CHRISTELIJK DAC BLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8"« JAARGANG
VRIJDAG 17 FEBRUARI 1928
NUMMER 236 3
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentie» per regel 22l/s cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tarief
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën - bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden
Postbox 20 Postgiro 58936
Telefoonnummer 2778
Aangesloten op het Streeknet Lisse
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
StraS.
In Den Haag heeft Dr. Bierens de
Haan uit Utrecht een lezing gehou
den over reclasseering. Daarin heeft
hij de nieuwere dankbeelden op dit
gebied verdedigd, welke hij een gees
telijke reddingsbrigade noemde.
Over straf heeft deze geleerde een
eigenaardig oordeel.
„Straf, zeide Spr., is geen wraak,
maar heeft een moreel beginsel. Het
recht kan lIcIi niet handhaven zonder
straf. Ieder die zich aan de rechtsorde
vergrijpt, moet gestraft worden. Zoo
zien wij naast een sociologische en
psychologische ook een criminologi
sche eenheid. De straf moet het indi
vidu opheffen en daarom is de dood
straf de slechtste straf welke men
zich denken kan. De arbeid met het
doel, deze menschen zoo lang moge
lijk buiten de gestichten te houden
gaat zich hoe langer hoe meer con-
en.ree A ii om ('e consrltatiebureaux.
Spr. noemde het cellulaire systeem
riet opvoedkundig. W e rijkswerk
inrichtingen betreft, deze zijn dik
wijls nog erger. In ons land hebben
we prachtige instituten van voor
waardelijke veroordeeling en voor
waardelijke invrijheidstelling. Deze
werken paedagogisch. Dan is er nog
de openlucht-gevangenis, terwijl bin
nenkort de jeugdgevangenis gesticht
zal worden."
Wij herinneren er aan, dat nog kort
geleden de Duitsche geleerde Prof. Dr.
Alb. Einstein zich ten gunste van de
doodstraf uitliet.
„Het bezwaar van een rechtsdwa
ling kan prof. Einstein niet. deelen.
Want hij vindt het even erg, wanneer
iemand ten onrechte tot levenslange
tuchthuisstraf veroordeeld wordt.
„Men zegt, dat de doodstraf verru
wend op de overlevenden zou wer
ken". Deze opvatting kan slechts
post vatten, meent prof. Einstein,
wanneer de menschen, tengevolge van
verkeerde opvoeding, do straf als
wraak inplaats van als een streven
der maatschappij naar volmaking be
schouwen".
Ook hier dus eenzelfde tendenz, de
straf geen wraak maar zedelijke ver
betering, maar met geheel tegenover
gestelde conclusie.
Wij houden het toch nog maar
liefst met Gods Woord, dat ons leert
dat de Overheid het zwaard niet te
vergeefs draagt en is een wreek
ster tot straf dengene die kwaad
doet.
Dat neemt niet weg, dat ook de
rechter barmhartig kan zijn.
STADSNIEUWS.
VOOR DE WERKLOOZEN.
Bij de redactie van ons blad kwa
men naar aanleiding van de gisteren
door „Observator" in „Aan het Zoek
licht" geplaatste opwekking, een drie
tal giften in voor den ontspannings
avond voor de werkloozen, en wel een
van 5, een van 2,50 en een van 1.
Gaarne nemen wij eventueel nog
meerdere gaven in ontvangst.
LEZING VAN Ds. R. E. VAN ARKEL
OVER BILEAM.
Gisteravond is in de Oosterkerk de
laatste winterlezing van dit seizoen
gehouden door Ds. R. E. van Arkel,
Geref. predikant te Utrecht, over „Bi-
leam
Nadat de goed bezochte samen
komst met psalmgezang en gebed
was geopend, ving Spr. zijn rede aan
met een schildering van de Ivleinazia-
tische stad Pergamus, waar in de
Christelijke kerk der eerste eeuw
door den voorganger of „engel" dier
gemeente de brief van Christus door
den dienst van den apostel Johannes
werd voorgelezen, waarin de geloovi-
gen worden gewaarschuwd tegen de
leering van Bileam. Ook in onzen
tijd hebben wij tegen dit kwaad op
onze hoede te zijn. Daarom zal Spr.
zijn hoorders bepalen bij deze merk
waardige persoonlijkheid en den in
vloed die van haar is uitgegaan in
den loop. der tijden.
Bileam is onder de vijanden van
Gods Kerk een klassieke figuur, hij
vertegenwoordigt een bepaald grond-
1ype.
Zijn optreden valt op het allerlaat
ste gedeelte van de woestijnreis, als
Israël gelegerd is in de vlakke velden
Moabs. Wapengeweld baatte niet
meer om het volk uit Kanaan te hou
den; nu brengt de Satan den strijd
over op geestelijk terrein. Zoo is het
ook in de geschiedenis der Kerk; het
Bileamsgevaar treedt op in uitwen-
oi^-rustige tijden.
Wie was Bileam? Zijn naam, en
ook die van zijn vader Beor, beteekent
„volksverdelger" of „volksverslinder",
it.1. door zijn banvloek. De mantiek of
waarzeggerij was alzoo in zijn ge
slacht geworteld.
Bileam was afkomstig uit hetzelf
de land als Abraham, uit Mesopota-
inië. Vandaar de vermenging van den
dienst van God en de afgoderij in zijn
persoon.
De Schrift bevestigt deze conclusie.
Zij heeft twee titels voor hein: zij
noemt hem eenerzijds een voorzeg
ger (Joz. 13) en anderzijds een profeet
(2 Petrus). Hij stond met de wereld
der booze geesten in betrekking, maar
ook met den waren God. We staan in
zijn persoon voor de samenkoppeling
van 't zwartste donker en 't helste
licht. Welk een hopelooze verwoes
ting moet het binnenste van dezen
mensch geweest zijn, die door God
en den Satan werd geïnspireerd!
De Schrift teekent ons de kronke
lingen van dezen man, die met genia
le gemakkelijkheid God en Balak te
vriend wil houden. De geschiedenis
met den ezel bewijst hoe volledig Bi
leam gewaarschuwd is, door den en
gel en door het redeloos dier, doch zijn
geweten is volkomen afgestompt.
Bileam viel in den strijd tegen Is
raël. Hoe vreeselijk moet het voor hem
geweest zijn te vallen in de handen
«les levenden Gods!
De gedachte, die de Schrift in Bi
leam wil aanwijzen, is de samenkop
peling en dooreenmenging van den
dienst van God en den dienst der we
reld, een gevaar, dat niet het minst
in onze dagen dreigt.
Nadat gezongen was Ps. 73 14, be
handelde Spr. in het tweede gedeelte
zijner lezing: Bileams invloed. Vele
malen wordt in Oud- en Nieuw Testa
ment tegen dien invloed gewaar
schuwd.
Bileam gaf aan Moabs koning Balak
den raad, Israël een aanstoot voor te
werpen: iets waarover ze struikelen
zouden. En die raad had succes: het
volk begon te lioereereii met de doch
ters der Moabieten en de afgoden te
dienen: het koppelde zich aan Baal-
Peor, en bijna was het door den toorn
Gods te gronde gegaan.
Zoo ook in de kerkgeschiedenis. De
kerk van Pergamus had een tijd van
vervolging doorgemaakt, doch toen
zij een periode van rust en verademing
genoot, begon het Bileamgevaar der
vermenging met de wereld te dreigen.
Dat is ook de geest van onzen tijd.
Omgang tusschen de kerk en de we
reld met als gevolg daarvan wereld
gelijkvormigheid in velerlei opzicht.
Spr. waarschuwt ernstig tegen dit ge
vaar, dat ons op allerlei wijze be
dreigt.
Aan het slot zijner rede kwam Spr.
terug op Pergamus. Heeft de waar
schuwing resultaat gehad? Gelukkig
geeft de geschiedenis op deze vraag
een bevestigend antwoord, Eeuwen
lang heeft de kerk van Pergamus nog
geschitterd en zelfs heeft zij leiding
gegeven aan de andere kerken in
Klein-Azië.
Zoo zij ook de kerk van onze da
gen een strijdende kerk, die niet in
slaapt, doch op alle terrein c^n strijd
aanbindt tegen de machten van Satan.
Dan worden aan haar vervuld de
woorden van het oud-Christelijke kerk
lied: „Ontwaakt, gij die slaapt en staat
op uit de dooden, en Christus zal over
u lichten".
Nadat gezongen was Ps. 119 17,
ging Spr. in dankgebed voor.
WAT VERGETEN WERD.
Onder bovenstaande titel bevatte de
Standaard van Woensdag 15 Febr. om.
de volgende regelen:
Naar aanleiding van onze driestar
over Prof. Lorentz, onvingen wij enke
le brieven, in een waarvan op een
omissie onzerzijds gewezen werd,
Ik mis toch, zegt de geachte schrij
ver, tot mijn leedwezen onder de na
men van Nederlands groote natuur
kundigen, die gij noemt, den naam
van een man, die er bij had moeten
staan. Het is de naam van Prof. Bak
huis Roozeboom.
Uit alle deelen der wereld kwamen
de mannen der natuurwetenschap
naar zijn laboratorium.
Nieuwe perspectieven heeft hij ge
opend, spoor heeft hij nagelaten, en
school heeft hij gemaakt. Helaas, dat
hij zoo jong gestorven is en daardoor
niet nog meer heeft kunnen prestee-
ren. Laten wij Antirevolutionairen den
naam van Prof. Bakhuis Roozeboom
in eere houden.
Gaarne sluiten wij ons natuurlijk
bij deze woorden aan. Bij het noemen
van andene natuurkundigen, dachten
wij alleen aan die natuurkundigen,
wier werk zich het dichtst bij dat van
Prof. Lorentz aansloot. Prof. Bakhuis
Roozebooms groote arbeid lag meer
op het gebied van de scheikunde.
Niettemin verstaan wij de opmer
king volkomen, omdat, wat ons aan
Bakhuis Roozeboom vooral bond, het
heerlijke feit was, dat bij zijn In en
gaan gesproken werd van liöoger lichi
dan in de wereld der stoffelijke ver
schijnselen werd ontstoken, het licht
van Gods genade, dat den mensch
leert ook op het gebied van de weten
schap de eere te brengen aan den Drie
eenigen God, Die de Schepper van het
genie is en den mensch de kracht
geeft om Zijn gedachten, in de schep
ping neergelegd, te grijpen en te doen
kennen.
Bovenstaande regelen zullen bij ve
le onzer lezers oude herinneringen
van lang vervlogen tijden hebben op
gewekt.
Immers, bij vele oud-Leidenaars
leeft de sympathieke figgur van wij
len Prof. Dr. H. W. Bakhuis Rooze
boom nog voort, die jaren aaneen in
onze stad woonde en een hartelijk
meeleven toonde voor het kerkelijk en
politiek leven en zich op velerlei ge
bied op het terrein van Gods Konink
rijk bewoog.
Vóór zijn benoeming tot hoogleeraar
te Amsterdam, was broeder Bakhuis
Roozeboom want als een broeder
heeft hij onder ons gewoond te Lei
den woonachtig en werkzaam
Naast zijn wetenschappelijken werk
kring wijdde hij zich aan velerlei an
deren arbeid.
Zoo was hij gedurende een groot
aantal jaren Ouderling bij de Geref.
Kerk A aan de Hooigracht, was lid
van het bestuur onzer A. R. Kiesver-
eeniging en nam aan de stembusactie
in die dagen levendig deel.
Ook gaf hij les aan de Chr. Normaal
lessen alhier ter opleiding voor hulp-
onderwijzeres), waarvan wijlen den
heer F. Uittenbroek directeur was. (On
ze stad was toen nog geen Chr. Kweek
school rijk).
Vele onderwijzers(essen) zullen zicji
den eenvoudigen ernstigen leeraar nog
wel herinneren.
Toen in 1894 de Geref. Schoolvereen.
werd opgericht, nam hij ook daarin
als bestuurslid zitting.
Het zal vele ouderen onder ons
goed gedaan hebben, dat de naam en
het werk van wijlen Prof. Bakhuis
Rooseboom nog eens genoemd is, de
man, die in de jaren, waarin weten
schappelijk gevormde mannen in on
zen kring maar zeer zelden gevonden
werden, met overtuiging zich voegde
bij het geloovige volk en zich de ba
nier van Jezus Christus niet schaam
de.
CHR. H. B. S.
Gisteravond vergaderde in de Be
stuurskamer der Chr. H. B. S. aan de
Kagerstraat de Vereeniging voor Chr.
Middelbaar Onderwijs alhier.
De voorzitter, Ds. Broekstra, heette,
na opening op de gebruikelijke wijze,
in het bijzonder welkom den nieuwen
Directeur, Dr. P. C. van Arkel. Verder
gedenkt hij het overleden lid der Ver
eeniging, de heer Spruijt, c(ie steeds
zoo warm voelde voor onze inrichting.
Tenslotte memoreert hij dat thans
alle leeraren volledig bevoegd zijn
volgens de wet.
Na het lezen van de notulen
brengt de scretaris der vereeniging,
de heer Lourens Bosch, het jaarver
slag uit. Hierin wordt gememoreerd,
de wisseling van Directeur, het ver
trek van de leeraren in godsdienston
derwijs Ds. Vunderink en Dr. van
Katwijk.
Na het financieel verslag van den
penningmeester, den heer Lont, rap
porteert de Commissie van verificatie
bij monde van den heer B. J. Huur
man, dat boeken en administratie zijn
in orde bevonden. Zoowel penning
meester als boekhouder ontvangen
een woord van lof. Enkele punten
door de Commissie aangegeven wor
den besproken. Het blijkt dat 1927
in financieel opzicht geen ongunstig
jaar is geveest. De Vereeniging heeft
echter nog een aanzienlijke oude
schuld. Tot .clging daarvan worden
middelen aan de hand -cdaan.
In de nieuwe Commissie van veri
ficatie worden beiv:^ d de heeren
Goslinga, Van Es en De Kier.
De zoogenaamde Lyceum-Commis
sie wordt onder dankzegging voor
haar arbeid ontbonden, omdat van
omvorming der H. B. S. tot een Ly
ceum thans nog geen sprake kan zijn.
Het rapport van het Joliannafonds
wordt uitgebracht, waaruit blijkt, dat
dit fonds door uitloting een nieuw be
zit moet aanschaffen.
Van de obligatie-leening wordt no.
9 uitgeloot.
In een tweetal vacatures in het be
stuur, ontstaan door tusschentijdscho
aftreding van den heer J. G. van Es
en periodieke aftreding van den heer
Lourens Bosch, worden gekozen de
heeren Lourens Bosch en P. Jasperse,
die hun benoeming en herbenoeming
aannemen.
Bij de ronovraag wordt nog in over
weging gegeven de te houden oude.'
avond dienstbaar te maken aan een
nog beter contact met de Leeraren en
om zo.) mo -olijk financieele steun voor
';o school te verkrijgen.
Dr. Van Es gaat voor in dankzeg
iiug, waarna de voorzitter sluit.
WERKLOOZENVERGADERING.
Voor enkele weken heeft de Leid-
sche Chr. Besturenbond een middag
samenkomst met de werklooze leden
der aangesloten organisaties gehouden
waarin de heer J. B. H. Grotenhuis ge
sproken heeft over de zorg voor de
werkloozen.
In aansluiting hieraan zal op Vrij
dag 2 Maart a.s., 's middags te 3 uur
weer 'n dergelijke vergadering plaats
hebben, waarin de heer H. Wetselaar,
lid v. d. gemeenteraad van Dordrecht,
het woord hoopt te voeren over: „De
werkloozenzorg van gemeentewege".
LEGAAT.
In de gisteren onder voorzitterschap
van Mevr. B. D. Eerdmans-de Hol ge
houden vergadering van de vereeni
ging „Tot Steun", is het jaarverslag
uitgebracht.
Daarin worden o.a. herdacht de over
leden bestuursleden, Prof. Dr. H. Oort,
die gedurende 15 jaar voorzitter en
daarna eere-voorzitter is geweest, en
Mej. J. A. Wolters, die van 19051925
deel van het bestuur heeft uitgemaakt
Medegedeeld werd, dat beiden een
belangrijk bedrag aan de vereeniging
hebben vermaakt.
LEIDSCH STUDENTENCORPS.
Tot ab-actis van het Leidsche Stu
dentencorps is gisteren gekozen de
heer A. C. de Kanter. Su
Voor quaestor is candidaat gesteld
de heer J. G. Reyers.
„ZANG ZIJ ONZE LEUS".
De Chr. Gem. zangvereen. „Zang zij
onze Leus" alhier, directeur de heer A.
Teljeur, zal Donderdag 8 Maart a.s. 'n
uitvoering geven in de Hooglandsche
Kerk.
De opbrengst dezer uitvoering is
ten bate van het „Marekerkhoekje".
(Commissie tot instandkoming der
restauratie der Marekerk).
Op deze uitvoering wordt welwil
lende medewerking verleend door den
heer L. Kooien, organist der Hoogl.
Kerk (Orgel) en Mej. Annie M. v. der
Reyden (sopraan), beiden te Leiden.
Als leider zal optreden de weleerw.
heer Ds. M. J. Punselie, Ned. Herv.
predikant alhier.
De toegangsprijs is bepaald op 0,10
waardoor dan een ieder in staat ge
steld wordt, deze uitvoering te be
zoeken en een ware kunstavond te
hebben en mede om aan het schoo-
ne doel een steentje bij te dragen.
DIERENMISHANDELING.
Gistermiddag is proces-verbaal .op
gemaakt tegen A. v. d. B. te Alkema
de, die 17 schapen vervoerde op een
wagen waarop slechts voor 12 plaats
was. Bij het afladen bleek, dat een
der schapen gewond was. Van een
viertal schapen waren de ooren aan el
kaar genaaid. Dit schijnt gedaan te
zijn, opdat de schapen niet naar el
kaar zullen stooten. Het is de vraag
of dit feit strafbaar is omdat het usan
ce is dit middel toe te passen.
LEZING LUIT. KOPPEN.
De lezing, welke a.s. Donderdag
avond in de Stadsgehoorzaal door lui
tenant Koppen wordt gehouden, zal
worden opgeluisterd door muzikale
medewerking van de heeren Bram v.
der Stap, bariton; J. Dikshoorn, vio
list en Adr. Venderbos, pianist allen
te Delft.
Bram van der Stap zal bij deze ge
legenheid de volgende liederen zin
gen: Richard Coeur de lion" van Gré-
try, Lievelingskind, van Andriessen,
Holland, van Spoel, Wohin van Carl
Haine, Maigrüss van Huber en M'n
hart is van Holland, van Spoel, en het
Wilhelmus.
De heer Dikshoorn zal werken uit
voeren van Handel, Beethoven. Svend-
sen, e.a.
De heer Venderbos treedt uitslui
tend als acompagnateur op.
INSTITUUT KERN.
Archaeologische lezingen.
Vanwege het Instituut Kern zullen
in het gebouw „Gravensteen" alhier,
ae volgende arcliaeologi:che lezingen
met lichtbeelden gehouden worden:
Donderdag 23 Februari: „De monu
menten der Pallawa dynastie op de
kust van Coromandel", door dr. J.
PL. Vogel.
Donderdag 1 Maart: „Indonesische
maansikkel-vormige halssieraden",
door mr. J. G. Huyser.
Donderdag 8 Maart: film, voorstel
lende „Het bezoek van generaal Joffre
aan de bouwvallen van Angkor (Com
bodia)", ter beschikking gesteld door
den heer L. D. Petit en toegelicht door
mej. dr. M. K. Lulius van Goor. De
i rnia Ivens te Amsterdam heeft be-
n cloos haar medewerking toege
zegd.
Donderdag 15 Maart: „De Moham-
medaanschc bouwwerken van Delhi".
Icor dr. J. Pk. Vogel.
Belanoifste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De Rijksmiddelen hebben in Januari
ruim 3 ton minder opgebracht dan
verleden jaar.
Hot water van de Maas staat weer
onrustbarend hoog.
Viering Prof. Hugo de Vries' 80sten
verjaardag.
Het ond-Eerste Kamerlid Dr. H.
Franssenr te Zwolle overleden.
Buitenland.
De voorbereidende ontwapenings
commissie is tegen 15 Maart bijeen
geroepen.
Hoog water en overstroomingen in
Engeland, Frankrijk en Dnitschland.
Toenadering tusschen Spanje en
den Volkenbond.
Heden valt de beslissing over de
ontbinding van den Duitscben rijks
dag en het uitschrijven van nieuwe
verkiezingen tegen 25 Maart.
De Fransche Kamerverkiezingen zijn
vastgesteld op 22 en 29 April.
De lezingen vangen alle aan 's mid
dags te kwart over vier.
Leden der vereeniging „Instituut
Kern" hebben vrijen toegang. Niet-le-
den kunnen de serie lezingen geheel
of gedeeltelijk bijwonen tegen betaling
van 1,
Het bestuur van het „Instituut
Kern" maakt tevens bekend, dat de
boekerij thans dagelijks voor de leden
geopend is, behoudens de uren, waar
op de zaal voor colleges of cursussen
gereserveerd is.
VREEMDE MANIEREN.
Gistermiddag te omstreeks 2 uur
werd aan het huis van den heer A. J.
v. LI. aan het Steenschuur gebeld.
Toen de dienstbode M. H. had open
gedaan stond ze tegenover een onbe
kend persoon, die vroeg mevrouw te
spreken.
Wie of ze aan kon dienen, vroeg
de dienstbode.
Dat ging ze niet aan, zei de
vreemdeling.
De dienstbode was van een tegen
overgestelde meening.
En zoo ontstond een woordentwist,
die zoo hoog liep, dat de welgema
nierde onbekende de dienstbode een
klap in het gezicht gaf en er daarna
van doorging.
Hij schijnt er geen behoefte meer
aan gehad te hebben om Mevrouw te
streken, want men beeft hem nog
niet terug gezien.
Van het perceel Tweede Binnen
vestgracht 8 is een gedeelte van het
dak afgewaaid. Persoonlijke onge
lukken kwamen niet voor.
BINNENLAND.
EXAMEN BOEKHOUDEN M. O. EN
HANDELSKENNIS L. O.
De Minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat in
het jaar 1928 de examens ter verkrij
ging van een akte van bekwaamheid
tot het geven van middelbaar onder
wijs in boekhouden (akte K XII en Q),
volgens het programma, vastgesteld
bij Kon. besluit van 25 Augustus 1922
(St.bl. no. 505), en van een akte van
bekwaamheid tot het geven van lager
onderwijs in handelskennis (akte U)
zullen worden afgenomen, voor zoo
veel het schriftelijk gedeelte betreft,
in de maand Juni, en, voor zoover
het mondeling gedeelte aangaat, in
ae maand Augustus, vermoedelijk
ook een gedeelte van Juli en enkele
dagen in September.
Voor nadere bijzonderheden verwij
zen wij naar St.crt. 34.
EXAMEN STAATSPRAKTIJK-
DIPLOMA.
De Minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat in het jaar
1928 het examen ter verkrijging van 't
Staatspractijkdiploma voor handel en
administratie, ingesteld bij Kon. besl.
van 25 Juli 1925 (St.bl. no. 339), vol
gens het bij dat besluit vastgesteld
programma zal worden afgenomen in
Augustus.
Voor nadere bijzonderheden verwij
zen wij naar St.crt. 34.
EXAMEN HANDELSTERMINOLOGIE
EN HANDELSCORRESPONDENTIE
IN VREEMDE TALEN.
De Minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen brengt ter