CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN
8«" JAARGANG
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1927
NUMMER 2287
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778
Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknel Lisse
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone Advertentiên per regel 22'/* cent
Ingezonden Mededeelingen dobbel tariel
BH contract belangrijke redactie
Kleine Advertentiên bij vooruitbetaling -
van ten hoogste 30 woorden, worden da
gelijks geplaatst ad. 40 cents
Dit nuraer bestaat uit [WEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Des Zaterdags zijn losse nummers van
ons blad verkrijgbaar bij Boekhandel J.
Pontier (J. Du Pon), Haarlemmerstraat 81.
De kandelaar, die de
zon bijlicht.
Het is nog niet zoo heel lang gele
den dat wij op muren ei. schuttingen
een plaat konden bewonderen, waar
op een jonge man, een echt kracht
type, een man die door athletische
oefeningen zijn spieren gestaald heeft,
stond afgebeeld. Deze man, het toon
beeld van de alles overwinnende
kracht, hield een schaal omhoog,
waaruit een rook of walm opging.
Het onderschrift luidde: „Hij draagt
den gouden luchter van den nieuwen
dageraad".
Ziehier een sterk staaltje van de
wijze waarop het socialisme onna
denkend en klakkeloos met groote
woorden schermt en schermen leert.
Het is hetzelfde als wat telkens ver
nomen wordt in volksvergaderingen,
in de raadszaal en in de Staten-Gens-
raal, in fabriek en werkplaats, ja
overal waar onze menschen de sociaal
democraten ontmoeten. Vooral d*
snoevende taal die gebezigd wordt
om de jonge garde aan te vuren ge
tuigt daarvan.
De jeugd heeft nog niets van de
idealen ingeboet, zij is wat roman
tisch aangelegd, nog niet practisch
gevormd en praat graag na, praat
voral graag groote woorden
na. Daarom wordt vooral ten aanhoo
rt- van de jeugd met zulke taal en
zulke beelden gewerkt.
Neem nu dit onderschrift: „Hij
draagt den gouden luchter van den
nieuwen dageraad" eens op den ke
per. Deze luchter inoet licht brengen.
Eu licht is er noodig, als de dag da
len gaat. Vooral deze lijd van het jaar
toont ons dat wel. Zoodra de zon on
dergaat, grijpt ge naar het kunst
licht. En hoewel onze tijd het in de
techniek van de verlichting zéér ner
gebracht heeft, toch blijft ook de
schitterendste electrisch? lamp niet
anders dan een schamel vervangmid-
del. Het groote gouden zonlicht is
door niets te vervangen.
Het is dan ook immer een groote
vreugde, als de dageraad weder rijst
eni het kunstlicht kan worden ge-
bluscht.
Zoodra de dageraad opgaat, wordt
de luchter, de kandelaar overbodig.
De samenvoeging „luchter van den
dageraad" is derhalve baarlijke on
zin.
Het dwaze van deze voorstelling
wordt nog aanmerkelijk versterkt
doordat de luchter den vorm heeft
van een schaal, waarvan alles behal
ve licht uitstraalt, maar waaruit een
wolkende walm opstijgt.
De bedoeling van den ontwerper is
geweest, in beeld te brengen de zege
ningen van het socialisme, zooals die
bezongen worden in een „strijd "-lied
voor den vrede. Want aan dit strijd
lied voor den Vrede is de bombasti
sche regel ontleend. En de roode wol
ken, die uit den luchten opgaan, dra
gen dan ook in roodo letters den.
naam „socialisme".
De luchter van het socialisme moet
den zonsopgang bijlichten!
Terecht is toentertijd van deze
plaat gezegd, dat zij een propaganda
middel tegen het socialisme was.
Dat is duidelijk voor wie even na
denkt en doordenkt.
Want duidelijker kan de holheid
en de valsche pretentie van nagepra
te leuzen niet worden geïllustreerd.
Laat het in 't bijzonder voor onze
jonge menschen een tegengif zijn.
Wat toch is de tegenstelling?
Wij verwachten den nieuwen dage
raad niet van de zijde der socialisten.
De nieuwe dageraad is reeds opge
gaan.
Christus is de groote Zon. In Zijn
lieht zien we het licht en zijn we licht.
Denk aan den lofzang van Zacharias:
„Voor elk, die i"n het duister dwaalt
Verschaft deez' Zon een helder licht,
Dat hem in schaüw des doods
bestraalt,
Op 't vredepad zijn votten richt".
Het licht van Christus is het gou
den schijnsel, dat zelfs den duisteren
weg verheldert.
Het Socialisme daarentegen zoekt
het in eigen racht. Zijn kracht houdt
immers den luchter stevig vast. Hij is
zelf de Schepper van het licht!
Maar hier li dan ook de zwakheid
van het socialisme voldoende getee-
kond. De luchter laat ons straks vol
slagen in den strek.
Als de stoere gespierde arm van
den werker, die deze schaal draagt,
slap neerzinkt in de uie van het ster
ven, dan valt voor hem de luchter te
pletter. Dan houdt hij niets over dan
een eeuwigen nacht.
Het socialisme predikt den wrevel
en den haat stelselmatig: haat voor
al tegen den godsdienst en tegen de
Kerk, ondanks alle schoone woorden
van „godsdienst is privaatzaak" en
„ieder wordt vrijgelaten". Daarom
leeft de socialist alleen voor dit kor
te leven. En wat dan?
Wat zou hij anders overhouden
da i een eeuwigen nacht?
Maar zalig is het volk, dat naar
Gods klanken hoort: zij wandelen in
't licht van het Goddelijk aanschijn
voort".
Zij leven niet voor d i t leven alleen.
Zij zien verder en hooger.
Omdat voor hen de waarachtige
dageraad opgegaan is. hebben ze niet
aleen levensvreugde, maar ook ster-
vensvertroosting.
Iets, wat het socialisme nooit kan
geven.
Eén van de weinige dingen, die het
nog nimmer heeft beloofd.
Wij staan weldra aan het begin van
der adventstijd. In deze donkere da
gen wenden wij ons oog naar de don
kere verte vanwaar wij weten dat het
licht komen zal. In den donkeren
menschennacht komt de Zone Gods
als het Licht der wereld ons omstra
len. Hij is ons licht. Dat heffen niet
w ij omhoog, maar God plant het
voor ons als een altijddurende ficht-
bron.
Maar dan geldt ook de vraag wat
doen wij met dat licht? Wat baat het
ons per saldo of wij weten dat het so
cialisme zichzelf ten verderve voert
en niet bereid zijn om ons licht ver
helderend te doen schijnen? Dan zul
len ook wij duisternis worden.
De kilheid en de koudheid van ve
ler christen-zijn, ook in het leven der
gemeenschap, kan soms ontroeren, ja
ontstellen.
Als christen geteld worden, het is
niet zoo moeilijk.
Als christen te praten, vooral ip
een kring van gelijk-denkenden, is
heusch zoo zwaar niet.
Maar een christen te z ij n, dat is
iets geweldigs.
Een christen te zijn in het leven
van alle dag.
Ook in ons gemeenschapsleven,
ook in ons oordeel over anderen.
Een christen te zijn als werkgever.
F.en christen te zijn als werknemer.
Ware zelfkennis maakt ook hier
mild in het oordeel over anderen en
streng in het oordeel over eigen le
ven, ever eigen daad en woord.
STADSNIEUWS.
A.R. KIESVEREENIGING.
Het bestuur der A.R. Kiesvereeniging
heeft eene ledenvergadering uitgeschre
ven tegen a s. Donderdagavond 8 uur in
Prediker.
Voor de agenda verwijzen wij naar de
in dit nummer voorkomende advertentie
en het ingezonden stuk van den secre
taris.
Naar wij vernemen luidt het ingekomen
voorstel van een lid betreffende de Twee
de Kamerverkiezingen van 1929 aldus:
De Kiesvereeniging benoeme een Com
missie, aan welke wordt opgedragen een
rapport saam te stellen over de beste wij
ze van candidaatstelling bij de in 1929
plaats hebbende verkiezing voor de Twee
de Kamer en drage deze Commissie op
dit rapport, voor 1 Maart 1928 ter kennis
der Kiesvereeniging te brengen.
De volgende vragen zullen in dit rap
port moeten worden beantwoord:
1. Op welke wijze zal de candidaatstel
ling bij de a.s. Kamerverkiezing tot stand
komen? Zal dit alleen en uitsluitend ge
schieden door de Kiesvereeniging, via de
Kamerkieskringen, "met toepassing van
het gebruikelijke meerderheid-stelsel, of
zal hierbij het advies en de medewerking
der partijleiding onontbeerlijk zijn?
Indien het laatste het geval is, op wel
ke wijze en in hoedanige vorm zal de
partijleiding dan tot uitdrukking moeten
komen
2. Is het gewenscht, voor No. 1 der Can-
didatenlijst (de zoogenaamde „trekkracht
of lijstaanvoerder") een candidaat te kie
zen die als zoodanig over het geheele
land optreedt, of verdient, het aanbeve
ling in eiken kieskring een candidaat te
kiezen kan wiens persoonlijkheid in den
Kieskring, speciale propagandistische
waarde moet worden toegekend?
schillende bewaarscholen hier ter
stede bij kinderen inentingen ver
richt zijn tegen diphterie?
2. Hebben B. en W. daarvoor aan
dien Directeur machtiging verleend?
3. Is tevoren van de ouders dier kin
deren schriftelijke toestemming ge
vraagd en verkregen?
4. Meen en B. en W. niet, dat hier
het terrein betreden wordt, dat aan
le huisartsen toebehoort?
5. Zou het college maatregelen wil
len nemen om dergelijke handelingen
van genoemden Directeur eventueel
van schoolartsen te voorkomen?
VRAGEN VAN HET RAADSLID
Dr. J. G. VAN ES.
Door den heer Van Es, zijn tot het
college van B. en W. de volgende vra
gen gericht:
1. Is het aan B. en W. bekend,
dat door den Directeur van
den geneeskundigen dienst op ver
CHRISTEL! JK-HXSTORISCHE
JONGEREN.
Gisterenavond is in „Prediker" een
openbare vergadering van de C.-H.
Jongerengroep gehouden, waar als
spreker optrad Mr. Dr. A. A. van
Rhijn, van Amsterdam, Secretaris van
de Federatie van Boekdrukkerspa-
troonsvereenigingen, over: „Hebben
de Chr.-Hist. Jongeren een politieke
taak?"
De voorzitter, de heer J. C. B. Hü-
ner opende de vergadering, liet zin
gen Ps. 119 3, ging voor in gebed en
las Jac. 3. Vervolgens heette Spr. de
aanwezigen hartelijk welkom, in 't
bijzonder Mr. van Rhijn. en sprak er
zijn teleurstelling over uit, dat de ver
gadering zoo slecht bezocht was.
Daarna was t woord aan den spreker.
Mr. van Rhijn begon met op te
merken: we zijn hier bijeen als Chr.-
Histonsclie jongeren, en ging vervol
gens na wat onder „Christendom
inoet verstaan worden. Het Christen
dom heelt niet alleen beteekenis voor
ons persoonlijk le\en; er zijn in het
Evangelie nug geheel andere normen
neergelegd, het heeft ook iets te zeg
gen voor het publieke leven. Hier ligt
de tegenstellinig tussclien de C.-H.
cenerzijds en partijen als de V.B. en
de V.-D. anderzijds. Hieruit volgt dat
om Christen in den vollen zin des
woords te zijn wij ook aan politiek
moeten doen. Soms gaat bet in de po
litiek om louter technische vragen,
die met onze levensbeschouwing geen
verband houden en waar wij in den
Bijbel niet over lezen. Anders staat
het b.v. met de vraag, hoe wij in ons
Ned. burgerlijk recht het huwelijk
moeten regelen. (Jezus leert dat de
huwelijksband door God gelegd is en
daarom niet verbroken mag worden)
of waarop de Overheid recht heeft op
onze gehoorzaamheid (Jezus erkent
in Pilatus den gezagsdrager. Spr.
j.oemde ook het vraagstuk „Christen
dom en ontwapening". Tegen den
oorlog zijn we allemaal, doch het mee-
ningsverschil gaat over de vraag,
langs welken weg de oorlog moet be
streden worden. Eenzijdige ontwape
ning zou liet gevaar van den oorlog
veel grooter maken. De achtergrond
van deze kwestie is de zonde; toch
moeten wij niet fatalistisch ons laten
meesleuren door het kwaad, doch wij
moeten er tegen strijden.
Spr. besprak ten slotte den in
vloed van het Christendom op de
waardeering van den arbeid, speciaal
den lichamelijken arbeid. De oude
Grieken en Romeinen lieten den ar
beid over aan de slaven en zagen er
minachtend op neer; zoo leerde het
ook Plato. Ook de Germanen dachten
er zoo over. Met het Christendom ver
anderde dit. Reeds in het O. T. zien
we heel andere opvattingen dan bij de
Grieken: de menseh vóór den zonde
val moest den hof van Eden bouwen
en bewaren, alzoo lichamelijken ar
beid verrichten. Jezus ontleende Zijn
voorbeelden meermalen aan den da-
gel ijksclien arbied en Zijn discipelen
waren vissehers. Paulus was tenten
maker van beroep.
De beginselen van bet Evangelie
kwamen pas langzamerhand tot ont
wikkeling. De katholieke kerk in de
Middeleeuwen stelde het beschou
wend boven het werkzaam leven, doch
Luther leerde dat ons dagelijksch
werk is ons Goddelijk beroep.
Uit al deze voorbeelden blijkt dat
het Christendom is iets algemeens dat
voor het geheele leven geldt, en hier
om gaat het in de C.-H. beginselen.
Na de rede van Mr. van Rhijn ont
spon zich een geanimeerde gedach-
tenwisseling
EEN SCHANDAAL.
in Het Volk van Dinsdag 15 Novem
ber j.l plaatste de Leidsche correspon
dent het volgende bericht:
De klachten over het schriel op
treden van het Burgerlijk Armbe
stuur i.emen den laatsten tijd weer
toe
Een typeerend geval moeten we
even signaleeren.
In het gezin van H., wonende aan
de Driftstraat, werd voor ongeveer
■/es weken de man ernstig ziek, zoo-
dat opname in het ziekenhuis nood
zakelijk bleek. Als ondersteuning
voor het gezin, bestaande uit vrouw
en twee kinderen, keerde het Arm
bestuur 10 per week uit. waarvan
5 voor huishuur af moest.Wat er
dus voor het levensonderhoud van
dit gezin overbleef, kan ieder na
gaan.
In de afgeloopen week kwam de
man te overlijden. Een zware slag
voor de nog jonge vrouw, die met
twee jonge kinderen, waarbij binnen
kort het derde wordt verwacht, ach
ter blijft.
't Burgerlijk Armbestuur., krach
tens zijn taak aangewezen om dit
gezin in zijn financieele zorgen bij
te staan, doet precies het tegendeel.
Den dag na de begrafenis van haar
man, kreeg de weduwe de bood
schap, dat de ondersteuning werd
verminderd tot 7,50.
Op de vraag waarom, werd geant-
woordt. dat nu niet meer voor de
man behoefde te worden gezorgd.
Het Armbestuur schijnt dus te
meenen, dat dit gezin met twee,
binnenkort drie, kinderen met ƒ7,50
per week, waarvan 5 aan huishuur
af moet, voldoende gesteund is.
Wij noemen dit eenvoudig een
schandaal.
Wanneer men bovenstaand tenden
tieus bericht leest, zou men geneigd
zijn met de laatste zinsnede in te
stemmen en werkelijk van een
schandaal in dezen te spreken. In-
tusschen hebben wij ons van het ge
val op de hoogte doen stellen en in
lichtingen ingewonnen, daar, waar
men met de juiste feiten en cijfers
bekend is en dan moeten wij wel on
verkort het woord „een schandaal"
handhaven, maar dan toepassen op
den Leische-Volk-correspondent, die
op ergerlijke wijze een bericht lanceert
over een geval, waarin deels een mis
verstand van de zijde van 't B. A. is
begaan, doch direct hersteld is en
deels de feiten onvolledig worden
weergegeven.
Het geval heeft zich als volgt toege
dragen
Op 13 September j.l. werd H. opge
nomen in het Ziekenhuis voor reke
ning van de Ziekenvereeniging „Voor
uit" alhier, waarop bij het B. A. een
aanvrage om steun inkwam voor her
gezin TI., bestaande uit vrouw en 2
kinderen. Na onderzoek van deze aan
vrage (waarbij bleek, dat in het gezin
van den vader van H. een inkomen
was van 73,50 per week; dit wordt
door den Volk-correspondent niet ge
meld) besloot het B. A. te steunen met
10 per week.
Den 4den November d.v. was even
wel de termijn, waarop de man voor
rekening van de Ziekenvereeniging
„Vooruit" werd verpleegd verstreken
en kwam de patient dus voor rekening
van de gemeente.
Door den geneeskundigen dienst
werd, zooals gebruikelijk is, per 4 Nov.
aan het B. A. telefonisch medegedeeld,
dat H. vanaf 4 Nov. voor rekening van
de gemeente werd verpleegd.
Hiervan werd door het B. A. aari-
teekening gehouden, doch tegelijk ecu
vergissing gemaakt, die evenwel alles
zins verklaarbaar is.
Wat toch is het geval?
De voortzetting der ziekenhuisver-
pleging van H. werd n.l. als een nieuw
geval aangemerkt, ingaande op den
4den November.
Omdat de opneming van H. in het
ziekenhuis, aldus overlegde de admi
nistratie van het B. A.. verandering
bracht ten gunste van de gezinsom
standigheden, werd besloten de onder
steuning met 2,50 te verminderen,
welke maatregel bij opname in een
ziekeninrichting van door B. en W.
gesteunde patiënten steeds wordt toe
gepast.
Van dit besluit werd de vrouw van
H. j.l. Maandag mededeeling gedaan.
Inplaats dat deze vrouw over deze ver
gissing (de man was immers reeds in
September opgenomen en kort daarna
werd aan het gezin reeds 10 per
week toegekend) één woord rept. heeft
zij zich blijkbaar onmiddellijk in ver
binding gesteld met den Volk-corres
pondent, zij het dan misschien in an
dere kwaliteit als die van persmarifP.
Enkele uren later werd de admini
stratie van het B. A. door iemand op
gebeld, die zijn afkeuring over de be
handeling van het gezin H. te kennen
gaf.
Bij dit onderhoud kwam de vergis
sing aan het licht en reeds Dinsdag
avond, juist toen de Volk-correspon
dent zijn „sehandaar-bericht aan zijn
lezers te slikken gaf, besloot het B. A.
de ondersteuning van het gezin H.
weer op 10 terug te brengen, aange
zien in de omstandigheden van het
gezin sedert September geen veran
dering gekomen was.
Deze feiten, ons welwillend verstrekt
door het B. A. geven een andere kijk
op de zaak, dan de Volk-correspondent
doet.
Maar men komt tot deze dingen als
men de daden van anderen steeds wil
uitbuiten met propagandistische be
doelingen.
ie nieuws in
Binnenland.
De opening der Oostenrijksche ten-
toonstelling te Leiden.
Buitenland
Marx over de verhouding van Rijk
en bondsstaten.
Interpellatie in de Roemeensche
Kamer over het verbieden van verga
deringen.
Dreigende kabinetscrisis in België.
De derde zoon van wijlen Sultan
Mcelay Yoessef tot Sultan van Ma
rokko uitgeroepen.
Radek, Trotzki en Ziricwjeff hebben
het Kremlin verlaten»
SINT-NICOLAAS.
Do goeie ouwe Sinterklaas met zijn
lange witte baard en zijn jonge hart
is, zooals elk jaar weer cenige weken
voor zijn verjaardag uit Spanje met
de stoomboot aangekomen en doet de
ronde door ons land. Ook in onze
stad hebben we hem reeds enkele
keeren gezien en daarbij opgemerkt
dat het traditioneele paard, waarme
de hij 's nachts op de dak«;n rijdt,
langzamerhand plaats maakt voor
de moderne auto.
Hedenmiddag zagen we zijn eer
waarde verschijning, waar hij zat op
een fluweelen troon in een der appar
tementen van de fa. Vroom en Drees-
n:a'n op tie Aalmarkt op de bovenver
dieping, waar hij audiëntie verleende
aan de kinderen, die bij deze firma
met hun ouders inkoopen kwamen
doen. Het is al sinds jaren bekend
dat hij voor deze firma een zekere
voorliefde heeft en dat hij de kinde
ren die daar komen bijzonder goed
gedenkt. Vanuit het gebouw klonken
de lonen van een muziekcorps, die
duidelijk op de straat te hooren wa
ren en de kinderen, die zich verdron
gen op de Aalmarkt, zwaaiden met
vlaggetjes, die ze van de firma had
den gehad. Het was een grootsche
vlaggenhulde die den goeden Sint
werd gebracht en ze maakte grooten
indruk op den grijzen man, evenals
de serenade van het muziekcorps, dat
toepasselijke liedjes speelde, die door
honderden kinderen geestdriftig wer
den meegezongen.
De Sint is er zoodanig van onder
den indruk gekomen, dat hij maar
besloten is om veertien dagen lang
bij de Fa. Vroom en Dreesman te blij
ven om al de kinderen te ontvangen.
Dicht bij de plaats waar de Sinter
klaas troont is door fa. V. en D. een
speciale speeRoedafdeeling ingericht,
waar men een geweldige sorteering
va allerlei speelgoed vindt. Vooral
de mechanische afdeeling waar alles
in werking is te zien is bijzonder in
teressant.
We zouden haast nog vergeten te
vermelden, dat het muziekcorps, dat
in de gebouwen van de firma een se
renade bracht, om dien tijd een tocht
door de stad heeft gemaakt vanaf
het repetitielokaal aan de Lange-
gracht. alles ter eere van St.-Nicolaas
iïij zal zeker met een hart vol dank
bare herinnering naar Spanje terug-
kceren, evenals Zwarte Piet, die door
zijn grimassen wel toonde dat hij het
goed naar zijn zin had in onze stad.
LEIDERSVERGADERING VAN DEN
NED. BOND VAN J. V. OP G. G.
Gisteravond werd in een der zalen
van het Nut van 't algemeen, vanwe
ge dé afdeeling Zuid-Holland van den
Ned. Bond van J. V. op G. G. de vier
de en laatste leidersvergadering ge
houden.
De vergadering stond onder leiding
van den afdeelingsbibliothecaris, de
heer H. de Ruig. Door den heer W. de
Gelder van Bc/kel werd een referaat
geleverd getiteld: „Is de groei onzer
vereenigingen gepaard gegaan met
een verdieping van het inwendig ver-
eenigingsleven?"
Vr. de Gelder beantwooordde deze
vraag ontkennend en gaf de richting
aan en de middelen waardoor deze
oppervlakkigheid kan worden bestre
den. Spr. wees er vooral op dat wij on-
re pretentie: Alleen jongelingen van
Geref. levensopvatting, hoog moeten
houden en tevens ons ideaal blijven
handhaven. Daar niet van afdoen om
het gemakkelijker te maken maar
door ernstige studie, vooral door ern
stige bronnenstudie trachten om dat
doel te bereiken. We zijn dikwijU te
lamlendig en te lui daarvoor, maar
dan zullen we ook nooit het schoone
en het alles beheerschende van onze
levensopvatting te zien krijgen.
Aan de discussie werd door een
vijftiental vrienden deelgenomen.
Het was een leerzame avond voor
onze jongelingen en wanneer zij de
wenken die gegeven zijn in praktijk
