CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN 8»" JAARGANG DONDERDAG 5 JANUARI 1928 NUMMER 2227 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V Zonderlinge afschuiving. Men zal zich wellicht herinneren, dat in den herfst van het vorig jaar door de me- taalbew-rkers, werkzaam bij de Heemaf te Hengelo, gedurende een aantal weken is gestaakt. Tijdens dit conflict hebben de besturen van eenige vakorganisaties van bedienden en technici, de z g. „beambten" enkele malen met de directie der Heemaf geconfereerd over de positie der beamb ten in dezen strijd. In één dezer conferen ties is o.m. de salarieering der beambten ter sprake gekomen, waarbij van de zij de der directie d-- opmerking werd ge maakt, dat er naar haar meening aanlei ding zou bestaan, in 't bijzonder de sala rissen der beambten aan een herziening te onderwe.rpen, aangezien in dit opzicht wel van achterstand zou kunnen worden gesproken. Deze erkenning van de noodzakelijk heid van salarisverhooging voor de be ambten der Heemaf deed de besturen der daartoe samenwerkende organisaties be sluiten zich in het begin van dit jaar schriftelijk tot de directie dezer instel ling te wenden en haar. behalve herzie ning der salarissen, ook een systemati sche regeling van de salarieering der be ambten te vragen. Na rappèl ontvingen ze eindelijk een schrijven van deze directie, waarin deze niet repte over een eventueel toestaan van het gevraagde onderhoud of over ge heel of gedeeltelijk toegemoet komen aan de geuite wenschen maar mededeelde, dat zij aangesloten was bij den Metaal- bond, zoodat de samenwerkende bestu ren zich tot dezen bond konden wenden. Waarschijnlijk om deze verwijzing se rieus te doen schijnen, wa9 in dit schrijven deze passage opgenomen: „Ter uwer oriënteering deelen wij U mede, dat wij destijds den Metaalbond van de met. eeni- gen Uwer te onzen kantore gevoerde be spreking op de hoogte hebben gesteld." Enfin, hoe het zij, door de samenwer kende besturen werd deze aangelegenheid bij den Metaalbond aanhangig gemaakt ennaar aanleiding daarvan, werd van den directeur van dezen bond de mede- deeling ontvangen, dat de Metaalbond zich niet met deze aangelegenheid kon inla ten, daar die alleen de arbeidsvoorwaar den voor de werklieden behandelt. U zult aldus luidde de slotzin van dezen brief deze kwestie uitsluitend met de Directie der Heemaf moeten behandelen. Een nieuwe aanvraag om een onder houd, daarna aan de directie der Heem af gericht, bleef onbeantwoord. Het i9 wel een fraaie vertooning! De di rectie verwast de vakbonden naar de werkgeversorganisatie, en deze beweert, dat ze zich met de regeling van de loo- nen der beambten niet in kan laten en verwijst weer naar dj Directie. En de laatste laat een hernieuwde aanvraag om een onderhoud onbeantwoord. Terecht schrijft „0n9 beginsel", bet or gaan der Chr. Kantoor- en Handelsbedien den: Wij weten inde. daad nauwelijks wat we van dit alles nu neg moeten zeggen, 't Is voor den christen-arbeider bijna hopeloos om steeds weer opnieuw te zien, hoe de werkgevers den meest serieuzen vak- vereenigingsarbeid en de eenvoudigste wenschen der werknemers eenvoudig en botweg afwijzen, er zooals in dit ge val niet eens over willen spreken. Het personeel blijft op deze wijze mokken en morren en wordt straks ingepalmd door revolutionaire elementen en rijp voor al lerlei actie, die wij niet wenschen en die de werkgevers ook niet wenschen. Wij wlj-^ 2en de verantwoordelijkheid daarvoor bij' voorbaat van ons. Hier is geprobeerd, door overleg en or ganisatie te komen tot billijke regeling der arbeidsvoorwaarden. Een poging, waarop niemand ook maar iets kon aan merken. Ze mislukte door de houding van dezen werkgever. Jammer! De werking der communis tische cel. Op de algemeene vergadering van den Nationalen Bond tegen revolutie heeft de heer van Batenburg een inleiding gele verd over de organisatie der Communis tische Internationale. Daarin heeft hij ook aangehaald de door de Komintern leiding gegeven voorschriften voor de vor ming en werkwijze van de beruchte cel len, ln die voorschriften wordt achtereenvol gens gehandeld over de samenstelling, de verbindingen, de taak, de taktiek. de me thoden, de bewerking van vrouwen en kinderen en over de spionage van deze cellen. opmerkelijk is, dat aangeraden wordt, zooveel mogelijk buiten schot te blijven. Eerst dan wanneer het getal zoo groot is, dat een massale demonstratie succes heeft wordt dat aangeraden. Aanbevolen wordt o.a. de volgende pro methode op een fabriek of werk plaats tegenover een nieuwen arbeider, die weigert lid te worden: „Houd hem in 't oog, help hem niet, verstop zijn kleeren, zijn gereedschap enz. Hij zal dat niet lang uithouden en dus verdwijnen. Maak zoo iemand overal el ders bekend." Voorts wordt gezegd: „Maak opzichters en bazen bespottelijk op muren en in toiletten, klaag bij den patroon over tekort aan gereedschap enz." „Wanneer de opzichters iets beweren of aanmerking maken, zeg hun dan, dat ze abuis zijn, dat het werkvolk hen wel mag lijden, echter niet wanneer zij het volk plage.:. Dat is een methode, om de IJzeren dicipline te breken. Ga op verwijtingen niet in. Tracht onder het werk steeds te praten, dit zal storing in de werkzaam heden brengen en de arbeiders van hun plicht afhouden. Pleeg lijdelijk verzet ten opzichte van het toezicht der directie. Her vatting der discussie en de verbittering der arbeiders daarover, zijn uitstekende middelen om een gespannen atmosfeer te scheppen, waarin alle dingen mogelijk zijn." De cellen worden opgewekt om te spio neeren: Zij moeten gegevens verzamelen over productie en soort der artikelen over di rectie en bazen enz. Van de cellen onder de politie-ambtena- ren worden verwacht inlichtingen over petroleum- en benzinevoorraden, de toe gangswegen tot de bewaarplaatsen, de be waking, de rust- en schafttijden, vooral de bewaking bij nacht enz. „Voorts moet onderzocht worden, waar auto's en motorlorries of vrachtauto's be schikbaar zijn. hun nuttig gewicht en de omstandigheid of ze gebruikt kunnen worden voor vervoer van menschen. De cel heeft ook na te gaan, waar zich wapendepots bevinden, of er als regel één man (dezelfde) met het toezicht is be last, of deze helpers heeft, of er onder de ze laat9len sympathiseerenden zijn." ,.lk zal Handhaven", waaraan wij dit ontleenen, voegt hieraan toe: „De uitgebreide instructies maken com mentaar overbodig. Hier staat de vijand ten voeten uit ge- teekend. Hier vindt ge de georganiseerde macht, welke wordt opgesteld tot den aanval. Eerst dan, wanneer wij doordrongen zijn van den ernst, waarmede onze tegen stander zijn voorbereidende maatregelen treft, eerst dan, wanneer we zullen zien, wat de bedreiging door het internationaal communisme beteekent. wanneer we voe len in staat van oorlog te staan, dan zul len we omzien naar afweer, naar onze strijdmiddelen. Moge ons volk nog intijds ontwaken!" Inderdaad moge ons volk ontwaken. Maar dat niet alleen. Wij wekken alle Christen-arbeiders op om, wanneer ver dachte verschijnselen zich voordoen, hier over in hun organisatie te spreken en dan georganiseerd dat kwaad bestrijden. Patroon en Christen-werkman moeten hier de handen ineen slaan om het kwaad te weren. Dat is eisch van het Christelijk beginsel. STADSNIEUWS. WEEK DER GEBEDEN. Het onderwerp van gïsteravon J was „Vclken en overheden Eerste spreker was Dr. Ttiemons. Dtze liet zingen Psalm 66 vs. 4. las het programma en Psalm 46 en een gedeelte van Jes. 41 en ging voer in gebed Spr. zal zich bepalen tot dankzeg ging, latende het andere aan Ds. Brass. Spr. vergelijkt volken en overheden der wereld bij de zee na den storm. De storm is over, maar de zee deint nog. De atmosfeer is nog rumoerig. Toch is er reden tot danken. Het woord benaderen, in veel betee- kennisst r» ongunstig, is hier juis ge kozen in het programma. Een mooi idee is gevormd, en dat is al veel. De gemerkte van Christus moet den wereldvrede najagen, ook al weet zij, dat het ideale nooit bereikt zal woe den. Daarom is zij dankbaar, dat er groo- te mannen opstaan, die naar dat ide aal willen streven, Dat is iets van den jongsten tijd. Vroeger eeuwen kende men dat niet. Spr. wijst er op. dat een handels verdrag tusschen de aartsvijanden Duitschland en Frankrijk nu schijnt mogelijk te worden. Ook op het gelukkig verschijnsel, dat na de afstemming van het Belgi sche verdrag in België geen verbit tering is gew ekt. Ook de schuldvraag komt nu meer ln het teeken van de zelfbeschuldiging bij vele volkeren. Onzen minister is het gelukt Polen en Litauen tot elkander te brengen. Men luistert ook nu naar de kleine staten en niet meer uitsluitend naar de groote. Dat alles geeft reden tot dank en hoop. Ook in het nega lieve dat wij nog bestaan is reden tot dank. Dat wij en. andere volken nog bestaan, moet reden tot dank zijn. Nadat gezongen is Gezang 193 vs. 1 en 7, leest Ds. Brass Hand. 17 vs. 26 en geeft als thema van zijn rede aan, dat de ervaring 'les geloofs inspireert tot danken en vandaar leidt tot be lijden, om in smeekgebed te eindigen. God heeft alle volken uit eenen bloede geschapen. Toch gaan ze alle uiteen. Het nationalisme is vaak na tionaal egoïsme. Dat is het groote pro bleem. Tusschen personen zijn gemakkelijk grenzen te handhaven, omdat wij wet ten hebben. Maar tusschen natiën be staan nog geen wetten. Macht is nog recht. Men begint nog slechts wat an ders over regelingen te denken. In Ge- nève stelde Rusland voor absolute ontwapening. Dat was niet gemeend, maar ook durfde niemand die conse- kwentie aan. Toch heeft Christus het internatio nalisme gebracht. Zijn Koninkrijk is de toekomstverwachting. Internationalisme is noch nationa lisme, noch cosmopolitisme, maar het zoekt de punten van overeenkomst en wil daarop vriendschappelijke samen werking bouwen. Het is een moeilijk vraagstuk. Het Is niet de vraag: wat doen en willen de diplomaten, maar vooral, staan de volken achter hun vertegenwoordigers In die volkeren hebben bepaalde per sonen weer een bepaalde taak tot lei ding. Op elk terein moet gestreefd naar gerechtigheid. Gods wil is de norm. Wanneer ieder mensch vroeg en handelde naar den wil van God, was er geen egoïsme en was er geen oor logsoorzaak. Beslissend is niet wat wij hebben, maar wat wij zijn. Hoe staan wij tegenover de regee- ringspersonen? Hoe staan wij achter hen. als zij het groote recht uitdra gen Wij kunnen niet ons klein volk groot zijn, indien wij met onze verte genwoordigers staan naar het doen van Gods wil. Spr. draagt daarop de nooden en behoeften van onzen tijd in smeeking aan God op, waarna tot slot gezongen wordt van Gezang 245 het 2e vers. Het onderwerp van hedenavond is: „Zending". Dankzegging: voor den groei van den zendingsarbeid en voor de ver dieping van het geestelijk leven in de inlandsehe gemeenten; voor nieuwe Bijbelvertalingen, die binnen het bereik van het Evangelie brengen hen. die tot nu toe on kundig waren gebleven van de bood schap des heils. Belijdenis, dat het werk der zen ding nog te veel beperkt blijkt tot een kleine groep van Christenen; dat de Kerk van Christus, als ge heel nog niet ernstig de verplichting aanvaard heeft om de wereld het E- vangelie te brengen; dat er soms gevaar kan zijn echt geestelijk werk op den achtergrond te doen dringen door het werk voor tijde lijke belangen der inlanders. Gebed: voor de besturen van alle zendingscorporatiën en hen. die lei ding geven op het gebied der zending; voor alle voorgangers der inland sehe gemeenten; voor alle Bijbelgenootschappen; voor de internationale conferentie van zendingsbesturen te Jeruzalen in April 1928. Sprekers zijn Ds. W. Bouwman en Ds. Rauws, Zendingsdirector. ZANGERSAVOND. Gisteravond werd in de groote zaal der Stadsgehoorzaal vanwege de Ring Leiden en Omstreken van Christelijke Gemengde Zangvereenigingen, aange sloten bij den Bond van Christelijke Zangvereenigingen in Nederland, de jaarlijksche Zangersavond gehouden. Door het minder aangename weer waardoor de wegen in slechten toe stand waren, liet de opkomst nog al wat te wenschen over en was ook de belangstelling van de zijde van het publiek niet schitterend. „Excelsior" van Abbenes was niet tegenwoordig. De avond werd geopend door den heer G. Goedhart van Leiden. Nadat uit volle borst een, tweetal coupletten van het Bondslied waren gezongen, ging de heer Goedhart voor in gebed. Spr. heette daarna allen hartelijk welkom, speciaal de directeuren, en wees cr op, van welk groot belang de Chr. Zangvereenigingen kunnen zijn voor de verbetering van het kerkge zang. Daarom wekte spr. allen op, ijverig propagandistisch werkzaam te zijn. Vervolgens werd een aanvang ge maakt met de afwerking van het pro gramma. Het is natuurlijk onmogelijk daar van een uitgebreide bespreking te ge ven. Niet minder dan 23 nummers zijn uitgevoerd. Wanneer we rekening hou den met het feit. dat op een zangers avond, minder dan op een concours het critische oor te luisteren wordt ge legd. en tevens, dat verschillende le den der vereenigingen ontbraken, dan moeten we als ons oordeel zeggen, dat de avond uitnemend is geslaagd. De vereenigingen bezitten over het algemeen zeer goed materiaal, waar mede iets te bereiken valt. Verschil lende nummers werden dan ook heel mooi gezongen. Bijzonderlijk kunnen we hier noemen „Op marsch" en „Sanctus". gezongen door de vereen. „Halleluja" van Oude Wetering. Het eerste nummer werd door het publiek zoodanig toegejuicht, dat liet her haald moest worden. Meer speciale nummers zullen we niet noemen, want waar is dan het eind? Genoeg zij het te zeggen, dat ook door de andere vereenigingen verschil lende mooie nummers werden uitge voerd, De directeuren gaven blijk hun materiaal te kennen. Ze hadden geko zen wat het meest geschikte was, meestal eenvoudige muziek, maar het was juist daardoor, dat ze succes had den. Het mooie van 'n avond als gis teren is, dat de vereenigingen eikaars capaciteiten eenigszins leeren kennen en van elkander veel kunnen leeren. Het saamhoorigheidsidee kan ook hier goede vrucht afwerpen. We kunnen .niets anders doen, dan de Chr. Zangvereenigingen in den Ring Leiden* opwekken intens verder te werken aan hun schoone doel, n.l. de zang als gave Gods aan te wenden tot Zijn eer. Aan het einde van den avond werd door den voorzitter nog een enkel woord gesproken. Spr. sprak den wensch uit, dat dezen avond weder 'n spoorslag zou zijn, om op den ingesla gen weg voort te gaan en te trachten de zang op zoo hoog mogelijk peil te brengen. We twijfelen er niet aan. of de ver eenigingen zullen-hiernaar streven en dan is er zeer veel te bereiken, want zooals we reeds opgemerkt hebben: Er schuilt zeer veel goed materiaal in de vereenigingen. De vergadering werd op de gebrui kelijke wijze gesloten. DRIETAL VACATURE-BöHL. Uit de meest betrouwbare bron wordt aan de Ned. medegedeeld, dat de voordracht voor het professoraat in Groningen in plaats van Prof. Böhl op geheel onjuiste gegevens berust en dus niet als waar moet worden be schouwd; BOND TOT HET REDDEN VAN DRENKELINGEN. Naar wij vernemen zal op a.s. 2de Paasehdag (9 April) hier ter stede worden gehouden de algemeene ver gadering van den Ned. Bond tot het redden van drenkelingen. JUBILEUM. Gistermiddag heeft ten kantore v. de N.V. Wernink's Betonfabrieken in intiemen kring de huldiging plaats gehad van den heer P. A. Wernink Sr die voor 40 jaar de zaak heeft opge richt, die zich later heeft ontwikkeld tot het uitgebreide industriecomplex der N. V. Wernink's Beton-Mij, Wer nink's Kalkfabrieken en N. V. Wer nink's Tennisvloeren. Nadat commissarissen, directie, tech nisch-, kantoor- en fabriekspersoneel zich verzameld hadden en de jubilaris met zijn familieleden was binnenge leid, trad de directeur der betonfabrie ken, de heer P. A. Wernink Jr., naar voren, die in het licht stelde, hoeveel Wernink's fabrieken aan den jubilaris te danken hebben. Namens de directie bood spr. zijn gelukwenschen aan. Vervolgens voerden het woord de procuratiehouder, de heer J. P. de Groot; namens het college van Com missarissen. de heer A. C. van Eyk uit Den Haag, en de heer N. C. F. van Ginkel, die namens de maatschappij voor Nijverheid den heer Wernink de gouden gedenkpenning overhandigde. Nadat een der oudste werklieden nog het woord had gevoerd, vertrok de jubilaris naar zijn woning te Was senaar. BINNENLAND. E. C, BARON SWEERTS DE LANBAS WYBORGH, f Z. K, H, Prins Hendrik heeft Dins dagmiddag een langdurig bezoek van rouwbeklag afgelegd Lij do familie van den overleden Commissaris der Ko ningin in de provincie Zuid Holland. E. C. baron Sweerts de Landas \Y'y- borgh, ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentien per regel 22'/, cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tariel Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Binnenland. Soiree ten Hove. Begrafenis van den heer C. Kortevveg te Leiden. Buitenland. Het tijdstip der ontruiming van het Rijnland. Een commissie van onderzoek naar de ramp met de S 4. Brief van Baldwin aan de conservatieve kiezers. Wolvenplaag in Joego-Slavië. In verband met de begrafenis van het stoffelijk overschot van wijlen den commissaris der Koningin in Zuid- Holland zullen de bureaux van de Provinciale Griffie en van den Provin cialen Waterstaat te 's-Gravenhage op Vrijdag a.s, den geheelen dag gesloten zijn, Nader dient te worden gemeld, dat de rouwstoet a.s, Vrijdag niet twaalf uur, doch te half twaalfvan het sterhuis aan het Korte Voorhout naar Oud Eik en Duinen vertrekt. VEREENVOUDIGING IN DE SPELLING. Het hoofdbestuur van het Algemeen Nederlandsch Verbond heeft den mi nisterraad verzocht, vereenvoudiging van de spelregels van de Nederland- s.-he taal zoo spoedig mogelijk te be vorderen. Genoemd hoofdbestuur meent ech ter in ernstige overweging te mogen geven, omtrent deze vereenvoudiging overleg te plegen met den minister van wetenschappen en kunsten to Brussel, opdat het daarheen wordt ge leid, dat in Nederland en in België gelijktijdig officieel dezelfde vereen voudiging van de spelregels wordt in gevoerd. Het hoofdbestuur acht dit, aldus schrijft het in zijn adres, nood zakelijk om verwarring te voorkomen en rekening te houden met de niet volkomen gelijke toestanden op taal gebied in beide landen, waarvan het gevolg is, dat omtrent de in te voeren vereenvoudigingen ernstig verschil van meening kan bestaan, dat echter door onderling overleg ongetwijfeld kan .worden opgeheven. HET VERKEER OP DE VLIEG VELDEN IN DECEMBER 1927. Men meldt aan het Haagsch Aneta- kantoor: Schiphol, de luchthaven van Am sterdam, werd gedurende December 1927 aangedaan door 304 vliegtuigen van het regelmatig burgerluclitverkeer en door 205 militaire vliegtuigen van Leger en Marine, terwijl 4 extra vlieg tuigen aankwamen en vertrokken. Verder had er een aantal proef- en rondvluchten plaats, terwijl het aan tal pleziervliegers 43 bedroeg. Waalhaven, de luchthaven van Rot terdam, werd gedurende die maand aangedaan door 147 verkeersvliegtui gen en door 40 militaire, terwijl 120 bijzondere vluchten plaat9 hadden (ook uitgevoerd door de Rotterdam- sche Aero Club). Het aantal bezoekers van het vliegveld bedroeg 304. BEWAKINGSDIENST OP DE GROOTE STROOMEN. De directeur van den Bewakings dienst op de groote stroomen. de heer A. Westerhuis, schrijft in zijn jaar overzicht: Nu de Rivierpolitie in staat is een zeer gunstigen toestand op de groote waterwegen te handhaven, is voor ons Let oogenblik gekomen om van het terrein der actieve surveillance terug te treden. Van 1 Januari 1928 ai zal onze werk zaamheid zich meer Lepalen tot het verleenen van hulp aan belangheb benden en aan politieorganen, het ge ven van advies etc. Verder hopen wij ons te wijden aan enkele verbeteringen welke alsnog op afdoening wachten. Te zijner tijd zullen wij mededeelen, op welk tijdstip tot de definitieve op heffing van onzen Dienst zal worden besloten. TYPHUS OP DE GELRIA. Aan boord van de Gelria, die te Lis sabon is aangekomen uit Zuid-Ameri ka, zijn, naar de „Tel." meldt, ver scheiden gevallen van typhus gecon stateerd. De tweede stuurman moet ernstig ziek zijn, evenals de machinist Meyer en vele leden der bemanning. Enkelen hunner moeten overleden zijn. In verband met- dit ziektegeval «loeit de directie van den Kon. Holl. Lloyd nog mede: Aan boord van het stoomschip Gel- riu onzer maatschappij, hetwelk Za terdag a.s, hier te lande uit Zuid-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1