CHRISTELIJK DACBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit nummer Jiestaat uit TWEE Bladen.
Belancrijksle nieuws in dit Nummer.
8"» JAARGANG
MAANDAG 5 MAART 1928
NUMMER 2377
ABONNEMENTSPRIJS
in Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Pet kwartaal. i 2.50
Per week1 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Teleioonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22Vi cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
EERSTE BLAD.
V Heemskerk over Schaepman
Het Centrum gaf onlangs een extra
blad uit ter herdenking van Dr.
Schaepman.
Daarin komt ook een interview voor
met Mr. Th. Heemskerk over Schaep
man.
Onze grijze Antirevolutionaire Staats
man zeide o.m.:
„Toen ik in 1888 voor het eerst in
de Kamer kwam, was Schaepman
reeds een aantal jaren lid. Hij had,
meen ik, sinds 1880 zitting en nam
met Lohman de leidende plaats in ter
Rechterzijde, j Schaepman was inder
daad in den vollen zin van het woord
een man der Rechterzijde, in en bui
ten de Kamer. En in de Kamer kwam
hij op een gewichtig moment. De
Katholieken hadden sinds de dagen
van Thorbeke een overgangsperiode
moeten doormaken. Met de liberalen
was de band losser geworden. Mannen
als Van Nispen een fijne geest; zijn
kleinzoon Octave lijkt op hem wa
ren tot het bewustzijn gekomen, dat
Let met den schoolstrijd niet ging,
zooals het gaan moest. En bij de geloo-
vige elementen, welke onder de con
servatieven werden gevonden, drong
eveneens het besef door, dat er iets an
ders komen moest, Het was voor die
elementen de overgang van het con
servatisme naar het anti-revolutionai
re. De anti-revolutionaire partij was
meer op den voorgrond getreden, en
stelde natuurlijk als hoofdbeginsel,
dat men de godsdienstvrijheid en de
gewetensvrijheid niet aan het staats
gezag ondergeschikt mag maken. En
aldus was. toen Schaepman in de Ka
mer kwam, de basis voor samenwer
king gevonden. Het was de evolutie,
die de Katholieken doormaakten, van
het Uberalisme naar de Rechterzijde.
De Grondwetsherziening van 1S87 hai
deze vrucht opgeleverd, dat subsidi-
eering van de bijzondere school bij de
wet kon geschieden, en het jaar 1888
bracht het eerste Rechtsche ministerie
het Kabinet-Mackay, met Schaepman
en Lohman als leiders der Rechter
zijde. Er bestond een goede verstand
houding tusschen hen. En al had ik
minder cantact met Dr. Schaepman,
wijl Lohman toen de parlementaire
leider der anti-revolutionaire partij
was, toch had ik volop gelegenheid
hem in de Kamer te hooren en aan
't werk te zien. En dat was een genot.
Een redevoering van Schaepman boei
de altijd, en opmerkelijk was daarbij,
dat, hoe eloquent cle spreker ook was,
en hoe fraai de zinsbouw, hij toch
steeds de voorzichtigheid in acht wist
te nemen. Hij ging in zijn conclusies
nooit verder, dan te verantwoorden
viel. en hij liet zich door zijn welspre
kendheid niet meesleepen. Ook niet
in het debat, waarin hij zich een mees
ter toonde. Liberalen als Farncombe
Sanders en Rutgers van Rozenburg,
bekende figuren uit die periode, de
batteerden graag met hem, vooral de
laatstgenoemde, en het was een genoe
gen te' luisteren, wanneer zij het met
elkaar aan den stok hadden.
E:i: bijzonderheid van Schaepman
was nog ging Mr. Heemskerk voort
dat hij als j.resident in de afdcelin-
gen de zaken vlug wist af te doen. Hij
liet er de leder, niet te veel praten. En
dat was een heel ding in die dagen.
Tegenwoordig is men in de afdeelin-
gen veel minder uitvoerig. Men is
thans meer getraind in de beperking
van hft eigen woord. Maar vroeger
vierde de breedsprakigheid er nogal
eens hoogtij. Ik herinner me bijv. als
rapporteur van een afdeeling, waarin
Mr. TroelsTra zitting had, dat deze, bij
de behandeling van de Stakingswet-
Kuyper, in eersten termijn vijf kwar
tier achtereen sprak, en vervolgens bij
de repliek nog zeven kwartier! Men
beeft zich op d;t punt, zooals ik zei,
thans veel gebeterd; maar in Schaep-
man's tijd viel daarvan nog niets te
bespeuren enkele uitzondering.-n
daargelaten en het was dus wel
merkwaardig, oat hij de kunst ver'
stond het afdeelingsdebat zoozeer te
bekorten en vlug af te werken.
Voor het overige was hij een man
van zijn tijd, die als Dr. Nolens en
Mr Aalberse voelde, voor sociale wet
geving en geen verandering en hervor-
ming schuwde, waar die noodig bleek;
maar die ook nooit eenige neiging ge
toond beeft, om met de socialisten
mee te gaan. Hij zou dat nog niet wil
len, daarvan ben ik overtuigdJa,
en een peinzende uitdrukking ver-
sHmen op het gelaat van den spreker,
ik zou wel eens willen zien, wat
Schaepman en Kuyper nu zouden
doen, hoe hun houding zou zijn tegen
over de vraagstukken en de moeilijk-
beden van dezen tijd. Men mist zulke
mannen noode".
Wij herhalen gaarne dat woord van
Mr. Heemskerk: wat zouden Kuyper
en Schaepman doen? Opnieuw een co
alitie vormen, dat staat vast! Maar
hoe?
STADSNIEUWS.
PRINSES JULIANA.
H. K. H. Prinses Juliana zal mor
genavond in dé Stadsgehoorzaal het
concert bijwonen, dat door het
Leidsch Studenten Muziekgezelschap
„Sempre Crescendo" geöeven wordt.
„SURSUM CORDA".
Op Dinsdag 20 Maart hoopt „Sur-
sum Cordaopnieuw een concert te
geven in de Stadsgehoorzaal. Ditmaal
is de uitvoering gewijd aan het lied.
En zooals voor de hand ligt, nu we
dit jaar gedenken, dat Franz Schu
bert een eeuw geleden in den bloei
van zijn schoone leven werd wegge
rukt, zal het programma eenige mooie
werken bevatten van dien koning van
het Lied.
Ook het prachtige mannenkoor
„Die Haghesanghers" dat we hier
reeds eerder hoorden en dat verle
den jaar bij de feesten ter eere van
Prinses Juliana zulke uitstekende
diensten bewees, zal bij zijn zeer ge
waardeerde medewerking eenige lie
deren van Scnubert ten gel,oore bren
gen.
In herinnering zij gebracht, dat
„Sursum Corda" en ,.Die Haghezan-
gers" niet te verwarren met een
operettegezelschap van dien naaml
beide onder leiding staan van Hubert
Cuypers, zoodat een artistieke een
heid in de uitvoering is gewaarborgd.
Wij deelen verder nog mede, dat
„Sursum Corda" nog eenige mooie
Oud-Fransche liederen zal zingen en
ook van Schumann, met soli, en ver
der dat „Die Haghezangers" o.m. uit
zullen voeren het imposante „Magni-
fica" van Riga.
Voor verdere gegevens neme men
nota van de advertenties in dit blad
en van de affiches.
Ten slotte zij nu reeds medegedeeld,
dat het bekende Kerkconcert van
„Sursum Corda" in de Pieterskerk
met de gewone medewerking van
Mevr. NoordewierReddingius, is
vastgesteld op 23 Mei e.k.
OUDERAVOND GEREF. SCHOOL
AAN DE STADHOUDERSLAAN.
De voorzitter, de heer Zijlstra, opent
dit samenzijn met het laten zingen van
Ps. 103 1 en gaat daarna voor in ge
bed. Hierop leest hij voor Matth. 10
vs. 2432 en deelt mede, dat het
Hoofd der school, de heer Gaasterland
wegens ongesteldheid verhinderd is
de vergadering bij te wonen.
Naar aanleiding van het voorgele-
zene sprak de voorz. een openings
woord.
Dit is een gedeelte uit de rede, die
de Keere Jezus uitsprak, toen Hij
Zijne discipelen twee aan twee uit
zond. In 't hijzonder vees spreker er
op, dat we de eenvoudige belijdenis
hebben af te leggen: Jezus is mijn
Heiland.
Strijden in liet leven is niet zoo
moeilijk als die eenvoudige belijdenis
met het hart te kunnen uitspreken.
Strijden voor liet Chr. onderwijs en
tegen de neutrale school, welk ouder
zal dat niet doen?
Spreker deed duidelijk uitkomen,
dat op de neutrale school de leiding
Gods in het wereldgebeuren opzette
lijk wordt verzwegen, in.'t bijzonder
toonde hij dat aan bij l geschiedenis,
aardrijkskunde, natuurkunde.
Daarom is 't zenden 'onzer kinderen
riaar de christelijke school het belij
den, dat de Heere Jezus hier bedoelt.
We moeten Jezus als onze Heiland
belijden. Dan zal ook de Heere Jezus
ons eenmaal voor den Vader belijden.
Van ouders en Onderwijzers moet er
een stille omgang zijn met de kinderen
Dit is de 6e Ouderavond, welke deze
school houden mag.
Op een 40-tal leerlingen na is de
school geheel bezet. Wel een bewijs,
dat een gestadige groei is waar te ne
men.
Met de bede, dat God het Chr. on
derwijs met Zijn onmisbaren zegen
mocht kronen, besloot de voorzitter
dit openingswoord.
De heer Jansen zong hierop niet on
verdienstelijk met eenige kinderen
een zestal liederen. Aardig klonk het
klokgelui door „Het Angelus" heen.
De voorzitter dankt den heer Jansen
zeer voor hetgeen hij dezen avond
door dezen kinderzang mocht bijdra
gen.
En het hier genieten van den zang
moge vóór ons allen een voorspel zijn
van het gezag, dat we in den hemel
eenmaal hopen te genieten.
De voorzitter geeft hierna Let woord
aan den heer Willemse, tot het hou
den van zijn inleiding: „Kind en Be
roepskeuze".
Spreker begon nvt op te merken:
Een van de belangrijkste stappen in
het leven is de keuze van een beroep,
zoowel voor het kind zelf als voor zijn
omgeving. Welk een nadeel kan er
ontstaan als de keuze verkeerd is.
De ouders worden tot deze keuze
geroepen voor hun kinderen, voor
jongens en voor meisjes ^ook, want
niet elk meisje komt tot liet vormen
van een eigen gezin.
Volgens het Vrouwen jaarboek je,
zijn er 300 beroepen, waaruit de vrouw
oen keuze kan doen. Jammer is het,
dat sommige onder ons minder kun
nen letten op den aanleg en geschikt
heid van hun kind, maar de omstan
digheden vragen, dat het kind zoo
spoedig mogelijk de lasten des levens
helpt verlichten.
Hier raken we een heel moeilijk
sociaal vraagstuk aan.
Maar om een juiste keuze van het
beroep te kunnen doen, moet men
met de beroepen op de hoogte zijn.
Van Benjamin Franklin wordt ver
haald, dat hij met zijn zoon de ver
schillende werkplaatsen in zijn stad
afging, om zijn jonge., de keuze te ver
gemakkelijken.
We moeten als ouders nauwkeurig
letten op aanleg, wil, volhardings
vermogen, werklust, werkkracht, am
bitie van onze kinderen, en ook of
ze lichamelijk voor een zeker beroep
geschikt zijn. Zoo past een jongen met
een zwakke borst niet in een smidse.
Nu kan iemand, die in een beroep
is gekomen, dat hij in de jeugd niet
begeerde, toch zoodanige vorderingen
maken, dat hij het weik tenslotte" lief
gaat krijgen en met blijdschap zijn ar
beid verricht.
We mogen niet nalatig zijn in de
keuze van een beroep voor ons kind.
Lang niet alle wegen staan voor
iedereen open. Dit is zeker, de aanleg
is slechts zelden eenzijdig.
In Veere was zelfs een veldwachter,
die een vraagbaak was op historisch
terrein.
Vooral in de Christelijke school is
l.et kind op zijn plaats, ook wat aan
gaat de keuze van een beroep. Want
de Christelijke school rekent met
Hem, die alleen de wegen der men-
schenkinderen leidt.
Er staat zoo kenmerkend:
Gij hebt, o albestierend Koning,
De plaats besteld van ieders woning,
De kring, waarin hij werken moet,
En troostvol zegt de Heilige Schrift:
Ik heb nooit gezien den rechtvaar
dige verlaten, noch zijn zaad zoeken
de brood.
En deze uitspraak constateert een
feit in het leven.
De Heere leidt onze gangen en dit
geeft besef van verantwoordelijkheid.
En dit bedenkend-e zullen we ook
betrachten wat we lezen in PrecL 9 10:
Alles, wat uwe hand vindt om te doen,
doe dat. met uwe macht.
De voorzitter dankte den heer Wil
lemse zeer voor dit referaat, die ook
hier weer getoond heeft een prac-
tisch man te zijn en ook onderwijs
weet te geven, dat vrucht afwerpt.
Eén ding heeft hem verwonderd,
dat de inleider de ouders niet gezegd
heeft, dat ze bij de beroepskeuze in
lichtingen moeten inwinnen bij den
onderwijzer, waar het kind het laatst
de klas heeft meegemaakt, maar dat
zal hij bescheidenheidshalve gedaan
hebben.
Van de gelegenheid om vragen te
stellen werd gebruik gemaakt door de
heeren: Lit, v. Weeren, Griendhuizen
en Jansen.
Er ontspon zich dan ook een leven
dig debat.
De voorzitter merkte nog op, dat we
nooit kunnen vaststellen: zoo za] mijn
kind zich ontwikkelen, en dat we ons
kind moeten trachten te geven, wat
te bereiken is.
Bovenal, laten we te midden van al
de zorgen, die de opvoeding mee
brengt, bedenken, dat het doel van
ons leven niet hier ligt, maar boven.
De heer Willemse sloot dit samen
zijn met dankzegging, waarna de voor
zitter dezen avond beëindigde.
EEN FACSIMILE VAN DEN
CODEX ARGENTEUS.
Dr. F. C. Wieder, bibliothecaris in
de bibliotheek der Rijks-LTniversiteit
alhier schrijft aan de N. R. C.. dat niet
alleen de-Kon. Bibliotheek in het bezit
is van een reproductie, maar dat ook
te Leiden een exemplaar ten geschen
ke is ontvangen, waar de studenten,
die het Gotisch als oudste taaldocu
ment van het Germaansch moeten
leeren, het kunnen gebruiken.
DE FILM ,DE WEVERS".
De vorige week heeft een der bios
coop-directies alhier de film „De We
vers'1 laten proefdraaien voor de ge
meentelijke keuringscommissie.
Naar Het Volk verneemt, heeft deze
commissie met kleine meerderheid
besloten deze film als niet geschikt
voor openbare vertooning af te keuren
vanwege haar revolutionaire strek
king.
Vermoedelijk zal de betrokken bios
coopdirectie thans van de vertooning
van deze film afzien, daar zij in dat
geval verwacht, dat de burgemeester
de vertooning zou verbieden.
EEN INTERPELLATIE.
Naar wij vernemen, heeft het S. D.
raadslid Baart de navolgende vragen
tot B. en W. gericht:
le. Is het juist, dat B. en W. op het
verzoek van den Ned. Bond van Per
soneel in Overheidsdienst,, dato 8 Oc
tober 1927, inzake pensioen-inkoop af
wijzend beschikt hebben?
2e. Is het juist, dat B. en \V. hebben
genegeerd de uitspraak van den raad
van 17 October 1927 en te dezer zake
geen advies hebben gevraagd aan het
Georganiseerd Overleg?
3e. Zijn B. en W. bereid mede te
deelen, wat hen er toe heeft geleid,
afwijzend op het verzoek te beslissen,
zonder te voren het Georganiseerd
Overleg te dezer zake te hebben ge
hoord?
GEREF. GEMEENTE
Ter voorziening in de vacature, is
door den Kerkeraad het volgende twee
tal opgemaakt: Ds. J. Overduin van
Werkendam en Ds. J. Vreugdenhil van
Bruinisse.
PROF. DR. B. D. EERDMANS.
Op Zaterdag 11 Mei a.s. herdenkt
Prof. Dr. B. D. Eerdmans, hoogleeraar
in de uitlegging van het Oude Testa
ment, geschiedenis van den Israëlieti-
schen godsdienst en van de Isr. let
terkunde den dag, dat hij vóór 30 jaar
zijn ambt als hoogleeraar aanvaard
de aan de Leidsche Universiteit.
Prof. Eerdmans heeft uitdrukkelijk
verzocht, dezen dag zonder huldebe
toon te laten voorbijgaan.
PROF. KEESOM.
Prof. Dr. W. H. Keesom zal heden
avond een lezing over „vloeibare
lucht" houden voor de R.-K. Studen
tenvereniging „Veritas" te Utrecht.
PROF. MR. A. J. BLOK.
Prof. Mr. A. J. Blok, hoogleeraar in
het Strafrecht en 'de Strafvordering
aan de Universiteit alhier, die zich
had overwerkt en daardoor ongeveer
een jaar rust heeft moeten nemen, is
thans hersteld en zal Woensdagmor
gen 11 uur zijn colleges hervatten.
MEDISCHE LEZING.
Op uitnoodiging van de Medische
Faculteit der Leidsche Studenten zal
Vrijdag 9 dezer, des morgens te half 11
Prof. Dr. Weissacker uit Berlijn in de
collegezaal van Prof. Kuenen een
voordracht houden over: „Het psycho-
physisch verloop van inwendige ziek
ten".
RUSSISCHE HULDE.
Prof. Ehrenfest alhier ontving on-
derstaanden brief der Russische Na
tuur en Scheikundige Vereeniging:
„De Russische Natuur- en Scheikun
dige vereeniging en haar Natuurkundi
ge afdeeling gevoelen diep den rouw
van de geheele wetenschappelijke we
reld bij het overlijden van den eer
waard igen grootmeerster der tegen
woordige natuurkunde, H. A. Lorentz.
Zij wijden een bijzondere vergade
ring aan de nagedachtenis van den
schepper der electronen-theorie en den
voorlooper der relativiteitstheorie, die
ook in de overige gebieden van onze
wetenschap onvergankelijke sporen
nalaat van zijn genie en van zijn arbeid
De vereeniging en haar afdeeling
verzoekt u, als haar eerelid, de tolk
harer gevoelens te willen zijn bij de
familie van den overledene en bij de
wetenschappelijke wereld van Neder
land, speciaal van Leiden".
Reeds heeft de familie van Prof. Lo
rentz het volgende telegram uit St.
Petersburg ontvangen:
„De Russische physici zijn diep ter
neergeslagen door het bericht van het
overlijden van den edelsten en groot
sten geest, die de natuurkunde gedu
rende een halve eeuw verlichtte, dien
wij allen liefhadden en bewonderden
Zij verzoeken mij aan zijn familie en
aan zijn land hun diepgevoelde deel
neming te betuigen.
De persoonlijkheid van Lorentz
blijft als het ideaal van den natuur
kundige en mensch.
NED. CHR. VROUWENBOND.
Op Donderdag 8 Maart a.s., 's avonds
8 uur hoopt Mevr. A. van Hoogstraten
Schoeh in het Nutsgebuow aan de
Steenschuur een lezing te houden
over „het boek van Martha en Maria
van Anker T arsen". De naam van de
spreekster maakt bijzondere aanbeve
ling overbodig. De vergadering is ook
toegankelijk voor heeren tegen gering
entree.
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Vergadering der Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Rijnland op
Jan Toorop is Zaterdagmiddag over
leden.
Verduistering bij de Incassobank te
Rotterdam.
Minister Beelaerts naar de Volken-
bondsvergadering.
Buitenland.
Uitsluiting in de Barlijnsche me
taalindustrie.
Rellejtes van studenten te Kairo.
De overeenkomst inzake Tanger on
derteekend.
Mussolini's rede over Zuid-Tiroi.
De „Vossische Zeitungin Italië
verboden.
Sneeuwstormen in Trans-Kaukasië.
Buitensporige looneischen van het
Duitsche spoorwegpersoneel.
Maandag 12 Maart 1928 des namid
dags 2.30 uur.
Agenda: 1. Opening; 2. Notulen; 3.
Ingekomen Stukken; 4. Mededeelin
gen; 5. Bespreking wenschelijkheid
demping der Spoorweghaven H. S.; 6.
Bespreking classificatie van wegen
in verband met autoverkeer; 7. Vast
stelling van een adres inzake wijziging
van de bevoegdheden van Raden van
Beroep voor de Directe Belastingen
en van de aanstelling zijner leden; 8.
Vaststelling van een adres inzake
vacatiegeld bij toezicht op lossing
van ingevoerde goederen; 9. Vaststel
ling van een adres inzake aanwijzing
van Alphen a. d. Rijn als officieel er
kende losplaats; 10. Rondvraag; 11.
11. Huishoudelijke Vergadering; 12.
Sluiting.
HONGAARSCH KIND VERMIST.
De 5-jarige Emma Noszal, die 27
Febr. j.l. met een kindertransport van
Delft via Rotterdam —Utrecht—Zeve
naar naar Hongarije vertrokken is, is
niet te Boedapest aangekomen.
Te Utrecht was zij nog opgemerkt.
De politie doet ijverige nasporingen
naar het vermiste kind.
GOEDE EN SLECHTE BOUWKUNST.
De „Vereeniging tot Bevordering der
Bouwkunst te Leiden", kortweg „Bouw
kunst" genoemd, zag Donderdagavond in
haar midden den secretaris van 'den Bond
„Heemschut", den heer A. A. Kok, archi
tect te Amsterdam. Door dezen heer werd
een interessante lezing met lichtbeelden
gehouden, en het eenige, wat op dezen be-
langwekkenden en gezelligen avond te be
treuren viel, was de geringe belangstel
ling.
De heer Kok vertelde over het streven
van den Bond Heemschut: de schoonheid
en vredige rust van stad en land te be
houden en aan den nieuwen tijd aan te
passen.
Op de eerste plaats moet behouden wor
den, wat reeds aan schoonheid aanwezig
is. Maar ook dient hersteld, wat door
voorgangers werd bedorven en ten slotte
moet zorg worden gedragen, dat het nieu
we zoo goed mogelijk wordt gemaakt
Het behoud geldt de oude huizen, waar
voor de vereeniging „Hendrick de Keyser"
zich verdienstelijk maakt. Door deze ver
eeniging werden reeds 55 merkwaardige
huizen aangekocht, die op geen andere
wijze van slooping konden worden gered.
Terecht hekelde spr. de weinige waardee
ring voor onze bouwkunst uit het bloei
tijdperk. Een echte Rembrandt iseen
mooi stuk, maar een echte de Keyser gaat
in de puinsghuit.
Maar niet alleen oude bouwwerken
heeft Heemschut te beschermen. Denk
slechts aan, het water en de boomen, die
in het landschap van zoo'n groot belang
zijn. Dreigt men niet telkens prachtige
plassen te dempen? Het Naardermeer
werd door de Vereen, tot Behoud van Na
tuurmonumenten bewaard voor een be
stemming tot mesthoop. Thans heeft men
plan de Nieuwkoopsche plassen, waar on
ze beste schilders als Willem Maris en
Weissenbruch hun inspiratie vonden, met
stadsvuil dicht te plempen. Men staat
versteld over de weinige piëteit en over
het onbegrepen eigenbelang van zoovele
gemeenten. Nog steeds is niet doorgedron
gen de waarde van het water in het land
schap en het stadsbeeld. De Mare en het
Levendaal in Leiden werden behouden.
Leeuwarden, Sneek en Franeker dreigden
prachtige grachten te dempen, ja zelfs
haalden inwoners van Woerden zich in
het hoofd, den fraaien Ouden Rijn, die
midden door 't stadje loopt, te dempen.
Alsof men nu nog niet weet, dat een ge
dempte gracht een groote mislukking is.
Voor de oolijke en vroolijke molens
strijdt de Vereeniging „De Molen". Een
combinatie van wind en electriciteit is de
goedkoopste en beste oplossing, die reed'