CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
Dit immer bestaat uit TWEE Bladen.
8»«* AARCANO
DINSDAG 3 JANUARI 1928
NUMMER 2225
HOWE LEIDSCIE COD
AB)NNEMENTSPRIJS
IiLeide» en buiten Leiden
«ar agente gevestigd zijn
Pet wartaali 2.50
Pet 'eek0.19
Fraio per post per kwartaal 1 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Teleloonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse
2ERSTE BLAD.
V l>lle klaarheid.
Ers een tijd geweest, waarin de
voonnstaande mannen in onzen po-
litieln strijd gevoelden, dat er iets
ontb.k. We hadden ons program van
onzegrooten Kuyper. Daarin was als
meten reuzenarm vooruit gegrepen
naaieen vast punt. Dat punt stond
voorlezen grootste van zijn tijd vast
en mrop stuurde hij aan. Maar het
wasem, als moest hij een kruienden
zaneerg verzetten. Zoo moest hij nog
in Dnig opzicht als 't ware de gees
ten mwerken en bekwamen. Gemee-
ne ratie. Pro Rege, Anti Revolutio-
naiiStaatkunde, zij getuigen er van.
HetJrogram behoefde niet g e w ij-
zig, maar moest wel toegepast.
D Kuyper heeft in zijn dagen met
zijnmachtigen geest het ideale kun-
nenvasthouden, Aan de verdieping
konhij gestadig voortwerken. omdat
de mstandigheden hem gunstig wa
ren
Et machtige bolwerk van het Li-
ber.isme, dat met verdrukking der
meerheden op den troon kon blijven
en at geen vrijheid voor anderen wil
de^ gevallen onder zijn mokerslagen
Eeider groote goederen van het Cal-
vinme heeft hij met anderen be-
vocten. Met zijn heengaan kwam de
vrieid van onderwijs tot stand.
Jet dat hoofdpunt was een der
grctste stukken in ons spel gewon-
nei Daarmede was vanzelf met het
begisel ook een geweldige invloed
vevorven.
htuurlijk heeft dat gebracht e. n
spmgsgewijze vooruitgang. Onze An-
thvolutionaire partij werd een betee-
keende partij. Uit haar midden wer-
de mannen geroepen tot allerlei taak
ophet openbaar terein.
ven natuurlijk moest dat rea<-tie
teweeg brengen. In den feilen strijd
blft de troep zich veel meer als één
mn gevoelen, dan wanneer in vre-
detijd er gelegenheid is tot onderlin-
gecritiek. Zoo ging het ook onder ons
Eik wam weer op een strijd, die reeds
eewen geleden gestreden werd, een
stjd, die een groot deel van den tijd
dt reformatie heeft gewoed, n.l. den
stijd over de verhouding tusschm
OBrheid en Kerk.
lier had Kuyper positief gekozen.
Os Program spreekt duidelijke taa'.
D straks genoemde werken zetten
dj breeder uiteen. Maar de praktijk,
dar kwam men nog niet zoo toe, er
w.ren toen andere onderwerpen van
pictiseben strijd.
Vlaar in onze dagen, vooral na 11
Nv. *25, is er meer dan gewone aan-
dang om dat punt eens uitvoerig uit
ti werken.
Vooral ook de houding der Staat-
kndig Gereformeerden noopt daartoe
Daarom is het zoo verblijdend, dat
vj nu van alle kanten juist dat punt
Esproken zien.
Het was zoo uitnemend gezien var
dn voorzitter van het verband van
aze propagandaclubs om juist dat
pnt te belichten en de geesten daar-
rede te doen bezig zijn.
Daarom waardeeren wij ook het zoo
ttnemende studiewerk, dat de heer
I de Wilde ons gaf. Daarin wordt ge-
gaven tot op den wortel der kwestie.
In „Om de Vrijheid" worden terecht
d drie personen: Oranje, Datheen en
C den barn eve ldt, die elk een richting
vrtegenwoordigen, naast elkander be
l.ht.
Wie d:t werk bestudeert, krijgt een
laar inzicht, hoe reeds in de lGdc
euw dezelfde strijd, zij het ook in
ïidere voimen. gestreden is.
Wij zijn thans op weg, om op dit
lier belangrijkste punt tot volle prae-
Ische klaarheid te komen.
Dat hier inderdaad een machtig
Icht gaat doorbreken bewijst de abso-
lite negatie daarvan in den boezem
<er S. G. I'
Het is alsof men daar verrast is
ioor dit positief geluid. Men was daar
lewoon om over enkele bijzaken met
ins te debatteeren. Zelf stelde, noch
lersten, noch een van zijn volgelingen
•oit principieel eigen standpunt in
.et volle licht. Anti-thetisch was de
itrijdwijze van hun zijde. Helaas
noest van onze zijde ook meermalen
net gelijke munt betaald worden,
nndat tijd en kracht tot een meer
hetische bestrijding ontbrak.
Van nu af gaat dat anders worden.
Wij zijn nu het tijdperk van de volle
1 laarheid ingetreden.
Voor onze kiesvereenigingen en pro-
jagandaclubs nu de tijd om dit vraag
tuk ter hand te nemen.
Wij zullen trachten ook hier en
laar een stuk nog nader te belichten.
STADSNIEUWS.
WEEK DER GEBEDEN.
Gisteravond werd in de Oosterkerk
de eerste samenkomst van de Week
der Gebeden gehouden. Het onderwerp
van dezen avond was: „Algemeene
dankzegging en verootmoediging".
Het kerkgebouw was matig bezet.
Eerste spreker was Ds. K. Schilder
van Oegstgeest. die liet zingen: Gez.
264 vs. 1 (Lutherlied), las de Twaalf
artikelen, voorging in gebed en daar
na las Efeze 4 vs. 1—G.
Spr. begon met de bezwaren van
hen te ontzenuwen, die er aanmerking
op maken, dat de week der gebeden
begint met dankzegging.Daarna noem
de spr. eenige lichtpunten van den te-
genwoordigen tijd: het begrip „open
baring" begint in de theologie meer
erkenning te vragen; de Kerk wordt
meer dan vroeger gezien als het huis
Gods; de naam van Christus wordt
meer genoemd, ook de modernen wor
stelen om een Christologie; er is een
strijd om zuiver geformuleerde be
grippen; buiten onze grenzen, in
Duitschland en Zwitserland begint
men waarde te hechten aan 't Woord
Gods; de Kerk begint haar woord te
spreken in de vredesbeweging; er is
opleving van den Zendingsarbeid.
Daarom is het niet juist, wat som
migen zeggen, dat de tijd, waarin on
ze vaderen leefden beter is dan dien
wij thans beleven.
De kwesties, waar het thans om
gaat, zijn geen individueele. doch so
ciale: het oorlogsvraagstuk. het ar
beidsvraagstuk, e.d. Het gaat niet om
den enkeling, doch het gaat om de
collectiviteit; Jezus Christus wil de
wereld zegenen. Als we de dingen zoo
zien, zien we het historisch verband,
dan zien we het groote geheel.
Nadat gezongen was Ps .33 vs. 7,
betrad de tweede spreker. Ds. C. de
Meyere, Ev. Luth. pred. alhier, den
kansel. Spr. had tot onderwerp; „Ver
ootmoediging en Gebed".
Wij moetan ons heel ons leven lang
verootmoedigen; et is zoo veel zonde
rondom ons en in ons. Verootmoedi
ging wil iets anders zeggen dan dat
een mensch wordt vernederd; is het
een gedwongen vernedering, dan kan
de houding deemoedig zijn, doch het
hart opstandig. God wil niet. dat de
mensch aldus gebroken wordt; God
wil, dat de mensch uit eigen beweging
schuld bekent en het uitspreekt, dat
hij niet waardig is een kind genaamd
te worden, opdat hij dan de Vaderlief
de Gods vindt.
Daarom is het goed, dat we gemeen
schappelijk schuld belijden voor God,
opdat Hij ons vergiffenis schenke, en
dat we Hem bidden om licht om het
Koninkrijk Gods in zijn geheel t^ kun
nen ziep en om kracht, om te vervul
len de verplichtingen, die daaruit
voortvloeien.
Hierna ging spr. voor in gebed.
Hedenavond is het onderwerp:
De Algemeene Kerk.
Dankzegging: voor het zich open
barend verlangen naar nauwer veree-
niging tussc-hen de verschillende af-
deelingen van de algemeene kerk;
voor het nog meer bepaald verlan
gen om te komen tot een niet uitwen
dige, maar innerlijke geestelijke een
heid.
Belijdenis: van trots en zelfzucht,
die deze eenheid belemmeren, zelfs bij
Gods kinderen;
van de verzoeking om onze eigen
idealen te willen zien triomfeeren, zon
der met die van anderen rekening te
te houden;
van gebrek aan ware liefde.
Gebed: om meer echt verlangen
naar:
de eenigheid des geestes, door den
barld des vredes;
om meer echten ootmoed in het be
wustzijn onzer tekortkomingen;
om meer volkomen de zienswijze
van anderen te begrijpen.
Hedenavond hopen als sprekers op
te treden Ds. \Y. Th. Boissevain en Ds.
H. Thomas.
S. L. VAN LOOY.
De uitgeversfirma S. L. van Looy,
te Amsterdam -houdt op te bestaan
Het fonds is overgenomen door A.
W. Sijthoffs Uitgevers-Mij. alhier, en
de heer S. G. van Looy is mede-direc
teur geworden van de Leidsche zaak
Met de firma Van Looy verdwijnt
een uitgever, die veel mooi werk heeft
uitgegeven, vooral van de Nieuwe
Gids-auteurs. We denken in de eerste
plaats daarbij aan de boeken van zijn
neef, Jacobus van Looy en vooral aa"
zijn Feesten. Jaapje en Jaap en de drie
keurig verzorgde deelen van de won
derlijke avonturen van Zebedeus.
Maar dan moeten nog genoemd wor
deu de tweede druk van Perk's geilich
ten met de lithografische versieringen
van T. Nieuwenhuis, waarvan de let
ter helaas nog niet fraai is, de bloem
lezingen uit de Nederlandsche dich
ters van Maerlant tot Perk met de
zeer aardige vignetten o.a. van Nieu
wenhuis, Dysselhoff, Lion Cachet en
van den laatsten tijd de nooit voltooi
de uitgave der volledige werken van
Molière (een keurige uitgave) en van
Bredero.
Verder heeft Van Looy een poos uit
gegeven De Nieuwe Gids en De Vrije
Bladen.
MARRTAANVOER IN HET
AFGELOOPEN JAAR.
In het jaar 1927 werden aan de Leid
sche markt alhier aangevoerd:
1.GG5.79G K.G. kaas, waarvan 444.871
K.G. Leidsche en 1.220.925 K.G. Goud-
sche kaas.
In 1926 bedroeg de totale aanvoer
1. 635.843 K.G.
De aanvoer van boter bedroeg in
1927: 107.950 K.G., in 1926: 112.890 K.G.
Een kleine achteruitgang dus.
De totale aanvoer van het vee be
droeg 246.774 stuks (v. jaar 241.254),
bestaande uit: 43.325 runderen, 361
vette kalveren, 9953 nuchtere kalveren
46.591 schapen. 36.090 lammeren,
24436 vette varkens, 44.096 magere var
kens, 44.341 biggen, 661 diverse paar
den, enz.
RAAD VAN ARBEID.
Door het bestuur van den Raad van
Arbeid is met ingang van 1 Januari
j.l. bevorder^ tot adjunct-commies de
heer A. G. de Kier, thans klerk, en zijn
in vasten' dienst aangesteld tot schrij
ver de heer G. P. Gunst en de dames
W. Hermans en E. C. Segaar, thans
tijdelijk.
BIJEENKOMST V. L. O. K.
Vrijdagavond, 30 December, had in
Oud-Hortuszicht de jaarlijksche gezel
lige bijeenkomst van V.L.O,K, (Ver-
eeniging van Leidsche Oud-Kweeke-
lirgen) plaats. Tegen acht uur bleek
de zaal bijna te klein te zijn voor de
talrijke vrienden en vriendinnen van
onze Alma Mater. Ook vier leeraren,
n.l, de heeren Schilp, Anes en Smink
met hun dames, Ue hee* Zijlstra en de
leerares Mej. de Niè kwamen de fees
telijkheid verhoogen. Zelfs één der
leden van de Commissie van Toezicht
volgens art, 11, de heer Meyer, ver
eerde V.L.O.K. inet zijn tegenwoordig
heid. Vroolijk verwelkomden oude he
kenden elkaar. De stemming was bui
tengewoon gezellig, Ernst en luim,
muziek en zang wisselden elkaar op
>rot.tige Wijze af.
En' hoe later het werd, hoe joliger
de stemming werd. Lang na 't midder
nachtelijk uur vlogen de V.L.O.K,'ers
uiteen, met een vroolijk tot weerziens
voer 't luisterrijk lustrum in 1928.
DE VIERING VAN DEN 353STEN
DIES NATALIS DER HOOGESCHOOL
Prinses Juliana zal de rectorale
feestrede bijwonen.
Ter gelegenheid van den 353sten
stichtingsdag der Uni\ersiteit alhier
zal Woensdag 8 Februari, des namid
dags twee uur de rector magnificus
der Universiteit, prof. dr. A, J, Wen-
sinck in het groot auditorium, een
leestrede houden.
Het Leidsche Studenten Muziek
gezelschap „Sempre Crescendo" zal
voor en na het uitspreken der rede
cenigo muzieknummers ten gehoore
brengén.
H, K, II, Prinses Juliana zal de her
denking in het groot auditorium bij
wonen.
Na afloop der feestrede zal de rec
tor magnificus receptie houden.
Des avonds zullen de hoogleeraren
zich vereenigen aan een feestmaaltijd
in Huize Bruyns aan het Rapenburg,
waar hun omstreeks 9 uur door de
leden van liet Leidsch Studentencorps
een serenade zal worden gebracht.
De echtgencoten der hoogleeraren
zullen des avonds aanzitten aan een
feestmaaltijd in „Zomerzorg".
Vanwege het Leidsch Studenten
corps zal de dies natalis worden her
dacht met een gecostumeerde rij jool
door de eorste-jaarsleden. Verschil
lende politieke en andere belangwek
kende gebeurtenissen uit den laatsten
tijd zullen het onde -werp van den rij-
iool vormen. Op de sociëteit Minerva
zal voorts een collation worden ge
geven. gevolgd door ee kroegjool.
Ook vanwege de crceniging van
Vrouwelijke Studenten, en den Bond
van I eidsche Studenten zal deze dag
feestelijk worden gevierd.
DOOR HET IJS GEZAKT.
Hedenmorgen 8 uur is op de Rijn
en Schiekade ter hoogte van de Am-
bachfsschool ren met 2000 Kg. cokes
beladen wapen van den expediteur
van I eeuwen uit de Heerenstraat, op
het i's geleden. De koetsier en de'
paarden ri.in op den wal gebbven. De
wa^en zakte door het ijs zoodat ren
gedeelte der cokes" verloren ging
Met behulp van een takel werd de
wagen weer op het droge gebracht.
C. H. heeft aangifte gedaan van
diefstal van een heerenrijwiel dat
stond voor een perceel in de Bolwerk-
straat.
Gistermiddag is in de Haarlemmer
straat de 4-jarige C. M. N, tegen een
auto aangeloopen, Het ventje liep
met zijn moeder en zag zijn groot
moeder aan de overkant loopen. Daar
door wilde hij oversteken, waardoor
het ongeluk gebeurde, dat bijzonder
goed afliep. De E,H,D„ die ontboden
was moest zich hoofdzakelijk bezig
houden met de grootmoeder, die flauw
gevallen was. De jongen had slechts
een buil op het hoofd en een bloedneus
opgeloopen.
Zaterdagavond is uit een auto,
staande aan de Langestraat een deken
ontvreemd. Men zij gewaarschuwd.
Gistermiddag kwam op het Vrou
wenkerkhof de 12-jarige J. d, 1, R, te
vallen bij het baantje glijden. Hij
kwam terecht op een paar honden,
die voor een kar gespannen waren,
waarbij een der honden hem leelijk
in het been beet.
BINNENLAND.
HOFBERICHT.
Na de ontvangst van het Corps Di
plomatique ten Paleize Noordeinde te
's-Gravenhage lieeft H. K. H, Prinses
Juliana eenige hoofden van missiën
ontvangen, die nog niet aan Haar wa
ren voorgesteld.
De hofmaarschalk van H. M, de
Koningin deelt mede, dat de tweede
soiree ten Hove op 20 Januari as. zal
plaats hebben.
NIEUWJAARSRECEPTIE TEN HOVE
Gistermiddag te 12 ure heeft H. M.
de Koningin, in tegenwoordigheid
van Z. K. H, de Prins en H, K, H, Prin
ses Juliana, ten Koninklijken Paleize
in het Noordeinde te 's-Gravenhage
het bij Haar Hof geaccrediteerde di
plomatieke corps, met den Deken van
dat corps, den heer Guesalaga, gezant
van Argentinië, aan het hoofd, in de
gelegenheid gesteld Hare Majesteit
geluk te wenschen bij de intrede van
het jaar 1928
Daarna heeft de Koningin tot dat
doel ontvangen het Permanente Hof
van Internationale Justitie, vertegen
woordigd door het lid voor Nederland
mr. B. C, J, Loder, oud-president van
dit internationale college,
Gisternamiddag ten half zes ont
ving de Koningin voor de aanbieding
van hun gelukwenschen bij de jaar
wisseling de Ministers, Hoofden der
Departementen van Algemeen Bestuur
en de verdere civiele autoriteiten te
's-Gravenhage
Ten slotte stelde Hare Majesteit de
leden der hofhoudingen in de gele
genheid gelukwenschen aan te bieden.
HET CREMATORIUM WESI'ERVELD
Het aantal crematies bedroeg in het
afgeloopen jaar 352, tegen 318 in het
vorig jaar. Het grootste aantal op één
dag, n.l, vijf geschiedde op 29 Dec, j.l,
VIJF EN TWINTIG JAAR TUIN- EN
BOSCHBAAS.
Op Nieuwjaarsdag herdacht de heer
S. de Zoete, tuin-boschbaas ten palei
ze te Soestdijk, onder groote bewijzen
van belangstelling, den dag, waarop
hij vóór 25 jaren in dienst trad bij H.
M, de Koningin-Moeder,
Namens de vereeniging „Floralia"
en de afd. Baarn van de Kon. Maat
schappij voor Tuinbouw- en Plantkun
dc, mocht de jubilaris een bloem- en
meubelstuk ontvangen. Van den in
tendant, Jhr. de Jonge van Zwijnsber-
gen, ontving de heer De Zoete een
boek, op de plantkunde betrekking
hebbende, terwijl H. M. de Koningin-
Moeder hem een couvert met eigen
handig geschreven brief deed toeko
men.
x DE GASCORRUPTIE.
Te Huizum.
Een commissie van onderzoek uit
den genuenteraad v. Lecuwarderadeel
was tot de overtuiging gekomen, dat
de directeur van de gemeentegasfa-
briek te Kuizum ruim 3000 op on
rechtmatige wijze, in den vorm van
z.g. retourcommissies, heeft verkre
gen, Up liaar voorstel heeft de raad
besloten, hem dit bedrag, vermeer
derd met de kosten van het onderzoek
te laten terugbetalen in zeven jaarlijk
sche termijnen van 500.
Een voorstel van een der raadsle
den om den directeur te ontslaan,
werd met 8 tegen 6 stemmen verwor
pen.
Te Grosnlo.
Gedeputeerde Staten van Gelder
land hebben aan den gemeenteraad
van Groenlo bericht, dal zij geen ge
volg kunnen geven aan het tot dit
college gericht verzoek, om een onder
zoek in te stellen naar de beweerde
corruptie aan de gasfabriek aldaar.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/» cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel tariei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
Meeningen van autoriteiten over de
draadloos-telefonische verbinding Neder
land—Indië.
Buitenland.
De onderhandelingen tusschen Polen
en Litauen.
Overstroomingen en vorkeersbeperiiin-
gen in Engeland.
Mussolini over het nieuwe Jaar.
Pogingen om de straat van Gibral
over te zwemmen.
Ernstig voedseltekort in Bosnië en da
Herzegowina in verband met de sneeuw
stormen.
TIMOTHEUS.
Wij ontvingen het oudejaarsnum-
mer van dit mooie geïllustreerde
weekblad.
De uitgevers, La Rivière en Voor
hoeve te Zwolle maakten van dit
nummer een zeer aantrekkelijk huis
kamer-tijdschrift. Verschillende arti
kelen met pakkende keurige illustra
ties maken het lezen en kijken tot een
genot.
Een prijsvraag met fragmenten van
bijbelsche platen is voor kinderen
een heerlijke bezigheid in de lange
avonden. Een mooie plaat: Elia onder
den jeneverboom in het tekstgedeelte
en een aparte reproductie van Eugéne
Burnand's De Terugkeer van den
Verloren zoon verhoogen nog de aan
trekkelijkheid.
Vermelden wij nog dat een uitge
breide boekbeoordeeling. de vragen-
rubriek en de medische rubriek ook
nu niet ontbreken.
FAILLISSEMENTSSTATISTIEK
DECEMBER.
Uitgesproken faillissementen: Noord
Holland 24 (excl. Amsterdam), Am
sterdam 38, Zuid-Holland 38 (excl. Den
Haag en Rotterdam), Dc i Ilaag 36,
Rotterdam 24 Utrecht 16, Gelderland
20, Noord-Brabant 21, Limburg 10, Zee
land 4, Friesland 16, Groningen 13,
Drente G, Overijsel 10. Totaal over Dec,
276 faillissementen en over 1927 3681
faillissementen, tegen 3866 faillisse
menten in 1926.
ANNEXATIE OF SAMENWERKING VAN
GEMEENTEN.
Het bestuur van de Nederl. Vereeniging
voor Gemeentebelangen heeft een commis
sie ingesteld tot het uitbrengen van een
rapport over het vraagstuk van annexatie
of samenwerking van gemeenten. Deze
commissie is samengesteld uit de beeren
mr. L. B. J. van Oppen, burgemeester van
Maastricht, voorzitter; mr. dr. J. van der
Grinten, hoogleeraar aan de R.K. Uni
versiteit te Nijmegen; II. P. J. Bloemeis,
burgemeester van Rheden, in De Steeg;
jhr. J. P. W. van Dooing, burgemeester
van Heemstede; mr. dr. J. G. Schalkwijk,
rechter in de rechtbank te Rotterdam; mr.
dr. W. G. A. van Sonsbeeck, burgemeester
van Breda en mr. W. A. Brouwers, waar
nemend griffier bij de rechtbank te Maas
tricht, wonende te Meerssen, secretaris.
BUITENLAND.
DE POOLSCH-LITAUSCHE
BESPREKINGEN.
Sombere vooruitzichten.
Naar uit. Ivowno gemeld wordt, staat de
datum, waarop de Poolsch-Litausche on
derhandelingen zullen beginnen, nog niet
vast. Men is van meening, dat deze niet
in Januari, maar eerst tegen het eind van
de lente zullen plaats vinden. Woldema-
ras wil klaarblijkelijk eerst de nieuwe
grondwet aanvaard zien. Zooals bekend,
bevat deze een artikel, zeggende, dat Wil
na de hoofdstad-van Litauen is. Door het
aanvaarden van dit artikel zal op demon
stratieve wijze worden aangetoond, dat
Litauen in geen geval afstand van Wilna
kan doen en dat de toekomst der stad
ook voortaan het voornaamste vraagstuk
van de Litausche politiek zal zijn.
In Litausche politieke kringen is men
overigens zeer somber gestemd wat de
kansen der onderhandelingen met Polen
aangaat. Men wijst er op, dat Polen het
optreden van benden aan de grenzen blijft
dulden en verklaart dat Polen de beslui
ten van Genève schendt. In een officieel
communiqué werd beweerd, dat de be
volking van een grensdorp al weer door
een bende geterroriseerd is geworden.
Voorts wordt verklaard, dat de bewe
ging der emigranten in het gebied van
Wilna nog steeds van Poolsche zijde ge
steund wordt. Polen zou nog niet het min
ste hebben ondernomen om de besluiten
van Genève ten uitvoer te brengen. Zoo
is bijv. nog niet een van de 48 Litausche
scholen, die door de Polen werden geslo-
