CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN Oil nummer beslaat uit TWEE Bladen. Belansrijksle nieuws in dit Hummer. 8 ,1e JAARGANG MAANDAG 12 DECEMBER 1927 NUMMER 2306 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 EERSTE BLAD. V Actieve handelspolitiek. Met belangstelling wordt in den lande afgewacht welke houding onze Kegeering ten opzichte vai. dit vraag- stuk aan zal nemen. Ook in de bloembollenstreek ge niet deze kwestie de levendige belang stelling. Vond men vroeger onder de bollen- menschen veel vurige v ijhandelaren, men is daai hoe langer hoe meer in gaan zien, dat eenziju'^e v "e invoer nog iets anders is dan algemeen vrij ruilverkeer. En geen wonder. Aan den lijve heeft men gevoeld, hoeveel last de verschillende maatre gelen der buitenlandsche regeeringen kunnen veroorzaken. De schade die Amerika ons berok kende is algemeen hekend. Canada geeft steeds meer blijk dat het zijn grooten buurman graa» na wil doen. In Zweden werden bepalingen inge voerd^ die eveneens veel moeite kun nen veroorzaken. Wel is men er in geslaagd, om on danks a. deze moeilijkheden den uit voer op peil te houden, maar men ge voelt maar al te goed welke groote i hier dreigen. En vooral Lij dj steeds stijgende productie is t dringend noodzakelijk dat er iets ge- neurt. Daar komt nog iets bij. Er zijn verschillende teekenen die er op wijzen dat er in Amerika liet land dat tot dusver de meeste moeite veroorzaake, een kentering komen gaat in de handelspolitiek. De toestand is in Amerika niet be vredigend. Er is geld genoeg, maar geld is niet alles. Een land heeft noo- dig dat zijn industrie bloeit, dat zijn afzet zich uitbreidt. En hier hapert in Amerika nog al iets aan. En de za kenwereld is tot de conclusie geko men, dat hun afzet bemoeilijkt wordt, door de maatregelen die de eigen re- gtering tegenover andere landen neemt. De krachtige actie door landen als Frankrijk, Spanje en Argentinië te gen de Ver. Staten gevoerd bleef niet zonder vrucht. Men is gaan onder handelen en het eerste resultaat is, dat het Departement van Landbouw in het vervolg geen maatregelen in kan voeren, zonder hier vooraf met het Departement van Binnenlandsche Zaken overleg over te plegen. Verwacht wordt dat Frankrijk bij het afsluiten van het nieuwe handels verdrag met Amerika ook nog ande re voordeelen zal weten te bedingen. Verschillende berichten wijzen er op dat het niet onmogelijk is dat de in voer van de Fransche Narcissen weer zal worden toegestaan. Daarcm Wo. algemeen gevoeld, <'«t al uwze omstandi^' den onk'o^-e Regeering moeten dringen tot meer activiteit. Wij zijn dankbaar voor de rede, die de heer Lovink over dit onderwerp hield, ter gelegenheid van de behan deling der Landbouwbegrooting. Wij zijn eveneens dankbaar voor het ant woord van Minister Kan. Toch geloover. we dat men nog een stap verder zal moeten gaan. De heer Lovink toch protesteerde tegen de ongemotiveerde houding van Amerika in dit opzicht en vroeg ten' slotte „of de Minister bereid was de hu1,a in te roepen van zijn ambtge noot van Buitenlandsche Zaken, opdat deze door een duidelijke uiteenzetting van het algemeen aangenomen, en op practische en wetenschr-- gron- d-n berustend standpunt, bij de be scherming tegen ziekten bij den in voer van planten en bollen zijn Ame- v"TP^«elien ambtgenoot 1 inlichten en eventueel kan aandringen op wij ziging der te dezen opzichte bestaan de regelingen". En de Minister beëindigde zijn re de mrt den heer Lovir'. de verzeke ring te geven „dat hij onmiddellijk riet den Minister van Buitenlandsche Zaken in overleg zal treden om op- i 'euw een krachtig vertoog tot Ame rika te richten". Wij herhalen het, we zijn dankbaar maar niet voldaan. Wij gelooven dat de loop der geschiedenis gedurende de laatste jaren de overtuiging wet tigt, dat men er met protesten en krachtige vertoogen alleen niet komt. Zocflang de te Genève geschetste idealen niet algemeen worden toege past, zal ook voor ons land een krach tig verweer noodig blijken. Frankrijk en Spanje hebben inge zien, dat men tegenover Amerika met woorden niet veel verder Lwam, pas tnen men tot de daad overging waren ,i '•""ren Amerikanen tot onderhan delen bereid. Zoowel voor onze Regeering, als voor de men3chen van bet „dogma van den vrijhandel" valt hier veel uit te leeren. STADSNIEUWS. Ds. J. H. DONNER f Zaterdagmiddag is plotseling te Middel burg overleden Ds. J. H. Donner, Geref. Pred. te Breda. Op aangrijpende wijze is aan dit leven een einde gekomen. Ds. Donner was Zaterdag 1U December te Middelburg, om als voorzitter der stich ting „Vrederust" te Bergen op Zoom, zijn medebestuurslid (2e voorzitter) Ds. N. M. de Ligt, in leven Herv. pred. te Middel burg, mede grafwaarts te dragen. Nadat de begrafenis had plaats gehad, waarbij ook door Ds. Donner het woord was gevoerd, en de rouwstoet weer naar het sterfhuis terugkeerde, werd Ds. Don der in 't rijtuig plotseling onwel, 't Rijtuig waarin hij gezeten was, werd onmiddel lijk uit den rouwstoet genomen en reed direct naar het ziekenhuis, waar bij aan komst Ds. Donner reeds aan een hart verlamming bleek overleden te zijn. Ontroerend en aangrijpend is dit ster ven van dezen bekenden en veel geliefden leeraar. Nadat hij enkele oogenblikken tevoren aan het graf van zijn overleden vriend, Ds. de Ligt, nog het woord had gevoerd en ongetwijfeld zal hebben herinnerd aan de broosheid en vergankelijkheid van het leven, roept God hem op. „Uw weg is het heiligdom, o God!" Met Ds. J. TI. Donner daalt een man ten grave die in de Geref. Kerken in het algemeen, en in de Geref. Kerk te Leiden in het bijzonder een bekende persoonlijk heid was. Immers, de overledene, de jongste zoon en naamgenoot van wijlen Ds. J. TI. Don ner, in leven Geref. pred. te Leiden en lid van de Tweede Kamer voor het Kiesdis trict Katwijk, werd i7 November 1867 te Leiden geboren. Evenals zijn oudere broeder, Ds A. M. Donner, werd hij opgeleid tot predikant aan de Theol. School te Kampen. In 1894 geslaagd voor het candidaats- examen, werd hij op 9 December 1894 be vestigd als pred. der Geref. Kerk te Nieuwdorp. Een groot aantal beroepen werden op hem door verschillende Kerken, tijdens zijn candidaat zijn, uitgebracht. Zijn bijzondere preekgaven hadden hem een naam in het land bezorgd. Velen hoorden in den jongen Donner den ouden Donner weer, die mede in zijn dagen als prediker zeer geliefd was. Na een twaalfjarig verblijf te Nieuw dorp deed Ds. Donner op 27 Mei 1906, zijn intrede als pred. bij de Geref. Kerk te Bre da. Slechts 3 jaren was hij te Breda werk zaam, toen hem door de classi3 op zijn verzcek emeritaat werd verkend, aange zien hij de benoeming had aangenomen als geestelijk verzorger aan de stichting „Vrederust", uitgaande van de Vereen, tot Christelijke verzorging van Krankzinni gen in Zeeland. Aan de totstandkoming van deze stich ting had Ds. Donner een zeer werkzaam aandeel gehad. Gedurende 11 jaren is hij als geestelijk verzorger van „Vrederust" werkzaam ge weest. In 1920 werd Ds. Donner weer door de Geref. Kerk van Breda als predikant be roepen, welk beroep hij aannam, waarna hij zich den 9en Mei 1920 opnieuw als her der en leeraar aan Breda verbond. Dat men hem ook gaarne voor de stich ting „Vrederust" behouden wilde, bewijst wel dat hij spoedig na zijn vertrek, als voorzitter van het bestuur werd benoemd welke betrekking hij tot aan zijn dood met toewijding vervulde. Deze stichting ziet zich in enkele dagen van haar len voorzitter, Ds. J. H. Donner en haar 2en voorzitter Ds. N. M. de Ligt, beroofd. Vermelding verdient nog, dat Ds. Don ner tijdens zijn verblijf aan de stichting „Vrederust" een beToep ontving van de Geref. Kerk te Leiden, voor welk beroep hij evenwel meende te moeten bedanken. ORTHOPAEDISCHE BEHANDELING VAN KINDEREN. Ter voorbereiding van een filmvoorstel ling, welke op 15 December des avonds om 8 uur in den Dierentuin te 's-Graven- hage wordt gegeven ten bate van een op te richten orthopaedisch-chirurgische kli niek, is dezer dagen een persconferentie georganiseerd, waarop door Dr. W. Roo senburg een uiteenzetting is gegeven van hetgeen tot dusver op het gebied der or- thopaedische behandeling is bereikt en van de plannen in de toekomst. Aangezien deze uiteenzetting ook voor Leiden van groote beteekenis is, vestigen wij er hier de aandacht op. Dr. Roosenburg wees er op, dat Dr. Reussen in Arnhem in 1899 heeft opge richt de vereeniging tot verzorging van kreupele en misvormde kinderen in Ne derland. Later in 19uü werd te Arnhem geopend de Johannastichting, welke thans over 37 bedden beschikt. In 1912 volgde de Adriaanstichting te Hillegersberg en in 1915 de Cornelia-stich- ting te Beetsterzwaag. Daarnaast zijn nog 16 bedden beschik baar in het Wilhëlmina-hospitaal te Am sterdam, 3 in Leiden, waar dr. Murk Jan sen de patiënten behandelt. In totaal zijn in ons land op een bevol king van 7 millioen inwoners slechts 117 bedden beschikbaar. In DuitscLland had men daarentegen in 1914 reeds de beschik king over 6300 bedden. Wij staan in dit opzicht dus ver achter bij het buitenland. Herhaaldelijk is reeds door de betrok ken vereenigingen bij de regeering aange drongen om deze ongelukkigen te helpen, maar tot dusver steeds zonder resultaat. Daarom moest het particulier initiatief de zaak verder ter hand nemen en nu is het idéé van dr. Murk Jansen om in ons land te T ogen een reparative inrich ting. Bij 20 pet. der ongelukkigen is het ge brek aangeboren, terwijl bij de anderen de mismaking in de meeste gevallen het ge volg, is van tuberculose, rachitis en kin- derparalyse. Van deze laatste rubrieken hadden tal van gevallen voorkomen kunnen worden, wanneer bijtijds was ingegrepen. Waar ook ons land tienduizenden li chamelijk gehrekkigen telt, is in de eer ste plaats voorlichting in breeden kring noodig, opdat de ongelukkigen of hun fa milieleden weten, dat er mischien nog uitkomst is. Dr. Murk Jansen is toen op het denk beeld gekomen, dat ook wij langzamer hand moeten zien te komen op het Engel- sche plan. In Engeland n.l. is men bezig het land te verdeelen in districten. Elk district heeft een radius van ongeveer 6U K.M. en in het middelpunt daarvan be vindt zich een orthopaedisch-chirurgische kliniek met orthopaedisch geschoolde zusters (dit laatste is mede een factor van groote beteekenis voor het welslagen der behandeling). Eén keer in de week is er polikliniek. Door een dergelijke indeeling vervalt het bezwa ir om mét. de g"?brekkigen vezre reizen te moeten maken. Ook raakt men meer en meer vertrouwd met het idéé, terwijl de kinderen geregeld onder orthopaedisch toezicht blijven en toch ook de school kunnen blijven be zoeken. In ons land zei begonnen worden met een orthopaedisch-chirurgische kliniek alhier, terwijl daarna getracht zal wor den ook in andere deelen des lands het mooie doel te verwezenlijken. Ook zou natuurlijk reeds veel zijn bereikt, wan neer aan de verschillende ziekenhuizen orthopaedische voorlichting zou kunnen worden gegeven. Voor de kliniek in Leiden is een bedrag van /4UU.(JUÜ noodig, waarvan reeds nu J 18U.UUU hijeen is. oor het genoemde be drag krijgen we een op goeden leest ge schoeide inrichting welke er veel toe zal kunnen bijdragen, om een groot gedeelte van het leed der lichamelijk gebrekkigen weg te nemen of te verzachten. Ten ein de het publiek met het denkbeeld en de behandeling in kennis te brengen, zal in tal van plaatsen een filmvoorstelling ge geven worden. PROF. Dr. A. EEKHOF. De „Gesellschaft für Kirchegeschichte" voor Duitschland, te Berlijn, heeft tot lid van haar hoofdbestuur gekozen prof. dr. A. Eekhof, hoogleeraar in de Kerkgeschie denis alhier. OUDERAVOND LUSTHOFLAAN. SCHOOL. Verleden Vrijdagavond, 9 Dec., werd de jaarlijksche Ouderavond gehou den van de Lusthoflaanschool. Met het geheele personeel der school en enkele bestuursleden was een groot getal belangstellende ouders op gekomen. De voorzitter, de heer Zijlstra, open de de vergadering en wees in een ern stig woord op de teekenen der tijden, waarop acht gegeven moet worden ook door ouders, met 't oog op de op voeding hunner kinderen. Nadat een oogenblik gepauzeerd was, bekwam Juffr. H. Veenendaal het woord, die sprak over „de waarde van ons hoofdvak" en daarbij in keu rige taal en gevoelvolle woorden aan toonde de groote beteekenis van de Bijbelsche Geschiedenis, telkens met welgekozen voorbeelden haar bedoe lingen verduidelijkend. 't Was mooi en een dankbaar ap plaus was daarvan het bewijs. Toen gingen de ouders naar de ver- cliillende leslokalen om te zien de vorderingen en het werk hunner kin deren. Ze gingen praten met de dames en heeren van het personeel; er heerschte in de school een gezellig heid, waar het „belletje" een eind aan maakte. Allen weer naar de Gymnastiek zaal. Nadat weer iets was aangeboden, kreeg de heer Bakema gelegenheid om de ouders te wijzen op hunne ver antwoordelijkheid en die van het on derwijzend personeel der school. Ook dit referaat werd met aandacht aan gehoord. Toen was 't half elf en sluiting. Een der aanwezigen dankte 't personeel nog in welgekozen woorden voor het onderwijs aan haar kinderen gege ven; een ander vroeg iets van de rap porten, terwijl het hoofd der school nog de ouders zijn dank betuigde voor de medewerking, betoond in den loop van het cursusjaar in verband met het steeds uitbreidend aantal leerlingen en gelijke medewerking inriep, als straks in 1928 de nieuwe school aan de Javastraat wordt in gebruik ge nomen. Wel was van die school nog niets te zien, maar de papieren-oorlog ia gewonnen. Nadat nog op de gebruikelijke wijze was geëindigd, keerden de menschen huisfoe. „Een goede avond", dat was de to tale indruk. ONGELUKKIGE AUTO-DIEFSTAL. Gisteren vertrokken van Oegstgeest twee heeren met een luxe auto, een Sudebaker naar Den Haag, en zetten hem eenigen tijd op het Buitenhof ah daar neer, terwijl ze zelf in een café iets gebruikten. Toen ze terugkeerden, bleek de Stu- debaker verdwenen, doch stond op dezelfde plaats een oud, afgereden Fordje. Een soort van vriendelijkheid van den dief alzoo, die niet wilde dat zijn slachtoffer zich per voet huis waarts zou moeten begeven. De Haagsche politie stelde de Leid- sche en deze de Oegstgeester politie met het gebeurde in kennis, welke laatste den Studebakei bij de drie witte palen te Oegstgeest in den sloot vond liggen. De dief (of dieven) had er derhalve ook niet veel geluk mee gehad. Hij had beter z'n Fordje kunnen houden. Of was dit misschien ook gestolen? Van de(n) dader(s) tot dusver geen spoor. LOCAAL RIJKSTELEFOONNET LEIDEN Opgaaf van nieuwe aansluitingen in de maand November 1927: 2656 Bonda, J. W., Haagweg 16a. 2652 Halekoe en Co., fa., Merelstr. 13. 2661 Holswilder, fa. Jac. H., Maars- mansteeg 78. a 2G50 Julius, H. W., Warmonderweg 78 2659 Kingma, IJ., Lijsterstraat 11 2664 Kruisheerenklooster, Vrouwen- weg. Zoeterwoude. 2649 Later, A. J.de fa. de Later «_n Meyers, Zijlsingel. 2657 Meerpoel en Zn., A. J., Visch- markt 14. 2645 Minderbroederklooster, Haagw. 13 2654 Nederhout, H. J. N. V.tot aann. v. werken v/h. Bouvvdepót Ba- taafsche Imp. Mij., Morschweg 2651 Passier, E. TI. F., Langestr. 13-19 2602 Petit, A. J., Da Costastraat 42. 2660 Servaas en zn., fa. L. F., Bree- straat 102. Gisteren is ten nadeele van G. uit een café aan den Stationsweg een jas ontvreemd. De 14jarige H. A. is Zaterdagavond op de Vischmarkt door een onbekend ongeveer 16-jarig persoon, mishandeld. Deze bracht hem met 'n zakmes 'n nict- ernstige bloedende wond aan de lin kerhand toe. Ten nadeele van H. V. in de Le liestraat is door een onbevoegde de muntgasmeter gelicht. BURGERLIJKE STAND. Ondertrouwd: D. Benning, wedr. 65 j. en A. v. d. Burg, wede. 57 j. G. II. Blikman, jm. 37 j. en C. v. Es, jd. 25 j. C. Compisr, jm. 25 j. en M. J. Faes, jd. 25 j. J. A. v. Zanten, jm. 25 j. en J. G. W. Tukker, jd. 18 j. C. Kasbergen, jm. 31 j. en T. Wijnardts, jd. 31 j. J. Nagtegaal, jm. 30 j. en H. C. M. llooger- vorst, jd. 28 j. A. G. J. Terpstra, jm. 28 j en A. M. Cramer, jd. 23 j. J. J. Schim mel, jm. 29 j. en If. J. P. v. Egmond, jd. 24 j. D. J. de Laaf, jm. 29 j. en G. v. d. Broek, jd. 22 j. TI. M. Schreuder, jm. 23 j. en G. v. d. Heiden, jd. 23 j. M. G. J. TI. v. d. Hoek, jm. 28 j. en C. v. d. Reyden, jd. 29 j. J. Singeling, jm. 20 j en M. v. d. Heyden, jd. 20 j. Op de Raadstribune. Vandaag een week geleden begon de gemeenteraad aan de begrootings- behsndeling en zag kans, om in acht zittingen er doorheen te komen. Eon buitenstaander zou Woensdag middag dat niet voorspeld hebben. Wanneer dan ook de Burgemeester niet medegeedeeld had. dat het Col lege oeze week geen vergaderingen kon houden, zou vermoedelijk Vrijdag avond niet het eind zijn bereikt. Mei uitzondering van een paar orv- beteekenende wijzigingen is de be groeting onveranderd aangenomen. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertentiën per regel 22'/* cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Binnenland. Ds. J. H. Donner te Breda plotseling overleden. Buitenland Minister Beelaerts van Blokland heeft te Gsuève de bijleggrng van het Poolsch-Litansch geschil weten te be reiken. Nog geen beslissing inzake het dreigend conflict m de Duitsche me taalindustrie. Italië bereidt een groot offensief in Tri'polis voor. Chamberlain wil een einde maken aan Fransch-Italiaansche „speldeprik- ken". Zoo oppervlakkig gezien, is het dan ook dc vraag, of de begrooiingsbehan- deling wel het geschikte moment is om politieke beschouwingen te hou den Zou b.v. niet, evenals in de Ka mer van Koophandel de Voorzitter doet, een Nieuwjaarsrede van de ver schillende fractie-leiders hetzelfde ef fect hebben? Het is de Sociaal Demo craten, dat is ook nu wel weer ge bleken toch meer om het „effect" van het „voorstellen", dan om het ef fect van het „voorstel" te doen. In elk geval achten wij het uit den booze, op deze wijze de begrooting met moties te bewerken. Deze moties hooren misschien thuis in de .algemee- ne beschouwingen als weerslag op het st hrjflelijk debat dat er aan vooraf ging, maar een lid of een groep leden, die hun zin niet konden krijgen, be lmoren zich tweemaal te bedenken, alvorens demonstratief voorstallen te doen. waarvan ze weten, dat ze ver worpen zullen worden. Onder de gevallen beslissingen is er eene, die door niemand als een ernsti ge zaak is gevoeld en die toch naar onze meening een belangrijk beginsel inhoudt. Wij bedoelen de verordening van den naam van het Burgerlijk Arm bestuur in Maatschappelijk Hulpbe toon. Op zichzelf zeggen geen van bei de benamingen, wat er eigenlijk be doeld wordt. In de oude benaming staat het Burgerlijk tegenover Kerke- lijK. Alle niet Kerkelijke of niet parti culiere Armenzorg wordt uitgeoefend door de Burgerlijke Overheid. Nu kan men zeggen, de Maatschap pij, de gemeenschap, doet dit toch ook door de representante de Overheid en zij bewijst hulp, daarom is de naam nog zoo verkeerd niet. Daar zit dan ook reeds ons bezwaar belichaamd. De Overheid is niet de re presentante van de gemeenschap, ook met de verzorging van de armen, die elders geen groep vonden, waarbij ze zich aansloten, of waarvan zij steun ontvingen. Neen, de Overheid als Gods dienaresse heeft hier te waken voor den welstand van hen, die dreigen on der te gaan. De Sociaal Democraten zijn er steeds op uit geweest, om het Burger lijk Armbestuur onder te brengen hij Sociale Zaken. Verleden jaar was een voorstel daartoe nog een belangrijk punt in het debat. Hier is dan ook, van hun standpunt gezien, alles voor. Maar naar onze meening is dat dan ook absoluut verkeerd. De taak van Sociale Zaken is leiding te geven aan het Maatschappelijk le ven, dat de schokken niet zelf regu- leeren kan. Die taak houdt op, zoo dra dat maatschappelijk leven zelf daar weer voor zorgen kan. Het is dan ook naar onze meening geheel een tijdelijke overheidszorg, zooals zoovele crisismaatregelen. Naar onze meening is de omzetting van den naam een nieuwe concessie aan de Sociaal Democratie, waartoe wij ons niet bereid verklaard zouden hebben. ..Hoewel naar onze meening tegen over de politieke geloofsbelijdenis van den heer Van Eek, zeker een krachti ge verklaring van de geheele rechter zijde gewenscht ware geweest, toch hadden wij verschillende mooie mo menten. De eenheid tegenover het roo- de blok bleef onverzwakt gehand haafd. BINNENLAND. AUDIËNTIE H. K. H. PRINSES JULIANA. H. K. H. Prinses Juliana heeft Zater dagmiddag te kwart over vijf in hel Koninklijk Paleis aan het Koordeinde te 's Gravenhage audiëntie verleend, in tegenwoordigheid van hare hof dame, baronesse Bentinck, den groot meester van haar huis, graaf van Lynden van Sandenburg en van haar kamerheer, baron Baud, aan het dage-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1