CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Dit nummer bestaat uit VIER Bladen. Het jaar 1927. Belangrijkste nieuws in dit Nummer ZATERDAG 31 DECEMBER 1927 NUMMER 22 23 ABONNEMENTSPRIJS Ia Leiden en buiten Leiden waai agenten gevestigd zijn Per kwartaal. f 2.50 Per week I 0.19 Franco per post per kwartaal I 2.90 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiên per regel 22'/i cent Ingezonden Mededeelingen dobbel tarief Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiên bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 pjySÜsjH Aangesloten op het Streekne! Lisse EERSTE BLAD. Verwacht, o Neerland! geen herstel ling maar dreiging, schrik en oordeelvel- velling, zoolang g'Uzelf en heel uw lot niet opgeeft in de hand van God! Van God, den God van uwe vaad'ren, die moog'lijk Zich van ons liet naad'- ren! (na zooveel afval, nog!) op grond' van 't met hen opgericht verbond! Jat om Uws Zelfs wil, Heer der Hee reen! hekeer ons, dat w' ons tot U keeren! Ach! is er voor dat Israël! nog redding mooglijk en herstel? 't Zal zijn door kracht, noch macht- beroeming, en (weg onzaal'ge schuldverbloeming) door werken, noch gerechtighcen maar door Uw Heil'gen Geest alleen! Ja, komen zullen deze tijden van licht en heerlijkheid na lijden. doch bij geen eenig volk bepaald. als 't heil opnieuw uit Sion straalt. Gods kennis 't aardrijk overdekken, Zijn stem de dooden op zal wekken: Waak op, gij wereld! Christ'nen waakt Want zie, de Koning Zelf genaakt! Deze zang van Da Costa, gedeeltr- telijk uit 1829 en gedeeltelijk uit 18ó8. is in veel opzichten ook op onzen tijd en in het bijzonder aan den avond van den laatsten dag van 1927 toepasselijk Evenals het vorig jaar, was ook 1927 een uiterlijk kalm jaar. Geen groote hinnenlandsche- gebeurtenissen en evenmin opzienbarende buitenland sche feiten hebben ons verontrust. Wel heeft ook dit jaar ons een aan eenschakeling van velerlei feiten doen zie¥i, die ons heenvvijzen naar een machtige strijd der geesten, die te ko men staat. Daarachter staat tegen den donke ren achtergrond de lichtende figuur van den Koning Zelf, Die komt ten oordeel. Een feit van groot gewicht, dat ech ter om de uiterste eenvoud, waarin H. M. de Koningin het hulde, een in tieme plechtigheid gelijk werd, was het verschijnen van Prinses Juliana in het openbare leven. Onze Kroon prinses treedt thans als lS-jarige jon ge dame hier en daar zelfstandig op en nam ook reeds een grondwettelijke functie waar. Elders zullen wij er nog op wijzen, welke beteekenis dit openbaar optreden voor onze Sleutel stad heeft. Voorts heeft aan het begin van het Jaar een minder ernstige, dan lang durige griep-epidemie ons land ge plaagd. Van veel ernstiger, schoon minder uitgebreide beteekenis was de doode- lijke infectie, die optrad na de vac cinatie tegen pokken en die nog juist voor het Kerstreces leidde tot het aannemen door de Tweede Kamer van een schorsingswet van den vac- cinatiedwang. Een tweede feit, dat heel wat pen nen en monden in beweging bracht, was de behandeling van het verdrag met België. Nagenoeg dwars door alle partijen ging hierbij het verschil van meening. De door sommigen voor spelde onrust of internationale inmen ging bleef gelukkig achterwege. Het voornaamste directe gevolg was wel, dat het ons den schier onmis baar geachten Minister van Buiten- landsche Zaken kostte. Gelukkig, dat zijn opvolger de eer van ons land even hoog weet te houden. In den loop van dit jaar is het mo gelijk gebleken om het Moederland met de Koloniën door de menschelijke stem te verbinden middels de korte golf der radio, met succes in toepas sing gebracht in de Philips-fabrieken te Eindhoven. Eveneens heeft een tweetal vluch ten heen en terug naar Indië de we reld verbaasd doen staan van Neder- landsche durf en degelijke techniek. Verlaging van het briefport, alsme de een aanstaande kleine verlaging van den belastingdruk zijn de tastba re voordeelen van het geleidelijk her stel der normale economische omstan digheden. Dat wij dat herstel ook op andere wijze ervaren, o.a. in de op heffing der Huurcommissie en in de vervroegde herinvoering van het ver plichte 7de leerjaar, zooals staat te gebeuren, dat ondervond geen alge- meene instemming. Enkele tamelijk ernstige spoorweg ongelukken en talloos vele auto-onge lukken leerden ons, dat met de snel heid de veiligheid van het verkeer geen gelijken tred houdt. Voorts werd het Oosten van ons land geteisterd door een ernstige cy- cloonramp, die nog grootere afmetin gen aannam en ineer verwoestingen te weegbracht dan die van Augustus '2*3. De verleden jaar getrokken schei ding in den boezem van de Gerefor meerde Kerken zette dit jaar door en deed op sommige plaatsen een droeve verwijdering ontstaan, waaraan in één geval zelfs de burgerlijke rechter te pas kwam. Ten slotte last not least de verkiezingen voor de Staten Provin ciaal en Gemeenteraden, gaven ons een thermometer voor het politieke leven, waarop we hebben kunnen af lezen een gestadige opschuiving van al wat links staat naar den rooden hoek, met hier en daar een tijdelijke opleving naar het oude liberalisme in den Vrijheidsbond en een vervaging van de kleuren rose, rood en donker rood. Daarentegen een stationnair blijven van de rechtergroepen, zij het ook met eenige winst voor de dissidenten, met o.a. in de Staten van Zuid Holland de onaangename positie van op de wip zitten toebedeeld aan de laatste groep. Aan het einde van het jaar is er 'n aangroeiende afkeer van het onwaar achtige in de politieke wereld gescha pen door de beslissing van 11 Nov. 1923, een afkeer, die zich geleidelijk bij alle partijen openbaart. Richten we vervolgens den blik bui ten onze grenzen, dan kunnen we al lereerst met dankbaarheid constatee- ren, dat ons werelddeel in het jaar, dat thans achter ons ligt voor oorlo gen gespaard gebleven is, ook al dreig den menigmaal vrij ernstige conflic ten tusschen sommige mogendheden. Helaas moeten we hier tevens, met een variatie op een woord van Da Costa, aan toevoegen, dat ,.de oorlog wei in zijn vaart, maar niet in zijil bron gestuit" is. En dan bedoelen we dit niet slechts in dien algejneenen zin, dat er, zoolang we in een zondige wereld leven, de mogelijkheid op con flicten bestaat, doch ook aldus, dat men op onverantwoordelijke wijze be zig is door imperialistische strevin gen en het sluiten van tegen andere mogendheden gerichte verdragen de brandstof op te hoopen, precies zoo als men dat voor 1914 deed, zoodat het te vreezen staat, dat, wanneer de lont in het kruit gegooid wordt, Euro pa weldra weer in lichte laaie staat. En het i9 zeer de vraag, of de Volken bondsbrandweer, die het afgeloopen jaar wel eenige schoorsteenbrandjes als het Bulgaarsch-Joegoslavisch en het Poolsch-Litausch conflict wist te blusschen, tegenover zulk een uit- slaanden brand iets zou vermogen. Wat de landen buiten Europa be treft, in China is het nog volop bur geroorlog. Soms scheen het, of de ont wikkeling der gebeurtenissen leidde tot een eenheidsstaat; dat was, toen twee groote machten, de Zuidelijken en de Noordelijken tegenover elkaar stonden, waarvan het zelfs heette, dat zij aan het onderhandelen waren. Doch thans zijn we van die eenheid verder af dan ooit. Het is nu weer echt Chineesch: verschillende gene raals die elk voor eigen standje vech ten. De communistische invloeden die in het Zuiden werken en de reactie daartegen maken den warboel nog erger. Laten wij nu in het kort de voor naamste landen de revue passec- ren, te beginnen bij onze Oosterburen. Duitschland zat bij de vorige jaarwisseling midden in Ti regeerings- crisis, die eerst geëindgd is door het persoonlijk ingrijpen van den Rijks president. Deze wenschte een Kabinet uit de burgerlijke partijen, en alzoo is het geschied. De democraten weiger den hun medewerking, zoodat het nieuwe ministerie kwam te bestaan uit Centrum, Duitsch-nationalen, Duitsche en Beiersche Volkspartij. In economisch opzicht was het af geloopen jaar voor Duitschland vrij goed; er viel een tamelijke opleving van handel en industrie te constatee- ren. Helaas neemt den laatsten tijd het aantal werkloozen in Duitschland weer schrikbarend toe. Dit laatste is trouwens een kwaad, waar de meeste landen mee te kam pen hebben. Een gunstige uitzondeing vormen in' dit opzicht België en Frank rijk, waar hoegenaamd geen werkloos heid is. Wel zijn de loonen hier aan den lagen kanti doch dit hangt mede samen met de geringe behoeften, die de Romaansche bevolking heeft, ver geleken met de Germaansche. België kreeg in het afgeloopen jaar een nieuw Kabinet, doch behield denzelfden premier. Jaspar. De socia listen traden uit de regeering, die nu bestaat uit liberalen en Katholieken van beiderlei soort: conservatieve en democratische. Frankrijk behield het Kabinet- Poincaré, dat den franc op peil wist te houden, zij het ook, dat het nog niet tot stabilisatie kwam. Het ging voort een verzoenende politiek tegenover Duitschland te voeren, waarvan de vermindering van de Rijnlandbezet ting een bewijs is. Italië wist voor enkele dagen de lire te stabiliseeren op ruim 13 cent. Het werd op krachtige, doelbewuste wijze geleid door Mussolini, die waar lijk een nieuw Italië wist te scheppen bezield door eendracht en vaderlands liefde. De klassenstrijd is hier over wonnen: alle standen werken met vol le overtuiging mede tot de welvaart des lands; het nieuwe arbeidswetboek de Carta del lavoro, is op dit beginsel gegrond. Helaas heeft de buitenlandsche po litiek van Mussolini ook iihperialis- tische tendenzen in zich, wat o.m. wel eens aanleiding gaf tot wrijving met Frankrijk. In Engeland bleef het Kabinet- Baldvvin aan het bewind; helaas, dat het zijn macht misbruikte om een nieuwe vakvereenigingswet te doen aannemen, die de vrijheid der arbei dersorganisaties al te zeer aan ban den legde. De herziening van het En- gelsche Gebedenboek werd door het IToogerhuis aangenomen, door het La gerhuis verworpen. Het is nog niet te zeggen, welke gevolgen dit voor de Engelsche Staatskerk zal hebben. Rusland had met groote, inwen dige moeilijkheden te kampen door de oppositie, waarvan Trotzki de ziel is. Wel werden Trotzki en zijn aanhan gers uit het Kremlin verwijderd, doch er is in 't land nog een machtige par tij, die meer met Trotzki, dan met Stalin op heeft, zoodat het niet onmo gelijk is, dat de rollen weer eens om gekeerd worden. De Russisch-Britsche betrekkingen werden in het afgeloo pen jaar door de regeering-Baldwin af gebroken. Zwitserlan d is zelve het land waarvan het heet: „Gelukkig het land dat geen geschiedenis heeft". Toch zag het binnen zijn landpalen gebeurte nissen van groote internationale beteekenis zich afspelen, omdat te Genèvé de zetel van den Volkenhond gevestigd is. Van de daar gehouden conferenties noemen wij de economi sche conferentie en de conferentie in zake de in- en uitvoerbeperkingen, op welke onze oud-minister Colijn op waardige wijze het land vertegenwoor digde en den naam van Nederland hoog hield. De laatste conferentie werd door Colijn gepresideerd, naar eenparig getuigenis op lofwaardige wijze. Op uitnoódiging van den president van Amerika is ook te Genève de z.g. driemogendhedenconferentie gehouden tot vermindering van de bewapening der zee, waaraan werd deelgeno men door Amerika, Engeland en Ja pan Italië en Frankrijk hadden voor de eer bedankt. Helaas is deze conferentie op een totaal fiasco uit- geloopen, Groote onrust in vrijwel de geheele wereld verwekte het proces van Sacco en Vanzetti. twee Italiaansche revolu tionairen, die verdacht van moord ter dood waren veroordeeld, tegen welk vonnis alles wat revolutionair voelt in beweging kwam. Na de uitvoering van het vonnis luwde de beweging spoedig. Meerdere pogingen werden voorts in het afgeloopen jaar gewaagd om den Atlantischen Oceaan over te vliegen, waarvan er enkele in de richting A- merika-Europa gelukten, die in omge keerde richting alle mislukten. Tenslotte heeft het afgeloopen jaar een groot aantal rampen te boeken, zooals de overstroomingen in het Mis- sissippigebied, de onweersramp in Saksen, de aardbeving in Palestina, het vergaan der „Principessa Mefal- da", en nog vele andere van grooter of kleiner omvang. Tenslotte wenden wij den blik ook nog naar ons Indië. In den aanvang van 1927 werden wij nogmaals verrast door een plotselin ge uitbarsting van revolutie op Su matra. Was de organisatie in Nov. 192G op Java gebrekkig, daaraan ontbrak het gelukkig op Sumatra ook. Niette min heeft hoe kon het anders bij de meer standvastige, opbruisende Sumatranen er meer bloed gevloeid dan op Java. Maar na dezen opstand, die spoedig gedempt kon worden, is heel duidelijk gebleken, dat van uit Nederland, via randgebieden van Indië, met kwistige hand het revolutiezaad gezaaid wordt, naar de aanwijzingen en met steun van het Communisme, zooals het in Rusland zijn hoofdzetel heeft. Een duur, maar heilzaam, middel is gebleken om de oproerkraaiers over te brengen naar een eenzaam oord, dat men voor dit geval vond in Boven Djigoel op Nieuw Guinea. Laat ons hopen, dat spoedig deze kolonie daar in eigen onderhoud zal kunnen voorzien. Vermoedelijk, dat ze dan niet weer naar Java terug keeren. De bedreven misdaden tijdens den opstand brachten mee, dat aan som migen de zwaarste straf, de doodstraf, moest worden opgelegd. Welk verzet, vooral van Socialistische zijde, hier tegen ook opkwam, ten slotte is dat ook weer verdwenen, toen de revoluti onaire elementen zelf verklaarden, dat de doodstraf in Indië nuttig en noodig was. Een verstandige daad van de Indi-4 sche regecring is geweest de vervroeg de reis van den Gouverneur-Generaal naar een deel der buitengewesten. Vroeger werd deze reis doorgaans in het derde jaar der regeeringsperi- ode ondernomen. Nu heeft een deel van de ons trouwe bevolking haar hart eens kunnen ophalen aan de eer, dat de vertegenwoordiger van de Ko ningin hun kwam opzoeken. Over cle andere daad, die eenig ver band houdt met de woelige strooming de verandering van de meerderheid in den Volksraad, daarover is men niet nllerwege even goed te spreken. Met name in Indië zelf, kwam daartegen heftig verzet. Door tactvol en beslist optreden is dat verzet wel gebroken, maar de teg«nzin zal nog wel eens oplaaien vreezen wij. Langzamerhand krijgt Indië zelf zijn inrichtirgen van onderwijs, e.d., die het noodier heeft. Naast een rechts hoogesrhool kwam nu een geneeskun- dige'boogesc.nool Door subsidie daar toe in staat aesteld, kregen wij nu ook het eerste Lyceum op Java. Weldra zal dit eerste door andere gevolgd wor den, hopen wij. De Zending boekte mooie resulta ten. Naast cle enkeling, die kwam tot belijdenis van den eenig waren God, kwam ook de massa onder de klem van 't Evangelie. Dat belooft een rij ken zegen. Gelukkig, dat ook het werk zich consolideert, zoodat in de oudste ge meenten de ambten konden worden in gesteld en de opleiding van volledige Javaansche predikanten met zegen vooruit gaat. Zou het woord van Jan Pieterszoon Coen in vervulling gaan: „Hier is wat groots te doen!" God geve het. Aan het einde van 1927 past het ons slechts in te stemmen met Gezang 250: Schoon wij de starren tellen konden, Uw gunstbewijzen telt niet één; Wij, wij vermeeren onze zonden. Maar Gij Uw goedertierenheen. Ik ben geringer Heere, Heere! Dan al het heil, dat mij weervaart. Uw goedheid, die ik heden eere Is toch een eeuwig danklied waard! En dan treden wij 1928 in met: Wil door Uw zegen ons verblijden, Zoo ons de blijdschap heilzaam is Of wel beschikt G' ons kruis en lijden Zoo heilig ons door droefenis. Laat ons geen wereldsch goed bejagen Dat met de wereld henen drijft. Maar naar dien waren rijkdom vragen Die onverderfTijk overblijft. STADSNIEUWS. RIJKSUNIVERSITEIT. Bij beschikking van den Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen is Mr. Dr. J. A. van Praag, te Amsterdam tot wederopzeggens toegelaten als privaat-docent in de faculteit der letteren en wijsbegeerte aan de Rijsuniversiteit alhier, om on derwijs te geven in de Spaansche taal en letterkunde. AFSCHEID IR. G. L. DRIESSEN. Hedenmorgen te 11 uur had in te genwoordigheid van een groot aantal ambtenaren in de kamer van B. en W. ten stadhuize het afscheid van den heer Ir. G. L. Driessen plaats. Namens het college van B. en W., dat voltallig aanwezig was, voerde al lereerst het woord de burgemeester, Mr. A. van de Sande Balchuyzen, die allereerst opmerkte, dat dit afscheid overeenkomstig den wensch van den heer Driessen, een karakter van een voud draagt. Toch gevoelt spr., dat er iets gezegd moet worden na een bijna 27-jarige ambtsvervulling als die van den heer D. Spr. acht zich den tolk der gemeente, als hij dank en waar deering uitspreekt voor de groote werkkracht van den heer D. en de voortreffelijke wijze, waarop hij met alle liefde en toewijding zijn taak ver vuld heeft. Zijn hulpvaardigheid is spreekwoordelijk. Het moet voor den heer D. wel een voldoening zijn, dat in de opvolging voorzien is overeen komstig den wensch van deh heer D. en spr. hoopt, dat, wanneer in ver band met het uitbreidingsplan op den heer D., ook al heeft deze zijn functie neergelegd, een beroep zal worden ge Binnenland. Man bij De Vink door den trein over" reden en gedood. De Z.-H. Ijsbond waarschuwt tegen onbetrouwbaar ijs, Buitenland. Te Sjanghai is de staat van beleg afgekondigd. Geruchten over een nieuwe coalitie in Duitschland. Drie vooraanstaande Sovjetmannen uit hun ambten ontzet. Trotzki geïnervlewd. daan, deze de gemeente zal dienen met zijn zeer gewaardeerde adviezen. Spr. eindigde, met den heer Dries sen de eere-penning van de gemeente uit te reiken, de eerste, dezer onder scheidingen, welke verleend wordt. Vervolgens werd het woord gevoerd door den heer J. Splinter, die er aan herinnerde, dat weldra het carillon van den stadhuistoren weer zal spelen „Uren, dagen, maanden, jaren. Vliegen als een schaduw heen". Zoo is het ook met de 27 jaar dat de heer Driessen hier ter stede werk zaam is geweest. Ze zijn omgevlogen. Spr. zal geen opsomming geven van alle groote werken, die onder de. lei ding en het toezicht van den heer D. zijn tot stand gekomen, doch wel noemt spr. enkele daarvan: de ver breeding van het Kort Rapenburg, en de Lange Brug, de bouw van ver schillende scholen, w.o. de nieuwe H. B. S.. de uitbreiding der gemeentelij ke gestichten. In 1901 werden door den heer D. 350, in 1927 1050 rapporten uitgebracht wel een bewijs van d,e uitbreiding zij ner taak. Spr. brengt dank aan den heer D. en uit den wensch, dat God hem met zijn gezin geve nog lange jaren van zijn welverdiende rust te genieten. Daarna sprak de heer Ir. G. A. van Klinkenberg, directeur van de Stede lijke fabrieken van Gas en Electrici- teit, die den heer D. dank bracht na mens de verschillende takken van "ge meentelijken dienst. De samenwerking was steeds op de aangenaamste wij ze, en spr. wenscht den heer D. alle goeds toe. vertrouwende, dat hij nog wel niet in een ruststoel zal gaan zit ten, doch nog op een werkstoel, en zijn kracht blijven wijden aan allerlei pro blemen, die met zijn vak als civiel in genieur samenhangen. De heer Driessen dankte tenslotte met een kort woord. Spr. dacht van daag terug aan de herdenking van zijn zilveren jubileum, verleden jaar. Mei, toen spr. ook talrijke bewijzen van waardeering ondervond. Stond hij destijds nog in zijn volle werkzaamheid, thans is de tijd van gaan voor hem gekomen. Dat is een onverbiddelijk lot, waar niets aan te veranderen valt. Spr. dankt voor de hartelijke woor den tot hem gericht; hij zal steeds 'n prettige herinnering behouden aan den tijd, als directeur van gemeente werken te Leiden doorgebracht. Spr. van zijn zijde betuigt zijn dank en waardeering aan het College van B. en W. voor de wijze, waarop hem dit is tegemoet gekomen, speciaal, om dat het hem gelaten heeft in het vol le besef van zijn technische verant woordelijkheid. Spr. eindigt met een woord van hartelijken dank voor de hem verleende onderscheiding, die steeds voor hem en zijn huisgenooten een aangename herinnering zal blij ven. Daarna drukten alle aanwezigen den scheldenden directeur de hand. DE STAGNATIE DOOR DEN BRAND BIJ „DE LEIDSCHE COURANT". Naar de Leidsche Courant mededeelt is er reeds een pand gehuurd om daar in een noodzetterij in te richten, waarvoor ook de machines enz. reeds zijn gekocht. Gelijk men weet, wordt het blad thans nog bij het „Leidsch Dagblad" gedrukt. ZANGERSAVOND. Op Woensdag 4 Januari a.s. zal de Ring Leiden en Omstreken van Chr. Zangver- eenigingen weder haar gebruikelijken Zangersavond houden in de Stadsgehoor zaal alhier. Daar het programma het vorige jaar te vol was, heeft het Bestuur hiermede re kening jehouden, door slechts 12 vereeni- gingen te laten zingen, en wat vroeger te beginnen. Ook heeft het Ringbestuur gemeend, ge zien de vorige maal er velen terug ge stuurd moesten worden, en daar velen uit de omliggende gemeenten bij waren, nu

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1