CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Hummer.
9*° JAARGANG
VRIJDAG 27 APRIL 1928
NUMMER 242 7
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week f 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 jpöiMW Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen dnbbel tariei
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da»
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Beslist ongeoorloofd.
In „Volksonderwijs" wordt meege
deeld, dat hoofden van openbare scho
len meermalen door de ouders be
dreigd worden met dit: als mijn kind
niet verhoogd wordt dan stuur ik het
naar de Chr. school.
Een schoolhoofd berichtte aan de
redactie van genoemd blad: „drie da
gen ben ik er op uit geweest om
ouders, wier kinderen niet verhoogd
kunnen worden, uit te leggen, waarom
dit niet kan. 't Is vrijwel overal gelukt,
maar toch heb ik twee achterliike leer
lingen verloren. Die gaan naar de
„Christelijke school!"
Afgescheiden van de opmerking, dat
het niet getuigt van een gefundeerde
meening, noch voor het openbaar noch
voor het Christelijk onderwijs, is het
uit paedagogisch opzicht beslist onge
oorloofd.
Wat moet er van het onderwijs en
de schoolorganisatie terecht komen,
als op deze wijze de ouders de school
dwingen om kinderen te bevorderen.
Wanneer een leerling om de een of
andere reden het onderwijs niet kan
volgen, moet alleen de school daarover
te beslissen hebben.
Veroordeelen wij dus onvoorwaar
delijk deze houding van de ouders, wij
zijn ongevoelig voor de conclusie die
het Handelsblad daaraan vast knoopt:
„Daarvoor is, als we het goed in
zien zoo schrijft dit Liberale or
gaan de gelijkstelling niet in het
leven geroepen en daarvoor is ook,
meenen we, de school met Christelijke
beginselen er niet.
We kunnen ook moeilijk gelooven,
dat het Christelijk onderwijs erg ge
steld is op dergelijke „oppositiecandi-
daten". Op die wijze zou de bijzondere
school wel eens kunnen ontaarden in
een „malcontentenschool" en we kun
nen ons voorstellen dat er hoofden van
bijzondere scholen zijn met een zoo
juiste opvatting van onderwijs-ethica,
dat ze bij aanmelding van leerlingen
de ouders vragen: zoekt ge ons onder
wijs, of zoekt ge onze school omdat uw
kind niet verhoogd is?
Het openbaar onderwijs moet alle
leerlingen nemen, die zich aanmelden
en kan geen selectie toepassen".
Wij kunnen met den besten wil niet
inzien wat dit alles met de gelijkstel
ling te maken heeft. Noch de algemee-
ne houding van het bijzonder onder
wijs, noch het peil waarop d:f onder
wijs staat, rechtvaardigt de bedekte
beschuldiging die hierin opgesloten
ligt.
Alleen zou de vraag gerechtvaardigd
zijn, waarom er toch zoo'n trek naar
de bijzondere school is. Dat een school
hoofd drie dagen noodig heeft om de
ouders voor te lichten, daar ze anders
hun kinderen van school zouden ne
men, zegt toch wel iets.
STADSNIEUWS.
V Om een woning te krijgen.
In de jaren van groote woning-
schaarschte was het voor de vaders
van groote gezinnen vaak moeilijk om
een goede woning te vinden.
Meermalen werd op het hooren van
het getal kinderen de onderhandeling
afgebroken.
Gelukkig is daar nu verandering in
gekomen. Ook voor groote gezinnen
zijn thans woningen beschikbaar. In
elk geval is het brutaal weigeren van
een woning aan een groot gezin een
niet vaak voorkomend feit.
Dat in het buitenland die resultaten
nog niet bereikt zijn, leert ons het vol
gende bericht.
„Volgens de „Tagliche Rundschau"
heeft een jonggehuwd echtpaar te Wer-
nigerode, in de begeerte om eindelijk
een woning te krijgen, een huurcon
tract geteekend met een clausule, die
tot toekomstige kinderloosheid van het
huwelijk strekt. Naar mededeeling van
de „Leipziger Neueste Nachrichten"
worden bij het sluiten yan huurcon
tracten dergelijke bepalingen monde
ling wel meer gemaakt".
Vooral het slot van het bericht is
teekenend niet alleen voor de ellende
op woninggebied, maar ook voor de ze
delijks mentaliteit zoowel van huurder
als verhuurder.
Daaruit blijkt tevens, dat dit geval
niet alleen staat en alzoo is een symp
toom van ernstig verval.
HET VUIL NAAR DEN AKKER.
Op uitnoodiging van het Gemeente
bestuur van Leimuiden en de Directie
der Maatschappij voor ontginning van
woeste gronden door toepassing van
stedelijke afvalstoffen „Myvo" te Am
sterdam, heeft gisteravond in den
Foyer van de Stadsgehoorzaal een
druk bezochte bijeenkomst plaats ge
had, waarin o.m. aanwezig waren
wethouder J. Splinter, vertegenwoor
digers der verschillende fracties van
den Leidschen raad, het voltallige ge-
meemtebest. van Leimuiden, de burge
meesters van eenige naburige gemeen
ten, voorts afgevaardigden van tal
van vereenigingen, o.a. van de Konink
lijke Nederlandsche Maatschappij voor
Tuinbouw en Plantkunde, van de
Maatschappij van Nijverheid, de Hol-
landsche Maatschappij van Landbouw
en den Christelijken Boerenbond.
Verder waren er de directeur van de
gemeentelijke lichtfabrieken en van
den gemeentelijken vuil verbrand ings-
diensit.
De burgemeester van Leimuiden,
de heer J. A. Bakhuizen, opende de
vergadering en riep de aanwezigen
een woord van welkom toe. Daarna
zette hij uiteen, welke groote belangen
er op het spel staan, wanneer het
stadsvuil der groote oteden ter ont
ginning van woeste gronden zal kun
nen gebezigd worden. Zoo heeft de ge
meente Leimuiden onderhandelingen
met de „Mijvo" gevoerd, die tot een
overeenkomst hebben geleid, waarbij
23 H.A. land aan genoemde Mij. in
huur is gegeven.
Met de gemeente Leiden worden
reeds anderhalf jaar lang onderhan
delingen gevoerd om het vuil af te ne
men en Spr. uit den wensch, dat deze
spoedig tot een resultaat zullen leiden.
Spr. gaf vervolgens het woord aan
den heer M. van den Hout, te Naald
wijk, tuinbouwkundig adviseur der
Mijvo", die een causerie hield, toege
licht door lichtbeelden, betrekking
hebbende op het werk dezer Maat
schappij, om te doen zien de resultaten
welke kunnen worden bereikt door
cultiveering met stedelijke afvalstof
fen.
Spr. begon met er op te wijzen, hoe
in verband met den vrij sterken aan
was onzer bevolking het een zaak van
nationale beteekenis is, nieuwe be
drijf sgelegenheid en werkgelegenheid
te scheppen. Als middelen daartoe
noemde Spr.: verbetering van wegen
en kanalisatie met het oog op een
meer economisch productentransport,
voorts het intensiever bebouwen van
den bodem, waarvan Spr. als voor
beeld het Westland noemde, en ten
slotte het in cultuur brengen van
gronden, die thans ongeschikt zijn
voor de productie. Men maakt den
laatsten tijd veel propaganda voor
emigratie, speciaal naar Canada, doch
Spr. acht het juister, zoolang het nog
mogelijk is in eigen land de productie
verder uit te breiden daar in de eerste
plaats de aandacht op te vestigen.
Spr. merkte vervolgens op, dat het
in de laatste jaren meer en meer ge
bleken is, dat de stedelijke overheden
zich op het standpunt hebben gesteld,
de stedelijke afvalstoffen door ver
branding te vernietigen, terwijl slechts
op zeer bescheiden wijze getracht
wordt daaruit eenige productiviteit te
bewerkstelligen. Spr. acht het juister
deze afvalstoffen te gebruiken voor
ontginning van onbebouwbare gron
den.
Zoo is het b.v. mogelijk gebleken,
laaggelegen polderland met stedelijke
afvalstoffen zoodanig op te hoogen dat
zij voor bebouwing geschikter worden.
Doch vooral kunnen deze afvalstoffen
gebezigd worden voor heidegronden,
rietland en ondergeloopen gronden.
Om te demonstreeren welke resulta
ten aldus bereikt kunnen worden, wer
den vervolgens lichtbeelden vertoond
van het ontginningsbedrijf met toe
passing van stedelijke afvaMoffen te
Brecht bij Antwerpen. Waar tevoren
woeste en onvruchtbare heidegronden
waren, zijn thans boomgaarden, bouw
land, weiden en bloemenvelden, waar
vele menschen emplooi kunnen vin
den. De ontwerper van dit plan is de
heer F. de Beukelaere te Brecht, te
Wiens eere aldaar een gedenksteen is
opgericht.
Nadat een pauze was gehouden, in
welke Mevr. Coert, geholpen door eeni
ge dames, ververschingen had rondge
diend, werden vervolgens eenige beel
den vertoond van de rietlanden uit
Leimuiden, die voor ontginning in aan
merking komen, en verder beelden
van de door de „Mijvo" aangekochte
1000 H.A. grond in Oosterbeers en
Driessen in Noord-Brabant, die eer
lang in cultuur zullen worden ge
bracht.
Spreker acht het onjuist, dat de Mi
nister van Landbouw van plan is, voor
te stellen, een garantie te geven voor
het in cultuur brengen van gronden
in Drente. Zoolang het particulier ini
tiatief in dezen kan optreden, behoort
de staat dit terrein niet te betreden.
Spreker heeft zich alleen geïnteres
seerd in het werk van de „Mijvo" om
dat hij daarin een groot nationaal be
lang ziet, hetgeen hij nader uitvoerig
uiteenzette. Hij wees op de resultaten,
in het Westland, bijvoorbeeld te Loos
duinen en Naaldwijk, met de ontgin
ning van het vuil uit die plaatsen op
woeste gronden bereikt, waarvan
Spr. zelf getuige is geweest.
De heer J. H. Schüller, lid van den
gemeenteraad alhier, vroeg nog of het
voor de gemeente financieel voordeel
of nadeel beteekent als het vuil in
plaats van verbrand te worden naar
den akker gaat.
De heer Van der Hout kon hierop
moeilijk het juiste antwoord geven.
Wel weet hij, dat de „Mijvo" zeer voor-
deelige aanbiedingen aan verschillen
de gemeentebesturen heeft gedaan.
De vergadering werd ten slotte door
den heer G. J. Bosch, directeur der
„Mijvo", met een woord van dank aan
sprekers en toehoorders gesloten.
PRIJSVRAGEN.
Het bestuur van den Kon. Nationa-
len Bond voor Reddingswezen en Eer
ste Hulp bij Ongelukken „Het Oranje
Kruis" schrijft twee prijsvragen uit:
lste. Voor een experimenteel onder
zoek naar de meest doelmatige wijze
van toepassing van de kunstmatige
ademhaling volgens Silvester.
2de. Voor een experimenteel onder
zoek naar de beteekenis van de toedie
ning van het zuurstof-kooldioxyde-
mengsel en zijn aanwijzingen voor het
gebruik bij verschillende ziektetoe
standen.
Voor elk van beide prijsvragen stelt
het bestuur een prijs van 500 be
schikbaar; voor de tweede is het daar
toe in staat gesteld door de directies
der gezamenlijke Nederlandsche mijn
ondernemingen.
Voor de eerste prijsvraag hebben de
lieeren prof. dr. J. A. J. Barge, alhier;
prof. dr. W. F. J. J. Buytendijk te Gro
ningen; dr. P. H. van Eden en dr. C.
J. Mijnlieff te Amsterdam en dr. A. H.
Vossenaar te Heerlen zich bereid ver
klaard de jury te vormen.
Voor de tweede prijsvraag za 1de ju
ry bestaan uit prof. dr. A. K. Noyens,
benoemd hoogleeraar aan de rijksuni
versiteit te Utrecht en te Leuven en
de vier laatstgenoemde heeren.
De antwoorden, welke onder eeni-
gen zinspreuk getypt behooren te zijn
en vergezeld van een-verzegelden brief,
waarin de naam van den schrijver is
vermeld, worden voor 1 Maart 1929 in
gewacht aan het adres Dr. C. J. Mijn
lieff, Keizersgracht 134 te Amsterdam.
EEN VACANTIEREISJE.
Naar wij vernemen wordt door een
der leeraressen aan de Chr. H. B. S.
alhier een reisje door een gedeelte van
Duitschland, o.a. langs den Rijn, van
een groep leerlingen dier onderwijsin
richting voorbereid. De reis gaat on
der leiding van leeraren en leeraressen
en zal ongeveer een week duren. Voor
logies wordt gebruik gemaakt van de
bekende Duitsche „Jugendherberge".
BROODPRIJS-VERHOOGING.
Met ingang van Maandag 30 April
wordt de prijs van het brood verhoogd.
Wij verwijzen naar de desbetreffende
advertentie in dit nummer.
ONZE STADHUISTOREN.
Onze Stadhuis-klokkenist, de heer
Van Leeuwen, deelt ons mede, dat het
carillon van onzen stadhuistoren van
af Maandag 30 April a.s. des middags
12 uur bij heel uur-slag als voorspel
zal laten hooren: „O, Heer die daer des
hemels tente spreyt" (Valerius); voor
half uur-slag „Naastenliefde" (Mevr.
L. F. BrandtsBuys).
LEZING PROF. SCHWEITZER.
Wij herinneren onze lezers nog aan
de lezing met lichtbeelden, die Prof.
Dr. Alb. Schweitzer morgenavond in
de Hooglandsche Kerk zal houden (zie
de advertentie in ons no. van 27 April).
Wij vernemen verder, dat door het
Comité gezorgd is dat 1200 menschen
allen de lichtbeelden zullen kunnen
zien en den spreker behoorlijk zullen
kunnen volgen mits allen stipt opvol
gen de aanwijzingen van orde welke
zoowel binnen als buiten de Kerk ge
geven zullen worden.
De deuren worden om acht uur ge
sloten.
GOUDEN ZONDAGSSCHOOL
JUBILEUM.
In verband met het 50-jarig bestaan
der Zondagsschool „De 24 Huizen",
was door het bestuur gisteravond in
gebouw „Prediker" een feestavond ge
organiseerd, om daardoor ook de
ouders met het a.s. feestplan op de
hoogte te stellen.
Vele ouders hadden aan hun oproep
gehoor gegeven, gelijk ook het wijkbe-
stuur, w.kbroeders en oud-personeel
die in grooten getale tegenwoordig wa
ren. Het was jammer, dat Ds. Beeken
kamp niet aanwezig kon zijn.
De voorzitter opende tegen 8 uur de
vergadering met te laten zingen Ps.
103 1 en gebed, las daarpa voor Ps.
115, riep hierna allen aanwezigen een
hartelijk welkom toe. In het bijzonder
den heer Drost, een der pioniers der
Zondagsschool, die hiervoor speciaal
was overgekomen en met hem nog
vele andere oud-onderwijzers en on
derwijzeressen, waarvan ook velen
van buiten de stad. En ook was er nog
een van de oud-leerlingen, die voor 50
jaar terug tot de eerste leerlingen be
hoorde.
Nu bracht de voorzitter naar voren
hoe of deze Zondagsschool werd op
gericht, in de slop van 24 Huizen aa.i
de Langegracht door mej. Kers, die de
kinderen des Zondags bijeen riep in
haar kamertje, en ze dan uit Gods
Woord onderwees. De kinderen moes
ten hun eigen zitplaatsen medebren
gen in de vorm van bankjes of stoof
jes. Zij arbeidde hier tot zij wegens
haar hoogen ouderdom afscheid ne
men moest van dit werk.
Hierna kreeg de heer Drost het
woord, die een causerie hield over de
ze Zondagsschool. Spreker begon op
te merken, dat zijn zuster, wijlen mej.
Joha. Drost, die destijds les gaf op de
fabrieksschool, zeer was getroffen
door de onkunde die er op geestelijk
gebied heerschte onder de fabrieksar
beid ers(sters) en daarom besloot een
Zondagsschool op te richten, waarvoor
haar oog viel op de 24 Huizen aan de
Langegracht, waar het scheerwinkel-
tje werd afgehuurd van Jaap Marijt
(bijgenaamd Jaap de kruk).
De spreker teekende uitvoerig de
primitieve inrichting der Zondags
school. Doordat de ruimte was 3 bij 3
meter, maakte men plaatsen door
turfjes op te stapelen, onderlagen
daarop, en ziehier dan de zitplaat
sen voor de kinderen, en dan 2 kinde
ren in den scheerstoel.
De kerstfeesten waren het glans
punt, want dan werden de kinderen
getracteerd op groote kadetjes met
bruine suiker, en ontvingen dan klee-
dingstukkep.
Toen het kinderaantal toenam werd
de school verplaatst naar de Zand
straat, laiter weer naar de school aan
de Mare, toen enkele maanden in de
school aan de Pasteurstraat en nu op
de Maresingel in de gemeenteschool.
Spreker wijst verder op den zegen
van dien arbeid ten eerste door het
toenemend aantal leerlingen van 12
tot 250, maar ook den zegen die velen
hebben ontvangen onder het geklank
van het Evangelie.
Spreker vindt hei heerlijk, dat het
bestuur der Zondagsschool het plan
had opgevat om dit feit te herdenken
met de ouders, en dat zij- straks met de
kinderen een boottocht wil houden.
Nadat spreker nog even heeft gewe
zen op de heerlijkheid van dit werk,
aindigt hij met hei uitspreken van de
beste wenschen voor de Zondags
school.
Hierna zongen de kinderen der
hoogste klasse een zeer schoon lied:
„Heer mijn hart is boos en schuldig",
wat zeer in den smaak viel, gelijk ook
het lied dat werd gezongen door de
dames Werner en Dons, „Goeden
nacht".
Hierna werd even gepauzeerd waar
in ververschingen w.erden aangebo
den.
Na de pauze sprak de heer v. d.
Steen als vertegenwoordiger van Ds.
Beekenkamp en als 2de voorzitter der
wijkvereeniging. Spreker brengt in de
eerste plaats den heilwensch over van
Ds. B. en deelt mede, dat Ds. B.'s ge
zondheidstoestand zeer goed vooruit
gaat, spreekt verder als voorzitter
van het wijkbestuur zijn beste wen
schen uit en hoopt dat de Zondags
school „de 24 Huizen" steeds' in groei
mag toenemen en dat de banden tus-
schen hen steeds sterker zullen wor
den.
Hierna zingen de kinderen weer
een mooi lied en kreeg mej. Raailsen
het woord om een referaat te houden
over de werkzaamheden op de Zon
dagsschool, wat evenals dat van den
heer Drost met aandacht werd ge
volgd. Hierin kwam naar voren, hoe
moeilijk het is de kinderen, die pas
op de Zondagsschool komen, mee te
laten leven in de Oostersche toestan
den, terwijl in de hoogste klassen de
geestelijke beteekenis der verhalen
meer op den voorgrona moet worden
gesteld.
Ten slotte dankte de voorzitter alle
sprekers en verzocht de ouders allen
te willen meewerken, om het a,s. feest
voor de kinderen te doen slagen, dan
zal onder Gods zegen ook voor hen
een onvergetelijke dag worden bereikt.
De voorzitter eindigde dezen heerlij
ken avond te 10.15 uur met te laten
zingen Ps. 7271, wat door de aan
wezigen staande werd gezongen, waar
na de heer Drost voorging in dankge
bed.
Binnenland.
Vergadering van de „Mijvon te Lei
den.
Belastingverhooging in de gemeente
Alkemade.
Buitenland.
Het Ford-vliegtuig met de vliegers
van de „Bremen" aan boord te Lake
Agnes gedaald.
Mussolini bemiddelaar in de Poolsch-
Litausche kwestie.
Nienwe Japansche troepenzending
naar China.
De ziekte van Briand.
De arbeidsconflicten in Duitschland
Een interpellatie in de Joego-Slavi-
sche Skoepsjüna in Albanië.
EEN LECTOR IN ZIJN EIGEN
VAKKEN GEëXAMINEERD.
De heer J. J. L. Duyvendak .lector
in de Chineesche taal- en letterkunde
aan de Universiteit alhier, heeft he
denmorgen in hetzelfde vak, dat hij
doceert, met gunstig gevolg het can-
didaatsexamen afgelegd.
Hedenmiddag deed hij, eveneens
met succes, het doctoraal examen in
<le Chineesche taal- en letterkunde.
HONGAARSCHE STUDENTEN NAAR
ONS LAND.
Van 2 tot 15 Mei zullen een vijftien
lal Dongaarsche studenten een be
zoek aan ons land brengeA, waar zij
de gasten zullen zijn van de Neder
landsche studenten.
Het bezoek geschiedt op uitnoodi
ging van de Algemeene Senaten Ver
gadering (A.S.V.).
Voor dit bezoek heeft de reiscom
missie van de A.S.V. een programma
ontworpen.
Den 2den Mei zullen de Hongaar-
sche studenten te Utrecht aankomen,
waar zij de gasten zullen zijn van het
U.S C. Den volgenden dag zal de stad
Utrecht en de omgeving worden be-
zU htigd.
Den 5den Mei vertrekt het gezel
schap naar Amsterdam, waar zij zul
len wordtn ingekwartierd bij studen
ten van het A.S.C. Te Amsterdam zul
len zij tot 8 Mei verblijven. Van daar
uit worden uitstapjes gemaakt naar
IJmuiden en Zandvoort. Den 7den Mei
wordt een rondvaart gemaakt door de
haven van Amsterdam en zullen te
vens Marken en V olendam worden be
zocht. Den 8sten Mei vermeldt het pro
gramma o.a. een bezoek aan het Ko
loniaal Instituut en het Rijksmuseum
te Amsterdam.
Des middags vertrekt het gezel
schap naar Leiden, waar zij te 15.22
aan het station zullen worden verwel
komd. Op dt sociëteit Minerva zullen
zij door het Collegium van het L.S.C.
officieel ontvangen worden. Des
avonds zullen zij aanzitten aan een
gemeenschappelijken maaltijd, aange
boden door het Collegium van het
L. S. C.
Den 9den Mei zal Leiden worden be
zichtigd en des avonds zal een tocht
door de omstreken van Leiden worden
gemaakt, georganiseerd door de Leid-
sche Studenten Motorclub.
Donderdag 10 Mei brengen de Hon-
gaarsche studenten een bezoek aan
Den Haag, waar o.m. het Mauritshuis,
de Gevangenpoort en het Vredespaleis
worden bezocht. Des middags zal het
bestuur van de Vereeniging Neder
landHongarije de studenten recipiee»
ren.
Des avonds keeren zij naar Leiden
terug, vanwaar zij Vrijdag Delft zullen
bezoeken, waar zij de gasten zullen
zijn van het D.S.C. Te Delft zullen zij
ook den volgenden dag verblijven.
Den 13den Mei wordt een bezoek ge
bracht aan Scheveningen, vanwaar zij
des avonds naar Utrecht zullen ver
trekken, om den 15den naar Boedapest
terug te keeren.
PROF. DR. G. A. J. HAZEU.
Prof. Dr. G. A. J. Hazeu, sinds 5 Mei
1920 hoogleeraar in de Javaansche
taal- en letterkunde aan de Leidsche
Universiteit, heeft aan zijn door ons
gisteren vermeld voornemen reeds
uitvoering gegeven en tegen het eind
van den loopenden academischen cur
sus ontslag gevraagd.
Prof. Hazeu werd geboren te Am
sterdam op 22 Aug. 1870, hij bezocht
het gymnasium te Arnhem en werd
in 1889 te Utrecht student in de theo
logie, welke studie hij in 1891 verwis
selde met die van de taal- en letter
kunde van den Indischen Archipel te
Leiden.
Daar promoveerde hij 30 Jan. 1897
op proefschrift: „Bijdrage tot de ken
nis van het Javaansche Tooneel".
