon- streeren het begin der kantindustrie. Dan volgen de eerste geometrische naaldkanten, de Reticella, voornaam van Patroon. Bijzonder vallen ook op de naald kanten onder den naam Point de Ve- nise, die steeds fijner en voornamer werd tegen het einde der 17de en het begin der 18de eeuw. Deze kanten dienden zoowel om de weelderige sta- tiekleeding der deftige lieden, als om de verschillende priestergewaden en altaardoeken te sieren. H. M. de Ko ningin-Moeder zond voor deze tentoon stelling uit haar verzameling een keu rige collectie in. Men vindt dan verder de fijne Itali- aansche kloskant en de nog subtieler Italiaansche naaldkant, de Burano. Ook de Fransehe naaldkanten on derscheiden zich door gracieuze mo tieven in fijne bewerking. De meeste kioskanten komen uit Vlaanderen. Vlaanderen vooral is be roemd om de prachtige kanten, welke het de vorige eeuwen en zelfs nu nog, vervaardigde. We denken aan de Valeneiennes- kant uit het begin der 17de eeuw en de z.g. Vlaamsche kragenkant, die men kan bewonderen op zoovele schil derstukken van Van der llelst, Frans Hals, Gerard Dou, enz. Men moet bij het aanschouwen Van al deze weefsels, soms ragfijn, met sierlijk-fantastische motieven, steeds in aanmerking nemen, dat dit kant werk is, met het uiterste geduld ver vaardigd en dat aan een betrekkelijk klein weefsel, door een lang vergeten kunstenaar soms jaren is gearbeid. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 221/» cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief Bij contract belangrijke redactie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Binnenland. Rede van ProL Dr. Albert Schweit zer te Leiden. Ernstige aanrijding te Overschie. Vermoedelijk een internationale op lichter aangehouden te Rotterdam. Buitenland. De Fransehe herstemmingen een bevestiging der rechtsche overwinning In Elzas Lotharingen successen voor de autonomisten. Pilsoedski zou ernstig ziek zijn. Wolkbreuken boven Zuid-West- Dnitschland. Geestdriftige ontvangst der Oceaan vliegers te New-York. En de menschelijkheid moge ons te vens doen bedenken, dat de dragers dezer statieuze weefsels soms inner lijk van heel wat slechter gehalte wa ren, dan de ongenoemden, wier ijver saipaiiODpqoujd azep uizpun>i ua tot ons spreekt. Er is een rijke afdeeling kerkelijke kant, rijk niet zoozeer door het aan tal als door de specimina. Er zijn o.a. verschillende inzendin- dingen van priestergewaden en altaar benoodigdheden uit de „Mozes en Aaron" te Amtserdam, „Vieux Bruxel- les". Verder uit bet Aartsbisschoppelijk museum te Utrecht en uit de Sint- Gertrudiskerk van de Oud-Katholie- ken, eveneens te Utrecht. Zeer bijzonder is ook een bidkleed Tallid, ingezonden door een lid der Portugeesch-Israëlietische Gemeente te Amsterdam. Het kleed is versierd met de wit-zijden Point de Venise, op zettelijk in de 17de eeuw in Spanje vervaardigd. Van de technieken der kantindustrie zullen de meeste bezoekers van deze tentoonstelling waarschijnlijk niets weten, 't Is ook niet noodig. Men moet alleen maar kijken, goed kijken; men moet letten op de fijnheid van bewerking, op de pracht van de patronen, het prachtige en beheersch- te lijnenrhythme. Men moet letten op den bijzonderen gloed, die soms over de verschillende voorwerpen ligt. Wie zich eens een uurtje aan aan dachtige beschouwing overgeeft, komt verrijkt terug, al heeft men er „geen verstand" van. Dat hebben trouwens maar zeer weinigen zooals Mej. Sie genbeek van Heukelom. De Leidsche Kunstvereeniging deed een zeer goed werk door deze excepti oneel© tentoonstelling in te richten. Moge zij druk worden bezocht Ze is geopend tot 13 Mek MET PENSIOEN. Hedenmiddag kwart voor 3 nam de agent van politie Van der Meer, die met pensioen gaat, afscheid van het personeel. Hem werd door het politie corps een herinnering aangeboden. LIJK HERKEND. De vrouw, die Zaterdag bij de Knip- laan te Voorschoten door de electri- sche tram overreden is en aan de ge volgen is overleden, is gebleken te zijn de 70-jarige weduwe A. B. van hier. BINNENLAND. HOFBERICHTEN. Het vertrek van de Koningin naar Het Loo is vastgesteld op morgenvoor middag. H. M. zal per auto derwaarts gaan. H. M. de Koningin-Moeder zal "morgenochtend een bezoek brengen aan de R.-K. St. Jacobus-stichting aan den Leidschen Straatweg, onder Was senaar. Voorts is de Koningin-Moeder voor nemens het orgelconcert in de Groote Kerk, te geven door prof. Albert Schweitzer, op morgenavond, bij te v.onen. DE NIEUWE VICE-PRESIDENT VAN DEN RAAD VAN STATE. De gewone wekelijksche plenaire vergadering van den Raad van State zal a.s. Dinsdagmiddag voor de eerste maal worden geleid door den nieuw opgetreden vioe-president Graaf van Lynden van Sandenburg. Naar wij vernemen zal deze verga dering door Prins Hendrik en Prinses Juliana worden bijgewoond. EERSTE KAMERLID L. DE VRIES. Uit Utrecht wordt gemeld, dat het Eerste Kamerlid de heer L. de Vries (C..-H.) zeer ernstig ongesteld is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1