CHRISTELIJK D AC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
8>" JAARGANG MAANDAG 20 FEBRUARI 1928 NUMMER 2365
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden
Postbox 20 Postgiro 58936
Telefoonnummer 2778
Aangesloten op het Streeknet Lisse
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal.f 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
Het Kabinet homogeen.
Bij de behandeling van het voorstel
tot vereeniging van de Departementen
van Oorlog en Marine in de Eerste Ka
mer, achtte het Kabinet een verkla
ring van den Premier noodig.
Minister de Geer zeide, dat naar de
meening van het Kabinet de fusie aan
de verdediging van Indië geen afbreuk
doet en dat de Ministers van Koloniën
en Buitenlandsche Zaken het wets
ontwerp voor hun volle verantwoor
ding nemen. Alle ministers zullen de
wet onderteekenen. Rondom het wets
voorstel zijn allerlei sages, legenden
en geruchten gerezen, waarvan men
misschien het slachtoffer is geworden.
Hiei' is inderdaad een gelukkige
overeenstemming. Uit de woorden van
Minister de Geer sprak een sterke
overtuiging, zooals reeds nu uit de
verslagen blijkt en straks uit de Han
delingen r.cg duidelijker zal aan den
dag tred.ei,
De Minister heeft ook hoop op de
toekomst, zoodat hij de felle tegen
standers van thans reeds in voorstan
ders ziet omgekeerd.
Wij lezen in het Kamerverslag nog:
Spr. betoogt nog uitvoerig, dat de
weermacht het best gediend wordt
door een departement, beheerd door
den beste, dien men vinden kan hij zij
landman zeeman of burger. De dag
zal komen .waarop baron De Vos van
de fusie hetzelfde zal zeggen, wat hij
van de rijwielbelasting zeide: „Ik wil
de, dat ik haar uitgevonden had".
Geen wonder, dat de Kamer over
dit laatste vroolijkheid toonde.
V Ook Colijn voor.
De Minister-President deed in de
Eerste Kamer nog meer belangwek
kende mededeelingen.
Ziehier wat hij verklaarde:
„Het is jammer, zoo zeide hij
dat het Voorloopig Verslag der Kamer
zoo laat is verschenen, dat de open
bare behandeling niet meer zoo spoe
dig kon plaats hebben, dat de heer
Colijn ze kon bijwonen. Daardoor mist
de regeering een welkomen steun,
liet zal ook den tegenstanders van de
fusie spijten. Spr. denkt aan den rid
derlijken Hollandschen admiraal, die
in den zeeslag bij Duins den vijand
ammunitie gaf. Drie dagen voor zijn
vertrek heeft de heer Colijn een lang
durige conferentie met spr. gehad en
van alle politieke kwesties, die toen
besproken zijn, was er geen, die den
heer Colijn zoo warm deed loopen als
de fusie.
Spr. zet voorts uiteen, dat de fusie
op de splitsing in niets vooruitloopt.
Zij verhindert ze niet, zooals Mr. Bri
et meent en zij leidt, er niet toe, zoo
als anderen meenen.
Met grooten nadruk betoogt spr. te
genover Mr. Briët, dat de heer Colijh
destijds het, zijns inziens wenschelijke
verband tusschen fusie en splitsing op
den voorgrond heeft gesteld maar dat
hij de fusie wil, ook als niet tot split
sing wordt overgegaan. Spr. wijst er
baron de Vos van Steenwijk op, dat,
als er nu een directeur-generaal kwam
die later toch wel weer weg zovi kun
nen gaan. Zoo iets is bij „Landbouw"
ook gebeurd.
De heer Colijn zeide tot spr, in hpn
laatste onderhoud: „Minister Lam-
booy is een man. boven de middelmaat
maar ik denk, dat op den duur een
directeur-generaal we] noodig zal
zijn".
Inderdaad was dat belangrijke am
munitie voor den verdediger van het
voorstel.
V Geen leger, wel een roode
garde.
Hoe ook de Sociaal Democratie
ageert tegen het Leger, hun spraak
gebruik kan toch de legertermen niet
missen. In tijd van nood blijkt het
nuchtere verstand het ook wel eens
te winnen van de roode demagogie.
Ook zijn buitenlandsche partijgenoo-
ten lang niet eenstemmig met de he-
dendaagsche confraters.
Maar dat neemt niet weg, dat een
zijdige ontwapening toch nog maar
steeds de leuze blijft.
De heer Paul Kiës, een sociaal de
mocratisch gewezen officier, heeft te
Amsterdam gesproken over het Roode
Leger en het Ontwapeningsprobleem.
Volgens het verslag in „Het Volk"
zeide hij o.m.:
„Spr. acht het Roode Leger een on
overwinlijke macht, die ongetwijfeld
den oorlog buiten het land kan hou
den. Het is een groot geluk, zegt hij,
voor de gansche arbeidersklasse, dat
er een Rood Leger bestaat. (Applaus).
Daarom zegt spr. met volle overtui
ging: ..Leve de roode garde". (Luid ap
plaus).
„Merkwaardig zoo teekent „De
Standaard" hierbij terecht aan als
Nederland een leger heeft om een oor
log buiten de grenzen te houden, dan
zegt men: „Geen man en geen cent"
en durft geen antwoord geven op de
vraag: zult gij een mobilisatie die ons
opgedrongen wordt, bemoeilijken?"
Ja, en als men nu waarlijk zoo tegen
het leger is, zouden wij er bij willen
voegen, laat men dan ook die leger
termen achterwege laten, anders staat
te vreezen, dat de bewuste proletaren
de termen voor echt zullen nemen. Of
is dat ook soms de bedoeling?
STADSNIEUWS.
HULDIGING PROF. LORENTZ.
Het spreekt vanzelf, nu allerwegen
in den lande plannen worden ontwor
pen en in gereedheid gebracht, om de
herinnering aan den grooten geleerde,
Prof. H. A. Lorentz. onder ons
volk levendig te houden, dat onze stad
Leiden, waar Prof. Lorentz zoovele
jaren heeft gearbeid en gedoceerd,
niet mag achter blijven.
Het initiatief hiertoe is uitgegaan
van onzen burgemeester, Mr. A. van
de Sande Bakhuyzen, die tegen
Dinsdag 21 Februari a.s., des namid
dags te 5 uur, een aantal belangstel
lenden uit alle kringen ten stadhuize
heeft uitgenoodigd tot een samenspre-
king, op welke wijze een blijvende her
innering aan Prof. Lorentz tot stand
kan komen.
Wij twijfelen niet, of dit streven
van onzen burgemeester zal niet al
leen in alle kringen worden toege
juicht, maar op eenparige samenwer
king zal zeker kunnen worden gere
kend.
De volgend^ personen zijn o.m. tot
deze bijeenkomst uitgenoodigd:
Jhr. Mr. N. C. de Gijselaar, A. L. Rei
meringer, Mr. A. F. L. M. Tepe, J.
Splinter Gzn.. T. S. Goslinga, Mr. Dr.
C. E. van Strijen, Prof. Dr. A. J. Wen-
sinck, Jhr. Mr. Dr. W. J. M. van Eysin-
ga, Prof. Dr. W. van der Woude, Prof.
Dr. P. Èhrenfest, Prof. Dr. W. H.
Keesom, Prof Dr. W. J. de Haas, Dr. C.
A. Crommelin, Mr. P. J. Idenburg, Mr.
F. Ligtenberg, A. E. Kist, Ds. C. Hart-
wigsen, P. L. Dessens, Ds. H. Thomas,
II. J. Cohen. Mr. P. A. Pijnacker Hor
dijk, F. G. H. Gerlings, N. C. F. van
Ginkel, A. M. Touw, Mr. Egb. de Vries,
Prof. Dr. W. de Sitter, Jhr. C. J. A. de
Ranitz. Mej. A. Bosman. A. M. van
Oyen, A. de Sitter, J. W. Henny, Th.
B. J. Wilmer, J. Karstens en B. Moo-
lenburgh.
EEN LORENTZSTRAAT?
Naar gemeld wordt, bestaat bij B.
en W. alhier het voornemen om den
gemeenteraad voor te stellen de Hooi
gracht te herdoopen in Lorentzstraat
en voorts om in den gevel van het
huis op de Hooigracht, waar Prof.
Lorentz vroeger gewoond heeft, een
borstbeeld van den geleerde te doen
aanbrengen.
Ook ons kwam Zaterdag dit gerucht
ter oore. Later bereikte ons echter een
tegenspraak, zoodat wij niet tot pu
blicatie overgingen.
INTERNATIONAAL
ASTRONOMISCH CONGRES.
Dezer dagen zijn de uitnoodigingen
verzonden voor het Congres der Inter
nationale Astronomische Unie, dat
van 513 Juli alhier zal worden ge
houden. Tevens is het voorloopig pro
gramma opgemaakt.
De Voorzitter der Unie, Prof. Dr. W.
de Sitter, heeft gebruik gemaakt van
het hem volgens de statuten voorko
mend recht om geleerden, die geen lid
zijn der Unie, tot hij bijwonen van het
Congres uit te noodigen.
Met zekerheid kan worden verwacht
dat vele astronomen uit de nog niet
aangesloten landen, o.a. uit Duitsch-
land, Oostenrijk, Hongarije en Rusland
deze uitnoodiging zullen aannemen.
De Leidsche vergadering van de In
ternationale Astronomische Unie zal
dus de eerste zijn, die van de bijeen
komsten der Internationale Unies, die
onder den Internationalen Research
Council zal ressorteeren, welke een
volledig internationaal karakter zal
dragen en waar de vertegenwoordigers
van de landen, die in den grooten oor
log elkanders tegenstanders waren, in
den geest van internationale broeder
schap elkaar zullen ontmoeten.
Het voorloopig programma luidt als
volgt:
Donderdag 5 Juli. Opening door de
Ned. Regeering in de Ridderzaal
's Gravenhage des namiddags 2 uur.
Des avonds: Ontvangst door het ge
meentebestuur van Leiden ten stad
huize.
Vrijdag G Juli. 's Morgens: Algemee
ne vergadering te Leiden, 's Middags:
Sectievergaderingen.
Zaterdag 7 Juli. 's Morgens: Sectie
vergaderingen, 's Middags: Boottocht
naar de Kagerplassen,
Zondag 8 Juli. Excursie naar Haar
lem. Orgelconcert van St. Bavo.
Maandag 9 Juli. Sectievergaderingen
Bezoek aan wetenschappelijke en uni
versitaire instellingen.
Dinsdag 10 Juli. 's Morgens sectie
vergaderingen. 's Middags: Ontvangst
door den aeademischen senaat. Tuin
feest in den Hortus, 's Avonds: Ont
vangst door de Ned. Regeering te
s Gravenhage.
Woensdag 11 Juli. Excursie naar de
Zuiderzeewerken.
Donderdag 12 Juli. Sectievergaderin
gen. 's Middags: Algemeen© vergade
ring. 's Avonds: Maaltijd.
Vrijdag 13 Juli. Sluitingsvergade
ring.
Er zal een damescomité worden ge
vormd, om den congresleden Leiden
en omstreken te laten zien.
L. A .W. E. T.
Het bestuur der vereeniging tot in
standhouding der Leidsche Algemee-
ne Winkel Etalage Tentoonstelling al
hier deelt mede, dat het voornemens
is over 14 dagen de Algemeene Jaar
vergadering te houden.
Het maakt voorts attent op de regie
mentswijziging van 27 Januari 1925,
waarin de leden de gelegenheid krij
gen hunne candidaten voor Bestuurs
functie bij den secretaris op te geven,
(schriftelijk), hetwelk zal dienen te
geschieden voor Woensdag 22 Febr.
aanstaande.
Aan de beurt van aftreden zijn de
heeren:
J. C. Pulle, W. J. H. Warnecke en
T. F. Vlieland Jr., die zich niet her
kiesbaar stellen, terwijl de a.s. verga
dering zich nog zal dienen uit te spre
ken over de benoeming van een voor
zitter, dit door het bedanken van den
heer C. A. Mulder.
buurt- en speeltuinvereen.
„ZUIDERKWARTIER".
Bovengenoemde vereeniging heeft
Zaterdag j.l. in de concertzaal 1' Uni
on een zeer goed geslaagden propagan
dafeestavond gehouden.
Om plm. 8 uur heette de voorzitter
de heer M. Sjerp, alle aanwezigen har
telijk welkom. Hij hoopte, dat de pro
paganda van dezen avond uitgaande,
productief zou mogen zijn voor de ver
eeniging. Na allen een genoeglijken
avond gewenscht te hebben, gaf de
spreker hierna het woord aan den heer
West, secretaris der vereeniging, voor
zijn propagandapraatje.
Deze besprak in het kort, wat het
speeltuinwerk inhield, dat dit, waar
het kon, moest worden bevorderd en
hoe. Wat het speeltuinwerk voor in
vloed had op de jeugd: tegengaan van
vloeken, helpen van elkander, eerbied
voor ouderen, enz. enz., en wat door
dat werk op andere plaatsen was be
reikt. Spr. voerde aan, dat, waar de
jeugd was bezig gehouden in speeltui
nen plm. 45 pet. minder behoefde uit
gegeven te worden voor straatschen
derij. Dit is dus een gemeentebelang.
Dat de jeugd veel meer saamhoorig-
heidsgevoel kreeg en de kameraad
schap werd versterkt. Alles moet ech
ter ohder behoorlijk geschoold toe
zicht staan. Er zal, door het vormen
van clubs gezellig onderricht worden
gegeven in de verschillende takken
van huisvlijt,
De invloed van de in de jeugd ge
noten speeltuin-opvoedihg, op de late
re maatschappelijke positie, is groot.
Spr. spoorde daarom ook aan, door
lid te worden het speeltuinwerk te
steunen en zijn kinderen daardoor in
de gelegenheid te stellen van de speel
tuinen te genieten.
Zij, die zich voor Zuiderkwartier als
lid of donateur willen opgeven, kun
nen dat doen bij de verschillende be
stuursleden der vereeniging.
Na dit praatje dankte de voorzitter
den heer K. West voor zijn gloedvolle
woorden.
Nog was er een aangename taak te
verrichten, n.l. de dames-commissie,
die gezorgd had, dat uit de vereeni
ging, reeds eerder, een vereenigings-
vlag was aangeboden, te mogen hul
digen met bloemen. Hij memoreerde
hierbij, dat het symbool aangebra-ht
op die vlag de „Rijzende Zon"
zeer juist was gekozen.
Het keurig verzorgde programma
werd vlot afgewerkt en niet bet minst
hebben de heeren Grilink en de even-
bekende Siempje als Conferenciers het
hunne er toe hijgedragen tot het wel
slagen van den avond. Er werd dik
wijls hartelijk om hen gelachen.
Ook de Jasz-Band, onder leiding van
den heer J. L. H. Schramp bracht er
flink de stemming in en hal menig
applausje in ontvangst te nemen. Een
hunner gaf nog een viool-solo ten hes
te, die zijn vaardigheid op dat instru
ment voldoende bewees; hij werd hier
op keurige wijze op de piano begeleid
door het dochtertje (Mej. Dee, van een
dezer leden.
He trio v. d Woerd viel zeer :n
alter smaak en het veelvuldig applaus
was hv^n welverdiende fceloomng.
De heer P. v. Leeuwen verrast te ons
met een door hem zelf vervaardigen
op muziek gebracht verecnigingsüed.
ITet zal voor genoemde heer een groo-
te voldoening zijn geweest, dat zijn
lied zooveel bijval verwierf. Alle aan
wezigen zongen het dapper mee. Bij
monde van den heer West werd bij
gehuldigd en langdurig toegejuicht
door de aanwezigen. Het was wel ver-
die.n1.
In de pauze werden enkele attrac
ties geboden, die zeer goed insloegen.
Het was een succes voor de gevers, de
winners, maar vooral voor de kas der
vereeniging. Het verdere programma
werd met spoed afgewerkt.
Het was al laat, eer met een
kort woord van dank deze zeer ge
slaagde f eest-avond kon worden ge
sloten.
Zuiderkwartier, een nieuwe triomf
in uw nog maar kort bestaan.
Rest nog te vermelden, dat bericht
van verhindering was ingekomen van
het College van B. en W., en dat van
de zustervereenigingen Deputaties aan
wezig waren.
gouden jubileum-
De heer Chr. Noest herdacht Zater
dag den dag, waarop hij voor 50 jaar
als typograaf in dienst kwam bij de
firma E. J. Brill alhier.
De jubilaris werd des morgens op
hartelijke wijze door den directeur,
den heer Batenburg, ontvangen en toe
gesproken, terwijl hem als feestgave
een enveloppe met inhoud werd over
handigd.
Ook door zijn kameraden werd de
jubilaris vervolgens in intiemen kring
gehuldigd.
M. R. BEUTH f
Te 's Gravenhage, waar hij de laat
ste jaren gewoond heeft, is Zaterdag
op 88-jarigen leeftijd overleden de heer
M. R. Beuth, een der oprichters van
de dekenfabriek der fa. R. M. Beuth
en Zonen alhier.
De overledene was gedurende tal
van jaren, tot aan zijn vertrek naar
Den Haag, voorzitter van den kerke-
raad der Ned, Isr. Gem. alhier.
De begrafenis heeft hedenmorgen te
11 uur op de begraafplaats der Ned.
Isr. Gem. te Katwijk Binnen plaats ge-
bad.
de indische studenwen.
De dagvaarding van de vier Indische
studenten Mohammed Hatta, Raden
Mas Abdoel Madjid Djojo Adhenin-
grat, Mr. Raden Ali Sastro Asnidjojo
en Mohammad Nazir Datoek Pomant-
jek, allen thans gedetineerd na^r het
Huis van Bewaring te 's Gravenhage.
is verschenen^
Daarin wordt door het O. M. hun ten
laste gelegd opzettelijk, bij geschrifte,
in het openbaar, tot gewelddadig op
treden tegen het Nederl. openbaar ^ge
zag te hebben opgeruid in een tweetal
door hen geredigeerde periodieken.
een mooie reclame.
Wie op bepaalde tijden van den dag
Vrijdag en Zaterdag, over de Haarlem
merstraat is gekomen, heeft daar iets
zeer bijzonders kunnen zien in de eta
lages van de firma Kreymborg.
De bekende firma in heerenkleeding
heeft een pakkende, een levende re
clame uitgedacht.
Een filmartist, de heer Karlchen
Plagge, verbonden aan de Paramount-
filmfabrieken treedt bij deze firma op
als eerste mannelijke mannequin. Tot
nog toe kende men in ons land alleen
vrouwelijke mannequins, maar tegen
woordig moeten ook de heeren voor de
mode worden bewerkt en zoo pro
beert Kareltje om de menschen te trek
ken.
Hij heeft in de zaak van Kreymborg
aan de Haarlemmerstraat in den bree
de gedemonstreerd wat de magazijnen
van deze firma in zich sluiten op het
gebied der heerenkleeding voor 1928.
Deze origineele reclame heeft veel
menschen getrokken en is ingetwijfeld
ingeslagen.
In de Stedelijke Werkinrichting
zijn opgenomen in de week van 13 tot
en met 18 Februari 259 volwassen per
sonen, en 6 kinderen, totaal 265 per
sonen.
Door de brandweer is met de
kleine motorspuit een brandje ge-
bluscht op een vuilnisschuit, liggende
aan de Steenschuur.
Ten nadeele van A. W. F. de B.
is Zaterdag een rijwiel ontvreemd,
dat drie kwartier onbeheerd voor een
café in de Valkensteeg heeft gestaan.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag heeft omstreeks 12 uur in de
Donkersteeg iemand, die onder in
vloed stond van sterken drank, zieh
tegen zijn arrestatie verzet en een
agent een zoodanigen stomp tegen den
neus gegeven, dat hij buiten dienst
gesteld moest worden.
Met behulp van enkele personen
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen dnbbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Binnenland.
De bedrijver van den roofoverval
van den banklooper te Amsterdam
gepakt.
Te Holten een motorrijder doodge
reden.
Lorentz-huldiging te Leiden.
Buitenland.
De Duftsche politieke crisis op aan
dringen van den Rijkspresident voor
loopig verdaagd.
Arbitrale uitspraak voor de mid-
den-Duitsche metaalindustrie.
Een motie tegen de commissfe-
Simon in Britsch-Indië aangenomen.
Nederlaag van Sandino in Nïcara"
gua.
werd de dader gearresteerd, waarna
proces-verbaal tegen hem werd opge
maakt.
BURGERLIJKE STAND.
Ondertrouwd:
C. J. Wiekhart, jm. 28 jaar en L.
Trouwde, jd. 24 jaar. J. G. Overdijk,
jm. 24 jaar en G. Oostveen, jd. 23 jaar.
F. Massaar, jm. 26 jaar en J. W. Hen
driks, jd. 24 jaar.
BINNENLAND.
PROF. HUGO DE VRIES.
Zaterdagavond hebben de verschil
lende sport- en muziekvereenigingen
te Lunteren prof. Hugo de Vries een
serenade gebracht.
Namens alle ingezetenen van Lun
teren wenschte notaris Dinger den
professor geluk en zeide hem en me
vrouw het beste te brengen, wat Lun
teren bezit, namelijk het hart der be
volking. Spreker eindigde met den
wenscli, dat professor de Vries en me
vrouw de Vries nog vele jaren in ge
zondheid zouden mogen leven.
DE FILMKEURING IN HET ZUIDEN
B. en W. van 's-Hertogenbosch stel
len een verordening voor, waarbij
voor openbare bioscoopvoorstellingen
„nakeuring" verplichtend wordt ge
steld, en deze nakeuring wordt opge
dragen aan de Vereeniging van Noord
Brabantsche en Limburgsche Gemeen
ten voor gemeenschappelijke filmkeu
ring, gevestigd te Eindhoven.
GEEN HOOGHOVENS IN ZAANDAM.
De gemeenteraad van Zaandam
heeft Vrijdagnacht na urenlange dis
cussie het voorstel van B. en W. tot
aansluiting van de hoogovens ter le
vering van gas, met 12 tegen 9 stem
men verworpen. Tegen de overeen
komst met de hoogovens stemden de
sociaal-democraten, de communist,
de katholiek de Vries en de Bedrijven-
wethouder zelf. de heer Kamphuys.
NIEUW GEMAAL IN DELFLAND
GEOPEND.
Het nieuwe Dieselgemaal mr. dr. P.
C. Zaaijer aan de Boonerssluis te
Maassluis, waaromtrent vroeger reeds
bijzonderheden zijn vermeld, is Zater
dagmiddag officieel gqopend door den
Minister van Waterstaat, mr. H. van
der Vegte.
Na den Minister, sprak de dijkgraaf
mr. dr. C. P. Zaaijer, die de wordings
geschiedenis van het gemaal memo
reerde, dank bracht aan allen, die aan
de totstandkoming er van hebben me
degewerkt, en de hoop uitsprak, dat
het zou bijdragen tot verhooging van
den bloei van het Westland.
Na de opening, bijgewoond door
vele hoofdingelanden van Delfland,
enkele autoriteiten op waterstaatge-
bied en vertegenwoordigers van land
en tuinbouworganisaties, is in het ge-
rneenlandshuis een bijeenkomst ge
houden en thee geschonken.
DE BESLISSING INZAKE DE
CONCESSIE AAN DE Z.H.A.M.
In verband met de beslissing van
Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol
land inzake de concessie aan de Z.H.
A.M. (lijn ScheveningenRotterdam)
waren Zaterdag de bussen dier maat
schappij gepavoiseerd.
HET BORSTBEELD VAN KONING
WILLEM III WEER IN DE RAADS
ZAAL TE GOOR.
Men meldt uit Goor:
Naar wij vernemen zal het borst
beeld van wijlen Koning Willem 111.
dat in 1887 bij zijn 70sten verjaardae
in de Raadszaal was geplaatst en na
de restauratie uit die zaal was ver
dwenen, thans op zijn oude pla?
worden teruggebracht.