CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN en OMSTREKEN 85,9 JAARGANG VRIJDAG 4 NOVEMBER 1927 NUMMER 2274 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten geveatigd zijn Per kwartaal1 2.50 Per week1 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Telefoonnummer 2778 Postbox 20 Postgiro 58936 Aangesloten op het Streeknet Lisse ADVERTENTIE-PRIJS Gewone Advertenliën per regel 22'/, cent Ingezonden Mededeelingen dubbel tariel Bij contract belangrijke reductie Kleine Advertenliën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden da gelijks geplaatst ad. 40 cents Oil nummer beslaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. V De exorbitante rechten. In den Indischen Volksraad is gis teren een belangrijke zaak aan de or de geweest. Zooals de lezers weten bestaan in Indië bepalingen die den Gouverneur- Generaal recht geven om personen die gevaarlijk voor de rust en orde zijn uit het land te zetten of, wanneer het in Indie geborenen betreft, een bepaalde woonplaats aan te wijzen. Vanwege bet gansch bijzondere van deze bepalingen noemt men deze de exorbitante rechten. In de interneering van de Commu nisten in Boven Djigoel hebben wij, nu kort geleden, daarvan de toepas sing gezien. Gisteren kwam in behandeling een motie van den heer Middendorp, een vertegenwoordiger van de Indische Sociaal Democratische Partij, in den Volksraad om deze exorbitante rech ten uit de staatsregeling te lichten omdat zij in een ordonnantie soepeler geregeld kunnen worden. Deze rech ten zoo luidde zijn verdediging zullen, hoewel zij nutteloos zijn als politieke kalmeering, in de eerstvol gende jaren wellicht nog niet gemist kunnen worden. De procedure geeft onvoldoende waarborgen. Hij wijzigt zijn motie in dien geest, dat in de tweede alinea alleen wordt uitge sproken, dat de artikelen 35 tot 38 in breuk maken op de persoonlijke vrij heid zonder dat zij afdoende rechts waarborgen geven. Doel van dit voorstel was dus niet om ze af te schaffen, maar om ze van uit de Staatsregeling, die niet anders dan in samenwerking met de Moeder- landsche Regeering gewijzigd kan worden,over te brengen in een ordon nantie, een Indische wet, die door de Indische regeering kan worden uit gevaardigd. Men voelt de heteekenis daarvan. Wanneer dit gelukt was, was elke invloed van uit Nederland daarop uitgesloten geworden. De Regeeringsgemachtigde voor Al- gemeene Zaken, die namens den Gou verneur-Generaal spreekt, Mr. J. J. Schrieke, legde er den nadruk op, dat rechtswaarborgen in een geordende maatschappij zeer noodzakelijk zijn. Bij de behandeling van de Staatsre geling zijn de artikelen dan ook ge handhaafd en thans zijn er geen drin gende red-enen, om tot wijziging over te gaan.In tegendeel, de omstandig heden maken het dringend noodig de rechten te handhaven. De motie werd dan ook verworpen met 32 tegen 17 stemmen. Uiteraard is uit dit beknopte tele gram niet geheel duidelijk het stand punt der regeering af te leiden. In elk geval staan twee dingen wel Yast, dat de Regeering deze rechten nu meer dan ooit noodig acht en voor een blanco bepaling, zooals men ten on zent lang gepleit heeft ten aanzien van het kiesrecht in de grondwet, in de Indische grondwet, de staatsrege ling, niets gevoeld werd. Daarover verheugen wij ons, maar dat er nog 17 stemmen waren voor de motie, is een veeg teeken. V Nog steeds niet duidelijk. De zinsneden in de jongste Troon rede die handelden over de economi sche politiek lieten aan duidelijkheid veel te wenschen over. Toen van vele zijden in de Pers op nadere verkla ring aangedrongen werd, verscheen vier dagen na de Troonrede een ver klaring die er op wees, dat de woor den de bedoeling hadden om door in voering van een dubbel tarief meer zekerheid aan onze belangen in het buitenland te verschaffen. Maar Minister De Geer, die alge meen. wordt gehouden voor een over tuigd vrijhandelaar, hulde deze woor den in zoo'n waas van geheimzinnig heid, dat nog menige vraag overbleef. Geen wonder dus dat menigeen met belangstelling greep naar het Voor- loopig Verslag met Memorie van Ant woord op de Staatsbegrooting voor 1928. Doch ook hier stelt de stof ons te leur. Het is een pleidooi aan de eene zijde voor Vrijhandel of bescherming, al naar mate de ligging onzer Volks vertegenwoordigers dit aangeeft, en aan de andere zijde een polemiseeren om de polemiek van den Minister. Op deze wijze komen wij niet ver der en staat te vreezen dat het Vader land gelijk zal krijgen dat de Minis ter een balletje opwierp om, door den twist die daarover ontstaat, de zaak op de lange baan te schuiven. Ondertusschen worden onze belan gen niet gediend. Het is daarom te hopen dat de open- bc.ro behandeling van de begrooting een breed en klaar debat over deze zaak brengen zal. Juist dit Ministerie, dat geen prin- cipieele zaken aan de orde stellen wil, kan dit onderworp, dat geen scheids lijn trekt tusschen rechts en links, omdat zoowel rechts als links vrij handelaren en voorstanders van be schermende rechten onder zijn leden telt, moet bij uitstek geschikt zijn de ze zaak aan de orde te stellen. Bovendien en dat is het voor naamste de nood dringt tot han delen. STADSNIEUWS. JEANNE MARIE DARRé. Een phenomenfiaal pianiste 1 Iemand, die op het klavier, mensche lijker wijs gesproken, zoo wat alles kan. Een aanslag, superbe verzorgd, tot in de uiterste finesses. Het klavier jubelt en droomt en zingt en dreunt in alle mogelijke registers. Een toon- kwaliteit zoo klaar, zoo klonkvolzon- gen, zoo parelend en flonkerend, als men het maar wenschen kan. Een voordracht in haar afwissseling, van de teerste mijmering tot de sterkste dramatiek, sterk en innerlijk door leefd. Grandioos spel! Een overweldigende virtuositeit; maar deze gebruikt als middel om de muzikaliteit der ziel te uiten. Zóóals gisterenavond hoorden we nimmer de Prelude en Fuga van Joh. S. Bach; die prachtig-klare expositie van het thema; die stralende belich ting; dat opstormen en weer weglu- wen van het thema; dat majestueuze, dat Gothisch architectonische met zijn hoogstrevende lijnen en gracieu ze versiering. En daarna Variaties Op. 35 van Beethoven. Het' motief is ontleend aan de Prometheus-guverture, werd door Beethoven andermaal grandioos bewerkt in de Finale van de Eroïca. Maar reeds daarvoor had hij het in 1802 bewerkt in genoemde Variaties. Hierin toont Beethoven zich niet al leen een meester in het virtuoos schrijven voor het klavier, maar ook dichter. Zijn variaties zijn een schit terend poëem geworden en als zoo danig werd het werk ons gisteren avond voorgedragen; beurtelings episch-dramatisch en dan weer ver innigd tot hetooverende lyriek; soms hartstochtelijk opbruisend, dan weer overgaand in een dweepende mijme ring; passages vol geheim vol donkere verborgenheden en een zegezang voor het zonnige slot, die als een bevrij ding klinkt. Stralende visioenen van klankbekoring en klarikengratie: Beethoven in zijn jonge kracht, die nog vol moed op het leven losstormt. En na Beethoven Ghopin. Na een Nocturne drie preludes. Zal Beetho ven misschien, naar sommiger oor deel, wat geprononceerd Fransch be licht zijn Beethoven kan dat o.i. wel verdragen. Chopin was geheel Chopin. Zeer sterk trpf ons de zielkundige belichting van zijn werk. De Nocturne bloeide als een geheimzinnige bloem in de schemering. En de Preludes, toondichten op Majork:. ontstaan, waren vol van golven-gebruis en de zangen der zee. De tweede, z.g. „Re- gendropprelude", werd zoo aangrij pend overtuigend gespeeld, dat ze bijna angstwekkend schoon werd. Na de Pauze kwam het meer vir tuoos bedoelde gedeelte van het Pro gramma; 3 Etudes en een sonate van Hans Franco Mendes: „Jardins sous la Pluie" van Debussy; ,.Jeux l'Eau" van Ravel, ragfijn, klaar en flonke rend als een fontein in de morgen zon, een gefluister als van de water geesten uit hét sprookje. En verder de brillante klankeffecten van een Pol ka van Rachmaninoff en de duizelen de rhythmen, en neit minder brillante kleuren van Etude f-kl.-t. van Fr. I.iszt. De ruim honderd aanwezigen in de Kleine Stadszaal uitten hun groote erkentelijkheid door warme bijvals betuigingen. De pianiste ontving een drietal keurige bloemstukken en gaf als toegift de schitterend gespeelde „Turksche Marsch" van Beethoven. Moge Leiden haar een volgende maal in een geheel bezette Groote Zaal ontvangen. OUD-HOLLANDSCHE LIEDEREN IN DE PIETERSKERK. Het Leidsche a capella-koor voor de bekendmaking van onbekende oud-Hollandsche liederen geeft op Woensdag 16 Nov. een uitvoering vtfh gewijde muziek in de Pieterskerk. Gaarne maken wij onze lezers hierop opmerkzaam. Het streven van het koor beteekent een nationaal belang van buitengewoon gewicht. De mees te volken zijn ons in *e waardeering en den eerbied vuor hun ouden liede renschat verre vooruit. Waarom zou den wij achterblijven, wij die veel meer oude liederen bezitten dan welk volk ook? Het koor wijdt zich aan zijn schoone taak met opoffering van tijd, geld en krachten, en doet dit, den dirigent C. W. Harmans, incluis, ge heel belangeloos. Daar het door deze propaganda steeds voor groote kosten staat, doet men goed het te steunen, o.a. door het koopen der tekstboekjes, waarvan de opbrengst in de propaganda-kas vloeit. Alle liederen zijn op de oorspronke lijke oud.Hollandsche wijzen in zet tingen van den heer J. Hovy. De medewerking van de voortreffe lijke zangeres Mevrouw Blokpoel, uit Den Haag (zoo oekend door de kerkconcerten van de Zwaan), en niet minder die van onzen hoogst bekwa men organist, den heer Mens, verlee- nen aan dezen avond een bijzonderen glans. Mevrouw Blokpoel zingt oud- Hollandsche liederen, de heer Mens speelt Bach en Sweeiinck, en brengt daardoor een prachtige eenheid in het programma. De deskundig© pers schreef inder tijd van deze concerten: „prachtige propaganda voor het oud-Hollandsche lied. De belangstelling is gewekt, men wil meer hooren". PROF. MR. CLEVERINGA- Nieuw benoemd hooOleoraar. Mr. R. P. Cleveringa, rechter in de arrondfissements-rechtbank te Alk maar, is benoemd tot hoogleeraar in het Handelsrecht en Burgerlijk Pro cesrecht aan de Universiteit alhier. Mr. Cleveringa is de opvolger van prof. Scheltema, die, zooals men weet, benoemd is geworden aan de Univer siteit t© Am-sterdam. Mr. R. P. Cleveringa werd in 1894 te Appingedam geboren. In 1913 werd hij als student aan de Universiteit al hier ingeschreven, waai hij 16 Januari 1919 promoveerde tot doctor in de rechtswetenschap op een proefschrift getiteld: .,De zakelijke werking der ontbindende voorwaarde". Na zijn promotie vestigde hij zich te Heemstede en was hij werkzaam als chef van de afdeeling reclames en averijen bij de Kon. Ned. Stoomboot- Maatschappij te Amsterdam. Sedert 23 Febr. 1926 is hij echter te Alkmaar. Van zijn hand is o.a. verschenen ,een leerboek over het nieuwe Zee recht (1927). BOEKENVEILING. Op 24 November a.s. en volgend© dagen zal de N.V. Boekhandel en Drukkerij v.h. E. J. Brill, alhier, een belangrijke auctie houden waarhij verkocht zullen worden de bibliothe ken, of gedeelten daarvan afkomstig van wijlen de Heeren: Z.Ex.Min. Mr. Th. B. Pleyte, Prof. Mr. L. W. C. van den Berg, Mr. J. H. Liefrinrk, Dr. J. W. van Rooyen, Dr. N. Adrian i en Dr. J. Feenatra Kuiper. Sinds 1921 vond geen veiling meer plaats, maar het is de bedoeling deze thans weer geregeld te doen geschie den. GLASSICALE VERGADERING. De Geref. Kerken van de classis Leiden zijn door den kerkeraad van Lisse opgeroepen ter classicale ver gadering op Donderdag 17 Nov. a.s. in de Kerkeraadskamer der Hooi- grachtkerk. De vergadering zal gepresideerd worden door Ds. E. H. Broekstra, van Rijnsburg. Op het agendum komt o.m. voor de behandeling der emeritaats- aanvrage van Ds. T. H. Woudstra. te Leiderdorp. CHR. FRÖBELSCHOOL. Mejuffrouw C. Schotvanger, onder wijzeres aan de Chr. Fröbelschool Heereneingel, alhier, is benoemd als Hoofd der Chr. Fröbelschool te Gro ningen. TENTOONSTELLING „DE GEDEKTE TAFEL". De Directie van „De Bijenkorf" is er steeds op uit de bezoekers van haar magazijnen iets bijzonders aan te bie den. Zoo heeft zij thans op de tweede etage van haar winkelpaleis te 's- Gravenhage een tentoonstelling van Gedekte Tafels georganiseerd. Tafeldekken op de juiste wijze en met smaak, is een kunst die niet iedereen verstaat. Doch die te leeren is, en die niet alleen van belang is voor wie vaak diners geven, doch voor allen die prijs stellen op een ge zellig interieur in hun woning, wan neer het gezin rondom de tafel ver- eenigd is. Niet minder dan 32 tafels kan men in de Bijenkorf bewonderen, voor al lerlei gelegenheden, we noemen o.a. ue bruiloftstafel, de Indische rijstta fel, de Kersttafel, de dinertafel van 'e Kegelclub, een ontbijttafel en een koud buffet, een boerendiner, een theetafel in een damesboudoir enz. Heel aardig vonden wij ook de kin dertafels, alsmede de tegenstelling tusschen de verjaardagstafel van grootmama voor vijftig jaar en nu. Men haaste zich deze interessante tentoonstelling, die morgenavond 6 uur reeds gesloten, wordt, te bezoeken Op den Hoogen Rijndijk had gis terenavond om ongeveer kwart over 8 een aanrijding plaats tusschen een zeer breede autobus van de M.O.D.A. en een luxe auto van den heer BI. uit Den Haag (H 61746). De luxe auto kwam uit d-e richting Utrecht, toen de bus uit de tegenovergesteld© rich ting kwam. Waarschijnlijk doordat de bestuurder der autobus in de mee ning verkeerde, dat het een motorrij der was en d© lux© auto maar één lantaarn brandende had, dacht deze (lat hij voor de luxe auto voldoende had uitgeweken. Een aanrijding bleef niet uit, het linker voor- en linker achterspatbord werden vernield, even eens het roo.de achterlicht. Hedennacht is ter hoogte van „Amicitia" aan de Steenstraat de 24- jarige B. S. uit de tram gevallen. Hij bekwam een wonde aan het hoofd en is naar het Academisch Ziekenhuis gegaan om verbonden te worden. Aan het Delftsche Jaagpad is een roeiboot onbeheerd aangetroffen. Inlichtingen bij de politie. Door de politie is aangehouden M. E. v. d. W.. nachtverblijver, die ge signaleerd stond in het Alg. Politie blad, als veroordeeld tot 5 subs. 5 dagen. BINNENLAND. STICHTING „VELDWIJK'. Tot rentmeester der Stichting „Veldwijk" is benoemd de heer A. v. Vliet te Den Haag. Mr. v. HELSDINGEN MET VERLOF De voorzitter van de Chr. Ethische Partij, het Volksraadslid Mr. van Iielsdingen, gaat Augustus 1928 met verlof naar Europa; het Volksraads lid. de heer Moelia, zal dan als ver vangend gedelegeerde optreden, Mocht deze, ter voltooiing van rijn studiën, naar Holland worden uitgezonden, dan zal de heer Van Loukhuyzen als vervangend lid in het college van ge delegeerden optreden. STAATSMUNTBEDRIJF. In het eindverslag over het ontwerp tot regeling van de inkomsten en uit gaven van het staatsmuntbedrijf vpur 1928 werd de vraag gesteld of niet een program van de muntwerkzaamhe- den voor langeren tijd zou kunnen worden samengesteld, waardoor een economischer werkwijze mogelijk zou worden. Ook werd erop gewezen, dut indien besloten zou worden tot een ommunting van de oud*, gesleten zil veren munt, er voor een aantal jaren regelmatig werk zou zijn. UNIVERSITEIT TE UTRECHT. De Senaat van Unitas Studiosoruni RhenoTrajectina te Utrecht verzond een request aan den Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap pen, waarin gezegd wordt, dat de be staande college-zaal van het anato misch instituut der Rijksuniversiteit te Utrecht met 85 zitplaasen, door uit den aard der zaak onvoldoende hulp middelen uitgebreid tot 165. door 240 studenten bezocht moet worden; dat de ventilatie er zeer veel te wenschen laat, zoodat het bijna on doenlijk is om twee colleges na el kaar in deze lokalieit bij te wonen; dat de snijzaal te eenenmale onvol doende is, zoowel wat inrichting (aan de meest primitieve eischen van hy giëne wordt niet voldaan), als wat ruimte betreft, zoodat vele Utrecht- sche med. studenten in bet belang van him studie geregeld de vacanties el ders (in de ziekenhuizen te Rotterdam en Den Haag) anatomische prepara ten gaan bewerken; dat bovendien voor dit groot aan tal medische studenten, hetwelk vol gens de laatste inschrijving geen nei ging tot daling vertoont, niet voldoen de gelegenheid bestaai om hunne rij wielen te bergen. Het request concluteert dat door bovengenoemde oorzaken het overi gens uitstekend anatomisch onder wijs aan de Rijksuniversiteit te Utrecht zeer veel schade lijdt en daar door niet tot zijn recht komt. De senaat verzoekt den Minister in het belang van d© medische studie te Utrecht ten spoedigste tot afdoende verbetering van bovengenoemde on houdbare toestanden te willen over gaan. Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. Tot hoogleeraar In het handelsrecht en burgerlijk procesrecht aan de Leidsche Universiteit is benoemd Mr* R, P. Cleveringa, te Alkmaar. De Wassenaarsche gaskwestie in den Gemeenteraad. Buitenland. Op de Volkenbondsconferentie van in- en uitvoerverboden is het ontwerp conventie in openbare zitting bespro ken. De Poolsche Landdag is n3 een kor te zitting opnieuw verdaagd. Tegenslagen van generaal Feng in China. Rede van Baldwin over den Vol kenbond en Locarno. Een complot in h&t Roods leger. Uitsiuiting in de Rijnlandsche tex tielindustrie. ■■■■Hgairi'iiwMriygrftff iiwr mus K BOTERVEILINGiüN LüOR CO óf. VEREENIGINGEN. Door het Tweede Kamerlid van Rappard waren de volgende schrifte lijke vragen gesteld: Is het den Minister hekend, dat de ontvanger der registratie en domei nen te Roosendaal op 10 September bij deur waard ers-exploit een dwangbevel heeft doen beteekenen tegen de Coö peratieve Zuivel Exportvereen. Bra bant G.A.. te Teteringen, tot betaling van 12.666 voor recht van registratie en 126.677 voor boeten, omdat zij in liet tijdvak van 2 Maart 1926 tot i Maart 1927 te Roosendaal openbare verkoopingen van boter he©ft gehou den op de wijze als bedoeld in art. 55 der Registratiewet 1917 en daarvan geen aangifte heeft gedaan en geen akte en verklaringen ter registratie heelt aangeboden, zooals voorgeschre ven in de artikelen 56 en 57 der Re gistratiewet, tegen welk dwangbevel genoemde vereeniging in verzet is ge komen, omdat zij op grond van het laatste lid van art. 55 der Registratie- wet 1917 van meening is. dat zij geen recht verschuldigd is van de op brengst van do voor haar leden ge veilde boter? Is de Minister niet van meening, dat, nu in overleg met bet Departe ment van Financiën een procedure bij den burgerlijken rechter zal wor den aanhangig gemaakt, de ontvanger van bet recht tot het opleggen van een boete geen gebruik had moeten maken? Is de Minister bereid, nu voor noemde vereeniging te goeder trouw heeft gehandeld, krachtens art. 99 der Registratiewet kwijtschelding van recht en hoeten te verleenen? Het antwoord van den heer De Geer, Minister van Financiën, luidt thans als volgt: Vraag 1 wordt bevestigend beant woord. Op vraag 2 luidt bet antwoord, dat de boete aanvankelijk ten gevolge van een misverstand ten onrechte opge legd is. In antwoord op vraag 3 kan meege deeld, dat bij brief van 6 October j.l., alsnog kwijtschelding van de boete is verleend. Kwijtschelding van 't re Ju kan uiteraard niet verleend, daar juist daarover de rechter uitspraak zal moeten doen. CHRISTELIJKE KORFBALBOND. In de gehouden vergadering van den Christelijken Korfbalbond te Rot terdam werd er door de Voorzitter up gewezen dat er voor het zieleleven gevaren bestaan en dat we ervoor moeten waken dat de geestelijke be langstelling door 'de Sport niet teloor gaat en dat 't van groote heteekenis kan genoemd worden dat we een ver een. hebben die ons v. week tot week de leiding geeft in de juiste richting. Maar ook de steun van de ouders is daarvoor noodig. Op deze vergade ring komen o.m. voorstellen ter tafel om het orgaan voor alle leden ver plichtend te maken. Dat zal mogelijk ook iets van de ouders vragen, maar het wordt ten volle vergoed door de waardeering. die het blad voor de le zers heeft. Met een opwekking om ook in de toekomst onze mooie sport zui ver te houden en z© daardoor tot zegen te doen zijn voor hen, die ze beoefe nen, besloot de Voorzitter zijn ope ningswoord. Nadat 'de notulen gelezen en goed gekeurd waren, bracht de Technische Commissaris, de heer A Krouwel, vtrslag uit over het verloop der Com petities. waaruit bleek, dat de 32 elf tallen die rteereia deel fenomee heb-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1927 | | pagina 1