CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8*«» JAARGANG
MAANDAG 30 JANUARI 1928
NUMMER 2347
ABONNEMENTSPRIJS
In Lelden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewon* Advertentiën per regel 22'/i cent
Ingezonden Mededeeiingen dubbel t&riei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da-
gelijke geplaatst ad. 40 cents
Oil nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V De Januskop.
Men kent de beteekenis van deze
uitdrukking.
Janus was de Oud-Italiaansche god
heid, die voov-al te Rome vereerd
werd. Hij stond afgebeeld met twee
aangezichten, omdat hij naar twee zij
den tegelijk moest zien. De hoofdtoe
gangen van de Romeinsche markt
pleinen waren de z.g.n. Jani of Janus-
hogen.
Deze toegangspoorten dienden te
vens om oorlog en vrede aan te kon
digen. Werden de poorten geopend
dan was er oorlog, door ze te slui
ten werd de vrede aangeduid. Zoo
waren b.v. tijdens de regeering van
de keizers Numa tot Augustus, het
tijdvak van 735 voor Christus tot 14 n.
Chr., de poorten slechts twee maal ge
sloten.
Onder ons heeft de uitdrukking
burgerrecht verkregen na de woelige
dagen van Februari 1903. Terwijl de
Ned. Vereen, van Spoor- en Tramweg
personeel, onder leiding van Oude
geest zich voorbereidde om het ge-
heele verkeer stil te leggen, verklaar
de de heer Troelstra in de Tweede
Kamer, dat er aan staking niet ge
dacht werd, terwijl hij aan den avond
van dienzelfden dag in Amsterdam
tot staking aanmaande. Heel lang
heeft de heer Troelstra hiernaar den
naam gedragen van de man met de
twee aangezichten.
De rood-gekleurde Ned. Vereen,
van Spoor- en Tramwegpersoneel
heeft gisteren feest gevierd ter her
denking van de spoorwegstaking.
De heer Moltmaker heeft daar aan
Troelstra en Oudegeest hulde ge
bracht.
Met één slag zoo zeide hij verder
werd in 1903 aan de onderworpen
heid van het spoorwegpersoneel een
©inde gemaakt. De mannen van het
zwarte corps stonden niet meer op
hun machines, doch hadden hun
„ijzeren meid" veilig opgeborgen.
Ambtenaren namen geen bagage of
goederen meer aan, kortom het gehee-
le raderwerk der spoorwegen stond
stil
Dat de stakingsproclamatie een
aanslag was op de staatsmacht ont
kende hij.
Nu dat willen wij nog wel aanne
men die vergissing van Troelstra bleef
bewaart! tot 1918. Maar dat toch niet
veel minder dan een belemmering van
de uitoefening van de staatsmacht in
de bedoeling lag, blijkt wel uit de pro
clamatie van dit dagen die aldus luid
de:
„Het Hoofdbestuur van de Neder-
landsche Vereeniging van Spoor- en
Tramwegpersoneel deelt hierbij
aan alle afdeelingen én correspon
dentschappen mee, dat de meest
nauwgezette voorzorgsmaatregelen
moeten worden genomen om in
staat te zijn oogenblikkelijk den
arbeid neer te leggen, zoodra het
bericht komt van het Hoofdbestuur.
„In de allereerste plaats geldt dit
voor het Spoor- en Tramwegperso
neel in Den Haag, terwijl de perso-
neelen van de lijn HaarlemRotter
dam en GoudaDen Haag zich ge
reed moeten houden op eerste aan
maning naar Den Haag te vertrek
ken.
Deze maatregelen dienen om te
voorkomen, dat de Volksvertegen
woordiging eene wet aanneemt,
waarbij ons het recht tot staken
wordt ontnomen.
„Men beware echter zijn kalmte,
wachte de geheime instructie af en
doe niets zonder order van 't Hoofd
bestuur".
w. g. F. H. PETTER.
J. OUDEGEEST.
Dat de Sociaal-Democraten de af
loop van die groote spoorwegstaking
nog ere dwars zit. merken wij nog al
eens. Onzerzijds is meermalen en
met succes gewezen op de gelukki
ge activiteit van de Regeering die
toen het ergste wist te voorkomen.
Als er dan ook van feestvieren en
huldigen sprake mag zijn dan meenen
wij dat de Regeering van toen, onder
leiding van Dr. Kuyper, die hulde
verdient.
IT.et Janus-aangezicht bekoort ons
niet.
STADSNIEUWS.
EEN WIJZIGING.
Voorgesteld wordt een wijziging van
de wet tot onteigening ter verbetering
rijkswegHaagsclie SchouwHaar
lem, waardoor rekening wordt gehou
den met de verlegging van de grens
tusschen Haarlem en Heemstede.
CLUBLOKAAL S. D.-studenten.
Aan de Pieterskerkgracht is een
clublokaal der S. D.-studenten in ge
bruik genomen.
Bij die gelegenheid heeft de heer
Albarda.een rede gehouden, die nu
juist niet getuigde van blijde stem
ming.
Op continuïteit van den bloei van
het socialisme in de studentenwereld
is aldus spreker nooit te reke
nen. Dit komt voornamelijk, doordat
voor de meeste studenten hun econo
mische positie niet de grondslag van
hun socialisme is. De student, die het
minder goed doen kan, concentreert
zich op zijn studie en het zijn de be
trekkelijk beter gesitueerden, die bun
aandacht aan iets anders, in dit ge
val dan aan het socialisme, schen
ken. Socialisme is onder studenten een
soort luxe verschijnsel.
Spr. legde er vervolgens den na
druk op, dat juist voor den weten
schappelijk geschoolde in da bewe
ging zooveel werk te doen is. De leu
zen moeten door ben in plannen wor
den omgezet.
Namens het Partijbestuur sprak de
heer Kleerekoper. Ook deze meende
een raad te, moeten geven. Spr. hoop
te en verwachtte, dat eigen huis niet
zal voeren tot een isolement. Het club
lokaal moet een hart der beweging
vormen waaruit veel naar de wereld
zal stroomen maar waarin omgekeerd
ook weer tal van rijke ervaringen
zullen inkeeren.
Hebben de S. D.-studenten die op
beuring en waarschuwing zoo noo-
dig?
NOG EENS DE KAASDIEFSTAL.
In verband met de kaasdiefstal is
nog gearresteerd G. J. F., schipper, al
hier, die verdacht wordt van mede
plichtigheid. De andere verdachten
hebben bekend, terwijl bij deze beken
tenis tevens uitgekomen is een dief
stal van zes gestikte dekens uit een
spoorwegwagon, ten nadeele van de
fa. B. Deze dekens zijn door de po
litie in beslag genomen bij twee café
houders en een zekere v. d. B., die ze
van de garresteerden gekocht hadden.
Een van de aangehoudenen in ver
band met de kaasdiefstal, zekere P.
M., chauffeur, alhier, die weder op
vrije voeten gesteld was is later we-
i er gearresteerd als verdacht van
diefstal van een rijwiel. Nadat proces
verbaal was opgemaakt is hij weder
op vrije voeten gesteld. De andere
aangehoudenen zijn naar Den Haag
overgebracht.
WEDERSPANNIGHEID.
In het Noordeinde ontstond gister
avond, doordat hij een rijwiel in be
slag wilde nemen, dat niet voorzien
was van een rijwielbelastingmerk,
verzet tegen een agent van politie
door J. P. en A. N., beiden uit Voor
schoten. De politieman werd zoodanig
in 't nauw gebracht, dat hij tot zelf
verdediging een schot uit zijn revol
ver moest lossen. De beide weder-
spannigen werden gearresteerd.
NATIONALE BOND VAN
GEREFORMEERDEN.
Blijkens een advertentie in dit no.
zal a.s. Donderdag in de Graanbeurs
een openbare vergadering van boven-
genoemden Bond plaats hebben, waar
als sprekers zullen optreden de pre
dikanten der Geref. Kerken in Her
steld Verband, Ds. H. C. v. d. Brink,
van Zandvoort en Dr. J. G Geelkerken
van Amsterdam, met het onderwerp:
„De crisis in de Gereformeerde Ker
ken"'
Er zal gelegenheid zijn tot het stel
len van vragen.
VEREEN. VAN CHR. ONDERWIJZERS.
De afdeeling „Leiden van bovenge
noemde vereeniging hield Zaterdagavond
in het „Nut" haar eerste vergadering in
dit jaar. In verband daarmee sprak de
voorzitter, de heer IT. de Boer van Noord-
wijk aan Zee na de gebruikelijke opening
een kort woord naar aanleiding van het
gelezen Schriftgedeelte, dat eenigszins het
karakter van een „nieuwjaarsrede" had.
Na voorlezing der notulen verkreeg Ds.
G. Hennemann van Oegstgeest 't woord,
om te spreken over „Wat vindt de Chris
telijke onderwijzer in Indië?" Als oud
voorzitter der vereen, voor Chr. Scholen
op West-Java was Z.Eerw. door de afd.
aangezocht oïn in dezen tij'1, waarin zoo
veel onderwijzers nan.r Indië gaan, eens
iets van het onderwijs daar te vertellen.
Spr., het ook een zegen achter-de, als
mannen en vrouwen van beginsel in dienst
gaan van het Gouvernement, om zoo ook
eenig tegenwicht te bieden tegenover liet
groot aantal Roomsche onderwijzers, daar
bij werkzaam, die voor hun beginselen
ook krachtig en met succes hij dat onder
wijs arbeiden, wil nu zijn onderwerp be
perken en dus antwoorden op de vraag:
wat het Chr. onderwijs van den onderwij
zer in zijn dienst vraag, en uanbiedt.
Spr. wijst op het verschil tusschen het
schoolwezen op Java en de Buitenbezittin
gen. Hij spreekt over West-Java, de ont
vangst van den onderwijzer bij aankomst
uit 't vaderland. De schooltijden eindigen
te 1 uur. De onderwijzer kan aan jeugd
werk, ook daar heel noodig en nuttig, veel
doen. Het bezoek van Dr. John ivfott 1 eeft
daartoe vooral de Patstj jaren den stoot
gegeven.
Zoo wordt ook al den weg gebaand voor
de zoo gewenschte voortgang van Lager
tot Hooger onderwijs. In verband daarmee
werd ook de A.M.S. (de Alg. Midd. School)
gesticht, die de gap'ng tusschen U.L.O. en
Universiteit wil aanvullen.
De veel ruimere subsidie en de mede
werking der hoogste autoriteiten kwam
de ontwikkeling van het Chr. onderwijs
zeer ten goede, wat spr met cijfers aan
toont.
Overigens is ginds veel als hier. Wie
er heen gaat, moet ook zendingsliefde
hebben en kan dan tot rijken zegen zijn.
Met allen aandrang wekt spr. op, om
ook in ons Indië het Chr. onderwijs te
dienen en daar te zijn, meer nog dan hier
een zoutend zout.
Na afloop van deze met aandacht ge
volgde causerie, werden nog een aantal
lantaarnplaatjes vertoond, die mee een
goeden indruk gaven van wat de onder
wijzer in Indië vindt.
De voorzitter dankte Ds. Ilennemann, die
als oud-voorzitter der Vereen, van Chr.
Scholen op West-Java zoo uitnemend kon
inlichten.
Na de pauze werden nog eenige huis
houdelijke zaken afgedaan, waarna de
heer Aldershoff deze welgeslaagde, ook
goedbezochte vergadering met gebed sloot.
De vereen, v. Chr. Scholen op West-Java
is de vereeniging, 'r wier dienst de heer
Zandstra onlangs is getreden.
LOCAALPGRT VOOR POST
STUKKEN.
De Directeur van het Postkantoor
te Leiden brengt ter kennis, dat te re
kenen van 1 Februari a.s. locaalport
van toepassing zal zijn tusschen:
1. de bestelkringen van Leiden en
Oegstgeest;
2. idem van Leiden en Leiderdorp;
3. idem van Leiderdorp en Oegst
geest.
Mede zullen vanaf dien datum giro
kwitanties tweemaal ter invordering
bij de schuldenaars kunnen worden
aangeboden.
In de Stedelijke Werkinrichting
alhier zijn in de week van 23 tot 28
Jan. 1928 251 volwassenen en 6 kinde
ren opgenomen. Totaal 257 personen
P. de M., die zooals we Zaterdag
meldden, door de politie alhier is ge
arresteerd, als verdacht betrokken te
zijn bij het zedenschandaal, is naar
Den Haag overgebracht en ter be-
schikkinT van de officier van Justitie
gesteld.
BURGERLIJKE STAND.
Ondertrouwd: A. Benning, jm
en E. M. Jesse, jd W. H. Haak, jm,
25 j en G. G. v. d. Oudenrijn, jd, 27 j
W. F. Engels, jm. 25 j en A. M. A.
v, Nifterik, jd, 25 j J. W. Lagerberg,
jm, 23 j en P. J. Ooyendijk, jd, 23 j
P. Koree, jm, 23 j en W. J. Steenber
gen, jd, 25 j Th. H. Sluiter, jm, 37
j en J. M. Vreem, jd, 37 j W. J- Koo
reman, jm, 27 j en Tb. M. P. v, Berkel,
jd, 21 j O. F. Kooreman, jm, 26 j
en C. P. v. Berkel, jd, 24 j Q. J. On
derwater, jm, 29 j en W. J. Stolwijk,
jd, 32 j P. A. v. Veen, wedr, 39 j
en W. Boerman, jd, 23 j P. C. de-
1-Iaas, jm, 21 j en C. M. Molenaar, jd,
19 j.
BINNENLAND.
DIPLOMATIEK DINER TEN HOVE.
Zaterdagavond heeft de Koningin
ten paleize in het Noordeinde te 's Gra
venhage aan een maaltijd vereenigd
de hoofden der bij haar Hof geaccredi
teerde gezantschappen en de zaakge
lastigden en tijdelijke zaakgelastigden
die de gezantschappen bij afwezig
heid of het ontbreken van een gezant
te 's Gravenhage beheeren.
Met de Koningin, den Prins en Prin
ses Juliana namen voorts aan dezen
disch deel de leden der Hofhoudingen
van de vorstelijke personen, de minis
ter van Buitenlandsche Zaken, Jhr.
Mr. Beelaerts van Blokland en Mevr.
Beelaerts van Blokland.
De heer George Diouritch, gezant
van het koninkrijk der Serviërs, Croa-
ten en Slowenen was wegens ongesteld
beid verhinderd aan den maaltijd deel
te nemen.
Het feestmaal werd gegeven in de
Galerijzaal en opgeluisterd door een
muziekuitvoering van de Kon. Mil.
Kapel,, onder leiding van den Direc
teur, le luit. Boer.
De tafel was versierd met rang
schikking van paarse Darwin-tulpen,
W illiam Copland.
Als middenstuk prijkte op tafel een
fraai geschenk, dat door het Corps
diplomatique de Koningin ter gelegen
heid van haar regeeringsjubileum aan
geboden werd.
DE NEDERLANDSCHE GEZANT TE
BRUSSEL.
Reeds eenigen tijd geleden hebben
wij gemeld, dat jhr. mr. O. F. A. M.
van Nispen tot Sevenaer, thans Ne-
derlandsch gezant te We enen, waar
schijnlijk zou worden benoemd tot ge
zant te Brussel.
Thans geeft het Ned. Corresponden
tie-bureau te 's-Gravenhage de vol
gende mededeeling:
Naar wij vernemen, is er thans re
uen om aan te nemen, dat jhr. mr. O.
F. A. M. van Nispen tot Sevenaer,
thans Nederlandsche gezant te Wee-
nen, ernstig in aanmerking komt voor
het ambt van Nederlandsch gezant te
Brussel, ter vervanging van wijlen
jhr. dr. C. G. W. F. van Vredenburch.
Dit in diplomatiek© termen vervat
bericht, dat het onze dus komt beves
tigen, kan men intusschen beschou
wen als een aankondiging, dat de be
noeming van jhr Van Nispen aan
staande is.
Belangrijkste nieuws in liii Nummer.
HET STAATSBEDRIJF DER P.T.T.
Het Tweede Kamerlid Kuiper heeft
den Minister van Waterstaat d© vol
gende vragen gesteld:
le. Wil de Minister mededeelen, of
de persberichten juist zijn, dat van
wege den directeur-generaal van het
Staatsbedrijf der Posterijen, Telegra
fie en Telefonie een dienstorder is
uitgevaardigd, om bij wijze van proef
neming in de behoefte aan lager per
soneel te voorzien door het aannemen
van locale krachten op burgerrechte
lijke arbeidesovereenkomst?
2e. Zoo ja, wil de minister dan me
dedeelen of Zijn Excellentie met deze
dienstorder instemt, en haar inhoud
aan de Kamer ter kennis brengen?v.
3e. Heeft de Minister kennis geno
men van de belofte, door den Minis
ter van Financiën in de vergadering
der Tweede Kamer van 15 November
1927 (Handelingen, blz. 301) afgelegd,
om de centrale commissie voor geor
ganiseerd overleg t© hooren over de
vraag, wélke groepen van het Rijks
personeel wél en welke niet voor te
werkstelling op burgerrechtelijke ar
beidsovereenkomst in aanmerking be-
hooren te komen?
4e. Wil de Minister mededeelen, of
ten aanzien van het lager personeel,
in de eerste vraag bedoeld, het oordeel
der central© commissie voor georga
niseerd overleg is gevraagd, en, zoo
ja, welk advies de commissie daar
omtrent heeft gegeven?
5e. Indien eventueel het oordeel
van meergenoemde centrale commis
si© is gevraagd, wil de Minister dan
bevorderen, dat dit alsnog zal plaats
hebben, en, in afwachting daarvan,
in elk geval aan de in de eerste vraag
bedoelde dienstorder geen uitvoering
wordt gegeven?
EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN.
De heer Weitkamp heeft aan den
Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid de volgende schriftelijke vra
gen gesteld:
1. Is het den Minister bekend, dat de
commissie voor eerste hulp bij onge
lukken, ingesteld bij Koninklijk be
sluit van 10 December 1910, voorheen
wel subsidie ontving voor cursussen
in het verleenen van eerste hulp bij
ongevallen aan Rijksland- en tuin
bouwscholen, maar dat, terwijl aan
cursussen, bezocht door fabrieksar
beiders, dit subsidie wel wordt gege
ven, het voor bovengenoemde scholen
is ingetrokken?
2. Zoo ja, is dan de Minister bereid,
mede met het oog op het feit, dat ook
de landbouw wegens het hoe langer
hoe meer in gebruik komen van ma
chines in het bedrijf bij de veiligheids
wet zal worden betrokken, het opge
heven subsidie alsnog wederom te
verleenen, zoodat de bevoorrechting
van fabrieksarbeiders boven landbe-
werkers zal zijn opgeheven?
DE SPOORWEGSTAKING
HERDACHT.
Gisteren is t© Utrecht het feit her
dacht, dat in 1903 de groot© spoorweg
staking uitbrak. De vergadering was
door de Neder. Vereen, van Spoor- en
Tramwegpersoneel- belegd.
De bijeenkomst werd geopend en
gesloten met zangnummers, uitge
voerd door het arbeiderszangkoor
„De Stem", onder leiding van den
lieer H. Altink. Voor bet instrumen
tale gedeelte zorgden de heer H. do
Groot (viool), W. Wijlen (cello) en F.
Wolfers (piano).
De voorzitter der Ned. Vereeniging,
het Eerste Kamerlid P. Moltmaker be
steeg, na het muzikale intermezzo het
p dium ten einde aan zijn gehoor de
beteekenis van bet jaar 1903 nader
uiteen te zetten.
Hij huldigde Oudegeest en Troel
stra. De vraag of deze staking destijds
een uiting \%as tegen het staatsgezag
beantwoordt Spr. ontkennend. Vol
gens spr. moet zij alleen begrepen
worden als een kreet om recht. In dit
verband deelde hij nog mede, dat hij
binnenkort in de Kamer opnieuw de
Binnenland.
Oprichting Comité van actie tegen
de gascorruptie.
Diplomatiek diner ten Hove.
Laschapparaat te Amsterdam uit
elkaar gesprongen.
Buitenland.
De Spaansche schrijver Elasco
Ibanez is overleden.
De candidatuur van Hoover voor
het Amerikaansche presidentschap.
Ernstig spoorwegongelng bij Ran
goon.
Een commissie tot onderzoek naar
de oorzaken der welvaart in Amerika.
pensioenskwestie der oud-spoorweg
mannen van 1903 ter sprake zou bren
gen.
De rest van de redevoering droeg
een zuiver propagandistisch karak
ter. De bijeenkomst werd per radio
uitgezonden.
HET GEWEST LIMBURG ELIJFT IN
DE S. D. A. P.
Gisteren vergaderden te Heerlen d©
bestuursleden van het gewest Lim
burg der S. D. A. P. ter behandeling
van het bekende rapport in zake de
verhouding van het gewest en de mo
derne vakbonden.
Hoewel de vergaderden zich met
den inhoud van het rapport niet kon
den vereenigen, werd besloten de con
clusies, daarin vervat, toch aan te ne
men.
Het gewest Limburg zal zich dus
niet van de S.D.A.P. afscheiden. De
partij-propagandist de heer Van der
Ploeg, heeft uit zijn verschillende
functies ontslag genomen.
DE GASCORRUPTIE.
T© Utrecht had Zaterdagmiddag on
der leiding van mr. 3. J. Nöthorn uit
Zutphen een algemeene vergadering
'plaats om te komen tot oprichting
van een centraal comité van acti© te
gen de corruptie in gemeente- en
staatsbedrijven in Nederland, in het
bijzonder tegen de corruptie in het
gasbedrijf.
Hiertoe waren uitgenoodigd alle be
langhebbende gemeentebesturen en
vertegenwoordigers uit handel en in
dustrie, teneinde mede te helpen te
voorkomen dat orders uit hoofde van
corruptie in het buitenland worden
geplaatst.
Slechts ongeveer 25 personen waren
aanwezig, o.w. ook de gewezen gasdi-
recteur Van der Stel, de man die zoo
veel stof doet opjagen.
Mr. Nöthorn hield een uitvoerige in
leiding. Spr. meende, dat de Neder
landsch© Staat veel te slan optreedt
tegen personen, die, in welk opzicht
ook, fraude plegen.
Op deze inleiding had eenige ge-
dachtenwi^eling plaats.
Besloten werd de verdere bespre
kingen niet openbaar te doen zijn.
Na afloop der geheime besprekin
een werd medegedeeld, dat een voor-
loopig comité van actie tegen de cor
ruptie in het algemeen in Nederland
is opgericht. Dit comité zal een groo
te algemeene vergadering voorberei
den, vermoedelijk weder te Utrecht,
om te komen tot benoeming van een
a- rinitief comité.
Het voorloopig comité werd samen
gesteld als volgt: mr. B. J. Nöthorn,
Zutphen, voorzitter; C. J. F. J. Maas-
sen, Amsterdam, Keizersgracht 125,
secretaris; J. M. F. A. van Dijk, De
Bilt, penningmeester: J. Adriaans, oud-
gasfabrikant. Nijmegen; H. J. Leven
dig, Amsterdam; en A. W. P. Visser,
Soest, leden.
De raadscommissie van onderzoek
te Doetinchem naar eventueele cor
ruptie in gemeentediensten en -be
drijven verzoekt plaatsing van de vol
gende aanvulling op het verslag der
vergadering. De secretaris dier com
missie heeft een lijstje opgekregen
van personen, die gratis gascomforen
etc. van de gasfabriek hebben gekre
gen. Hieruit moet niet geconcludeerd
worden dat de de commissie al deze
personen zonder onderscheid van cor
ruptie verdenkt.
Het is heel goed mogelijk en de
commissie neemt gaarne aan, dat b.v.
dr. Joosten en de burgemeester van
Gendringen nog steeds met smart zit
ten te wachten op de rekening, die
maar niet komt.
DE CHR.-HIST. JONGEREN
GROEPEN.
De Federatie van Christelijk Histo
rische Jongerengroepen hield onder
voorzitterschap van den heer van
Schouwenburg Zaterdag in café Rici.c
