CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8»" JAARGANG
MAANDAG 28 NOVEMBER 1927
NUMMER 22 94
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. i 230
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 ijPgsjfwr Aangesloten op het Streeknet Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiën per regel 22'/i cent
Ingezonden Mededeelingen dubbel tariei
Bij contract belangrijke reductie
Kleine Advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Oit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Weer in de oppositie.
Als een zonderlinge uitzondering
was het steeds, dat in het Belgische
Ministerie de Socialistische Ministers
de sterk militairistische legerorgani-
satie hielpen in stand houden. Te
recht werd in ons land meermalen
naar België gewezen waar de heeren
het blijkbaar zoo erg niet vonden.
Ook in België kreeg men het op den
duur met het eigen volk te kwaad. In
en buiten de Kamer begon het verzet
te groeien. Men begon met een stevige
actie voor verkorting van den dienst
tijd.
Daarop is toen eindelijk het Mini
sterie gevallen. Onverwijlde indie
ning van een ontwerp tot den ver
korten diensttijd, zoo eischten de So
cialisten. Toen zij hun zin niet kre
gen, lokten zij een kabinetscrisis uit.
Of dit alles van harte is gegaan,
valt te betwijfelen.
Daar is in de eerste plaats het ver
zet van de Vlaamsche democratische
Katholieken tegen het nieuwe regiem
In de tweede plaats schijnt er ern
stig gedacht te zijn aan Kamerontbin
ding, waarop dan onder de leuze:
„Voor den verkorten diensttijd"' een
stevige verkiezingscampagne gevolgd
zou zijn.
Het spoedige slagen van de rechter-
groepen, die in 24 uur klaar waren,
is hun vermoedelijk een verrassing
geweest.
Nu het niet lukte, om een wig te
drijven tuschen de conservatieve en
de democratische Roomsch-Katholie-
ken en evenmin een Kamerontbin
ding aanvaard kon worden, was er
voor het oogenblik geen winst te be
halen.
Vermoedelijk zal de oppositie in de
ze omstandigheden niet onwelkom
zijn. Men is van een lastig punt be
vrijd. Ook is de weg tot internatio
naal samenwerken weer geplaveid.
Opmerkelijk is b.v., dat de Noten
kraker reeds in zijn laatste nummer
een plaat heeft tegen het annexionis-
me van de Belgen. Werd onder het vo
rig Belgisch bewind van deze actie
gezwegen, nu dit Ministerie mede be-
teekent een opschuiven naar den
Franschen kant. nu is de weg weer
vrij.
De vraag blijft bij dat alles wat meer
gediend wordt, de landsbelangen of
de partijbelangen?
V Nederland en België.
De „Residentiebode" wijst er op.
dat door de oplossing der minister
crisis in België. Vlaanderen weer
meer in 't gedrang komt. Herinnerend
aan uitlatingen o.a. in de Belgische
„Standaard", het orgaan van de de
mocratische katholieken in België,
over het kabinet en het feit, dat de
heer Hymans, de man der beruchte
circulaire over Limburg daarin is op
genomen. zegt het blad:
De vriendschap van Hymans voor
Frankrijk evenaart blijkbaar zijn
vijandschap tegenover Nederland.
Dat is echter nog niet het ergste.
De man gaat niet bepaald recht
door zee, werkt met slinksche mid
delen. De Standaard herinnert niet
voor niets aan zijn beruchte circu
laire over Limburgen aan zijn
even befaamde houding te Versail
les!
En met dien man moet Nederland
vriendschappelijk gaan on
derhandelen inzake het verdrag!
Het zou eerst al een moeilijk
werkje zijn geweest èn België èn
Nederland te bevredigen.
Wij vreezen, dat het optreden van
dezen Hymans'de zaak geheel on
mogelijk zal maken.
Is het daarom wellicht den touw
tjestrekkers achter de schermen, die
in België machtig zijn, te doen?
Dan zou deze. anders totaal on
begrijpelijke benoeming verklaard
zijn.
Maar dan zal het voor Nederland
dubbel zaak zijn, op zijn tellen te
passen. d"e oogen wijd open te zet
ten voor wat daar ginds gebeurt.
Het verschil zit hier, dat Hymans
de portefeuille van Van der Velde
heeft overgenomen.
Voor wat ons land aangaat, heeft
mogelijk deze wijziging op de hou
ding van een deel der Sociaal-Demo
craten eenigen invloed.
STADSNIEUWS.
CURATOR UNIVERSITEIT.
Bij Kon.Besluit is aan Mr. J. A. G.
Baron de Vos van Steenwijk, op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als
secrataris van het college van curato
ren der Rijksuniversiteit alhier.
KAMERKIESKRING „LEIDEN".
Het bestuur van den Kamerkies
kieskring „Leiden" hield Zaterdag 26
Nov. j.l. te 's Gravenhage een verga
dering onder leiding van den heer W.
Warnaar te Sassenheim.
In zijn openingswoord herdacht de
voorzitter met enkele woorden het
droevig verscheiden van wijlen den
heer L. Vuyck Az. te Capelle aan den
IJsel, die sedert 1925 in het bestuur
zitting had.
Onder de ingekomen stukken is een
schrijven van het Goudsche Perscomi
té betreffende de belangen van het
voor Gouda en omgeving verschijnend
A. R. weekblad de „Goudsche Bost".
Na bespreking wordt den secretaris
opgedragen zich met het Comité in
nadere verbinding te stellen.
Betreffende de door den Kieskring
„Leiden" ingezonden voorstellen aan
het Centraal-Comité (reeds eerder in
de pers gepubliceerd) is een schrijven
ingekomen, dat het C. C. van de voor
stellen heeft kennis genomen, doch
deze niet in behandeling zal nemen,
aangezien het C. C. een algeheele sta
tutenwijziging overweegt, en te zijner
tijd aan de voorstellen van Leiden aan
dacht zal schenken.
Besloten wordt, aan het C. C. te ver
zoeken, zooveel mogelijk met de be
handeling dezer zaak spoed te maken.
Inzake het voorstel tot bijeenroe
ping van den geheelen kieskring wordt
na bespreking besloten eerst in De
cember 1928 D. V. hiertoe over te gaan
Door den penningmeester worden
mededeelingen gedaan, betreffende de
financiën.
Uit deze mededeelingen blijkt, dat
nog een klein saldo in kas is. juist ge
noeg, om de gewone huishoudelijke
uitgaven tot 1929 te kunnen bestrij
den.
De heffing van 50 cent per lid bij
de Kiesvereenigingen, alleen slechts
in het verkiezingsjaar, heeft goed ge
werkt.
Alle K. V. op één na, hebben aan
haar verplichtingen voldaan, en heb
ben hiervoor een hoeveelheid doel
matig propaganda-materiaal ontvan
gen. Deze regeling heeft een bevredi
gend verloop gehad.
In de vacature, ontstaan door
het overlijden van den heer L. Vuyck
Az. wordt tot bestuurslid benoemd de
heer A. Verloop, burgemeester te Ca
pelle a. d. IJsel.
Bij de rondvraag komt ter sprake
de bijeenroeping van het Centralen-
Convent. dat volgens de Statuten
der partij in de jaren, waarin geen
periodieke verkiezing plaats heeft,
moet worden gehouden, maar waar
van blijkbaar dit jaar is afgeweken.
Besloten wordt hieromtrent inlich
tingen te vragen bij het Centraal Co
mité.
Nadat de voorzitter de aanwezige
leden had dank gez-egd voor hun te
genwoordigheid. werd de vergadering
welke voor een groot gedeelte daar
toe uitgenoodigd werd bijgewoond
door den Adj. Secr. van het C. C., de
heer R. A. den Ouden, door den voor
zitter gesloten, waarna Ds. E. H.
Broekstra van Rijnsburg voorgaat in
dankzegging.
NIJVERHEIDSONDERWIJS.
Zaterdagavond sprak in een open
bare vergadering in De Harmonie
voor de afdeeling Leiden van den
Ned. Bond van leeraren en leeraressen
bij het Nijverheidsonderwijs, de voor
zitter van dezen bond, de heer C. Men-
ke, uit Utrecht, over: „De tweejarige
ambachtsschoolopleiding en de hou
ding der regeering ten opzichte van
het Nijverheidsonderwijs".
De afdeelingsvoorzitter, de heer G.
N. Meurs. heette allen welkom, in het
bijzonder de heeren Tepe en Vriend,
resp. wethouder en referendaris van
onderwijs, de bestuursleden van de
Vereeniging „De Leidsche Ambachts
school", den directeur van deze school,
den heer Kuyntjes, vertegenwoordi
gers van onderwijsorganisaties, de
heeren Menke en Wamsteker, hoofd
bestuursleden en andere belangstel
lenden.
Vervolgens zette spr. in het kort het
doel dezer bijeenkomst uiteen. Het
ligt niet in de bedoeling na afloop een
motie van protest tegen de houding
der regeering ten opzichte van het
Nijverheidsonderwijs te richten, maar
vecdeer om de aanwezigen in de gele
genheid te stellen hun meening over
dit onderwerp naar voren te brengen.
Nadat spr. den wensch had uitge
sproken, dat de Bond, mocht het tot
een actie komen, op aller medewer
king en steun zou mogen rekenen,
gaf hij het woord aan den heer Menke,
die begon met op te merken dat het
onderwerp van dezen avond in het
centrum der belangstelling staat van
allen, die met het Nijverheidsonder
wijs te maken hebben. Uitdrukkelijk
wees spr. op het groote belang voor
de jongeren van een goede vakoplei
ding. Het doel van het vakonderwijs
moet steeds zijn het leggen der fun
damenten, waarop na het verlaten der
school de leerling zich kan ontwikke
len tot een goed vakman. Daarbij
moet er steeds naar gestreefd wor
den, dat de leerlingen opgeleid wor
den in het vak hunner eigen keuze
en dat de opleiding zoodanig is. dat zij
de plaats kunnen bereiken, waarop
zij krachtens ijver en capaciteiten
recht hebben.
Zooals reeds 20 jaar geleden Tutein
Nolthenius zeide, moet bij de vakop
leiding het belang van den leerling
op den voorgrond staan en daarna dat
van de industrie.
Er is een tijd geweest, dat het nij
verheidsonderwijs het troetelkindje
der regeering was, hetgeen in de nij
verheidsonderwijswet tot uiting kwam
Het gevolg was, dat er veel geld voor
dit onderwijs uitgegeven werd, echter
hoofdzakelijk omdat er een groote
achterstand moest worden ingehaald.
Doch het getij verliep en de alge-
meene bezuiniging belemmerde ook
de toepassing der nijverheidsonder-
wijswet in niet geringe mate. Zoowel
aan het leerlingwezen als aan de
voorgenomen uitbreiding van het dag-
schoolonderwijs werd niets gedaan en
tenslotte kwam het bekende stopwet
je, dat aan de tijden van voorspoed
voor het nijverheidsonderwijs een ein
de maakte.
Toen de N. O.-wet in de Kamers in
behandeling kwam, bepleitte de toen
malige Minister van Onderwijs de
wenschelijkheid om de gemeentebe
sturen'de verplichting op te leggen
aan het nijverheidsonderwijs ter plaat
se een subsidie te verstrekken.
De laatste jaren is dit juist anders
om: de gemeentebesturen willen wel
subsidieeren, maar de Minister geeft
geen toestemming. Amsterdam en
Rotterdam geven hiervan de spreken
de voorbeelden.
Spr. citeert dan het zesde verslag
der bezuinigingscommissie, waarin
betoogd wordt, dat de bezuiniging
moet geschieden in grootschen stijl,
le. door beperking van de salarissen
van het onderwijzend personeel en 2e.
door beperking van de staatsbemoei
ing en den staatssteun door middel
van ingrijpende terugbrenging van
de kosten ten behoeve van het nijver
heidsonderwijs en afschaffing van
datgene, wat voor het doel der oplei
ding overtollig mag worden geacht.
Na het officieele rapport dier com
missie benoemde de minister in Juni
j.l. een speciale commissie, welke tot
taak bad de mogelijkheid van vereen
voudiging van dit onderwijs te onder
zoeken.
In begin Juli riep de minister tegen
15 Juli een vergadering bijeen, waar
voor de voornaamste agendapunten
luidden: een betere verdeeling van
den tijd besteed aan het teekenen en
terugbrenging van den cursusduur
van 3 op 2 jaar.
Positief resultaat leverde deze con
ferentie echter gelukkig niet op.
Ten slotte becritiseerde spr. nog de
houding van den minister t. o. v. de
salarieering der leeraren verbonden
aan het avondschoolnijverheidsonder-
wijs, die er nog heel wat slechter aan
toe zijn dan hun collega's van de
dagscholen.
Spr. besloot met een ernstig woord
tot de vertegenwoordigers der werk
nemersorganisaties om te waken te
gel. de aanranding der belangen hun
ner kinderen.
Van de gelegenheid tot debat werd
gebruik gemaakt door de heeren
P!anjer, Baart en Rademakers, die
allen door den heer Menke werden
beantwoord, waarna de vergadering
met een woord van dank door den
voorzitter gesloten werd.
CHR. REIS VEREENIGING.
Op Dinsdag 20 December a.s., des
avonds te acht uur, heeft de feestelij
ke jaarvergadering der Ned. Chr. Reis
vereeniging, afd. Leiden, plaats in de
Graanbeurs.
N. Z. H. T. M.
Bij de N. Z. H. T. M. worden sinds
eenige dagen des avonds proeven ge
nomen met een transparant, waarop
de letter D voorkomt welke voor aan
den motorwagen zijn bevestigd. Over
dag zijn aan deze wagens bordjes be
vestigd. waarop staat: „Niet voor lo
caal verkeer" Deze bordjes zijn ech
ter des avonds niet zichtbaar, van
daar een proef met deze transparan
ten. De D beteekent: voor doorgaand
verkeer.
Ds. RIEMENS EN DE S. D. A. P.
I!et is tot onze verwondering ge
bleken, dat ons berichtje onder boven-
staanden titel in het no. van Donder
dag misverstand gewekt heeft. We
plaatsten het „verslag" dat „Het
Volk" geeft van de lezing van Ds.
Kit mens en zette daaronder ,,'t Is
Junnetjesl"
Natuurlijk had dit laatste, we voegen
er dit ten overvloede bij, geen be
trekking op de rede van Ds. Riemens,
waarvan wij Dinsdag een uitvoerig
verslag plaatsten, doch op het zeer
onbeteekenende verslag dat „Het
Volk" van deze belangrijke lezing gaf.
MEDISCHE LEZING.
Vanmorgen heeft in de collegezaal
•;an de kinderkliniek van Prof. Gorter
Prof. Dr. K. J. von Pirquet, hoogleer-
aar in de kindergeneeskunde te Wee-
nen, op uitnoodiging van de medische
faculteit der Leidsche Studenten, een
voordracht gehouden over „Tubercu
lose in de kinderjaren".
Onder de zeer talrijke aanwezigen
waren ook verschillende medici uit
de omgeving.
JEUGDIGE AVONTURIERS.
Sedert gistermiddag, omstreeks 12
uur waren 2 jongetjes, de 14-jarige
Marinus en de 13-jarige Jan B. spoor
loos verdwenen. Later bleek, dat ze
naar Rotterdam waren geloopen, over
welken tocht ze van 2 tot 12 uur ge
daan hadden. Even na middernacht
kwamen zij bij hun moeder te Rotter
dam aan. Deze was uit de ouderlijke
macht ontzet en de kinderen waren
door den Voogdijraad bij pleegouders
hier ter stede ter verzorging gegeven.
Zij werden vandaag daarheen weer
teruggebracht.
GEREF. MEISJES VEREEN. „V-O.K."
De Geref. Meisjesvereeniging,, Voor
onzen Koning" zal a.s. Woensdag
avond in het catechisatielokaal van
de Hooigrachtkerk een gezellige sa
menkomst houden, waar als spreek
ster zal optreden het Hoofdbestuurslid
van den Bond van Gere". Meisjesver.,
Mej. Tini Kok, over: „Levenswaar
heden".
Voor verdere bijzonderheden ver
wijzen we naar de in dit no. voorko
mende advertentie.
AANBESTEDING BOLLENHUIS.
Voor rekening van de Fa. Gebr.
Bergman te Sassenheim werd te Haar
lem aanbesteed het bouwen van een
bloembollenhuis te Anna Paulowna,
onder toezicht van het architecten-
Bureau Lohman en Ponsen te Sassen
heim en Leiden.
De uitslag was als volgt:
1. Gebr. Ran. Den Helder 50100
2. Fa. W. Moejes en J. v.
Harskamp, Ouddorp 49200
3. Fa. Doedens en Schilder,
't Zand (N. H.) 47874
4. J. Schuit, Egmond a. d.
Hoef 46700
6. Fa. van Wageningen en
Rietveld, Bentveld 45300
6. J. v. d. Wal en J. Klop
penburg, Bergen 45160
7. J. Dijkstra en Zn., Sas-
senheim 43985
8. D. v. Leeuwen,Delft 43900
9. J. Naaktgeboren, Delft „43890
10. A. Haspers, Wassenaar 42949
11. W. de Vos, N. Vennep 39572
12. M. C. v. d. Plas, Helder 38900
13. P. Tuin, 't Zand (N H) 37900
14. H. Jonker, Oudesluis 3496")
15. M. Hoogervorst, Alkmaar 34833
In den nacht van Zaterdag op
Zondag is door de politie op den open
baren weg aangetroffen zekere B. uit
's-Gravenhage, die door zijn vreemd
gedrag de aandacht trok. Hij bleek
aan verstandsverbijstering te lijden
en is naar Endegeest overgebracht.
Door A. L. v. I. is aangifte gedaan
van het vermissen (men vermoedt
door diefstal) van 600 punten Miss
Blanche uit een portefeuille in den
zak van zijn jas, die in een café hing.
De 21-jarige J. A. K. plaatste
gisteren een fietsenrek, dat hij uit de
lioerhaavesfraat had meegenomen, op
liet Kort Rapenburg o^ de tramrails.
Hij bleek onder invloed van sterken
drank te verkeeren.
Gisterenavond omstreeks 7 uur
had aan den Stationsweg een aanrij
ding plaats van den wielrijder W. B.
door een auto, die vermoedelijk links
van den weg reed. De wielrijder kwam
met enkele ontvellingen vrij, doch de
fiels werd radicaal vernield. De auto
reed zonder te stoppen door.
De nachtverblijver K. v. G„ zon
der vaste woonplaats, die nog 10 da-
Ken hechtenis van het Kantongerecht
te Almelo had te ondergaan, is door
«le politie aangehouden.
Zaterdagmorgen is de student P.
v. C. in het Academiegebouw zijn
bruine winterjas kwijt geraakt.
De 19-jarige drukker C. A. M..
hier ter stede woonachtig, is aange
houden wegens diefstal van 3 fietsen,
die alle nog konden worden opge
spoord.
De 19-jarige F. H.. uit de Vrou-
wensteeg, brak bij het stoeien zijn
linkerbenedenbeen. Hij werd per po-
Belangrijkste nieuws in dil Nummer.
Binnenland.
Het echtpaar Pisnisse ls te Amster
dam vermoord.
Buitenland
De Russische gedelegeerden zijn te
Genève aangekomen.
Een mislukte aanslag op den bur*
gemeester van Weenen.
Polen zou een onafhankelijke Wil-
na-regeering in het .leven willen
roepen.
De komende Belgische regeerings-
verklaring.
litiebrancard naar het Ac. Ziekenhuis
vervoerd.
Zaterdagavond omstreeks 12 uur
geraakte de electr. bovenleiding van
de N.Z.H.T.M. op de Princessekade in
brand. Door uitschakeling van .den
stroom werd aan dezen brand een
einde gemaakt en erger voorkomen.
BURGERLIJKE STAND.
Ondertrouwd: P. Nichot, 33 j
jm en C. J. M. Colpa, jd 29 j J.
Best, 39 j. wedr. en G. Reimeringer,
jd, 35 j J. F. Touw, jm, 24 j en L. G.
Weijding, jd, 23 j J Prins, jm. 24
j en C. Wolmersteth. jd. 20 j J. J.
Montfoort, jm, 33 j en H. Pardon, id,
22 j H. Flaman, jm, 2i j en C. C. v.
Meurs. jd, 19 j F. v. d. Pol, jm, 23 j.
en M. C. de Graai, jd, 21 j H. A.
Blonk, wedr. 58 j en G. Vermond, wed,
55 j P. Jasperse, jm. 25 j en M. v.
Rijn, jd, 21 j.
BINNENLAND.
DE KONINGIN NAAR AMERSFOORT
De Konigin zal zeer waarschijnlijk
Donderdag a.s. de uitvoering bijwo
nen, welke ter gelegenheid van het
70-jarig bestaan der rijschool te
Amersfoort zal gegeven worden.
Ook de Prins is voornemens bij dat
feest aanwezig te zijn.
DE PRINS NAAR DEN BOSCH.
De Prins zou heden tegenwoordig
zijn bij de opening van het nieuwe ge
bouw der Koninklijke school voor
Kunst, Techniek en Ambacht te Den
Bosch.
Hij zou bij deze gelegenheid met
een toespraak het borstbeeld van de
Koningin, vervaardigd door den beeld
houwer Falise. onthullen, dat door
belangstellenden van de school aan
die inrichting is geschonken.
Zooals gemeld zal de opening van
het, nieuwe gebouw geschieden door
Minister Kan.
DE GERECHTELIJKE UITLEVERING
Een B.T.A.-telegram uit Brussel
meldt, dat de Belgische Minister van
Buitenlandsche Zaken en de Neder-
landsche gezant aldaar, Vrijdag over
gegaan zijn tot ratificatie van de aan
vullende conventie, waarbij het eerste
artikel van paragraaf zes van het Bel-
gisch-Nederlandsche verdrag omtrent
de gerechtelijke uitlevering gewijzigd
wordt.
HULP AAN NEDERL. KINDEREN.
Naar aanleiding van het onlangs
gemelde, dat de vereeniging „Neder
land en Oranje" te Berlijn dringende
hulp vraagt, daar haar geldmiddelen
dit jaar te kort schieten om aan on
geveer zeventig arme Nederlandsclie
kinderen en veertig ouden van dagen
een Sint Nicolaasverrassing te geven,
deelt de secretaris van deze vereeni
ging, de heer Karl A. Mayer mede.
dat dit bericht te Berlijn een zeer pijn
lijken indruk gemaakt heeft, daar het
niet strookt met de feiten. De geld
middelen der vereeniging schieten dit
jaar niet tekort. Integendeel. Op 31
Dec. a.s. zal „Nederland en Oranje"
op luisterrijke wijze haar veertigjarig
bestaan vieren. Op Sint Nicolaas zul
len de arme Nederlandoche kinderen,
zooals trouwens elk jaar, de gasten
der vereeniging zijn. Het aantal dezer
kinderen bedraagt op het oogenblik
overigens slechts negen. In het geheel
worden te Berlijn nog ondersteund
vier gezinnen met negen kinderen en
voorts vijf vrouwen en vier zieken.
KNOEIERIJEN TE ROTTERDAM.
Het door B. en W. ingestelde onder
zoek inzake de knoeierijen bij het gas
bedrijf heeft reeds uitgewezen, dat
een magazijnmeester schuldig is. De
ze heeft belangrijke bedragen aan re-
tourcomimissie ontvangen, n.l. onge
veer 4000 per jaar. De magazijn
meester heeft reeds een volledige be
kentenis afgelegd. Hij is op staanden
voet ontslagen. Deze fraude is, naar
uit de boeken blijkt, gedurende vele