CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8s,e JAARGANG
DINSDAG 28 FEBRUARI 1923
NUMMER 2372
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da-
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Stenhuis' inkomen.
Dat de Leidsche afdeeling niet voor
niets een actie voert in de S. D. A. P.
tegen de samenvoeging van betrek
kingen door de partijbonden is overal
bekend.
De „Tribune", een communistisch
orgaan, grist gaarne in dat vuiltje.
Maar ook anderen maken op een en
ander opmerkzaam.
Zoo schreef het „Eindhovensch Dag
blad":
„De heer Stenhuis moet thans het
loodje leggen. Zooals zijn makkers aast
Jeze „groote verdiener" op vette baan
tjes. Reeds legde hij beslag op de func
ties van Kamerlid, voorzitter van het
N. V. V., redacteur van „De Strijd",
vrijgestelde, enz., zoodat de heer Sten-
huis tot een jaarwedde van ongeveer
15.000 wist te komen".
Daarover maakt Stenhuis zich boos.
Ik wil zegt hij het „Eindho
vensch Dagblad", dat natuurlijk pre-
cies mijn inkomen kent, andï;*3 >;>n
het niet schrijven, gelijk het doet, een
voorstel doen.
We zullen samen een accountant
aanwijzen, die de vele bronnen, waar
uit ik mijn 15.000 puur, zal contro
leeren.
Ik stel daarbij dan twee condities:
a. Als het 15.000 is, subsidieer ik
het „E. D." met zeg de helft van het
bedrag.
b. Als het minder is, subsidieert het
„E. D." onze partijkas met een bedrag
gelijk aan dat, wat mijn inkomen is
beneden de 15.000.
Het „E. D." zal dit voorstel wel wil
len aannemen.
Het lastert immers niet. Het vertelt
alleen wat het zeker weet.
„Ik wacht dus de meededeeling af,
dat het blad accoord gaat".
Zou Stenhuis hiermede willen sug-
gereeren, dat zijn inkomen slechts
7500 bedraagt? Het lijkt er wel wat
op.
Maar dan gaat het toch nog uit bo
ven het bedrag, dat de Leidsche afdee
ling der S. D. A. P. als normaal maxi
mum beschouwt.
Daar komt het op aan.
V Oost ol West.
Het is gewoonte, dat men Indische
Ambtenaren, die een voldoend aantal
jaren gediend hebben, om aanspraak
op verlof te kunnen doen gelden, ook
dan, wanneer men zeker weet, dat zij
hun pensioen zullen aanvragen, eerst
nog eenigen tijd verlof doet genieten.
Eveneens is het gewoonte, dat men
hooge ambtenaren, die uit Indië wor
den terug geroepen, een opdracht geeft
om hen zoodoende in werkelijken
dienst te houden.
Zoo is ook Dr. A. A. L. Rutgers, de
nieuwbenoemde Gouverneur van Su
riname, met ingang van 31 Maart uit
Indischen dienst ontslagen en is hem
opgedragen, zich 8 Februari naar Ne
derland te begeven.
Dit is alles heel gewoon en geheel
!n de lijn die steeds gevolgd wordt.
Toch geeft dit een der Indische bla
den, n.l. het Bataviasch Nieuwsblad,
aanleiding te spreken van een weelde
uitgaaf.
„De heer Rutgers is benoemd tot
gouverneur van Suriname; dat staat
buiten twijfel, zegt het blad. En hij
kan toch moeilijk directeur van Land
bouw in Ned. Indië en gouverneur
van de West zijn.
Beschouwt men hem als gouverneur
van Suriname, dan behoort hem ont
slag te worden gegeven als directeur
van Landbouw en heeft men verder
niets meer over hem te zeggen. Bë-
schouwt men hem daarentegen nóg
als directeur van Landbouw. en dat
blijft hij nu tot 31 Maart dan mag
men vragen, wat de opdracht om naar
Nederland te gaan en zich als nieuwe
gouverneur van Suriname bij den mi
nister te melden, te maken heeft niet
den Ned. Indischen staatsdienst?
Want de opdracht van Dr. Rutgers
maakt zijn reis tot een dienstverrich
ting. Hij reist dus, met zijn gezin, als
Oost-Indisch ambtenaar naar Neder
land en geniet het volle salaris van
departementschef. Ja, het is heel net
jes voor hem uitgerekend: ondanks
het schrikkeljaar kan hij, 8 Februari
van hier gaand, onmogelijk voor 1
Maart in Nederland zijn en gaat dus
zijn ontslag in op 31 Maart
Maar wat krijgt Indië terug voor de
„opdracht", die aldus een slordige duit
kost?
Och, we mogen best eens royaal zijn
tegenover de West
Maar concludeert het blad
klaagzangen over gebrek aan midde
len klinken toch gek in den mond van
dengoen die voor anderen het gelag
getaalt!"
Eilieve, zou misschien het Nieuws
blad de onbillijkheid willen begaan,
om den heer Rutgers, die uit Neder
land naar Indië ging, geen recht op
terugtocht te laten?
Het voor te stellen, alsof niet Ned.-
Indië, maar Suriname die reis zou
moeten betalen is dus in strijd met
gewoonte en billijkheid, niet zoozeer
om de vraag, welke begrooting daar
mede bezwaard wordt, maar om liet
belang van den ambtenaar, die daar
mede onbillijk zou behandeld worden.
Het is billijk, dat de heer Rutgers
Directeur van Landbouw blijft, totdat
hij de functie van Gouverneur van
Suriname kan aanvaarden.
Dat heeft met Oost of West niets te
maken.
STADSNIEUWS.
JAARVERGADERING SCHOOL- EN
WERKTUINEN.
In een der bovenzalen van „In den Ver
gulden Turk" vergaderde gisteravond de
Leidsche vereeniging voor School- en
Werktuinen.
De voorzitter, de heer E. Th. Witte,
opende de zeer matig bezochte vergade
ring met enkele woorden, waarna de se
cretaris voorlezing deed Van de notulen.
Daarop las de secretaris, de heer P. J.
Hoogendam, het jaarverslag voor, waar
aan wij het volgende ontleenen:
Het is weer een goed jaar voor de ver
eeniging geweest, waarop we met voldoe
ning kunnen terugzien. Het gewas was
beter dan we het tot nog toe hadden, wat
een verhoogde belangstelling en «arbeids-
lust opwekte bij kinderen en leiders(sters).
Het natte weer bracht ons wel eens in
moeilijkheden, maar waar geen strijd is,
daar is het loon minder zoet. De tuintjes
werden, door de ervaring geleerd. iets
kleiner genomen, n.l. 12 vierk. M. We
konden daardoor het aantal kinderen op
voeren tot 308 en dus een beduidend aan
tal meer van den gezonden tuinarbeid
doen genieten dan het vorig jaar. Toch
moest ook dit jaar weer een groot aan
tal gegadigden worden afgewezen.
Een zeer gering percentage verliet ons
in den loop van het jaar door gebrek aan
lust of andere oorzaken, terwijl een jon
gen wegens wangedrag de tuin ontzegd
werd. Steeds stonden tientallen gereed,
om de enkele opengevallen plaatsen di
rect weer in te nemen.
De geest onder het jonge volkje was
opgewekt en er werd over het algemeen
met grooten lust en ijver gewerkt. He
laas ontbrak er op den Woensdagmiddag
een manlijke leerkracht voor de paedago-
gische leiding. Welke onderwijzer ont
fermt zich in het komende jaar over onze
Woensdaggroep? Het is een mooi en dank
baar werk van groote socfale beteekenis,
een gezonde en prettige sport bovendien.
De aanwinst van nieuwe leden bleef
iets beneden het verlies door bedanken,
vertrek, overlijden enz. Dat is jammerl
Ieder lid moest zich dit jaar eens de taak
stellen om minstens een nieuw lid aan
te brengen; de vereeniging zou er wel bij
varen. Neem eens een vriend of kennis
mee, om in den tuin te gaan kijken en hij
of zij is gewonnen voor ons mooie werk.
Mocht ik in mijn vorig jaarverslag reeds
gewagen van den aankoop en de verplaat
sing naar ons terrein van een geschikt
houten lokaaltje, thans kan ik met gepas-
ten trots er op wijzen, dat het er 9taat en
reeds van buitengewoon groot nut is ge
bleken.
Onze proeftuin voor de groote cultuur-
gewassen is er dit jaar bij ingeschoten.
Dit gedeelte werd voor een jaar afgestaan
aan de Kweekschool voor Bewaarschool-
houderessen, om er tuintjes in te richten
voor de kweekelingen, nu dat door ver
bouwing van de inrichting in eigen tuin
onmogelijk was. De hulp, die wij van de
wakkere directrice en haar kweekelingen
mochten ontvangen, woog ruimschoots op
tegen dit gemis.
En thans staan we aan het begin van
een nieuw jaar en van nieuwe zorgen,
vooral wat de financiën betreft. Het spit-
werk, dat niet door de kinderen verricht
kan worden, eiseht in het vroege voorjaar
steeds heel wat blanke guldens en er is
dan ook veel zeemanschap voor noodig
om het rankje boctje door deze branding
heen te helpen. Het Bestuur heeft opnieuw
een beroep gedaan op de gemeente, om
in het genot gesteld te worden van een
kleine subsidie voor ons nuttige werk.
Dat ons kloppen niet tevergeefs mag zijn.
We gaan dan weer met nieuwen moed het
nieuwe jaar in.
Vervolgens deed de penningmeester, de
heer A. L. L. Gathier mededeeling dat hij
geen rekening en verantwoording kon
doen. daar de voornaamste bescheiden
ten stadhuize liggen. Zoodra deze terug
ontvangen zijn, zullen ze alsnog door de
kascommissie worden nagezien. De begroo
ting voor 1928 werd goedgekeurd en se
cretaris en penningmeester werden be
dankt voor hun beheer.
Aan de orde was vervolgens de verkie
zing van twee bestuursleden. In de va
cature Hoogendam werd gekozen de heer
Hougendam, die herkiesbaar wa=. In de
vacature ontstaan door het bedanken van
den heer van der I.aan werd gekozen de
heer Allers.
Nadat de heer Witte nog dank had ge
bracht aan het aftredende bestuurslid, den
heer van der Laan voor diens arbeid in
het bestuur, deelde hij nog mede, dat de
vereeniging thans 024 kinderen aan het
werk zet, afkomstig van 30 scholen. De
nieuwe werktijd vangt aan op 19 Maart.
Spr. bracht vervolgens nog dank aan het
bestuurslid, dat de fraaie lidmaatschaps
kaarten voor de kinderen had beschik
baar gesteld en gaf daarna gelegenheid
voor de rondvraag.
Daarvan werd door eenige leden gebruik
gemaakt om te vragen wat er in de toe
komst gedaan kan worden om te voor
komen, dat de schapen van den buurman
het gewas opeten. Tevens werd gevraagd,
of de vereeniging niet financieel krachtig
genoeg zou zijn om een arbeider voor en
kele dagen per week in vasten dien9t te
nemen. Voorloopig, zoolang de vereeni
ging niet krachtiger wordt gesteund, zal
dit evenwel niet mogelijk zijn.
Daarop wordt de vergadering door den
heer Witte gesloten.
LEIDSCH-UTRECHTSCH
PHILOLOGENGEZELSCHAP.
De Societas Philologica Lugduno
Trajectina heeft Zaterdag haar 66ste
bijeenkomst gehouden te Utrecht on-
cici voorzitterschap van Prof. Dr. P.
II Damsté.
De eerste spreker, prof. dr. A. W.
Byvanck, voerde het woord over de
dateering van mozaïeken te Ravenna.
Onder bisschop Petrus Chrysologus
(434—450) is het mausoleum van Galla
PJacidia gebouwd; van zijn opvolger
Neon wordt gezegd, dat hij het door
bisschop Ursus» (gestorven in 396) ge
bouwde baptisterion van de kathe
draal heeft laten decoreeren. Even
wel leert het onderzoek van de moza
ïeken van de doopkerk, dat slechts de
benedenste daarvan kunnen worden
toegeschreven aan Neon, terwijl de
bovenste reeds door Ursus moeten zijn
aangebracht.
Vervolgens sprak Dr. H. D. Verdam
over: „Het gedicht van Simonides in
den Protagoras van Plato.
Spr. betoogde, dat de bij Plato ge
geven interpretatie van dit gedicht als
scherts te beschouwen is en stelde
daarvoor een andere verklaring in de
plaats.
Tenslotte las Dr. A. Rutgers van der
Loeff eenige berijmde en onberijmde
vertalingen van zijn hand van liederen
van Horatius voor.
BELASTING OPHAALDIENST.
Deze dienst schrijft ons:
Nog steeds blijft het ledental toene
men en heeft nu bijna de 2500 bereikt.
Het steeds grooter worden van het le
dental brengt mee een steeds grooter
worden van de administratie.
Ter voorkoming van een te grooten
achterstand en om te voorkomen, dat
te langen tijd verloopt tusschen de
aanmelding en het aanbieden der eer
ste kwitantiea worden zij. die zich nog
als lid willen opgeven dringend ver
zocht, hun aanslagbiljet(ten) mede te
brengen.
Aanmelding kan geschieden, Hee
rengracht 34, Steenschuur 15 en Steen
straat 35.
NATIONALE BANKVEREENIGING.
Aan het jaarverslag over 1927 der
Nationale Bankvereeniging, ook kan
toor houdende te Leiden, ontleenen
wij het navolgende:
Hoewel eenerzijds door meerdere
stabilisatie van de Fransche en Bel
gische valuta de arbitrage-winst niet
onbelangrijk terug liep, hetgeen zich
in de provisie weerspiegelt, liet ander
zijds de uitbreiding der relatiën niet
na. de rentewinst gunstig te beïnvloe
den; ook de hoogere rente-standaard
in de laatste maanden van het boek
jaar werkte voor een deel hiertoe
mede.
Voorgesteld wordt, evenals verleden
jaar, uit de winst f 500.000.te be
stemmen voor speciale reserve tegen
debiteuren, opgenomen onder credi
teuren; f 100.000.toe te voegen aan
de statutaire reserve en 2CO.OOO,af
.te schrijven op gebouwen.
Het dividend te bepalen op 5 pet.
De balans vertoont de volgende cij
fers:
Debetzijde: Kas en coupons
3.451.503,47 (v.j. 3.210.965,08),
Creditsaldi bij bankiers en kassiers
10.059.915,86 (v.j. 15.422.929.11),
Vreemde valuta 56.414,04 (vorig j.
47.577,61).
Wisselportefeuille 18.096.962,92 (v.j.
17.905.106,3$).
Leendepot 2.000.470,— (vorig jaar
1.701.493,—).
Effecten 584.713.G3 (v.j. 600.174,33)
Prolongatie gegeven en voorschotten
tegen effecten 10.744.767,98. (vorig j.
12.212.792,01).
Debet-saldi in rekening-courant
49.456.985.74 (v.j, 45.453.790,80).
Vorderingen wegens' gestelde borg
tochten 4.450.928.83 (v.j. 5.298.100,38)
Gebouwen 4.170.144.vorig jaar
4.197.029,18.
Creditzijde: Kapitaal 10.000.000
(onv.), Reserve 2.6CO.OOO,— (vorig j.
2.500.000,—).
Leendepot 2.006.470,(vorig jaar
1.701.493,—).
Deposito en credit-saldi in rekening-
courant 87.328.714,35 (vorig jaar
81.789.412,23).
Te betalen wissels en giro-crediteu
ren 1.267.427,22 (v.j. 3.299.568,35).
Nederlandsche Bank en bankiers
1.390.552,78 (v.j. 882.693,85).
Gestelde borgtochten 4.456.928,83,
(v.j. 5.298.100,38).
Dividend en belasting 545.250,—
(v.j. 490.725,—).
Onverdeelde winst 89.523,89, vorig
jaar 88.065,67).
Het winstcijfer der renterekening
bedraagt 2.924.499,11 (vorig jaar
2.780.677,34), dat der provisio
2.333.381,14 (v.j. 2.437.261,36).
De onkosten-rekening wijst aan,
gesplitst over de twee hoofden: hono
raria 2.627.487,58 (v.j. 2.641.251,61)
en bedrijfskosten 968.234,76 (vorig j.
978.051,73).
De netto-winst bedraagt 1.750.223,58
(v.j. 1.686.890,78).
De verdeeling der netto-winst ad
1.750.223,58. na aftrek van de uitkee-
ring volgens art. 16 der statuten van
tantièmes aan plaatselijke directeuren
bedragende 315.449,69 (vorig jaar
308.1C0,11) laat toe:
een afschrijving op gebouwen van
200.000,(onv.), een toevoeging aan
het reservefonds van 100.000,— (onv.)
een toevoeging aan de speciale reser
ve tegen debiteuren, op te nemen on
der crediteuren van 500.000,(onv.),
5 pet. dividend 500.000,(vorig jaar
4% pet. 450.000,en een reservee
ring voor belasting van 46.260,(v.j
40.725), terwijl alsdan een overblij
vend winstsaldo van 89.523,89 (v.j
88.065,67) op nieuwe rekening is over
te boeken.
EEN NIEUWE LADDER.
Door de Eerste Leidsche Glazenwas-
scherij van de Fa. J. Kukler en Zonen,
kantoor v. d. Werffstraat 34, is aange
kocht op de Jaarbeurs te Utrecht, een
volgens nieuw systeem gebouwde
schuifladder, bestaande uit 3 deelèn,
met een gezamenlijke stijghoogte van
21 M. Deze ladder is door twee man
te bewerken.
De Fa. Kukler en Zonen, is steeds in
"t bezit van de nieuwste soorten klim-
materialen, waardoor zij in staat is
groote werken zonder eenig levensge
vaar te verrichten.
De fabrikant van dezen ladder is de
heer H. A. van Waveren te Amster
dam.
Bij P. K., wonende aan het Le
vendaal is wederrechtelijk de munt
gasmeter gelicht. De buit wordt op 5
geschat.
In het woonwagenkamp is aange
houden de 54-jarige F. B., die een stral
van twee weken hechtenis had te on-
cergaan wegens wederspannigheid.
BINNENLAND.
DE TELEFOONVERBINDING MET
AMERIKA.
De telefoonverbinding met Ameri,
ka, die thans ongeveer een maand
oud is, heeft in dien tijd bewezen, aan
de gestelde eischen te voldoen.
Het verdeer is, om technische rede
nen, tot nu toe aan Nederlandsche zij
de beperkt tot de kantoren Amster
dam, Rotterdam en "s-Gravenhage. die
elk een rechtstreeksche kabelverbin
ding met Engeland hebben; de resul
taten dóen evenwel verwachten, dat
ook bij gebruik van luchtlijnen een
goede geluidsoverkomst gewaarborgd
is. In verband hiermee zal worden ge-
'tracht, binnenkort alk- plaatsen in
Nederland toe te laten tot het tele
foonverkeer met alle plaatsen in de
Vereengide Staten.
Met de Engelsche administratie,
welker medewerking hier voor noo
dig is, wordt hieromtrent overleg ge
pleegd.
DE ELFDE INTERNATIONALE
ARBEIDSCONFERENTIE.
Naar de Volkskr. verneemt, heeft de
minister van arbeid aan de vakcen
trales bericht, dat hij bereid is dit
maal, dus uitsluitend voor de op 30
Mei te Geuève te houden elfde inter
nationale arbeidsconferentie, drie in
plaats van twee technische adviseurs
zoowel aan den werkgevers- als aan
den arbeidsafgevaardigde toe te voe
gen.
De Minister is tot dat besluit ge
komen, omdat de concept-vragenlijst,
toegevoegd aan bet rapport door bet
Internationaal Arbeidsbureau samen
gesteld ter zake van het onderwerp:
„voorkomen van arbeidsongevallen,
daaronder begrepen ongevallen bij een
koppeling bij de spoorwegen", ook b*-
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Nederland zal 3 inplaats van 2 tech
nische adviseurs zenden naar de elf
de internationale arbeidsconferentie
te Genève.
De toestand van Dr. Scheurer zeer
ernstig.
Geyssendorfer en Scholte maken
met Van Lear Black een mooie vlucht
De zwakte van den schilder Jan
Toorop neemt toe.
Te Katwijk is overleden pater jhr.
B. H. S. M. von Bönninghausen S.J,
Buitenland.
De Duftsche regeeringsverklaring.
De veiligheidscommissie heelt het
rapport van Politis inzake de veilig
heid afgehandeld.
Prins Lichnowsky, de voormalige
Duitsche ambassadeur te Londen, i's
overleden.
Hevige brand in het Italiaansche
dorpje Moriago.
vat eenige vragen betrekking hebben
de op het voorkomen van ongevallen
bij het laden en lossen, welke van
eenigszins anderen aard eri van min
der algemeene strekking zijn dan de
andere concept-vragen.
MET EEN REDDINGBOOT OVER
DEN OCEAAN.
Zondagmorgen heeft „De Schutte-
vaer", onder groote belangstelling van
&et publiek, zijn tocht naar New-York
begonnen. Reeds om tien uur stond
op de Veerhaven een groote menigte
belangstellenden, die van het vertrek
van de kleine boot getuige wilde zijn.
De bemanning bestaande uit de hee-
ren Schuttevaer, le stuurman; Jan
Smit, kapitein; T. Genissen, 2e stuur
man; en G. Straetmans, marconist;
was omstreeks kwart over tien volle
dig en maakte in hun keurige uniform
een kranigen indruk. Tal van fotogra
fen en operateurs vereeuwigden het
viertal.
Om tien minuten over elf werd de
tros losgegooid en onder het gejuich
van de menigte werd de tocht begon
nen. De „Katendrecht", aan boord
waarvan zich de Pers bevond, sleepte
het scheepje naar Hoek van Holland.
Op de Maas lagen een twintigtal boo
ten te wachten die zich bij de Schut
tevaer" voegden.
De tocht door den Waterweg was
een ware triomph. In Rotterdam za
gen Willemskade en Parkkade zwart
van de menschen. In Schiedam,
Vlaardingen en Maassluis stond even
eens een groote menigte de boot af te
wachten. De talrijke schepen die ge
passeerd werden, wenschten door een
drietal stooten op de fluit, het scheep
je 'n goede reis. In Hoek van Holland
stonden tot op het uiterste puntje van.
de pier de menschen te wachten en
juichten de bemannig toe. Ogeveer
twee mijlen buiten de pier werd de
tros los gemaakt, de zeilen geheschen
en ving de tocht over den Oceaan aan.
Gejuich en een laatst vaarwel aan
Holland ende tocht was begon
nen.
DE VERDUISTERING BIJ DE H.T.M.
In verband met de verduistering
van 15,000 ten nadeele der Haagsche
Tramweg Maatschappij, heeft de po
litie Zaterdag nog aangehouden juf
frouw K., geboren G. Zij is de vrouw
van den compagnon van den ontsla
gen employé der H.T.M.met wieri
deze een auto-zaak was begonnen. De
vrouw wordt verdacht van heling.
Dit is de elfde arrestatie in verband
met deze zaak.
„GOUDEN TEUGELS".
Mevr. HoogstratenSchoch heeft
voor de Chr. Vrouwenvereen. in de
Luth. Kerk te Schiedam gesproken
over de problemen in haar boek „Gou-
uen Teugels" verwerkt. Met grooten
schroom, zoo lezen wij in een verslag
van de Rotterdammer, heeft Spr. haar
boek.de wereld ingestuurd. Spr. had
eerst het voornemen om haar boek te
noemen „De moderne kruisvaart",
want door dit boek wil Spr. oproepen
tot een heiligen strijd.
Spr. koos tot onderwerp van haar
lezing: „Wij en zij".
Wij. dat zijn de menschen. die den
Christus kennen als hun Licht en
Leven.
Zij, dat zijn de menschen van de
wereld, die staan aan de overzijde.
Spr. wees er op, dat het groote con
flict in het leven van een kind over
wonnen moet worden door de liefde.
