CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
Belanorijkste nieuws in dit Nummer.
8»«« JAARGANG
ZATERDAG 24 MAART 1926
NUMMER 239 4
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Teleioonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
EERSTE BLAD.
Zielecontact.
Vergissen wij ons niet dan heeft de
heer Colijn op de jaarvergadering van
de Vrije Universiteit in 1926 gezegd:
„Wil de Vrije Unive'rsiteit hare eigen
lijke roeping en taak kunnen vervul
len, dan zal het zielecontact met ons
volk ongerept moeten blijven".
Daar was toen aanleiding om ern
stig te twijfelen of dat zielecontact
niet reeds verbroken was. Er was een
kerkelijk conflict dat ook in den kring
der Hoogleeraren beroering bracht.
Met de medische faculteit ging het
niet. Ja ook in den kring van het Ge
reformeerde volk kwam onrust en
als gevolg daarvan lauwheid.
Dat was ernstig.
Want één ding vergete men niet.
Het gaat niet alleen om de belangen
der Vrije Universiteit/ maar evenzeer
om de belangen van ons Gerefor
meerde volk zelf. Indien onze Hooge-
school haar hooge roeping niet meer
zou kunnen vervullen en allengs zou
afbrokkelen en te gronde gaan, dan
zou dit voor ons Gereformeerde volk
zelf de grootste schade wezen. Een
Theologische school kan de Kerk wel
in stand houden en aan Dienaren des
Woords zou geen gebrek komen. Maar
daarmede zou aan den eisch van ons
Gereformeerd beginsel niet worden
voldaan. Het ideaal zou worden prijs
gegeven om op heel het gebied der
wetenschap op te komen voor het Ko
ningschap v. Christus. En de ontrouw
aan dien eisch, door Christus ons ge
steld om op elk terrein van Zijn sou-
vereiniteit als trouwe strijders te ge
tuigen, zou gestraft worden met gees
telijke verarming en inzinking. Daar
voor moge Gods genade ons behoeden
Want men meene niet, dat het geen
schade zou zijn indien de Calvinisti
sche Universiteit zou verdwijnen. Er
zijn er die meenen, dat ook aan de
openbare Universiteiten voldoende
waarborg voor de Gereformeerde be
ginselen gevonden wordt.
Maar dan zijn wij toch zoo vrij om
te wijzen op onze Leidsche Universi
teit waar reeds lang dat licht is onder
gegaan, al zijn wij ook dankbaar, dat
een flauwe schijn elders nog wordt
waargenomen.
Maar wij hebben ook andere voor
heelden.
Neem Amerika b.v. De Gerefor
meerden, daar zagen niet in: het nut
van een Gereformeerde Universiteit.
En wat was het gevolg?
Bittere klachten over het feit, dat
het Calvinisme, eens zoo oppermach
tig, zijn invloed op het volksleven ge
heel verspeelde. Duitsche theologie en
pLilo«ofie kregen vrii sprl en bereid
den den weg voor ongeloof.
Het ging den Gereformeerden in
Amerika als in de dagen van onder
drukking van Israë1 door de Philistij-
nen: er werd geen smid meer gevon
den om wapenen te smeden, waarme
de het onderdrukte volk zich verzet
ten kon tegen opgedwongen tyrannie.
Ziedaar de beteekenis van oze Hoo-
geschool: neem haar weg en ons
volk komt ongewapend te staan
tegenover den vijand.
Het geslacht dat ons voorging heeft
het verstaan.
Zouden wij het niet verstaan?
Daarom was er groote aanleiding
om op het zielecontact tusschen volk
en Universiteit bedacht te zijn.
Van den Universiteitsdag verleden
jaat te Arnhem had men terecht groo
te verwachtingen. Wie daar is ge
weest is ook verkwikt terüg gekomen.
Maar hoe zou het volk reageeren op
de plannen? Zou er liefde en offer-
va ardieheid zijn?
En zie nu eens welk een verblijdend
resultaat reeds in enkele maanden is
verkregen. Van het geraamde bedrag
is reeds twee derde gedeelte binnen
Het financieele deel van de uitbouw
komt in orde.
Wij twijfelen niet of reeds zijn Di
recteuren bezig met de plannen voor
een Wis- en Natuurkundige faculteit.
Dat is ook noodig want voor 1930
moet alles in orde zijn. De voorberei
ding van den bouw van laboratoria
moet naar onze meening nog dezen
zomer in orde komen, opdat zoo dra
henoodigde bedrag er is, onmiddel
lijk met de uitvoering kan worden be
gonnen.
De bereikte resultaten zijn verblij
dend niet het minst omdat zoo ondub
belzinnig is gebleken, dat het ziele
contact van ons volk met de Univer
siteit niet is verbroken.
Verrassende gewaarwordingen zijn
dezen winter bij de actie voor den uit
houw opgedaan.
Heeds verleden najaar werd ver
meld hoe- de heer Colijn meende tee
kenen van hoopvolle toekomstver
wachtingen te zien toen hij zich aldus
uitliet:
„Of ook in de toekomst velen van
verre zullen blijven staan, die toch
eigenlijk bij ons hooren, is niet te
zeggen. Af en toe doen zich echter
teekenen voor, die op een kentering
schijnen te wijzen. Zoo kwam on
langs het bericht, dat ergens van de
180 aangeworven contribuanten er
slechts 40 tot de Geref. Kerk behoor
den en de overigen leden der Herv.
Kerk waren. Zijn dat op zichzelf
staande feiten, of wolken als eens
mans hand, waarop straks een groo
te regen zal volgen?
De taak van de voorstanders der
Vrije Universiteit bestaat hier in
hoofdzaak in wachten. En verder in
het stevig vasthouden aan de twee
hoofdwaarheden, waaraan de mede
werking van breeder gereformeer
den kring wel altijd gebonden zal
blijven: dat de Vrije Universiteit
eenerzijds met onverzwakte trouw
blijve waken voor de ongerepte
handhaving der gereformeerde be
ginselen, en aan den anderen kant
zich er voor hoede, dat zij het karak
ter eener kerkelijke gereformeerde
instelling zou aannemen."
Welnu de ervaring is geweest, dat
velen, ook in Hervormden kring, met
groote" liefde hun gave hebben ge
schonken.
Zeker zal daartoe hebben medege
werkt een krachtige oproep in „De
Waarheidsvriend", waarin geschre
ven werd:
„Wij willen alle Hervormden, die
het wèl meenen met de christelijke
•grondslagen van ons volksleven, op
wekken om toch ach. te geven, en
dan niet alleen te praten, niet al
leen te critiseeren, maar de handen
uit de mouwen te steken en eens
flink, zegge flink te gaan mee
werken en mee geven, mee of
feren ook. Degenen die van klei
ne krachen zijn kunnen hier wat
doen en die van grooter kracht ge
rekend kunnen worden, moeten
niet achterblijven.
Wij, Gereformeerd-Hervormden,
moeten, ook wetenschappe-
p e 1 ij k meer ons opwerken. Want,
laten we het maar zeggen, daar ont
breekt in onze kringen ook veel te
veel aan. En het werk ligt opgesta
peld, alles schreeuwt en ïvept:
helpt ons! Laten we dan toch alles
in het werk stellen om tot den groo-
ten arbeid in te gaan. We hebben
Gereformeerd-Hervormden noodig
overal: dominé's, leeraars aan H.
B. S. en Gymnasium, juristen, dok
toren. Zijn ze er? En zoo niet, kun
nen we dan de handen niet in el
kaar slaan, om zoo te bereiken wat
er te bereiken is?
Voor onze jonge menschen
want voor de ouderen is in dezen
den tijd voorbij ligt veelzins n weg
open, waarin de Heere roept. Hoort,
hoort Zijne steml"
Straks als het uitbouwfonds gereed
is is de beurt aan die jonge menschen.
De jeugd laat zich tegenwoordig een
ruime mate van attentie welgevallen.
Er zijn jeugdpredikanten, jeu'gdouder-
lingen, jeugdbijbeis, jeugddiensten,
jeugdraden, jeugdhuizen, en het heeft
er allen schijn van dat wij nog slechts
aan het begin staan der jeugdbewe
ging. Maar wij kennen toch gelukkig
onder ons nog vele jongelingen en
meisjes, die geen patiënten zijn, maar
flink uit de kluiten groeien in het
Gereformeerde leven, omdat ze thuis
heel gewoon behandeld worden.
Die kern van ons opgroeiend ge
slacht moet meer voor den dag ko
men, en daartoe hat aangezicht naar
cJe oudaren wenden en de hand uit
steken om in blijden moed en jeug
dig ijver het geloofswerk der vaderen
over te namen, Als die jongelingen
en jongedochters dit jaar alvast be
gonnen met contribuant voor de V. U.
te worden, en elkander daartoe op
wekten.
Dan zal het zielecontact niet alleen
bij de tegenwoordige generatie, maar
ook bij het nageslacht bewaard blij
ven.
Het is toch veelszins zoo dat wij
hetgeen waarvoor wij het meeste ge
leden, en waaraan wij 't meest geof
ferd hebben, het sterkst beminnen.
Welnu moge het zoo met onze Vrije
Universiteit gaan.
STADSNIEUWS.
MET EEN MAILBOOT NAAR INDIë.
Gisteravond trad voor de Afd. Lei
den van de Vereeniging „Nederlandsch
Fabrikaat" in de kleine Gehoorzaal
op de heer W. J. Giel, gepensionneerd
Kolonel van het Ned.-Ind. Leger.
Na door den Voorzitter der afdee-
ling in het kort te zijn ingeleid, gaf
de heer Giel eerst een overzicht van
do scheepvaart en van de schepen
der Nederl. Maatschappijen. Onze
Nederl. scheepvaart neemt thans de
7e plaats in van de wereldscheepvaart.
Spr. herinnert er aan hoe in 159G
Houtman met 4 schepen voor bet
eerst de reis naar Indië maakte. Dat
in 1825 het eerste stoomschip in de
vaart werd gebracht en dat in 1868
de opening van het Suezkanaal de
reis naar Indië zeer beeft bekort.
Voorts geeft hij eenige practische aan
wijzingen voor de beste tijd van het
jaar voor de reis naar Indië, n.l. tus
schen October en April. Dat de hutten
aan bakboord voor de heenreis beter
zijn in verband met verschillende om
standigheden.
Vervolgens geeft hii een beschrijving
van de nieuwste schepen, de „Chr.
Huygens" van de Mij. „Nederland" en
de „Sibajak" van de Rotterd. Lloyd.
Met eenige mededeelingen over het
kostelijk menu aan boord en de uit
stekende verzorging van de veiligheid
besluit hij dit deel van den avond.
Daarna kregen wij te zien een over
weldigende hoeveelheid lantaarn
plaatjes over de haven van Amster
dam, de uitvaart van een mailboot, de
reis langs Engeland, Frankrijk, door
de Straat van Gibraltar, Algiers, Ge
nua met het mooie Kerkhof Campo-
santo, door de Straat van Messina,
met de vele historische punten in de
omgeving, dan door het Suezkanaal,
door de Roode Zee, den Indischen
Oceaan, Ceijlon met de haven van Co
lombo, om daarna uitvoeriger te ver
wijlen te Sabang met zijn schitteren
de ligging uit scheepvaartkundig
oogpunt, Belawan, Singapore totdat
de reis in de haven Van Batavia,
Tandjok Priok, eindigt.
Al deze punten werden aan de
hand van kaartjes op het doek aange
wezen en door vele beelden met aar
dige landschapskiekjes en bijzonder
heden van de bevolking en bun zeden
verduidelijkt
Het was een leerzame avond.
De Voorzitter dankte tenslotte Kol.
Giel en spoorde allen aan toch voor
al Me Nederlandsche Nijverheid te ge
denken en steeds aan net Nederl. fa
brikaat de voorkeur te geven, waar
dit maar eenigszins mogelijk is.
J. DU PON. f
Alhier is in den ouderdom van 77
jaar overleden, de in Leiden en om
geving algemeen bekende boekhande
laar, de heer J. du Pon.
Met den heer du Pon daalt een be
kende Leidenaar ten grave, die in tal
van kringen en families, door zijn be
kende Chr. boekhandel aan de Haar
lemmerstraat, groote achting genoot
Voor enkele jaren achtte hij de tijd
gekomen zich uit het zakenleven te
rug te trekken en, geen opvolger heb
bend, is deze toen overgegaan aan
den tegenwoordig eigenaar, den hr.
J. Pontier.
Met Mei a.s. bestaat de boekhandel-
du Pon 60 jaar.
De overledene is als jonge man in
de door zijn vader opgerichte boek
handel gekomen, en heeft tot voor en
kele jaren de zoo gunstig bekende
zaak aan de Haarlemmerstraat onaf
gebroken gedreven.
Een periode van bijna 60 jaar in
het zakenleven behoort wel tot de zeld
zaamheden.
Het stoffelijk overschot zal Dinsdag
a.s.» worden ter aarde besteld.
FUSIE DER GROENTEN VEILINGEN
Gisteravond vergaderden de leden
der twee geliquideerde veilingvereeni-
gingen in de Burcht, om tot oprich
ting van één veilingvereeniging te ge
raken. De vergadering, die zeer goed
was bezocht, stond onder leiding van
Oen heer C. van Vliet.
Na een kort openingswoord werden
de statuten der nieuwe vereeniging in
behandeling genomen, zooals deze
door de beide besturen en de daarbij
gevoegde Commissie van Advies uit
do Houtmarktleden waren opgesteld.
Do naam der nieuwe vereeniging zal
zijn: „De eendracht".
Na ruime bespreking konden de sta
tuten ongewijzigd worden goedge
keurd. Slechts een minderheid ver
klaarde zich er tegen.
Vervolgens had de bestuursverkie
zing plaats. Geadviseerd werd, de
beide oude vereenigingen zoo gelijk
mogelijk te doen vertegenwoordigen.
Gekozen werd als voorzitter de heer
C. van Vliet en als secr.-penningmees-
ter de heer J. Laman; verder als be
stuursleden en commissarissen do
heeren J. Berk, D. van Galen, P. J.
Kolderman, A. van Paridon, W.
Slootweg, J. A. van der Zeeuw en B.
Mechelse.
Het bestuur verkreeg de opdracht
der vergadering te trachten zoo spoe
dig mogelijk de Kon. Goedk. op statu
ten te verkrijgen; tevens om in de
pers melding te maken, dat de berich
ten in de „Maasbode" en bladen die
lit over hebben genomen, niet den
juisten gang van zaken weergeven.
Nadat ten slotte nog werd besloten
orn per 2 April gezamenlijk aan de
Boommarkt te veilen, werd de goed
geslaagde vergadering door den
voorzitter gesloten.
LEIDSCHE BROODFABRIEK.
I d© gistermiddag gehouden alge-
meene vergadering van aandeelhou
ders der N.V. „Leidsche Broodfabriek"
werd na goedkeuring der balans en
verlies- en winstrekening het dividend
over 1927 vastgesteld op 10 pCt. even
als het vorige jaar.
In de plaats van de aftredende com
missarissen, de heeren prof. dr. S. G.
de Vries en A. Goekoop die niet voor
een herbenoeming in aanmerking
wenschten te komen werden gekozen
de heeren dr. L. P. Krantz en A. Cou-
vée.
AANBFSTEDING.
Op 4 April a.s. des middags 12 uur
zal de Commandant van het 6e Regi
ment Veldartillerie in de Doelenka
zerne alhier aanbesteden het wegha
len van mest.
DAMMEN.
Christelijke Damvereenlging.
Dinsdag j.l. speelde de Chr. L. Dam-
vereen. een zeer goede wedstrijd te
gen de Voorschotensche Damvereen.
welke zij met 146 wist te winnen.
Winners waren de heeren: T. D. v.
d. Bosch, Optendrees, De Graaf, Mei-
nema, Blonk*en Laterveer; de heeren
Boezaart en Colpa speelden remise,
terwijl de heeren Molenaar en Kwaad
gras verloren.
BINNENLAND.
DE INDONESISCHE STUDENTEN.
Naar wij vernemen, gaat de sub
stituut-officier van Justitie, Mr. Rij-
kens, in hooger beroep van het vonnis
der Haagsche rechtbank, waarbij de
vier Indonesische studenten, die te
recht hadden gestaan als verdacht
van opruiing, zijn vrijgesproken.
HET SPOORWEGONGEVAL BIJ
RIJSWIJK.
Verschenen is het rapport der com
missie van onderzoek inzake de bot
sing tusschen Rijswijk en Delft, van
twee treinen, in den nacht van 15 op
16 October.
De commissie heeft uit de resulta
ten van haar onderzoek de gevolgtrek
king gemaakt, dat het ongeval niet te
wijten is aan onvoldoende werking
der veiligheidsinrichtingen, onvoldoen
de Voorschriften voor de veiligheid of
onvoldoende bezettng van de electri-
sche treinen, en dat verder de oplei
ding van de wagenvoerders in dat ge
val buiten de oorzaak van bet gebeur
de staat. Naar haar meening zijn de"
fouten, in de uitoefening van hun
dienst door den seinhuiswachter van
post III, den treindienstleider van
post T in Den Haag en den wagen-
vperder en deii hoofdconducteur van
trein 1145 de oorzaken, dat het ernsti
ge treinongeval heeft kunnen plaats
vinden.
DE ZOMERTIJD EN DE NEDERL.
SPOORWEGEN.
Op grond van het feit, dat in de laat
ste jaren de invoering van den Zomer
tijd in Frankrijk, België en Engeland
steeds geschiedde op den derden Za
terdag in April, werd er door de Ned.
Spoorwegen bij het samenstellen van
den officieelen Reisgids voor de gewij
zigde dienstregeling ingaande 2 Oct.
rekening mede gehouden, dat ook in
1928 die invoering in den nacht van 21
op 22 April zou plaats hebben en
werden vpor de treinen, welke het di
recte verkeer met de genoemde landen
bedienen, twee dienstregelingen vast
gesteld, een tot en met 21 April en een
v&n 22 April af.
Nu de invoering van de Zomertijd
in Frankrijk, en, in aansluiting daar
aan, opk in België een week wordt
vervroegd, zal dit ten gevolge hebben,
dat de treinen in het verkeer met deze
twee landen reeds van 15 April af zul
len moeten loopen op de dienstrege
ling, zooals die met ingang van 22
April was vastgesteld en dus van 15
tot en met 21 April van Nederlandsche
stations naar België en Frankrijk on
geveer een uur vroeger zullen moeien
vertrekken, dan de dienstregeling tot
en met 21 April aangeeft.
Daar de aanvang van den zomertijd
in Engeland op 22 April blijft bepaald,
kan voor het tijdvak van 15 tot en met
21 April de boottrein naar Hoek van
Holland overeenkomstig het in de
reisgids vermelde, ten 21.00 van Am
sterdam C.S. blijven vertrekken.
KAART VAN GELDERLAND.
De Handelmaatschappij R. S. Stok
vis en Zonen te Rotterdam geeft uit
oen prijscourant van „Nederl. Kroon"-
rijwielen. De prijscourant bevat alle
gegevens omtrent prijzen voor nieuw-
ADVERTENTIE -PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22l/s cent
Ingezonden Mededeelingen dnbbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Adrertentiën - bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad* 40 cents
Binnenland*
Het wetsontwerp-belasting van uit
wonende Nederlanders door de Twee-
de Kamer aangenomen.
Behandeling der motïe-Joekes over
de bestnnrshervorming in NetL-Indië.
Mr. Rijkens gaat in hooger beroep
van het vrijsprekend vonnis der
Haagsche rechtbank in de zaak tegen
de Indonesische studenten.
Buitenland.
Een voorstel van Graaf Bernstorff
ter ontwapeningsconferentie.
Voorstel tot wederinvoering van den
7-urendag in de Engelsche mijnen
verworpen.
Koning Aman Oellah eeredoctor van
Oxford.
Nieuw smokkel-incident op de Hon-
gaarsche grens.
koop en onderdeelen van deze uitste
kende Nederlandsche rijwielen. Maar
het bijzondere is, dat de achterzijde is
bedrukt met een keurige zeer over
zichtelijke kaart van onze mooie pro
vincie Gelderland. Alle plaatsen, we
gen, rijwielpaden en verschillende bij
zondere kenteekenen van het terrein
komen er op voor. Toch is de kaart
niet t» druk en leest uiterst gemakke
lijk. Deze kaart, die kosteloos wordt
verstrekt, is een zeer welkome ver
rassing en een sprekende reclame
voor het „Kroon-rijwiel".
BESTRIJDING VAN
MOND- EN KLAUWZEER.
De Alg. Ned. Zuivelbond heeft aan
alle bij hem aangesloten bonden van
coöperatieve zuivelfabrieken, ter uit
reiking aan de veehouders, die aan de
ze fabrieken leveren (plm. 130.000) cir
culaires gezonden met aanwijzingen
ter voorkoming en ter bestriiding van
het mond- en klauwzeer.
Ook het Kon. Ned. Landbouw-comi-
té heeft met dit doel circulaires toe
gezonden aan de aangesloten vereeni
gingen, ter verspreiding onder haar
leden.
Uit het Sociale Leven.
DREICEND CONFLICT.
Op de gisteravond te Hengelo ge
houden personeelsvergadering van de
Machinefabriek Stork en Co., onder
leiding van de samenwerkende met-
taalbewerkersbonden, werd na uiteen
zetting van den stand der actie, be
sloten a.s. Dinsdag, Woensdag en Don
derdag het personeel te laten stemmen
over het al of niet stellen van een ul
timatum door resp. georganiseerden,
buiten de gemeente wonenden en on
georganiseerden.
CONFLICT IN DE TUINDERIJ.
Te Loosduinen dreigt een conflict
tusschen de tuinders en de arbeiders.
De rijksbemiddelaar voor het 2de dis
trict, de heer Ir. H. A. van IJsselstein,
heeft naar aanleiding van het dreigen
de conflict in de bedrijven van de niet-
georganiseerde tuinderspatroons al
daar, zich tot betrokken partijen ge
wend met het verzoek, hem de noodi-
ge inlichtingen te verstrekken.
BUITENLAND.
DE VOORBEREIDENDE
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Een voorstel van BernstoriL
Litwinof heeft gisteren de indiening
van een tweede Russisch ontwerp-con-
ventie, inzake ontwapening in de voorbe
reidende ontwapeningsconferentie aange
kondigd. Bernstorff (Duitschland) oefende
met hem scherpe critiek uit op het uitblij
ven van resultaten van het werk der voor
bereidingscommissie en deed voorts een
voorstel inzake het verstrekken van een
overzicht over den stand der bewapening
in de volkenbondslanden.
Gisteravond heeft Bernstorff een voor
stel ingediend, de wereldontwapenings
conferentie nog voor het einde van dit
jaar bijeen te roepen. In de ontwerpreso
lutie,welke door den Duitschen gedele
geerde aan de commissie werd voorge
legd, wordt o.m. verklaard, dat de ontwa
peningscommissie van oordeel is, dat op
grond van den huidigen stond van de re
gionale en algemeene veiligheid, een eer
ste schrede op den weg van de ontwape
ning absoluut noodzakelijk is. Verder
wordt verwezen naar de resolutie van de
Volkenbondsvergadering van 1926 op "27,
waarop vervolgens aan den raad het ver
zoek wordt gericht, in de zitting van a.s.
