CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN S*" JAARGANG WOENSDAG 4 JANUARI 1928 NUMMER 2226 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal. f 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Dit nummer bestaat uit TWEE Biadeo. EERSTE BLAD. V Terug krabbelen. Men kent de discussies in de Tweede Kamer kort voor het Kerstreces, toen de heer Van Zadelhoff zich zeer positief uit liet, dat in dagen van mobilisatie de Re geering de arbeiders tegen zich zou vin den. Op de pertinente vraag van den mi nister wat de heer Van Zadelhoff daar nu precies mee bedoelde, gaf deze een min der positief antwoord. Later heeft de roe rige Roel Stenhuis zich nog een beetje heftiger uitgelaten. Naar het schijnt heeft dit toch in den eigen kring der S.D.A.P. geen weerklank gevonden. Men houd; daar nog vast aan de traditie door Troelstra in 1914 inge voerd, om in sommige gevallen dadelijk de regeering te steunen, 't Is dan ook voor de S.D.A.P. wel wat al te gevaarlijk om reeds bij voorbaat de revolutie bij oor logsdreiging te prediken. Als een pleister op deze wonde door al te loslippige partijgenooten geslagen komt nu de heer Albarda in de Socialistische Gids zich nader verklaren. Voorzichtig laat hij zich aldus uit: „Het geval kan zich voordoen, dat de noodzakelijkheid om troepen naar onze grenzen te sturen, door ons ontkend wordt. Het is mogelijk, dat naar onze overtui ging de mobilisatie onnoodig of voorbarig zou zijn, en zelfs dat zij provoceerend zou werken instede van geruststellend. Ook kan het voorkomen, dat men reden heeft om bij een regeering de aanwezigheid te veronderstellen van oogmerken, die ver over de grenzen der neutraliteits-verpiich- tingen gaan. Welke ernstige staatkundige partij zou zich ooit, door met een catego risch ja of neen te antwoorden op een al te simpele en geheel abstracte vraag, te voren tot een bepaalde houding mogen verbinden? Welke sociaal-demokraxische partij zou ooit blindelings haar medewer king kunnen toezeggen voor een mobili satie, .waarvan zij niet weet, wanneer, waarom, onder welke omstandigheden, door wie en op welke wijze ze zou wor den bevolen? Men kan en moet somtijds aan een regeering „carte blanche" geven. Maar wie zou aan een regeering en aan alle mogelijke toekomstige regeeringen bianco vertrouwen willen toezeggen voor beslissingen, waarbij het leven van het volk op het spel staat?" Dan spreekt hij verder deze veelbetee- kenende woorden: „Natuurlijk moet hierbij ook in het oog gehouden worden, hoe de houding van de arbeidersbeweging in andere landen op die van de Nederlandsche socialisten groo- ten invloed uitoefenen kan. Actie tegen oorlog zal bijna altijd internationale ac tie moeten zijn of krachteloos moeten blijven Dat is nu een9 precies, wat wij zoo vaak reeds hebben gezegd en steeds- weer moe ten herhalen. De oorlogsbestrijding moet internationaal geschieden, anders heeft zij geen waarde. Eenzijdige ontwapening kan slecht9 een nieuw oorlogsgevaar teweeg brengen. Maar ook helpt al dat „kattegeblaas" van den heer Stenhuis de woorden zijn van den man zelf absoluut niets. De verstandigen onder de S.D.A.P.ers praten hun mond niet zóó voorbij. V Arbeidspartij ol niet. Zooal9 bekend ootert het sinds lang niet erg tusschen de S.D.A.P. en het N.V.V. Het Ned. Verbond van Vakvereen., waar Stenhuis zijn scepter zwaait, oefent een zwaren druk uit op de partijleiding der S.D.A.P. Af en toe wordt de heer Sten huis wel eens onder de tafe1 gewerkt, maar een brutaal heer als hij, komt er weer spoedig boven uit. Men heeft inge zien, dat het zoo toch niet langer gaat, maar dat er een afgebakende samenwer king moet zijn waarbij de rechten weder zijds zijn vastgesteld. Over eenige maan den zullen voorstellen daartoe aan de congressen der beide organisaties worden voorgelegd. Natuurlijk geeft dat eenige deining in de partij. Ook Prof. Mr. W. A. Bor.ger, bespreekt in de Socialistische Gids deze overeen komst. Hoewel Prof. Bonger volkomen over tuigd is van de noodzakelijkheid voor bei de organisaties, die zeer verwant zijn en meerdere punten van aanraking hebben, een afspraak te maken om eventueel te rijzen moeilijkheden te voorkomen, is hij toch even sterk overtuigd, dat bovenge noemd contract veel verder gaat dan noodzakelijk is. Naar zijn meening betee kent de aanneming ervan een bedenk-5 lijke schrede zelfs meer dan één naar een „Partij van den Arbeid", waaruit op den duur voor beide contractanten groo- tt nadeelen zullen voortvloeien, Hij wijst er op, dat de vakbeweging ?igenlijk alleen het enge groepsbelang wil Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Sireeknet Lisse dienen, terwijl de partij uiteraard dat en ge standpunt niet kan innemen. Sch. wijst er daarbij op, dat alleen klei ne, een meer persoonlijk of een meer tech nische karakter dragende verschillen zien aan een gemeenschappelijke tafel uit de wereld laten praten. Van andere, grootere verschillen geldt dat niet; die worden daar eerder nog grooter. Geen ernstiger twisten clan familie-twisten. Voor de S.D. Vakactie vreest schr. na deel omdat zij zich, door deze politieke oriënteering, van de overige vakbeweging eenigszins afwendt en men het recrutee- ringsgebied verkleint. Met betrekking tot de S.D.A.P. vreest schr. eveneens voor verkleining van de recruteering9mogelijk- heden, omdat vele leden van het N.V.V. nu dit een semi-politieke partij wordt, zich ook niet nog eens zullen aansluiten bij de S.D.A.P. In de tweede plaats zullen, nu de S.D. A.P. als de speciale politieke vertegen woordigster van het V.V. moet aange merkt worden, die elementen uit het be drijfsleven, welke het N.V.V. niet als hun vertegenwoordiger in vakvereenigingsza- lcen bescÜiouwen, te minder geneigd zijn, zich bij de S.D.A.P. aan te sluiten. liet N. V.V. is de vertegenwoordiger der li a n d- arbeiders in Nederland. Er zijn wel enkele vakvereenigingen van hoofdarbeiders bij aangesloten, doch deze dragen in het al gemeen een speciaal karakter (extreem- gericht) en kunnen, zoolang zij dit blij ven, moeilijk als eenige vertegenwoordi gers dezer kategorieën gelden. Dit geldt in nog sterker mate bij de intellektueelen in engeren zin, dié zich door den loop der dingen sinds den oorlog, weinig aange trokken voelen tot de z g. moderne vakbe weging, zonder dat dit antipathie tegen de sociaal-demokratie behoeft in te sluiten. Voor hen, die meenen dat voor de S.D.A.P. behalve de quantiteit ook de qualiteit van nieuwe leden van beteekenis is, een ern stig punt. Voorts acht schr. het een ernstig be zwaar, dat geen terrein is afgebakend voor de besprekingen van economische en poli tieke vraagstukken in den op te richten Algemeenen Raad, waarin het bestuur van het N.V.V. zitting zou hebben naast het bestuur der S.D.A.P., een vertegen woordiging van de Kamerfracties en de hoofdredacteuren der twee partijorganen, en het N.V.V. medezeggenschap zou krij gen in tal van politieke vraagstukken, die met de vakbeweging als zoodanig niets hebben uit te staan, „tenzij men tot de noodlottige dooreenhaspeling van vakver- eenigingsman en staatsburger komt."- Men ziet dat in de S.D.A.P. gevreesd wordt voor de doorwerking van de theo rie van de klassenstrijd. Vrucht van eigen arbeid. Maar ook een waarschuwing tegen den toon die bij andere partijen, ook bij ons, soms opklinkt en waar men ook „vak- vereenigingsman" en „staatsburgerschap" dooreenhaspelen wil. STADSNIEUWS. WEEK DER GEBEDEN. Het onderwerp voor gebed en over denking van gisteravond was de Al- gemeene Kerk. Als sprekers waren aangekondigd Ds. H. Thomas en Ds. W. Th. Boisse- vain. Ds. Thomas leest het programma van dezen avond, vervolgens Joh. 1? vs. 2026 en 1 Cor. 13 en gaat dan voor in gebed. Gezongen werd Psalm 133 vs. 1, hetwelk voor dezen avond symboliseert de gemeenschap, die er is tusschen leden der verschillen de afdeelingen van de Algemeene Kerk. Niet dat de grenzen weggedoe zeld moeten worden, maar als de le den der verschillende kerkafdeelingen trouwe leden zijn van hun eigen kerk, dan zullen ze nog meer gevoelen het belang van de samenkomsten in deze gebedsweek. We mogen door de belangen van eigen kerk, de algemeene kerk niet verwaarloozen, maar ëvenmin terwil- le van de algemeene kerk. vergeten le den te zijn van onze eigen kerkge meenschap. Er zijn brillen noodig, zoowel voor bijzienden als voor al te vèr zienden. De week der gebeden is een kunst stuk in den besten zin des woords, als ze broeders samenbrengt, die door diepgaande dingen zijn gescheiden ge weest. Spr. vindt het algemeene gezegde: „Over de muren der kerk elkaar de hand reiken geen rnooie uitdrukking. Trouwens het is ook onmogelijk, want boven de muur is het dak. Maar onze kerk met dak en al is een deel van de algemeene kerk. waarvan we geloo-, ven: de gemeenschap van allen, die door een oprecht geloof in Christus zijn ingelijfd. Wat heerlijk, als we de bedoeling van onzen Heer verstaan, n.l. de wereld door de eenheid der ge loovigen nabij te brengen; opdat de wereld erkenne, dat Gij Mij gezonden hebt. (Joh. 17). De geloovigen, die zich in Christus vereenigen, schoon zij het niet in alles eens zijn. doen naar den wil van God en durven de wereld vra gen: ziet ge wel, dat wij. oprecht één zijn? Het zal worden één kudde en één Herder! Tijdens het zingen van gezang 200 vs. 1 en 3 betreedt Ds. Boissevain den kansel. We spreken ook over de zichtbare kerk, niet alleen over de onzichtbare, aldus spr. Er zijn twee opvattingen: ten eerste deze: De Heere Jezus is ge komen om het Koninkrijk Gods op te richten en de menschen hebben er een kerk van gemaakt. Het' Evangelie is streng persoonlijk en de kerken ma ken het min of hieer onpersoonlijk. De tweede opvatting is daaraan te genovergesteld. Een Duitsch recent boek zegt althans van de Christelijke religie, dat de Kerk onmisbaar is. Organisatie zit al in de eerste Chris telijke gemeente, want zij moet de wereld in om haar te bewijzen, dat God de wereld heeft liefgehad. De levensvorm van de Chr. religie is: de kerk. Doen we een keuze, dan zullen we intuïtief de tweede opvatting kiezen. Er zijn verschijnselen, die er op wij zen, dat het individualisme veel te leurstelling heeft gebaard; zelfs in de bouwkunst kliikt het streven naar eenheid van cultuur, naar iets cen traals. Zou het kunnen, dat de kerken hun tijd hebben gehad, omdat zij geen vuurhaard van Christus zijn geweest, althans te weinig, en dat een nieuwe kerk noodig is? Spr. gelooft van niet. Het fundament van alle kerken is Jezus Christus. Ook als we erkennen de zonde der kerken, mogen we niet miskennen het werk van den Heiligen Geest in alle Kerken. De Geest ver nieuwt altoos, wat er is, en bouwt op het eenige oude fundament voort, n.l. Jezus Christus. Tegenwoordig is er overal een opdelven van de schatten uit het verleden, het is een behoefte aan continuïteit. Het oude wacht op vernieuwing. Welk een geweldige roe ping voor de kerken! Welk een vree- selijke mogelijkheid, wanneer de ker ken den tijd hunner bezoeking niet zouden erkennen! We moeten beginnen met elkander lief te hebben en ophouden met elkan der verwijten te doen. Verder behoort samen te gaan het zien van eigen foil ten en het opmerken van anderer deugden. Spr. vindt een bezwaar te gen de apologetische lezingen b.v., dat de fouten van anderen breed worden uitgemeten, waarbij komt, dat men die fouten zelf heel weinig begrijpt. Laat ons beginnen te letten op eigen tekortkomingen, ook persoonlijk. Het is niet het ergste, dat we elkander niet begrijpen, maar wel erg. als we er geen moeite voor doen en haastig tot oordeelen gereed zijn. We zullen ons nieuw moeten oriënteeren. Bidt den Heeré des oogstes, dat Hij arbei ders uitstoote, want de velden zijn wit om te oogsten, ook op het gebied van de eenheid der kerk. En laten we vooral, zoo besluit spr., den nadruk leggen op Rom. 14 vs. 78. Na dankzegging wordt nog gezon gen Gezang 237 vs. 14. Het is jammer, dat het bezoek be ter had kunnen zijn. Dat toch alle Leidsche Christenen meer gevoelen, welk 'n bemoediging gevonden wordt in deze samenkomsten, waar we allen één zijn in het Evangelie van Jezus Christus. Hedenavond is het onderwerp. „Vol ken en Overheden". Dankzegging: voor hetgeen bena derd en bereikt is op het gebied van internationale verhoudingen; voor het langzamerhand verdwijnen van oorzaken van wrijving; voor de belangstelling, die men al- lerwege heeft voor den arbeid van den Volkenbond. Belijdenis: dat in spijt van allen vooruitgang overal door de massa, die wantrouwend en traag blijft toezien, internationale toenadering wordt te gengehouden en dat het komen van den wereldvrede wordt belet door na tionaal egoïsme, wederkeerig wantrou wen en gemis aan breeden blik. Gebed: voor allen, wier taak het is te leiden, dat God -hun een helder in zicht geve omtrent de „gerechtigheid, die een volk verhoogt", en moed om door te gaan trots allen tegenstand. Dat zij hooge zedelijke idealen mo gen Ijezitten en dat er bij de Christe nen van alle landen moge komen een meer bepaald opdragen van de regee ringen aan God. Als sprekers zullen hedenavond op treden Ds. Brass van Rotterdam en Dr.'Riemens. UCRDCNKING PROF. Mr. J. T. BUYS. Onder voorzitterschap van prof. mr. D. P D. Fabius is een comité in het leven ge roepen tot herdenking van prof. mr. J. T. Buys, ter gelegenheid van diens RiOslen geboortedag op 26 Januari 1928. In dit comité hebben zitting genomen: prof. mr. D. P. D. Fabius, lid van den Raad van State, voorzitter; prof. mr. J. baron d'Aulnis de Bourouill. mr. M. J. Bos, voorzitter der vereeniging van direc teuren Van hypotheekbanken; mr. P. W. A. Cort van der Linden, minister van staat; mr. E. Fokker, oud-lid van de Eer ste Kamer; mr. D. Fock, oud-gouverneur generaal van Ned. Indië; jhr. mr. dr. N. C. de Gijselaar, lid van de Eerste Kamer; mr. Th. Heemskerk, minister van staat; prof. mr. H. Krabbe, prof. mr. dr. R. Kranen burg, mr. A. I. Miederna, directeur der Haarlemsche Hypotheekbank; mr. A. II. van Nierop, lid van den raad van admini stratie der Hypotheekbank voor Neder land; mr. R.H.A.M. Romme, lid van den Raad van State; jhr. mr. A. Roëll, com missaris der Koningin in Noord-Holland; mr. G. Vissering, voorzitter der directie van de Nederlandsche Bank; prof. mr. W. v. d. Vlugt, mr. dr. H. Vos, mr. TI. Zillesen, oud-griffier van de Eerste Kamer, en mr. P. Fuhri Snethlage, secretaris van het co mité. Op gemelden datum 's middags 3 uur zal in het groot-auditorium van het aca demiegebouw der Rijksuniversiteit te Lei den een plechtige bijeenkomst worden ge houden, waarin prof. R. Kranenburg, hoog leeraar in het staatsrecht te Leiden, prof. D. P. D. Fabius, lid van den Raad van State, en mr. A. S. Miederna, directeur, der Haarlemsche Hypotheekbank, prof. Buys zullen herdenken, onderscheidenlijk als geleerde op het gebied van het staats recht; als leermeester en als grondvester van het hypotheekbankbedrijf. Oud-leerlingen en andere belangstellen den wordt verzocht ter bekoming van een uitnoodigingskaart voor die herdenking zich aan te melden bij den secretaris van het comité, Jansstraat 19, Haarlem. HET OVERLIJDEN VAN DEN HEER SWEERTS DE LANDAS WYBORGH. In verband rnet dit overlijden meldt men ons nog het volgende. Het college van Curatoren onzer Universiteit wordt de laatste jaren wel door zware verliezen getroffen. Had dit college in 1924 een gevoelig verlies te betreuren door den dood van Staatsraad Oppenheim, en in 1920 door het overlijden van Mr. Ledeboer, thans is het college weer een zware slag toegebracht door het verscheiden van Baron Sweerts de Landas Wy- borgh. Sinds 10 Mei 1911 heeft baron Sweerts de Landas Wyborgh deel van het College uitgemaakt. Op de verga deringen van Curatoren was hij vrij wel steeds aanwezig en slechts een enkele keer, wanneer dringende ambtsbezigheden hem in beslag na men, ontbrak hij op het appèl. Aan de beraadslagingen van het college nam hij ijverig deel en zijn adviezen werden daar steeds op zeer hoogen prijs gesteld. Doch niet alleen het col lege van curatoren, ook de Leidsche Universiteit lijdt door zijn dood een zeer ernstig verlies. Gedurende de 1U jaar, welke hij v. 't College van Cura toren deel uitmaakte, heeft hij de be langen van de Universiteit krachtig voorgestaan en bevorderd. De rector-magnificus, Prof. Wen- sinck, en de secretaris van den Aca- demischen Senaat, Prof. van Eijsingci. zullen Vrijdag bij de begrafenis de Leidsche Universiteit vertegenwoordi gen. De R. K. Studentenvereeniging „Sanctus Augustinus", het Leidsch Studentencorps, de Vereeniging voor vrouwelijke studenten en den Bond van Leidsche Studenten hebberï we gens het overlijden van Baron Sweerts de Landas Wyborgh 14 dagen rouw aangenomen. Van de studenten-societeit „Miner va" en van de gebouwen der andere studentenverenigingen is de vlag halfstok geheschen. HET GECOSTUMEERDE IJSFEEST VAN DE LEIDSCHE IJSCLUB. Lang heeft het kwik in den barome ter geweifeld om het vriespunt, maar gisteren is dan toch de dooi defini tief en krachtig ingevallen. Dit heeft echter niet kunnen beletten, dat het feest van de Leidsche IJsclub, dat gisteravond op de banen van het Schuttersveld werd gehouden, prach tig is geslaagd. Reeds om acht uur bevonden zich honderden belangstellenden op de ijs baan en ook op het veld, grenzende aan het ijsterrein bevonden zich vele menschen, om van verre het feest ga de te slaan en te genieten van het mooie gezicht, van de al of niet ge- costumeerden, die zich op het gladde ijzer voortbewogen.. Het ijs was nog in uitstekende con ditie en van water op de baan hebben we niets gemerkt. Natuurlijk had het veel van zijn hardheid ingeboet en tegen het einde van den avond verminderde het hard, maar dat nam niet weg, dat men zich kostelijk geamuseerd heeft. Langzamerhand verschenen op de helder verlichte ijsbanen vreemde ge stalten. Pijlsnel schoten enkele cow boys over bet ijs. Personaadjes uit ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertenliën per regel 22'/t cent Ingezonden Mededeelingen dobbel tariel Bij contract belangrijke redactie Kleine Advertenliën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Belangrijkste nieuws in dit Hummer. Binnenland. Het Gverlijden van Baron Sweerts de Landas Wyborgh. De Minister van Arbeid zal over gaan tot benoeming van een commis" sia van onderzoek betreffende het ca- deaustelseL Buitenland. Ernstige toestand door de over stroomingen in Engeland. Gevaar voor overstroomingen in België. Gasontploffing te Hamilton £n En geland. De dagen van het kabinet'Bratlanu schijnen geteld. Teztielarbeidersstaking te Bom bay. Rusland besluit tot invoering van den leerplicht. lang vervlogen tijden schenen als uit den grond te verrijzen. Twee blauwe pierrots gaven den indruk van plotse ling uit de balzaal te zijn gevlucht, 'n Drietal sneeuwpoppen als baanvegers, gewapend met besneeuwde bezems gleden statig over het ijs. Vader en zoon in pyama met een blaker in de hand en een slaapmuts op het hoofd kwamen, alvorens naar bed te gaan, nog een baantje rijden. St. Nicolaas, die we reeds lang in het warme Span je waanden, verscheen ook met zijn knechts ten tooneele. Een paar nik kers uit West-Indië reden in hun kleu rig tenue met groote trossen bananen en kapmessen. Twee griezelige wezens met het gezicht op de plaats, waar an ders het achterhoofd zit, hadden veel belangstelling. Het bestuur der IJsclub was gesto ken in het kleurig jachtkleed van den Engelscliman. Er waren dienstboden en Tyrolers, Marker visschers, en Zuid Hollandsche boeren, leden van de Klu-Klux-Klan en rijdende staal boeken van een manufacturenmaga- zijn, enz., enz., een bonte troep vreem de wezens, die fantastisch door elkan der kringelden. Toen alle gecostumeerden aanwezig waren, verzamelden ze zich op een aparte baan, waarna ze groepsgewijze enkele malen heen en weer reden. Hierbij werd de gewone baan leeg en concentreerde zich de belangstel ling van de aanwezigen hoofd zakelijk op de middenbaan, waar lam pions en licht vuurwerk bet aspect van het geheel verhoogden. Het bestuur was spoedig daarna met zijn oordeel klaar en na een gees tige speech van den voorzitter der Leidsche IJsclub, den beer J. Oppo- laar, dietna het uitspreken daarvan stormachtig werd toegejuicht, werden de prijzen uitgereikt. Kort daarna dunde de ménigte, be gaven de een na den ander zich naar huis. Het laat zich aanzien, dat thans de schaatsen wel weer voor een Jaartje ingevet kunnen worden. ONDERSCHEIDING. Bij Kon. Besluit van 24 December 1927 is aan H. de Geus, tuinman aan den Hortus der Rijksuniversiteit al hier, die jl. Maandag zijn 40-jarig ju bileum als zoodanig herdacht, de eere medaille der Orde van Oranje-Nassau in brons toegekend. RIJKS ETHNOGRAFISCH MUSEUM. De heer J. M. Enger te Wassenaar heeft aan den staat der Nederlanden een oud-Javaanschen ring met inge- grifte letterteekens ten geschenke aan geboden, ter plaatsing in het Rijks Ethnografisch Museum alhier. Den schenker is deswege de dank der regeering betuigd. POLITIE. Ter kennis wordt gebracht, dat met ingang van 1 Januari 1928 door den Commissaris van Politie op de navol gende wegen vaste stopplaatsen voor autobussen zijn aangebracht: Rijnsburgerweg. Steenstraat, Kqrt Rapenburg, Breestraat. Hoogewoerd, Hooge Rijndijk, Haarlemmerstraat, Havenplein. Lage Rijndijk. Vermoedelijk zullen door de auto busondernemers op de aangewezen stopplaatsen halte-borden worden aan gebracht. GEVONDEN VOORWERPEN. Perforator, bril, handschoenen, sleu tels, ceintuurs, portemonnaie met in houd, windkap van een rijwiel, zilver bon, eindje gummislang, Lipssleutel, ,,Ingenius"-sleutel> slinger van een

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1